mysl_zdrowo_grudzien_5.pdf

(1854 KB) Pobierz

ISSN 2080-3583 numer 5, grudzień 2009

Kardiologia

Wypowiedzi i opinie

światowych ekspertów:

prof. dr hab. Antoniego J. Dziatkowiaka

prof. dr hab. Krzysztofa Żmudki

doc. dr hab. Piotra Pieniążka

Kapitalny remont ludzkich serc

Udar mózgu – edukacja i proilaktyka

Miażdżyca i jej następstwa

Światowy dzień serca

Grypa – fakty i mity

Arbuz – cudowne warzywo

806973388.151.png

806973388.162.png

806973388.173.png

806973388.184.png

806973388.001.png

806973388.012.png

Drodzy Czytelnicy!

Dbajmy o serce

cji prac i kierownikowi laboratorium, panu Markowi Nawieśnia-

kowi, za udostępnienie (oczywiście za zgodą dyrektora Kliniki)

fantastycznych materiałów fotograicznych.

Mamy nadzieję, że po zapoznaniu się z wypowiedziami

wybitnych krakowskich kardiologów będziecie Państwo lepiej

wyedukowani, a w sytuacjach krytycznych wybierzecie najsku-

teczniejszy sposób ratowania siebie i swoich bliskich. Naszym

nadrzędnym celem było szukanie odpowiedzi na pytanie, jak

unikać nadciśnienia, miażdżycy tętnic, zawałów serca i udarów

mózgu. Jest na to prosta rada – żyć w zgodzie z naturą, pozbyć

się otyłości i nałogu palenia papierosów, zażywać dużo ruchu na

świeżym powietrzu i odpowiednio się odżywiać. Ogólnie mówiąc,

zdrowy tryb życia – bez nadmiernych obciążeń, zwłaszcza po

pięćdziesiątce, pozytywne nastawienia do ludzi i świata, unika-

nie stresów, połączone z regularną kontrolą ciśnienia tętniczego

i badaniami diagnostycznymi – to najlepsza proilaktyka w cho-

robach serca, mózgu i naczyń. Staraliśmy się uchwycić i zasygna-

lizować Państwu objawy chorób sercowo-naczyniowych i udarów

mózgu, których w żadnym wypadku nie wolno bagatelizować ani

lekceważyć. Aby być zdrowym, nie narażać się na skomplikowane

i trudne zabiegi kardiochirurgiczne, warto uważnie przeczytać

wszystkie wypowiedzi naszych naukowców-praktyków.

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia i na cały Nowy Rok 2010,

życzymy naszym Czytelnikom zdrowia, znakomitego samopoczu-

cia i radości życia.

C horoby sercowo-naczyniowe stanowią najbardziej rozpow-

szechnioną grupę schorzeń we wszystkich cywilizowanych

społeczeństwach. Współczesne metody leczenia, od czasu

kiedy pojawił się tomograf, umożliwiający rejestrowanie wszel-

kich wad sercowo-naczyniowych przy pomocy nowoczesnych

komputerów, zrewolucjonizowały medycynę i całą kardiologię.

W XX wieku schorzenia kardiologiczne zyskały na znaczeniu. Roz-

winęły się nowe specjalizacje medyczne i samodzielne gałęzie

medycyny, przedłużające ludziom życie o 27 lat. Profesor Antoni

Dziatkowiak daje gwarancję, że już w połowie obecnego wieku

będziemy żyli 100 i więcej lat. Zdaniem profesora największą

sztuką będzie dożyć setki w pełnej kondycji psychoizycznej, bez

inwalidztwa. A to najczęściej zależy od nas samych i odpowied-

niej opieki medycznej.

Aby umożliwić naszym Czytelnikom głębsze poznanie pro-

blematyki chorób sercowo-naczyniowych, zwróciliśmy się do naj-

wybitniejszych, światowej klasy kardiologów i kardiochirurgów:

prof. dr hab. Antoniego J. Dziatkowiaka (twórcy krakowskiej,

najnowocześniejszej na świecie kardiochirurgii), prof. dr hab.

