§
ZAKAŹNE ZATRUCIA POKARMOWE
§ Zakaźne zatrucia pokarmowe to najczęściej nagłe stany chorobowe, wywołane spożyciem pokarmu zawierającego drobnoustroje lub toksyny bakteryjne.
§ WHO zaleca obecnie nazwę - choroby szerzące się przez żywność i wodę - foodborne and waterborne dissease.
Etiologia
§ Pałeczki Sallmonella ( ponad 90% wszystkich zatruć) - wśród nich najczęściej S. enteritidis, rzadziej S. typhimurium, S. agona i inne.
§ Patogenne szczepy Escherichia coli i niektóre gatunki Campylobacter i Yiersinia.
§ Zatrucie entorotoksyną gronkowcową, wytworzoną wcześniej w pokarmie przez gronkowca złocistego.
§ Na szerzenie się zatruć pokarmowych duży wpływ ma sposób przygotowania potraw, ich transport i przechowywanie.
§ Szczególnie niebezpieczne są epidemie zatruć pokarmowych, których przyczyną jest skażona woda i mleko - gdy do źródeł zaopatrzenia w wodę ( studnie, wodociągi ) lub mleko ( rozlewnie mleka, mleczarnie ) dostaną się patogenne drobnoustroje np. niektóre szczepy E. coli lub Salmonella.
§ Dość zróżnicowana, zależna od rodzaju drobnoustroju, jego zdolności inwazyjnych i zdolności obronnych gospodarza.
§ Najczęstsza postać - ostry nieżyt żołądkowo – jelitowy
§ Postać czerwonkowa
§ Postać durowa
§ W zatruciach pokarmowych gronkowcowych początek jest bardzo ostry, wymioty utrzymują się aż do wydalenia z żołądka enterotoksyny, choroba trwa zwykle kilkanaście godzin i jeżeli nie doszło do znacznych zaburzeń w gospodarce wodno – elektrolitowej, chory szybko wraca do zdrowia.
Rozpoznanie nie jest trudne
§ Chory często sam potrafi określić potrawę, która spowodowała zatrucie.
§ O rozpoznaniu ostatecznym decyduje wynik badania bakteriologicznego.
Leczenie
§ Najczęściej objawowe – uzupełnienie strat wodno –elektrolitowych.
§ W zatruciach enterotoksyną nie należy powstrzymywać wymiotów.
§ W zatruciach pałeczkami Salmonella dodatkowo korzystnie działa nifuroksazyd - 4 x 1 tabl, oraz loperamid dla zahamowania biegunki.
§ Uwaga na nosicielstwo.
§ Rezerwuarem i źródłem zakażenia jest człowiek lub chory nosiciel.
§ Materiał zakaźny stanowi kał rzadziej mocz.
§ Główna rola w szerzeniu się duru odgrywa:- Woda- Żywność i mleko- Owady - muchy- Kontakt bezpośredni z chorym lub nosicielem
Patogeneza
§ Pałeczki duru brzusznego po dostaniu się do przewodu pokarmowego w dolnym odcinku jelita cienkiego wnikają do układu chłonnego i z prądem limfy do węzłów chłonnych i do krwi – dochodzi do bakteriemii i zaczynają się objawy chorobowe – odczyn z układu siateczkowo – śróbłonkowego – powiększenie wątroby i śledziony, namnażanie w wątrobie i drogach żółciowych .
§ Krążąca we krwi endotoksyna uszkadza narządy miąższowe, mięsień sercowy, OUN, szpik, układ autonomiczny.
§ Okres wylęgania 10 – 14 dni podstępne
§ Objawy pseudogrypowe
§ Okres narastania objawów
§ Okres pełnego rozwoju choroby – tu często luźne stolce
§ Okres zdrowienia
§ Wywiad epidemiologiczny
§ Posiew krwi i kału
§ Odczyn Widala aglutynacyjny dla antygenu rzęskowego H i somatycznego O
§ Z wyboru chloramphenicol, rzadziej amoksycylina, ciprobay, biseptol
§ Leczenie nosicielstwa trudne
Przestrzeganie higieny, szczepienia tylko w razie zagrożenia epidemią.
Dury rzekome - paratyphi
§ Pałeczki Salmonella paratyphi A
§ Salmonella paratyphi B
§ Salmonella paratyphi C
§ W Polsce prawie wyłączne dur rzekomy B, kilka przypadków rocznie
§ Zakażenia drogą pokarmową – częściej zdarzają się masowe epidemie na sposób podobny do zatruć pokarmowych
§ Przebieg choroby lżejszy
§ Rozpoznanie i leczenie jak duru brzusznego
§ W Polsce najczęściej Salmonella enterica
§ Salmonella enteritidis
§ Salmonella typhimurium
§ W związku z importem żywności pojawiają się i inne szczepy
§ Wieloobrazowy
§ Postać żołądkowo – jelitowa najczęstsza
§ Postać septyczna i durowa
§ Postać ogniskowa lub narządowa
§ Izolacja bakterii z krwi, stolca
§ Antybiotyki, uzupełnianie niedoborów.
§ Choroba zakaźna i zaraźliwa wywołana przez różne grupy pałeczek Shigella.
§ Podobne objawy mogą wywołać i inne drobnoustroje: Proteus vulgaris, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, niektóre Salmonella – dlatego tę jednostkę chorobowa często określa się mianem zespołu czerwonkowego.
§ Objawy tego zespołu to kurczowe bóle brzucha, częste wypróżnienia z domieszką śluzu, krwi i ropy, parciem na stolec, gorączką oraz objawami zatrucia i odwodnienia organizmu.
§ Objawy kliniczne w czerwonce bakteryjnej są spowodowane działaniem endotoksyny.
§ Rozpoznanie – obraz kliniczny, rektoskopia, posiewy kału.
§ Leczenie – uzupełnienie strat wodno – elektrolitowych, loperamid, biseptol, ciprobay, nifuroksazyd.
§ Wywołane przez pałeczki Yersinia enterocolica i Yersinia pseudotuberculosis.
§ Obie wytwarzają endotoksynę , a Yersinia enterocolica enterotoksynę powodującą zatrucia pokarmowe.
§ Rezerwuarem pałeczek są zwierzęta.
§ Człowiek zakaża się spożywając zakażone produkty pochodzenia zwierzęcego – mleko, mięso a także przez zanieczyszczoną wodę.
§ Objawy enteritis lub enterocolitis z domieszką krwi w stolcu, obecne częste bóle brzucha, czasami może się wykształcić obraz ciężkiej posocznicy.
§ Rozpoznanie – na podstawie badania bakteriologicznego.
§ Leczenie – uzupełnianie płynów i elektrolitów, czasami ampicillinę
§ Zapobieganie – przestrzeganie zasad higieny.
medicine