GRUŹLICA
1. Statystyki:
· w Polsce świeże zachorowania – 10 tysięcy rocznie
· w Polsce śmiertelność – 1000 zgonów
· świeże zachorowania na świecie – 8 mln
· śmiertelność na świecie – 2 mln
· 85% gruźlica płuc
· 15% gruźlica pozapłucna
· zachorowalność pozapłucna – 70% ludzi z HIV
· zachorowalność płucna – 30% ludzi z HIV
· największa zachorowalność – Afryka i Azja
· w Europie dominuje Rumunia
2. Bakterie wywołujące gruźlicę:
· mycobacterium tuberkulosis – bakteria Cocha (TBC)
· mycobacterium bovis – bakteria bydlęca
· mycobacterium africanus – bakteria kontynentalna o dużej zjadliwości
3. Droga zakażenia:
· droga kropelkowa – rozmowa, oddychanie, kichanie, kaszel
· droga pokarmowa – mleko tzw. „prosto od krowy”
4. Gruźlica pierwotna - występuje u ludzi, którzy przeżyli tą chorobę ale została ona ograniczona przez układ immunologiczny, np. zwapnienie tylko w węzłach chłonnych.
5. Gruźlica wtórna – to rozwój gruźlicy z zespołu pierwotnego.
6. Objawy kliniczne:
· okresowe stany podgorączkowe
· poty nocne
· kaszel – tylko w postaci płucnej
· utrata masy ciała
· uczucie ogólnego osłabienia
7. Badanie fizykalne:
· osłuchiwanie:
o może nie być żadnych objawów osłuchowych
o w szczycie płuca słyszalny nietypowy szmer oskrzelowy
· RTG:
o zmiany w płucach zlokalizowane są w szczytach – białe naokoło a w środku czarna plamka
o zmiany zlokalizowane są w drugim segmencie płata dolnego
8. Rozpoznanie:
· zdjęcie płuc (90%)
· bronchoskopia
· badanie bakteriologiczne
· PCR – metoda badania kwasów nukleinowych bakterii – dokładnie identyfikuje szczep bakterii w 90%
· odczyn tuberkulinowy
9. Zapobieganie:
· szczepienie (BCG)
· u ludzi, którzy nie byli szczepieni ryzyko zachorowania jest większe
· u ok. 30% ludzi dochodzi do zachorowania niecałkowitego (zespół pierwotny)
10. Leczenie:
· leczenie wielolekowe – izoniazyd, streptomycyna, ryfampicyna, PAS
· badanie acetylacji przed rozpoczęciem leczenia
· leczenie musi trwać w określony sposób – jego przerwanie prowadzi do nieskuteczności walki z gruźlicą
11. Gruźlica pozapłucna:
· gruźlica kostno-stawowa – zajęcie najczęściej stawu kolanowego i stawu biodrowego oraz kręgosłupa (choroba Potta), 100-200 przypadków rocznie
· gruźlica układu moczowo-płciowego – zajęcie nerek, moczowodów, pęcherza, jąder, najądrza, jajników, macicy; 500-1000 przypadków rocznie
· gruźlica węzłów chłonnych – występuje najczęściej u ludzi młodych, robią się wówczas przetoki, 200-300 przypadków rocznie
· gruźlica CUN – gruźlica zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, prowadzi najczęściej do dużego uszkodzenia mózgu a nawet może doprowadzić do zgonu
· gruźlica narządów jamy brzusznej – prowadzi do zlepienia się jelit, może wówczas dojść do perforacji jelita
· gruźlica skóry
12. Nietypowe postacie gruźlicy:
· pneumonia gruźlicza
· prosówka gruźlicza – przebiega jak bardzo ostre śródmiąższowe zapalenie płuc
13. Powikłania gruźlicy:
· zapalenie osierdzia – tzw. „pancerne serce”
· zapalenie opłucnej
medicine