Tydzieńpotygodniu. com – Ciąża tydzien po tygodniu
Matka:
Właśnie po raz ostatni przeżywasz miesiączkę! To Twoja ostatnia menstruacja i ostatnia renowacja przed ogromnym wyzwaniem, jakim będzie dla Twojego organizmu ciąża.
Dziecko:
To dopiero 1 tydzień ciąży, więc na razie żyje jeszcze w dwóch osobnych komórkach, które nawet się nie spotkały - jako komórka jajowa w jajnikach mamy i plemnik w jądrach taty! Mimo że ma dwie części, to są one wielkości mniej więcej jednej dziesiątej milimetra.
Ostatnia miesiączka już za Tobą! Teraz rozpoczyna się gorączkowe obliczanie dni płodnych. No, chyba że Wasze dziecko powstanie nieco bardziej spontanicznie. Dbasz o swoje maleństwo przede wszystkim dbając o samą siebie i tak też pozostanie przez następne 9 miesięcy. Twoja macica kończy przygotowania do przyjęcia zapłodnionego jajeczka - tworzy się grubsza warstwa ją wyścielająca (endometrium), która niczym kokon będzie chroniła Twój największy skarb. 2 tydzień ciąży to moment, w którym Twoje ciało jest gotowe do owulacji - pęka pęcherzyk Graffa i komórka jajowa wyrusza w drogę Twoim jajnikiem, popychana przez cieniutkie rzęski. Produkujesz przypominający kurze białko śluz, który pomoże plemnikom dotrzeć do Twojej macicy.
W dalszym ciągu można wyodrębnić jedynie jego dwie, ale jakże do siebie pasujące części - komórkę jajową i plemnik.
Gęsty śluz, dzięki któremu Twoja macica jest dobrze chroniona, stanowił zaporę nie do przejścia dla plemników i drobnoustrojów - teraz zaczyna rozpadać się na luźne pasma. Umożliwia to 250 milionom plemników przedostanie się do wnętrza. Stało się! Komórka jajowa dotarła właśnie do końca jajowodu, gdzie otoczyło ją około miliona najsilniejszych i starannie wyselekcjonowanych plemników, zwabionych przez wytwarzaną przez nią specjalną substancję. Przez otoczkę komórki jajowej może się przedostać do jej wnętrza tylko jeden z nich, "zamykając za sobą drzwi" dla innych plemników. Najsilniejszy plemnik przedziera się przez otoczkę i następuje zapłodnienie - jest to pierwsze wielkie wydarzenie w życiu Twojego dzieciątka! Po zagnieżdżeniu się zarodka w Twojej macicy może dojść do niewielkiego krwawienia, które jest zupełnie normalne i nie należy się nim niepokoić.
3 tydzień ciąży to moment, w którym powstaje nowe życie! Do dryfującej sobie spokojnie i dumnie komórki jajowej dociera nagle ruchliwy i nachalny plemnik. Przedziera sie przez jej otoczkę i w tym momencie powstaje nowe życie! Nowy człowieczek, przed którym stoją wszystkie jego życiowe wyzwania. Na początku jego zadaniem jest intensywny podział komórkowy. Po około 4 dniach od zapłodnienia komórka jajowa osiąga swój cel, czyli macicę. Po jakimś czasie zrzuca swoją osłonkę i zagnieżdża się w błonie macicy. Dzięki białku zwanemu wczesnym czynnikiem ciążowym (EPF) Twój organizm nie odrzuca dziecka jako intruza. Jajeczko w tym momencie składa się już nawet z około 200 komórek. W samym jego środku znajduje się zarodek, a na wierzchu komórki, których celem będzie stworzenie łożyska oraz pęcherzyka płodowego. W chwili zagnieżdżania Twoje dziecko, noszące w tej fazie rozwoju nazwę blastocystu, ma już od 0,1 do 0,2 milimetra.
Na początku tego tygodnia z niepokojem analizujesz wszystkie odczucia pochodzące z Twojego podbrzusza. Obawiasz się, że poczujesz bóle menstruacyjne, lub dostrzeżesz plamy krwi na podpasce. 4 tydzień ciąży to czas wielkiej niepewności... Ale jesteś szczęściarą - zamiast tego już pod koniec tygodnia test ciążowy powinien pokazywać dwie kreski. Tę drugą kreskę namalował dla Ciebie hormon hCG (gonadotropina kosmówkowa). Możesz zacząć także odczuwać pierwsze fizyczne objawy ciąży - małą zapowiedź trudów, które będziesz przechodzić przez następne 9 miesięcy. Możesz odczuwać lekką senność, Twoje piersi stają sie nabrzmiałe, a jeśli jesteś jedną z tych wybranych, to możesz odczuć na własnej skórze, czym są poranne (niekoniecznie poranne) mdłości. Pamiętaj, że to właśnie na samym początku ciąży Twoje dziecko jest narażone na najwięcej niebezpieczeństw. Nie przed wszystkim możesz ustrzec dziecko, ale wiele możesz dla niego zrobić - nie spożywaj alkoholu, nie pal, zdrowo sie odżywiaj, dużo wypoczywaj i ogranicz wysiłek fizyczny. Pamiętaj, że zwiększone ryzyko poronienia występuje aż do końca 13 tygodnia a potem coraz bardziej się zmniejsza wraz z każdym następnym tygodniem.
Zarodek (bo właśnie tak można już nazwać Twoje dziecko) zagłębia się w błonie macicy i nieustannie powiększa swoje rozmiary. Komórki blastocysty początkowo wgłębiają się (zapadają się do środka), tworząc kształt przypominający literę "U". Hormon progesteron powoduje narastanie ścian macicy i tworzenie się środowiska bezpiecznego dla Twojego skarbu. W tym tygodniu powstają 3 warstwy komórek - ektoderma (z niej powstaną między innymi włosy, skóra i układ nerwowy), mezoderma (która utworzy układ nerwowy, szkielet, mięśnie i układ krwionośny) i endoderma (odpowiadająca za wykształcenie się układu pokarmowego, płuc i wątroby). Początkowo zarodek jest odżywiany jeszcze przez woreczek żółtkowy - tak długo, aż zostanie wykształcone łożysko. Zarodek pod koniec tego tygodnia ma już około 0,2 milimetra. Choć na razie zarodek jest jeszcze szarawy i półprzezroczysty, to już niedługo geny przekazane mu przez oboje rodziców nadadzą mu niepowtarzalny zespół cech. Zaprogramowany jest już jego kolor włosów i oczu, wzrost, płeć... Niestety, aby to wszystko zobaczyć będziesz musiała cierpliwie czekać...
Okresu jak nie było tak nie ma! Więc uwierz wreszcie - jesteś w ciąży! W dalszym ciągu możesz, ale niekoniecznie musisz, odczuwać te same dolegliwości co w poprzednim tygodniu. Wszystkiemu winne są Twoje hormony. No, ale czego się nie znosi dla swojego maleństwa...
Kształt Twojego dziecka powoli zmienia się na bardziej rurkowaty i przypomina teraz literę "C". To dopiero 5 tydzień ciąży i dziecko bardz szybko rośnie! Wykształca się już powoli jego układ krwionośny i serce, które niedługo zacznie bić! Na badaniu USG dojrzysz już woreczek płodowy. Cewka nerwowa dziecka zamyka się i tworzy długą szczelinę - możesz wspomóc ten proces regularnie łykając kwas foliowy. W tym tygodniu powstaje również zaczątek płuc w postaci pączka. Dzieciątko ma już od 1,5 do 2 milimetrów.
Twoje dolegliwości, zapewne nie tylko poranne, mogą przybierać na sile - jesteś przez to coraz bardziej zmęczona i właściwie mogłabyć na okrągło spać. Nie zmuszaj się do wysiłku większego, niż jesteś w stanie wykonać - masz prawo do lenistwa. 6 tydzień ciąży to czas szalejących hormonów! Brodawki Twoich piersi mogą stać się większe i ciemniejsze. Wszystkie Twoje dolegliwości wynikają z rosnącego poziomu hormonów, które tak bardzo potrzebne są teraz Twojemu dziecku.
Rośnie i rośnie, a także zaczyna coraz bardziej przypominać kijankę. Śmiało możesz zacząć mówić do niego "Moja żabciu"! Ogonek, którym obecnie szczyci sie Twoje dziecko już niedługo zaniknie i zacznie przekształcać się w kość ogonową. Poza małym ogonkiem w budowie dzidziola można już rozróżnić główkę i tułów. W delikatnym ciałku zarodka uformowane są już zalążki układu trawiennego (jelita, wątroba, pranercza), płuc i pęcherza moczowego. Zaczyna rozwijać się krtań i ucho wewnętrzne. Około 40 dnia można także zauważyć malutkie wypustki, które są zawiązkami rączek, a kilka dni później - zawiązki nóżek.
Aby Twoje dziecko było bardziej bezpieczne, w tym tygodniu ujście Twojwj macicy zostanie zabezpieczone czopem śluzowym, który ma za zadanie zablokować bakteriom dostęp do środka. Na Twoich brodawkach mogą zacząć pojawiać się małe grudki (są to tak zwane gruczoły Montgomery'ego), które są zwykłymi gruczołami łojowymi i nie należy się nimi przejmować. Na Twojej cerze może pojawić się trądzik, który może zostać wywołany przez zmiany hormonalne. Pamiętaj, abyś nie próbowała zwalczac go lekami i kosmetykami, ponieważ większość nich jest w jakimś stopniu niebezpieczna dla Twojego dziecka.
Zalążki rąk rozwijają się coraz bardziej i są już bardziej widoczne. W tym tygodniu zaczynają się też kształtować organy płciowe dziecka, ale na razie jeszcze przez długi czas nie będzie można określić jego płci. Na głowie zarodka można już dostrzec dziurki nosowe, a obok nich zaczątki uszu i oczu. Te ostatnie na razie są jeszcze osadzone po bokach głowy. Pojawiają się także łuki skrzelowe, z których powstanie podniebienie, język, szczęki, żuchwa i mięśnie twarzy. To już 7 tydzień ciąży i zarodek może pochwalić się już własną krwią, która jest produkowana przez jego wątrobę, a nie jak wcześniej, przez pęcherzyk żółtkowy.
Najwyższy czas na pierwszą wizytę u ginekologa! Pamiętaj, że aby otrzymać becikowe, musisz udokumentować, że nie później niż od 10 tygodnia ciąży sprawowana była nad tobą opieka ginekologiczna. Większosć lekarzy już przy pierwszej wizycie założy kartę ciążową, czyli pierwszy dokument Twojego dziecka. Twoja macica powiększa swój rozmiar, przez co może uciskać na pęcherz moczowy i zmuszać Cię do częstych wizyt w ubikacji.
W głowie zarodka pojawia się ucho wewnętrzne, odpowiedzialne przede wszystkim za zmysł równowagi – dzięki temu dziecko stanie się wrażliwe na ruchy matki. w zależności od intensywności ruchów dzidziol będzie je odbierał jako przyjemny lub nieprzyjemny. Po raz pierwszy mama może ukołysać swoje maleństwo. Na twarzy pojawia się także czubek nosa i górna warga. W tym tygodniu powstaje także szkielet dziecka, na razie jeszcze tylko chrzęstny - rozpoczęty właśnie proces koszenia zakończy się na długo po narodzinach. Kręgosłup ma na razie grubość szpilki, a żebra są grubości włosa. Kończyny zaczynają się pomału wydłużać i powstają pierwsze stawy, przez co dziecko zaczyna się poruszać. Zawiązane już w pełni oczy zaczynają pokrywać się powiekami, które otworzą się dopiero około 25 tygodnia. Większość narządów wewnętrznych jest już wykształconych w swojej pierwotnej postaci. Zaczynają się rozwijać jelita dziecka - miejscem ich ułożenia jest obecnie pępowina. 8 tydzień ciąży to okres, w którym stabilizuje się praca serca dziecka, które pompuje coraz więcej krwi poprzez naczynia krwionośne, które są wyraźnie widoczne poprzez przezroczystą skórę. Na tym etapie rozwoju rozgałęziają się także oskrzela dziecka. Dzidziol ma już około 20 milimetrów długości.
Na razie Twój środek ciężkości i zmysł równowagi jeszcze się nie zmieniły. Wykorzystaj ten moment do przygotowania domu na dalszy etap ciąży. Staraj się pousuwać wszystko, o co możesz się potknąć i przełóż nieżej wszystkie najpotrzebniejsze rzeczy, abyś nie musiała w przyszłości sięgać po nie wysoko. Nowymi dolegliwościami, które mogą Cię teraz męczyć to duszności i krwawienie z nosa. Pamiętaj o nawilżaniu powietrza w sypialni, szczególnie jeśli ten etap ciąży przypada na okres grzewczy.
Wewnętrzne organy płciowe są już ukształtowane i można by po nich rozpoznać płeć dziecka. Zewnętrzne organy płciowe w dalszym ciągu czekają na swoją kolej. W tym tygodniu mózg przechodzi bardzo istotne zmiany - dość wyraźnie różnicują się obie jego półkule, a także międzymózgowie i tyłomózgowie. Kończyny zewnętrzne zakończone są coraz lepiej uformowanymi stópkami i rączkami, ale ich palce z widocznymi opuszkami w dalszym ciągu są zrośnięte błoną. Kończyny górne wzbogacają się o wyraźnie widoczne łokcie. Następuje dalszy rozwój narządów wewnętrznych, połączony z wzrostem ciała. Zmieniają się także rysy twarzy dzidziola - wyraźnie rysuje się górna warga, dziurki nosowe, uwydatnia się także dolna szczęka, a oczy i uszy powoli zaczynają się zbliżać do ich docelowych lokalizacji. To już 9 tydzień ciąży, więc dzidziol ma już około 30 milimetrów długości.
Twój brzuch zaczyna się pomału uwypuklać - na razie jest to widoczne jedynie dla Ciebie i Twojego partnera. W dalszym ciagu czujesz się zmęczona i dręczą Cię mdłości. Ale spokojnie - już niedługo skończy się pierwszy trymestr, więc Twoje samopoczucie powinno się wkrótce poprawić.
Rosnący i szybko rozwijający się mózg (co minutę powstaje w nim około 1 miliona nowych neuronów) powoduje, że głowa dziecka staje się coraz mniej proporcjonalna w stosunku do reszty ciała. Ogonek, który towarzyszył dziecku niemal od początku jego rozwoju, teraz dość szybko zanika. Oczy i nos płodu są już bardzo dobrze widoczne. W dziąsłach formuje się 20 zawiążków zębów mlecznych, a na języku powstają pierwsze kubki smakowe. 10 tydzień ciąży to moment, od którego palce dłoni nie są już zrośnięte błonami, wyraźnie ukształtowane są już także nadgarstki i stawy skokowe. Dziecko potrafi już zbliżać dłonie do siebie. Zewnętrzne narządy płciowe już się formują, ale w dalszym ciągu nie jest możliwe określenie płci dziecka na podstawie ich wyglądu. Większość organów wewnętrznych jest już na właściwym miejscu, ale nie wszystkie jeszcze pracują. Płód ma około 35-40 milimetrów i waży około 5 gramów.
Twoje dłonie i stopy robią się coraz cieplejsze na skutek zwiększonego przepływu krwi. Możesz także odczuwać większe pragnienie. Mdłości powinny zacząć powoli ustępować, dzięki coraz większej pracy łożyska. Twoja waga może nieznacznie wzrosnąć, ale równie dobrze może spadać, jeśli mdłości utrzymują sie długo i są intensywne. Ważne byś się dobrze odżywiała - jedząc dla dwojga, ale nie za dwóch!
Głowa dziecka stanowi około połowę jego długości, ale zaczyna się ona odchylać do tyłu, dzięki cieńszej i smuklejszej szyi. Pod powiekami rozwijają się tęczówki, które w przyszłości będą chronić oczy przed nadmiarem światła. To już 11 tydzień ciąży i dziecko przez cały czas intensywnie rośnie, Wewnątrz jego ciała funkcjonują już najważniejsze narządy - serce, wątroba, nerki, jelita, mózg i płuca. Do końca ciąży będą one jeszcze zwiększać swoje rozmiary i przygotowywać się do pełnienia okreslonych funkcji. Wątroba ma obecnie tak duży rozmiar, że wypełnia niemal cały brzuch. Pełni ona bardzo ważną funkcję - produkuje krew. Jelita dziecka są wypierana przez wątrobę i znajdują się w pępowinie. Na palcach dziecka zaczynają się pojawiac poznokcie, a na reszcie ciała drobny meszek. Skóra staje się mniej przezroczysta, dzięki obecności barwników, ale w dalszym ciągu dobrze widać przez nią naczynia krwionośne. U chłopców, dzięki produkcji męskich hormonów, prącie wydłuża się i wygładza, a otwór zaczyna się przesuwać w okolice jego czubka. Narządy płciowe dziewczynek na razie pozostają bez większych zmian. Twoje dziecko potrafi już ssać, ziewać i przełykać. Mierzy już 50-60 milimetrów i waży około 10 gramów.
Mimo bardzo dużej ruchliwości Twojego dziecka, nie możesz jeszcze poczuć jego ruchów - pływa w wodach płodowych, nie dotykając ścian macicy. Skoki ciśnienia mogą powodować omdlenia przy nagłych zmianach pozycji, dlatego uważaj, aby nie wchodzić na drabiny lub krzesła.
Dziecko coraz bardziej zaczyna przypominać wyglądem małego człowieczka, choć w dalszym ciągu jego głowa jest pochylona ku klatce piersiowej. 12 tydzień ciąży to czas, w którym dziecko staje się coraz bardziej ruchliwe. Dzięki rozwojowi mięśni i rosnącej ilości wód płodowych, dziecko porusza się coraz sprawniej i rozwija szereg umiejętności. Potrafi się już uśmiechać (mimowolna mimika) i marszczyć czoło. Dzidziol ma także nową rozrywkę - ssanie kciuka. Przysadka mózgowa zaczyna produkować pierwsze hormony. Układ trawienny zaczyna swoją pracę, polegającą na razie jedynie na trawieniu połkniętych wód płodowych. Jelita dziecka kurczą się poprzez ruchy robaczkowe i potrafią już wchłaniać glukozę. Wątroba rozpoczyna produkcję żółci. Rozwija się krtań i powstają struny głosowe, które dziecko będzie mogło wypróbować dopiero po narodzinach, wydając swój pierwszy krzyk. Dziecko ma ponad 60 milimetrów i waży około 12 gramów.
Mamy dla Ciebie rewelacyjną wiadomość - wraz z początkiem tego tygodnia bardzo spada ryzyko poronienia, co oczywiście nie znaczy, że możesz mniej na siebie uważać. Pamiętaj, że dbając o siebie, dbasz również o tę małą istotkę, którą nosisz pod sercem. Występujące do tej pory dolegliwości powinny powinnny być już znacznie mniej odczuwalne.
W tym tygodniu zaczyna pracować trzustka - rozpoczyna się produkcja insuliny. Nerki produkują już mocz, który poprzez łożysko trafia do krwi matki. Wzmocnione mięśnie szyi pozwalają dziecku na obracanie głowy, która wyglądem coraz bardziej przypomina ludzką. Oczy i uszy zbliżają się coraz bardziej do swoich ostatecznych lokalizacji. W dziąsłach dziecka, obok gotowych zawiązków zębów mlecznych, pojawiają się także zawiązki zębów stałych. 13 tydzień ciąży oznacza, że płód odbiera nie tylko bodźce dotykowe, ale także coraz wyraźniej dźwiękowe - na razie jeszcze głównie przez czucie skórne. Rozwija się także zmysł smaku dziecka, które chętnie połyka wody płodowe, jeśli są odpowiednio słodkie. Stawy wypełniają się mazią, dzięki czemu znacznie zwiększa się płynność ruchów dziecka, które może "bawić się" pępowiną i gwałtownie poruszać kończynami. Dziecko mierzy od 68 do 75 milimetrów i ma do 20 gramów wagi.
Gratulacje - rozpoczęłaś właśnie drugi trymestr ciąży! 14 tydzień ciąży rozpoczyna drugi trymestr, czyli najspokojniejszy etap ciąży - kończy się większość przykrych dolegliwości, a rozmiaru Twojego brzucha nie przeszkadzają Ci jeszcze w swobodnym poruszaniu się. Poniżej pępka może pojawić się już pionowa ciemniejsza linia - powstaje ona na skutek działania barwników, które nadadzą kolor skórze Twojego dziecka. Jeśli sama masz bardzo jasną karnację, to linia ta może być niemal niewidoczna. Twój rosnący brzuch staje się coraz bardziej widoczny i w naturalny sposób skupia uwagę otoczenia. Wykorzystaj to, ponieważ to prawdopodobnie jedyny okres w Twoim życiu, kiedy tak wielu ludzi okazuje Ci tak dużą życzliwość i służy pomocą.
Doświadczony ginekolog na tym etapie powinien móc określić płeć dziecka, należy jednak pamiętać, że jeżeli nie będzie pewien tego co widzi, to prawdopodobnie nie udzieli informacji. Na głowie dziecka pojawiają się pierwsze włoski. Następuje zrośnięcie podniebienia - proces ten można przyspieszyć przez regularne przyjmowanie kwasu foliowego. W tym tygodniu następuje bardzo znaczący rozwój nerwów, dzięki temu ciało dziecka staje się bardzo wrażliwe na dotyk. Maluszek przez cały czas ćwiczy odruch ssania i oddychania, ten drugi na razie jedynie przez pochłanianie wód płodowych. W tym tygodniu powstaje także zakończenie układu wydalniczego, czyli otwór odbytowy. Dziecko ma 80 - 90 milimetrów długości i waży około 25 gramów.
Na skutek działania progesteronu i uciskania jelit przez macicę, możesz mieć problemy z zaparciami. Można je skutecznie rozwiązać, poprzez spożywanie owoców i warzysz bogatych w błonnik. To już 15 tydzień ciąży i Twój brzuch coraz bardziej się powiększa, więc najwyższy czas pomyśleć o odzieży ciążowej - pamiętaj, żeby szukać ubrań, w których dalej będziesz czuła się jak kobieta, a nie jak ziemniak w worku. Odzież ciążowa powinna być przede wszystkim wygodna! Twoja skóra staje się gładsza i nabiera ładnego koloru, dzięki zwiększonej ilości krwi krążącej w Twoim ciele.
Ciało dziecka obrasta meszkiem, który pełni ważna rolę w regulacji temperatury. Pojawiają się także delikatne włoski, które tworzą brwi dziecka. Następuje dalszy rozwój ucha - rozpoczyna się twardnienie kosteczek, jednak dziecko w dalszym ciągu nie odbiera dźwięków za pomocą uszu, ponieważ brakuje jeszcze odpowiedniego ośrodka w mózgu. Nóżki dzidziola wreszcie stają się dłuższe od kończyn górnych. Dziecko ma już od 104 do 114 milimetrów długości i waży około 50 gramów.
Niektóre kobiety - zwłaszcza te, dla których nie jest to pierwsza ciąża - mogą zacząć odczuwać bardzo delikatne ruchy dziecka. 16 tydzień ciąży to tydzień, w którym możesz już poczuć pierwsze ruchy dziecka, ale nie dotyczy to wszystkich kobiet. Jeśli ich nie czujesz, to nie przejmuj się - może to nastąpić nawet dopiero po 20 tygodniu ciąży, ponieważ ruchy te są amortyzowane przez około 180-190 mililitrów wód płodowych.
Kości dziecka przyswajają coraz więcej wapnia i dzięki temu stają się twardsze. Nóżki i rączki płodu są już niemalże ukształtowane, a ich stawy działają juz bardzo sprawnie. Ruchy dziecka stają się coraz bardziej dynamiczne i płynne. Całe ciało dziecka pokrywa się drobnym puszkiem, czyli lanugo - Twoje maleństwo wygląda teraz jak mała rozkoszna małpka. Ostatecznie ukształtowany zostaje nos dziecka, który jest teraz zadarty i nieco płaski, aby po porodzie mogło ono wygodnie ssać pierś matki, bez ryzyka uduszenia się. Dziecko ma od 108 do 116 milimetrów i waży 80 gramów.
Twoje ciało zaczyna gromadzić coraz więcej płynów, co może skutkować zwiększoną potliwością, katarem oraz wzmożoną produkcją wydzieliny pochwowej. Niezbędne mogą się okazać wkładki higieniczne i dobry antyperspirant.
Główka dziecka, choć nadal jest dużo, zaczyna już nabierać bardziej właściwych proporcji w stosunku do reszty ciała. W tym tygodniu narządy płciowe są już w pełni ukształtowane. Oczy, które ciągle schowane są pod zrośniętymi powiekami, wzbogaciły się o rzęsy. Pod skórą maleństwa zaczyna się gromadzić brązowy tłuszcz, który jest źródłem energii i ciepła. Na opuszkach palców powstają linie papilarne. Serce dziecka pracuje bardzo intensywnie - przepompowuje około 24 litrów krwi na dobę. Nerki produkują bardzo dużą ilość moczu, przez co maluszek siusia co około 40 minut - dobrze, że na tym etapie nie trzeba go przewijać! 17 tydzień ciąży oznacza, że dziecko może już odbierać głośne dźwięki dochodzące z zewnątrz - czasem gwałtownie na nie reaguje. Jest to możliwe dzięki ciągłemu rozwojowi mózgu, który wytwarza brudzy i zwoje. Dziecko ma długość około 11 centymetrów i waży około 100 gramów.
Dziecko staje się coraz bardziej ruchliwe! Aktywność dzidziola jest największa w godzinach wieczornych i nocnych - wsłuchaj się wtedy w to co dzieje się w Twoim wnętrzu. W ciągu dnia dziecko jest mniej aktywne, ponieważ usypiają je ruchy poruszającej się matki.
Aktywność dziecka znacznie wzrasta - wierci się, obraca, kopie... Dziecko ćwiczy w ten sposób reakcje odruchowe i zwiększa swoją sprawność motoryczną. W jelitach dziecka zaczyna gromadzić się smółka - pierwsza kupka, a w płucach zbierają sie pęcherzyki powietrza. 18 tyd...
Gulasek