Krzysztofa Żmudki i docenta dr hab. Piotra Pieniążka z propozycją

udzielenia wywiadów zawierających ważne informacje i zalece-

nia. Dzięki uprzejmości dyrektora Specjalistycznego Szpitala im.

Jana Pawła II i Kliniki Kardiologicznej CM UJ, prof. dr hab. Jerzego

Sadowskiego, otrzymaliśmy niezbędną pomoc przy realizacji tego

wydania wraz z zapewnieniem kontynuacji tematu w przyszłym

roku. Chciałbym w tym miejscu serdecznie podziękować szefowej

sekretariatu Centrum Interwencyjnego Leczenia Chorób Serca

i Naczyń, pani Marcie Szram, za cenną współpracę przy koordyna-

Edward Gretschel

Redaktor wydania

KARDIOLOGIA – wszechstronnie rozbudowana, samo-

dzielna dziedzina medycyny. Jej nazwa pochodzi od greckich

słów: kardio – serce i logos – nauka, czyli„nauka o sercu”.

Kampanie Stowarzyszenia MANKO

3

MYŚL ZDROWO - grudzień 2009

806973388.022.png

806973388.033.png

806973388.044.png

806973388.055.png

806973388.066.png

806973388.077.png

806973388.088.png

806973388.099.png

806973388.110.png

806973388.112.png

806973388.113.png

806973388.114.png

806973388.115.png

806973388.116.png

806973388.117.png

806973388.118.png

806973388.119.png

806973388.120.png

806973388.121.png

806973388.122.png

806973388.123.png

806973388.124.png

806973388.125.png

806973388.126.png

806973388.127.png

806973388.128.png

806973388.129.png

806973388.130.png

806973388.131.png

806973388.132.png

806973388.133.png

806973388.134.png

806973388.135.png

806973388.136.png

806973388.137.png

806973388.138.png

806973388.139.png

806973388.140.png

806973388.141.png

806973388.142.png

806973388.143.png

806973388.144.png

806973388.145.png

806973388.146.png

806973388.147.png

806973388.148.png

806973388.149.png

806973388.150.png

806973388.152.png

806973388.153.png

806973388.154.png

806973388.155.png

806973388.156.png

806973388.157.png

806973388.158.png

806973388.159.png

806973388.160.png

806973388.161.png

806973388.163.png

806973388.164.png

806973388.165.png

806973388.166.png

806973388.167.png

806973388.168.png

806973388.169.png

806973388.170.png

806973388.171.png

806973388.172.png

806973388.174.png

806973388.175.png

806973388.176.png

806973388.177.png

806973388.178.png

806973388.179.png

806973388.180.png

806973388.181.png

806973388.182.png

806973388.183.png

806973388.185.png

806973388.186.png

806973388.187.png

806973388.188.png

806973388.189.png

806973388.190.png

806973388.191.png

806973388.192.png

806973388.193.png

806973388.194.png

806973388.002.png

806973388.003.png

806973388.004.png

806973388.005.png

806973388.006.png

806973388.007.png

806973388.008.png

806973388.009.png

806973388.010.png

806973388.011.png

806973388.013.png

806973388.014.png

806973388.015.png

806973388.016.png

806973388.017.png

806973388.018.png

806973388.019.png

806973388.020.png

806973388.021.png

806973388.023.png

806973388.024.png

806973388.025.png

806973388.026.png

806973388.027.png

806973388.028.png

806973388.029.png

806973388.030.png

806973388.031.png

806973388.032.png

806973388.034.png

806973388.035.png

806973388.036.png

806973388.037.png

806973388.038.png

806973388.039.png

806973388.040.png

806973388.041.png

806973388.042.png

806973388.043.png

806973388.045.png

806973388.046.png

806973388.047.png

806973388.048.png

806973388.049.png

806973388.050.png

806973388.051.png

806973388.052.png

806973388.053.png

806973388.054.png

806973388.056.png

806973388.057.png

806973388.058.png

806973388.059.png

806973388.060.png

806973388.061.png

806973388.062.png

806973388.063.png

806973388.064.png

806973388.065.png

806973388.067.png

806973388.068.png

806973388.069.png

806973388.070.png

806973388.071.png

806973388.072.png

806973388.073.png

806973388.074.png

806973388.075.png

806973388.076.png

806973388.078.png

806973388.079.png

806973388.080.png

806973388.081.png

806973388.082.png

806973388.083.png

806973388.084.png

806973388.085.png

806973388.086.png

806973388.087.png

806973388.089.png

806973388.090.png

806973388.091.png

806973388.092.png

806973388.093.png

806973388.094.png

806973388.095.png

Wydawca:

Stowarzyszenie MANKO

KAPITALNY REMONT LUDZKICH SERC

Rozmowa z prof. Antonim Dziatkowiakiem

SPIS TREŚCI

Kapitalny remont ludzkich serc

Rozmowa

z prof. Antonim Dziatkowiakiem ..................... 5

ADRES REDAKCJI

ul. Sienkiewicza 4, 30-033 Kraków

tel: (012) 294 12 65

fax: (012) 293 50 17

REDAKCJA

Redaktor naczelny

Łukasz Salwarowski

Panie profesorze, przypomnijmy naszym

Czytelnikom początki kardiochirurgii na

świecie i w Polsce.

Na europejskim kongresie chirurgów w Wiedniu w roku

1886 ówczesny guru światowej chirurgii Teodor Billroth

powiedział, że ten z kolegów chirurgów, który odważy

się dotknąć instrumentem (czytaj skalpelem) serca, utraci

szacunek kolegów. Jakże groźnie brzmiało to ostrzeżenie!

Oznaczało ono bowiem wykluczenie z towarzystwa chirur-

gów, a więc utratę prawa wykonywania zawodu.

Od miażdżycy do zawału serca

Rozmowa

z prof. Krzysztofem Żmudką ...........................18

Redaktor wydania

Edward Gretschel

myslzdrowo@manko.pl

Udar mózgu – groźna choroba społeczna

Rozmowa

z doc. Piotrem Pieniążkiem ........................... 23

DZIAŁ MARKETINGU

I REKLAMY

myslzdrowo@manko.pl

PROJEKTY

KONTAKT

Magdalena Petryniak

Lokal Bez Papierosa lbp@manko.pl

Polska Bez Dymu pbd@manko.pl

RyzyKochania rk@manko.pl

Mimo zakazu kilka lat później znalazł się

odważny – dr Ludwik Rehn.

Łamiąc moralne zakazy Billrotha, odważny – co by nie

mówić – asystent Ludwik Rehn w roku 1896 we Frankfurcie

(podczas pierwszych nowożytnych Igrzysk Olimpijskich w Ate-

nach) pod nieobecność szefa kliniki chirurgicznej we Frankfur-

cie nad Menem podjął wyzwanie, ryzykując karierę. Do kliniki

przywieziono ogrodnika Wilhelma Justusa z kłutą raną serca

zadaną nożem. Dr Rehn, widząc krwawiącego i duszącego się

młodego pacjenta, odsłonił serce i zszył ranę na przedniej ścia-

nie prawej komory serca. Pacjent przeżył. Była to pierwsza –

w dziejach nowożytnych – operacja na bijącym sercu za-

kończona pełnym sukcesem. Niepomny ostrzeżeń, wpadł

wkrótce z tego powodu w wielkie tarapaty.

Współczesny Magellan poszukiwany ............ 29

Światowy Dzień Serca w Krakowie ............... 29

Redaktor Techniczny

Piotr Góral

Sekretarz redakcji

Joanna Bernatowicz

Druk

PRINT

print@hot.pl

Wydawca

Stowarzyszenie Manko

www.manko.pl

Nakład

10 000

Grypa nadciąga do Polski .............................. 30

Nasze herbarium

Arbuz ............................................................ 33

Polacy też próbowali.

W grudniu 1898 roku polski chirurg, dr Witold Horodyński,

przeprowadził podobną operację na bijącym sercu. Trzy ty-

godnie później pacjentka niestety zmarła.

Felieton

Tytoń albo zdrowie ........................................ 35

Dopiero w połowie ubiegłego wieku –

dzięki amerykańskiej aparaturze – do-

konał się przełom w światowej kardio-

chirurgii.

Rok 1947 był w Ameryce rokiem przełomowym w lecze-

niu chorób serca i wielkich naczyń. Na kanwie chirurgii

wojennej, wojskowej czy polowej dokonał się także rozwój

kardiochirurgii. Wiadomo, że na wojnie najwięcej ran po-

strzałowych sięga klatki piersiowej, płuc, serca i wielkich

naczyń. Każda wojna wnosiła postęp zarówno w technice,

jak i w medycynie.

Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam. Zastrzegamy sobie prawo do skracania

i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Opinie zawarte w artykułach wyrażają poglądy au-

torów i nie muszą być zgodne ze stanowiskiem Redakcji. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dodatek do

miesięcznika studenckiego MANKO.

5

MYŚL ZDROWO - grudzień 2009

806973388.096.png

806973388.097.png

806973388.098.png

806973388.100.png

806973388.101.png

806973388.102.png

806973388.103.png

806973388.104.png

806973388.105.png

806973388.106.png

Znaczący postęp w światowej kardiochirur-

gii nastąpił dopiero po II wojnie światowej.

Polska w wyniku wojny była izolowana od postępu świato-

wego w każdej dziedzinie. Z dużym opóźnieniem, dopiero

w 1953 roku, Leon Szoege-Manteufel po raz pierwszy

wykonał w Instytucie Gruźlicy w Warszawie operację ser-

ca, tzw. komisurotomię mitralną, czyli instrumentem lub

palcem poszerzył lewe ujście przedsionkowo-komorowe –

mitralne, czyli zastawkę dwudzielną, której dwa płatki były

sklejone w następstwie choroby reumatycznej.

W trakcie operacji, po otwarciu klatki piersiowej i worka

osierdziowego, kiedy się widzi bijące serce, aby na bijącym

sercu założyć szew kapciuchowy na uszko lewego przed-

sionka i przez uszko włożyć palec do lewego przedsionka,

trzeba było nie lada odwagi. Jeżeli wykonuje się ten za-

bieg po raz pierwszy, towarzyszy temu ogromne ryzyko

i wielkie emocje. Kardiolog śledzący na monitorze czyn-

ność serca omal nie dostał zawału, kiedy zobaczył szalejące

niemiarowością serce. Z chwilą włożenia opuszki palca do

zwężonego ujścia przedsionkowo-komorowego – nie było

przepływu krwi i wtedy ciśnienie krwi krytycznie się obni-

żało i serce mogło wpaść w migotanie. Atmosfera na bloku

operacyjnym była nerwowa i gorąca. Dzisiaj tego rodzaju

zabieg jest już klasyką i nie robi wrażenia. Niby nic wielkie-

go, ale pół wieku temu był to znaczący postęp.

biegów na otwartym sercu. Kosztowała ponad pół miliona

dolarów, a więc w Polsce była poza realnym zasięgiem.

Skoro już była sprawdzona aparatura,

trzeba było ją kupić od Amerykanów!

W owym czasie od takich wynalazków byliśmy izolowani

żelazną kurtyną, a o zdobyciu pół miliona dolarów trudno

było nawet marzyć. W czasie, gdy Amerykanie, korzystając

z wynalazku, ratowali ludziom życie, my byliśmy zdani wy-

łącznie na siebie i na wielką improwizację.

Wiadomo – Polak potrai!

Zaczęliśmy intensywnie myśleć. Za kolegami z Zachodu

podjęto operację serca w hipotermii. Hipotermia może być

powierzchowna, średnia lub głęboka. Jan Moll wprowadził

w Polsce głęboką hipotermię.

Na czym taki zabieg polega?

Dam przykład. Operujemy 7-letniego chłopca z otworem

międzykomorowym w sercu. Otwór trzeba zamknąć, bo jak

się tego nie zrobi, to z biegiem lat wytworzy się nadciśnienie

w płucach i dziecko umrze. Żeby dziurę w sercu zamknąć, trze-

ba było czynność serca zatrzymać, a pacjenta w tym czasie tak

zabezpieczyć, żeby po operacji mógł dalej żyć.

Chłopaka najpierw znieczulamy ogólnie, potem wkłada-

my go do wanny z lodowato zimną wodą i schładzamy

powierzchniowo. Gdy temperatura ciała spadnie do około

28°C, przekładamy go z wanny na stół operacyjny. Otwie-

ramy klatkę piersiową. Z serca wyprowadzamy drenami

ciepłą krew do wymiennika ciepła aparatu do krążenia

pozaustrojowego, w którym krew się szybko schładzała do

10°C i wtłaczamy ją pacjentowi powrotnie do organizmu,

by go szybko schłodzić.

Na tym – mówiąc obrazowo – polega głęboka hipotermia.

Przy tak niskiej temperaturze nie odbywa się żadem meta-

bolizm komórkowy w ustroju. Ani w mózgu, ani w wątrobie,

ani nawet w mięśniach. Nigdzie. W tej głębokiej hipotermii

można operować wady na niebijącym sercu przez godzinę.

Ten zabieg w głębokiej hipotermii przeprowadził po raz

pierwszy w Polsce w 1957 roku Jan Moll w Poznaniu.

fot. M. Nawieśniak

Ten pierwszy polski aparat do krążenia pozaustrojowego,

MPS-1, nazwany od pierwszych liter nazwisk konstrukto-

rów: Moll – Płużek – Szymkowiak, został wyprodukowany

metodą chałupniczą przez medyka i dwóch inżynierów.

Płużek i Szymkowiak byli inżynierami mechanikami, a ści-

ślej mówiąc – cenionymi konstruktorami w narzędziowni

Zakładów Hipolita Cegielskiego w Poznaniu. „Cegielski”

przemianowany w latach 50. XX wieku na ZISPO – Zakłady

Metalowe im. Józefa Stalina w Poznaniu – specjalizował się

w produkcji zbrojeniowej i dysponował odpowiednimi rodza-

jami wysokogatunkowej stali. Obaj inżynierowie w nogaw-

kach spodni, w rękawach, pod płaszczami i kombinezonami

wynosili z zakładu różne rurki ze stali chromoniklowej do domu

inżyniera Płużka, gdzie ten aparat, w wielkiej konspiracji, był

konstruowany. W roku 1957 aparat został opatentowany

jako wymiennik ciepła o dużej wydajności kalorycznej!

kierunku płynęła albo zimna – w przypadku schładzania pa-

cjenta – lub ciepła woda – w okresie ogrzewania-podgrzewa-

nia krwi i operowanego chorego. Stąd kaloryczna wydajność

aparatu MPS-1 była bardzo duża. W aparacie były dwie pompy

rotacyjne: jedna tłoczyła krew do pacjenta, a druga odsysała

krew z pola operacyjnego, by nie było utraty krwi. Krew z pa-

cjenta spływała do aparatu grawitacyjnie albo tłoczona była

pompą rotacyjną. Operowanego układano na stole opera-

cyjnym wyżej, a wymiennik ciepła niżej. Takie były początki

rodzimej kardiochirurgii.

Na czym polega operacja na otwartym

sercu w krążeniu pozaustrojowym?

W Polsce od lat 50. ubiegłego wieku szukano sposobu ope-

rowania na otwartym sercu. Tylko jak tego typu zabiegi wy-

konać, skoro nie było wiadomo, jak w odwracalny sposób za-

trzymać serce, wypompować z niego krew, zszyć, naprawić, co

trzeba w jego wnętrzu, kiedy to serce musi nieprzerwanie bić,

żeby pacjent mógł operację przeżyć. Potrzebne było do tego

zabiegu krążenie pozaustrojowe, czyli tzw. sztuczne płucoser-

ce, które na czas zatrzymania czynności serca zabezpieczałoby

dopływ krwi do mózgu i do wszystkich innych ważnych narzą-

dów ustroju operowanego chorego.

Wkrótce powstał oksygenerator (utle-

niacz), czyli MPD-3.

W dalszej kolejności tworzenia nowych aparatów zmienia-

ły się tylko pierwsze litery nazwisk ich twórców. Wkrótce

skonstruowano kolejne urządzenie – utleniacz krwi uży-

wany do operacji w normotermii, czyli w temperaturze cia-

ła 37°C. Podczas operacji serca w głębokiej hipotermii krew

była nasycana tlenem w płucach operowanego chorego.

Pacjent był podłączony do aparatu do ogólnego znieczule-

nia z respiratorem i nie potrzeba było sztucznych płuc. Żeby

uzyskać pełne krążenie pozaustrojowe ( total cardio-pul-

monary bypass ) trzeba było do tego jeszcze skonstruować

Jak działała maszyna zastępująca serce?

Zasada działania była prosta: włożono cienką metalową

rurkę do grubszej rurki, a pomiędzy płaszczami tych rurek

znajdowała się przestrzeń grubości pół milimetra. Warstwą

o znacznej powierzchni, grubości 0,5 mm, spływała krew

w jednym kierunku, podczas gdy w obu rurkach w przeciwnym

Czyli potrzebna była aparatura?

W Stanach Zjednoczonych w roku 1945 zbudowano potęż-

nych rozmiarów maszynę, wielkości dużej szafy kuchennej,

o nazwie Mayo-Gibbon, którą skonstruował kardiochirurg

w Klinice Mayo. Wykonywano za jej pomocą dziesiątki za-

Skoro mieliśmy już własną aparaturę, to

proszę przypomnieć, jak powstał aparat

MPS-1?

6

7

MYŚL ZDROWO - grudzień 2009

MYŚL ZDROWO - grudzień 2008

806973388.107.png

806973388.108.png

kardiochirurga.

Jako młody lekarz u profesora Jana Molla w Poznaniu

uczyłem się (takie były formalne wymogi) najpierw chi-

rurgii ogólnej, następnie chirurgii klatki piersiowej, potem

kardiochirurgii, angiochirurgii i w końcu transplantologii.

W ten sposób posiadam 5 specjalności. Takie były kolejne

etapy mojego rozwoju zawodowego. Trudno wyobrazić so-

bie transplantologa, który nie jest chirurgiem.

w kraju i zagranicą.

Zanim profesor przyjechał do Krakowa…

Jako młody student, w 1953 roku, zgłosiłem się do dr Jana

Molla, który prowadził studenckie koło naukowe przy

Oddziale Torakochirurgii Szpitala Miejskiego im. Józefa

Strusia w Poznaniu przy ulicy Szkolnej 12, i tam zafascyno-

wała mnie chirurgia klatki piersiowej. Wtedy operowało się

chirurgicznie głównie płuca: raki płuc, rozstrzenie oskrzeli,

wyjmowało się wojenne ropiejące odłamki z płuc i kłosy

zbożowe z oskrzeli.

Już jako student trzeciego roku medycyny byłem w siód-

mym niebie, kiedy dr Moll dopuścił mnie do asysty przy

operacji na klatce piersiowej. Dr Moll mój nastrój znakomicie

wyczuwał i miał do młodych ludzi umiejętne podejście. Kilku

z nas wciągnął tak dalece, że tkwimy w tej profesji przez całe

życie. Po ukończeniu studiów – chirurgii ogólnej – uczyłem się

u dr Juliana Tomaszewskiego w tym samym szpitalu. Wkrót-

ce rozpocząłem specjalizację w torakochirurgii.

Prof. Moll w latach 1958–59, będąc na szkoleniu w ramach

Fundacji Rockefellera w USA, uzyskał tam stypendium

z kardiochirurgii dla jednego z asystentów swojego zespo-

łu. Jego wybór padł na mnie. Praktykę w kardio-angiochi-

rurgii odbyłem w Houston w Teksasie, gdzie nauczyłem

się tyle w zakresie kardiochirurgii, ile mógłbym się uczyć

w Polsce przez najbliższe 25 lat!

Jeszcze trudniej wyobrazić sobie egza-

minatora kardiochirurgów, który sam

formalnie nie jest kardiochirurgiem.

Wraz z innymi profesorami i docentami egzaminowałem

kolegów – młodych kardiochirurgów – nie mając doku-

mentu, że sam jestem kardiochirurgiem. Podobnie było

z innymi naukowcami w różnych dziedzinach medycyny

klinicznej. Wielu profesorów pełniło funkcję kierowników

klinik i też nie miało takich dokumentów specjalizacji.

Każdy z nas zajmował się kardiochirurgią, łącznie z prekur-

sorem polskiej kardiochirurgii, profesorem Mollem – i nie

mieliśmy odpowiednich papierów. Nawet gdybym bardzo

o to zabiegał, i tak nie mógłbym zdać egzaminu z kardio-

chirurgii, ponieważ w latach 60. nie było takiej specjalno-

ści. Myśmy ją dopiero tworzyli.

fot. M. Nawieśniak

w „Cegielskim” oksygenerator, nazwany od jego twórców

MPD-3 (Moll – Płużek – Dziatkowiak).

Oksygenerator składał się z kilkulitrowego szklanego cylin-

dra z metalowym rdzeniem – rurą średnicy 5 m w środko-

wej osi. Do rury, od dołu, wpływała grawitacyjnie z serca

krew żylna, którą „popychał” pionowy strumień tlenu,

podawany z butli przez reduktor. Krew się spieniała. U gór-

nego wylotu był „kapelusz” z licznych gąbek nasyconych

silikonem, w którym pęcherzyki spienionej krwi łatwo

pękały i odpieniona, ale utlenowana krew, już bez pęche-

rzyków, opadała kaskadowo do dolnej części cylindra. Stąd

była wtłaczana pompą do układu tętniczego operowanego

chorego. Tak działał oksygenator spieniający MPD. Było to

dobre urządzenie, ale po każdej operacji wymagało bardzo

dokładnego czyszczenia, odbiałczenia i sterylizacji.

Kiedy pojawiły się plastikowe utleniacze krwi do jednora-

zowego użytku jak oksygenator Rygg-Kyvsgaarda, które

można było kupić za kilkanaście dolarów, wówczas sytu-

acja znacznie się poprawiła. Duńczycy chętnie płacili za

polski węgiel swoimi plastikowymi oksygeneratorami.

w sercu była dobra widoczność, i utrzymać pacjenta przy

życiu. Do tego niezbędne jest krążenie pozaustrojowe. Po

raz pierwszy w Polsce oryginalne polskie sztuczne płuco-

serce zostało wdrożone w 1959 roku w Poznaniu, potem

rozwijane także w Łodzi. Ośrodek warszawski dysponował

w tym czasie szwedzkim aparatem do krążenia pozaustro-

jowego irmy Aga, przedwojennego producenta odbiorni-

ków radiowych. Leon Manteufel dostał aparat, być może

zakupił, od szwedzkiego kardiochirurga Clarence Crafoor-

da. To był aparat wyższej generacji – dyskowy, wyposażony

w ok. 30 obracających się metalowych talerzyków, do któ-

rych przyklejała się krew. Oklejone krwią żylną talerzyki,

obracając się z odpowiednią prędkością w atmosferze

tlenu, powodowały utlenowanie powierzchniowe krwi.

Aparat ten był bardzo skomplikowany i wymagał ponad

5 litrów krwi do wypełnienia.

Z kolei Wiktor Bross we Wrocławiu – miał dobre kontakty

z Dusseldorfem i Monachium – korzystał z niemieckiej

aparatury do krążenia pozaustrojowego. W roku 1958 prze-

prowadził w hipotermii pierwszą operację wady wrodzonej

serca zamknięcia otworu międzyprzedsionkowego.

Droga chirurga do specjalizacji kardio-

chirurgicznej też nie jest łatwa.

Z upływem czasu, wraz z rozwojem kardiochirurgii, spra-

wy zostały formalnie uporządkowane. Od tej pory każdy

lekarz, aby uzyskać stosowne kwaliikacje, musi pracować

w klinice posiadającej odpowiednie akredytacje, czyli wyko-

nywać co najmniej 500 operacji na otwartym sercu rocznie

i posiadać co najmniej dwóch specjalistów kardiochirurgów,

u których młody lekarz zdobywa doświadczenie zawodowe.

Kandydat musi samodzielnie – pod ich nadzorem – wyko-

nać co najmniej 150 operacji na otwartym sercu. Praktyka

trwa w sumie 6 lat i dopiero po zdaniu państwowego egza-

minu staje się specjalistą w zakresie kardiochirurgii i może

samodzielnie operować serca i wielkie naczynia.

Jak to było możliwe, żeby nadrobić 25

lat w ciągu dwóch lat?

W klinikach amerykańskich w tym czasie przeprowadzano

dziennie około 30 operacji na otwartym sercu, podczas gdy

u nas wykonywało się zaledwie jedną tygodniowo. Różnica

była kolosalna. Mogę powiedzieć tak: przez ten rok zdoby-

łem gigantyczne doświadczenie i to, czego się nauczyłem,

chciałem wdrożyć w Polsce. Wprawdzie proponowano mi

pozostanie w Ameryce na stałe, na znakomitych warun-

kach. Proponowano mi etat zastępcy kierownika w dużej

klinice kardiochirurgii w Houston. W ofercie było mieszka-

nie, wysokie uposażenie, dwa samochody, sprowadzenie

żony i córek. Dziwne, skąd oni to wszystko wiedzieli? Ja

jednak uznałem, że pora wracać do Polski. Powiedziałem

wprost – ja tu przyjechałem po to, żeby się jak najwięcej

nauczyć od wspaniałych kolegów – amerykańskich kar-

diochirurgów i naczyniowców, ale pacjentów będę leczyć

Kolejny przełomowy etap w polskiej kar-

diochirurgii przypada na rok 1953.

Żeby można było operować każdą wadę serca, trzeba było

zatrzymać czynność serca na co najmniej godzinę, serce

odpowiednio osuszyć, tak aby podczas naprawy defektów

Pan stworzył supernowoczesny ośrodek

kardiochirurgii w Krakowie.

Żeby móc samodzielnie działać na tym polu w Krakowie,

trzeba było przejść przez różne poligony doświadczalne

Z pańskiego życiorysu wynika, że pro-

fesor Moll nieźle zapowiadającego się

dr Antoniego Dziatkowiaka wszech-

stronnie przygotował do specjalizacji

8

9

MYŚL ZDROWO - grudzień 2009

MYŚL ZDROWO - grudzień 2009

806973388.109.png

806973388.111.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

_plk24_1_Wpywokoonaczyniowejtkankituszczowejnafunkcjnaczy.pdf (125 KB)
_plk25_1_Znaczenieapoptozywpoatogeneziemiadycy.pdf (154 KB)
11-10-1603_FAI_PatBro_DiabetesCKD_1-4_Pharmanet_Polish_June08.pdf (1827 KB)
2009 Postepowanie w geriatrii.pdf (121 KB)
200804_farmacja_cukrzyca.pdf (204 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin