projekt-wikipedia.pdf

Wydział Zarz dzania Uniwersytetu

Waszawskiego

Studium przypadku

(Zarz dzanie projektami)

Projekt Wikipedia

ródło danych: Gazeta Wyborcza.

dane wtórne z ogólnodost pnych ródeł. Nie zawiera informacji poufnych, ani

Niniejsze studium przypadku zostało opracowane wył cznie w oparciu o

ę ź

udost pnianych specjalnie przez opisywan firm . Opis firmy jest

ę ą ę

wykorzystywany do celów dyskusji w ramach zaj ć akademickich na Wydziale

Zarz dzania Uniwersytetu Warszawskiego. Prezentowany materiał nie jest

ą ż

prezentacja rekomendowanych lub dyskredytowanych sposobów zarz dzania.

Materiał opiera si na tekstach publikowanych wył cznie przez jedn gazet ,

ę ą ą ę

co dodatkowo mo e ograniczać obiektywn prezentacj zdarze

ż ą ę ń

gospodarczych. W razie w tpliwo ci prosz o kontakt z dr Krzysztofem

ą ś ę

Klincewiczem, kklinc@poczta.onet.pl

form promocji ani krytyki firmy, nie powinien równie być traktowany jako

Wikipedyści wszystkich krajów, łączcie się!

http://www.gazetawyborcza.pl/gazetawyborcza/2029020,75475,2853...

Wikipedyściwszystkichkrajów,łączciesię!

WojciechOrliński20050803,ostatniaaktualizacja2005080318:52

Pierwszaświatowakonferencja"Wikimania"odbędziesiędziśweFrankfurcie,dziesięćlat

potym,jakamerykańskiprogramistaWardCunninghamotworzyłpierwsze"wiki"stronę

internetową,którąmoŜeedytowaćkaŜdy.Tworzonawtensposóbencyklopediazwana

Wikipediądziśjestnajczęściejodwiedzanymmiejscemwinternecie

Wciągukilkuostatnichlatsłowo"wiki"spotkałatakasamabłyskawicznakarierajak"blog"zeznanegotylko

nielicznyminternetowegoslanguweszłodojęzykapotocznego.Cunninghamzaczerpnąłjezjęzykahawajskiego,gdzie

"wikiwiki"oznaczarobienieczegośpośpiesznieinieformalnie.

Pierwsze"wiki"uruchomioneprzezCunninghamawiosną1995rokubyłoserwisemprogramistówdlaprogramistów

moglitutajwspólniedzielićsięswoimipomysłamiiproblemami.Szybkopojawiłysięnastępne"wiki",zawsze

poświęcanejakimśwyspecjalizowanymtematomnaprzykładpopularnymgromkomputerowymjak"Doom"czy"Tomb

Raider".Ktoczytał"wiki"poświęconeporadomnaprzejścieokreślonegopoziomu,sammógłdopisaćswójsuplement,

jeślidotądpiszącynatentematautorzyniewpadlinacoś,coonsamodkrył.

"Wiki"niedoczekałybysięjednakmiędzynarodowychkonferencjianiartykułówwgazetach,gdybyniejedenserwis

tegotypu,którycelowopostanowiłuniknąćwąskiejspecjalizacjiizajmowaćsiępoprostuwszystkim.Jesttooczywiście

Wikipedia,którątwórcylubiąporównywaćdostaroŜytnychbibliotekaleksandryjskiejipergamońskiej.

NiezaleŜnieodpatosutakichdeklaracji(któredoprowadziłyjuŜdostworzeniaidiomu"obiektwielkościegoredaktoraz

Wikipedii"określającegocośogigantycznychrozmiarach),WikipediarzeczywiścienaleŜydziśdonajpopularniejszych

źródełwiedzywinternecie.

Jakośćzadarmo

CzymoŜnaufaćencyklopediikolektywnietworzonejprzeztysiąceinternautów?SkorokaŜdymoŜezmienićtreść

dowolnegohasła,jakąmamypewność,Ŝeczytaneprzeznashasłoniezostałostworzoneprzezkompletnego

dyletanta?

TwórcyWikipedii,JimmyWalesiLarrySanger,mielizresztąpodobnewątpliwości.PoczątkowoWikipediamiałabyć

tylkouzupełnieniemichgłównegotworzonegoprzezekspertówprojektuonazwieNupedia.Napoczątku2001r.po18

miesiącachpracyNupediamiała12artykułów.Wikipedia,uruchomiona15stycznia2001r.,doczekałasię200

artykułówpomiesiącu.Stałosięjasne,ŜeprzyszłośćprojektuleŜywłaśniew"wiki".

Pytanieokompetencjetwórcówhasełjednakpozostaje.ZadająjechoćbykonkurenciWikipediitwórcyencyklopedii

komercyjnych.ZnanyjestkomentarzMichaelaRossazwydawnictwaoferującegosłynnąEncyklopedięBritannicę:

"Wikipediajestdarmowaitojestwłaściwacenazajejjakość".

Hasło"Polska",czyliBalcerowiczmusiodejść

AprzecieŜikomercyjnymencyklopediomjakchoćbyBritannicawłaśniezdarzająsiękompromitującewpadki.Na

początkutegoroku12letniLucianGeorge,Anglikpolskiegopochodzenia,odkryłwkupionejmuprzeztatęzatysiąc

funtówencyklopediiseriębłędówwhasłachdotyczącychPolski.BłędniemiędzyinnymizlokalizowanoChocim,dziś

leŜącynaUkrainie(aniejaktwierdziBritannicawMołdowie).

Niemawięcencyklopediinieomylnych.Wikipediajednakjestjedynątakbardzootwartąnazwykływandalizm.

WłaściwiekaŜdymoŜestworzyćkonto,zalogowaćsięiskasowaćcałątreśćhasła"Polska",zostawiającnapis

"BALCEROWICZMUSIODEJŚĆ".Wpraktycebadaniawykazująjednak,Ŝeodzwandalizowaniastronydo

przywróceniastanuwyjściowegoprzeciętniemijapięćminut.Encyklopedia,którąkaŜdymoŜezniszczyć,tozarazem

encyklopedia,którąkaŜdymoŜenaprawićaosóbodwiedzających"wiki"wdobrejwierzejestduŜowięcejniŜ

potencjalnychwandali.

Oddzielićfaktyodopinii

ZnaczniebardziejinteresującąkwestiąjestforsowanaprzezJimmy'egoWalesakoncepcjaneutralnegopunktu

widzenia.ArtykuływWikipediimajątrzymaćsięściślefaktówiunikaćwyraŜaniaopiniiautora.Wpraktycewyglądato

naprzykładtak,Ŝehasło"aborcja"zawieramedycznądefinicjętegopojęciawrazzkomentarzem,Ŝemoralnaietyczna

ocenaaborcjistanowiprzedmiotgorącejdebatydostajemyteŜodnośnikidoserwisówpropagującychstanowisko"pro

life"i"prochoice",równoposiedemdlaobustronsporu.

CojednakzneutralnymocenianiemtakichhistorycznychpostacijakHitlerczyStalin?CzytutajteŜpowinnowidniećpo

równotylesamoodniesieńdoserwisówneonazistowskichiantyfaszystowskich?WzałoŜeniachWikipediizbrodnie

HitleraiStalinatoudowodnionefakty.Zdanie"Stalinodpowiadałzaśmierćmilionówofiarterroru"choćmocnenie

wyraŜaopinii,tylkoprzytaczafakty.Wnaukachspołecznychoddzielenie"opinii"od"faktu"nigdyniejestproste,ale

Wikipediapokazuje,ŜecałkiemnieźledotegomoŜnasięzbliŜyćwpraktyce.

Serwisytypu"wiki"przezsamąswojąnaturęwymuszająneutralnośćbeztegohasło"aborcja"podlegałoby

nieustannemupingpongowimiędzyprzerabianiemgoz"Morderstwodzieckapoczętego..."na"Święteprawokobiety

dowłasnegobrzucha...".Pingpongustajetylkowtedy,kiedyudajesięwypracowaćsformułowanieproblemu

akceptowalnedlaobustron.

Oczywiścietowymagasporowysiłku.KluczowedecyzjedlaWikipediipodejmowanesąwdebatachdrogąkonsensusu

(roboczodefiniowanegojako"jednomyślnośćminusdwa").Jeśliwszyscyzgodząsięcodojakiegośstanowiskaz

wyjątkiemjednegolubdwóchdyskutantówzapadadecyzja.Dyskusjetegotypudotyczączasemproblemów

interesującychzfilozoficznegopunktuwidzenia(np.czyuŜywanieprzydatachskrótów"BeforeChrist"i"AfterChrist"

niejestłamaniemzasadyneutralności?),aczasemzabawnych(np.spórohasładotyczącetreściobscenicznych).

Wikipedyści wszystkich krajów, łączcie się!

http://www.gazetawyborcza.pl/gazetawyborcza/2029020,75475,2853...

Grzechpierworodnyencyklopedystów

EncyklopediatworzonazzałoŜeniemneutralnościtozjawiskostosunkowonowewnaszejcywilizacji.Począwszyod

OświeceniaidziełapierwszychencyklopedystówDiderotaid'Alemberta,wydawnictwategotypuzawszesłuŜyły

forsowaniujakiejśopcjiideowej,zwykledyskretnietoukrywając.Antysemickaczystkaprzeprowadzonawredakcji

EncyklopediiPWNw1968r.natlesporuotreśćhasła"Obozykoncentracyjne"niebyławcalejedynymprzykładem

tegotypu.

BritannicanaprzykładzawszesłuŜyłauzasadnianiuracjiimperializmubrytyjskiego.Wkolejnychedycjachtołagodzono,

jednakdodzisiajnp.wojnaburskaprzedstawianajestjakoskutekniechęciwładzpołudniowoafrykańskichdo

przyznaniaprawpolitycznychbrytyjskimosadnikomaniejakopróbazdobyciazłóŜzłotawTransvaaludlaimperium

JejWysokości.

PoogromnymsukcesieWikipediiwspierającatozjawiskofundacjauruchomiłakolejnyserwisWikinews,agencję

informacyjnądziałającąnazasadzie"wiki".KaŜdy,ktouwaŜa,Ŝemanewsa,którypowinienpoznaćcałyświat,moŜego

natejstronieumieścić.Naraziepojawiasiętamzaledwiekilkanaściedepeszdziennie,aleprojektniedziałajeszcze

nawetodpełnegoroku.Wikinews,neutralnaagencjainformacyjna,moŜebyćinteresującymdopełnieniemdla

Wikipedii.

Choć"wiki"sązjawiskiemstworzonymprzezinternet,tonawiązujądobardzostarychkorzeninaszejcywilizacji.W

średniowieczuistaroŜytnościwszelkanaukaikulturapowstawałaprzezprzepisywaniedawnychdziełprzyczym

niejedenkopistadodawałcośodsiebie.Obawyprzednadejściem"wikicywilizacji"sąbezsensunaszacywilizacja

zawszeniąbyła.

ŹRÓDŁO:

WojciechOrliński

Tekst pochodzi z portalu Gazeta.pl - www.gazeta.pl ¨ Agora SA

Kłopoty Wikipedii

http://gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/2029020,42904,3073794.html

Kþopoty Wikipedii

PawełRoŜyński20051218,ostatniaaktualizacja2005121820:37

Wikipedia,światowamegaencyklopediatworzonaprzezinternautów,znalazłasięwogniu

krytykiimusiwalczyćoobronęswejwiarygodnościzasprawą,zdawałobysię,niewinnego

Ŝartu

JimmyWales,szerzejznanyjako"Jimbo",wcześniejmaklernagiełdzieitwórcastronpornograficznych,dałwstyczniu

2001rokupoczątekprawdziwemuruchowispołecznemu,któregocelemjeststworzenieogólnodostępnegoi

darmowegokompendiumwiedzy.Tysiąceochotnikówopracowująiuzupełniająhasłaorazmonitorująjepodkątem

ewentualnychbłędówi"neutralnegopunktuwidzenia".FormalnieWikipediazatrudnia...trzyosoby.

Magazyn"Wired"uznałjąza"najbardziejśmiałyeksperymentinternetuwostatnichczterechlatach".Stałasięona

synonimemencyklopediionlinejakGoogleinternetowejwyszukiwarki,czyXeroxkopiarki.

NiektórzyporównująnawetWikipediędowielkiejencyklopediifrancuskiejzXVIIIwieku,którautorowaładrogę

rewolucji.OpracowywałyjąnajtęŜszeumysłyówczesnejEuropy,m.in.DenisDiderotczyWolter.TerazWolteremmoŜe

zostaćkaŜdy,ktomadostępdokomputeraisieci.Musisięliczyćtylkoztym,Ŝejegohasłonieprzypadniedogustu

innymizostanieskasowane.

Słynniencyklopedyścipisaliswe28tomowedzieło21lat,azawieraononiespełna72tys.haseł,czyliponad30razy

mniejniŜjuŜobecnieWikipedia.Wśród205językówencyklopediionlineprymwiodą:angielski,niemiecki,francuski,

japońskii...polski.WUSAregularniezWikipediikorzysta13mlnludzi.Nadpapierowymwydaniembędziemiała

zawszeprzewagęwaktualności.

Aferawybuchła,gdyanonimowyautorwsylwetcecenionego,emerytowanegodziennikarzaJohnaSeigenthalera

napisał,ŜemógłonbyćzamieszanywzabójstwoprezydentaUSAJohnaF.Kennedy`egoijegobrataRoberta.Takie

stwierdzenieznajdowałosięwWikipediiprzezczterymiesiące.DziękizachowanemuadresowiIPudałosięustalić,Ŝe

autoremferalnegowpisubyłBrianChase,menedŜerfirmykurierskiejwNashville.

Chaseprzyznałsiędowiny,twierdząc,ŜemiałtobyćtylkoŜartjegowspółpracownikjestbowiemzaprzyjaźnionyz

rodzinąSeigenthalerów.Chasebroniłsię,Ŝeniezdawałsobiesprawy,jakpowaŜnymźródłeminformacjijestWikipedia.

WUSAtakiepomówieniazwyklenieuchodząpłazem.MimookazanejskruchyChasenatychmiaststraciłpracę.

RównieŜWikipediaznalazłasiępodpręgierzem.Amerykańskidziennik"TheNewYorkTimes"wręczzakazałswoim

reporteromkorzystaniazniej.

śartChase'asprowokowałwielkądebatęogranicachwolnościwinternecie.Wtymprzypadkuwinowajcęustalono

dziękidośćszczęśliwemuzbiegowiokoliczności,aleinternetdalejpozostajemiejscem,gdziemoŜnaczęstobezkarnie

obsmarowywaćinnych.

Wikipediawprowadzaobecnieobostrzeniaiinternaucibędąsięmusielirejestrowaćprzedzałączeniemartykułulub

dokonaniempoprawek.Czytowystarczy?Śmiemwątpić.

Niewpadajmyjednakwparanoję.PrestiŜowymagazyn"Nature"porównałwłaśnieWikipedięzesłynnąpapierową

Britannicą,rozdającniezaleŜnymrecenzentomnieoznaczone42paryopracowanychwobuencyklopediachmateriałów

naukowych.PodwzględemliczbybłędówBritannicapokonałaswegointernetowegokonkurentaowłos.

PawełRoŜyński

Tekst pochodzi z portalu Gazeta.pl - www.gazeta.pl ¨ Agora SA

Reputacja Wikipedii nadal pod obstrzałem

http://gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/2029020,68367,3078711.html

ReputacjaWikipediinadalpodobstrzałem

ols,Gazeta.pl20051221,ostatniaaktualizacja2005122200:50

TymrazemkamyczekdoogródkakrytykówWikipediidorzucasampomysłodawcatej

sieciowejencyklopediiJimmy"Jimbo"Waleskilkakrotniezmieniałtreśćartykułu

poświęconegojegoosobie.NieetycznezachowanieczymoŜeprzejawwolności,którajest

jednązpodstawistnieniaWikipedii?

WikipediamusiałaniedawnozmierzyćsięzpowaŜnymizarzutamidotyczącymijejwiarygodnościotóŜwhaśle

opisującympostaćznanegodziennikarzaJohnaSeigenthaleramoŜnabyłoznaleźćzmyśloneinformacjeojegoudziale

wzabójstwachbraciKennedych.Autornieprawdziwegofragmentuartykułutłumaczył,ŜetotylkoŜart,ale

konsekwencjebyłypowaŜne:anglojęzycznaWikipediawprowadziłapotymzdarzeniuobowiązeklogowaniaprzed

edycjąartykułów.

Tymczasemokazałosię,Ŝelogowanietaknaprawdęniewielezmieniakolejnekontrowersjewzbudziłyzmiany

wprowadzaneprzezzalogowanegouŜytkownika.Itoniebylejakiego,bosamegotwórcyWikipediiJimmiegoWalesa.

Jakodkryłnaswoim blogu RogersCadenhead,Walesosiemnastokrotniepoprawiał hasło dotyczącejegosamego.

Zmiany,którewprowadzał,raczejniemiałynicwspólnegozesłynnym NPOV (neutralnympunktemwidzenia).

WaleswykreśliłzhasłaosobieodwołaniadoLarry'egoSangera,którybyłwspółtwórcąWikipediiipomysłodawcąjej

nazwy.Drogidwóchpanówsięrozeszły(ostatnioSangerrozpocząłpracęnadkonkurencyjnąencyklopediąsieciową

DigitalUniverse )i"Jimbo"zdecydowałsięzmarginalizowaćrolęswojegobyłegowspółpracownika.

"Jimbo"niepoprzestałnatymizmieniłrównieŜfragmentdotyczącyjegopoprzednichprojektów.OtóŜprowadzony

przezniegoserwis Bomis.com zawierałbardzopikantnąsekcję"BomisBabes".Wikipediaokreślałająjako

"softporno",aleWaleszmieniłtona"blogopartynaSlashcode".Trudnodziśoceniaćzawartość"BomisBabes",gdyŜ

serwiszostałusuniętyzsiecioraz InternetArchive .

ZwiązkiWalesazbranŜąinternetowejpornografiisąpowszechnieznane SylviaSaint wystąpiławrolikomunikatu

404nastronieBomis.com .Bomis.com reklamowałateŜ AriaGiovanni,któracieszysiędodziś"opieką"Walesana

jegoprośbęzdotyczącegojejhasłaWikipediiusuwanesąinformacjeojejprawdziwymnazwisku.

NastronachWikipediirozgorzałaburzliwadyskusja,wktórejautorkontrowersyjnychedycjibroniłswojej"wersjihistorii".

ObecniehasłooJimmymWalesienieuwzględniawprowadzonychprzezniegosamegopoprawek.

ols,Gazeta.pl

Tekst pochodzi z portalu Gazeta.pl - www.gazeta.pl ¨ Agora SA

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: