florencja.pdf

PODSTAWOWE ZAŁOENIA MODELU PIELGNIARSTWA WG F. NIGHTINGALE

Pielgniarstwo dla Florencji Nightingale było słub Bogu i powołaniem do

działania na rzecz zdrowia człowieka, a przez to przyczynianiem si do jego

rozwoju duchowego i przybliania go do doskonałoci. Pielgniarstwo jako

słuenie Bogu poprzez słuenie ludziom – według jej załoe – miało charakter

wiecki. Pielgniarstwo według Florencji jest nauk, sztuk, powołaniem, słub

o charakterze etycznym. Wymaga zatem od pielgniarki

charakteru moralnego i przygotowania intelektualnego. Według niej

pielgniarstwo wymaga take od pielgniarki posłusznego wykonywania polece

lekarskich ale nie na lepo. Widziała rónice pomidzy wiedz lekarsk i

pielgniarsk zarówno w teorii jak i praktyce.

Według Nightingale wiedza lekarska skoncentrowana jest na leczeniu i diagnozie

(chorobie), natomiast wiedza pielgniarska to wiedza o yciu, zdrowiu,

zapobieganiu chorobom, przywracanie zdrowia. Przestrzegała przed

„doktorowaniem”.

Florencja Nightingale rozumiała pielgniarstwo bardzo szeroko oraz uwaała, e

jest ono domen kobiet. Oto jej stwierdzenia:

• pielgnowanie obejmuje zarówno zapewnienie właciwej opieki w zdrowiu,

jak i chorobie,

• pielgniark jest kada kobieta zobowizana do opiekowania si czyim

zdrowiem,

• wiadczenie opieki pielgnacyjnej wymaga znajomoci praw zdrowia i

ycia.

W swoim opracowaniu „Uwagi o pielgniarstwie – czym ono jest, a czym nie jest”

Florencja Nightingale umieciła trzynacie kanonów (zasad) pielgniarstwa –

spełniajcych rol przewodni w pielgnowaniu. Model pielgniarstwa

przedstawiony przez Florencj nazywany jest Modelem Ruchu Słoca.

MODEL RUCHU SŁOCA WG F. NIGHTINGALE

KANONY PIELGNIARSTWA

1. Wentylacja i ogrzewanie dbanie, aby powietrze którym oddycha, było tak

czyste jak powietrze zewntrzne, jednoczenie nie naraajc pacjenta na

ozibienie. Działania, które pozwalaj na zapewnienie tego prawa, to:

wietrzenie pokoju pacjenta, okrywanie i ogrzewanie pacjenta w sytuacji

ozibienia, czego przejawem s np. zapobieganie ozibianiu czci

dystalnych koczyn, podejmowanie działa zapobiegajcych wytwarzaniu

przecigów. Postpowanie takie zmierza do zapewnienia szerszego dostpu

powietrza jako elementu rodowiska, naturalnego moderatora zdrowia dla

człowieka.

2. Zdrowie domu (mieszkania, szpitala) jako czynniki podstawowe zdrowego

domu wskazywała: czyste powietrze, czyst wod, usuwanie nieczystoci,

zachowanie czysto ci, dobre o wietlenie. Pisała tak e o znaczeniu

właciwych rozwiza architektonicznych i o rónych moliwociach

uchybie i błdów w budowie domów jako o przyczynie zachorowa.

3. wiatło stwarzanie pacjentowi, bez podnoszenia si, czy specjalnego

układania, moliwoci zobaczenia przez okno słoca i „skrawka nieba”.

Mona tak sytuacj zapewni poprzez czysto okna, usytuowanie łóka

pacjenta wzgldem okna, werandowanie pacjenta, spacerowanie po

wieym powietrzu, słocu. Wymienione działania wpływaj na popraw

samopoczucia pacjenta, podwyszenie nastroju, uaktywnienie witaminy D.

„Słoce jest malarzem ciała i duszy człowieka”.

4. Hałas zapewnienie wypoczynku pacjentowi poprzez kreowanie dwików

najbliszego otoczenia, czyli nie dopuszczanie do hałasowania i umylnego

budzenia pacjenta, mówienia głonego lub szeptem w obecnoci pacjenta.

Oczekiwane postpowanie to uywanie przez pielgniarki obuwia, które nie

hałasuje, niezapalanie wiatła w sali chorych bez powodu, mówienie

spokojnie, zwile, zapewnianie dwików przyjemnych, odgłosów

przyrody bd ulubionego rodzaju muzyki.

5. Rónorodno – monotonia, brak bodców utrudnia proces zdrowienia.

Poczucie rónorodnoci w otoczeniu pacjenta mona osign poprzez np.

codzienn zmian kwiatów w pokoju, obrazów w salach chorych , jak

równie stwarzanie warunków do pisania, czytania, haftowania, szycia.

W swoim szerokim rozumieniu pielgniarstwa F. Nightingale rozróniała dwa jego

rodzaje:

•

pielgniarstwo zdrowia,

•

pielgniarstwo w chorobie (właciwe).

PIELGNIARSTWO ZDROWIA jego głównym celem jest zapobieganie chorobie.

PIELGNIARSTWO W CHOROBIE (WŁACIWE) jest zarówno sztuk, jak

i nauk. Pielgnowanie chorego wymaga formalnego przygotowania

szkolnego, a jego głównym celem jest pomaganie choremu w tym, aby

mógł y (z chorob).

MODEL RODOWISKOWY Florencji Nightingale cechuje wielki humanizm

i humanitaryzm. Główne koncepcje modelu (metaparadigm) s wyranie

powizane z jej pogldem na wiat. Wskazuj na zwizek pomidzy

przebiegiem procesów yciowych a dowiadczeniem płyncym ze rodowiska.

Wskazuje na zaleno pomidzy zachowaniem zdrowia oraz procesami jego

„reperacji”-leczenia a rodowiskiem pochodzenia fizycznego. W

małym zakresie zajmuje si czynnikami psychologicznymi.

Zachcała równie do przesuwania łóka dla umoliwienia chorym

wygldania przez okno. Jako uzasadnienia tych działa opiekuczych –

wskazywała na publikacje na temat „wpływu umysłu na ciało”.

6. Łóko – jego wyposaenie, utrzymanie w czystoci i zapewnienie wygody.

Ten kanon wskazywał na znaczenie dla chorego wszystkiego, co wie si

w sposób bezporedni z leeniem w łóku i doznaniami z tym

zwizanymi. Pisała o rónych przyczynach brudzenia bielizny pocielowej

(wydaliny, wydzieliny, wilgo) i potrzebie jej czstej zmiany.

7. Czysto pokoju i cian F. Nightingale pisała np. o brudnych cianach jako

ródle przykrych dla chorego widoków i zapachów. Mówiła o koniecznoci

usuwania kurzu z otoczenia chorego.

8. Czysto osobista pisała o koniecznoci usuwania brudu (wydaliny,

wydzieliny) aby zapewni prawidłow funkcj skóry. Wskazywała take na

konieczno czstego mycia rk przez pielgniarki.

9. ywienie konieczno rónorodnoci potraw oraz zachowania odpowiedniej

diety.

10. Podawanie posiłków podkrelała znaczenie punktualnoci, zapewnienia

pomocy zgodnie z sytuacj chorego, iloci, obserwowania przyzwyczaje,

zapewniania spokoju, nieprzerywania jedzenia i niezajmowania chorego

w czasie jedzenia innymi sprawami.

11. Komunikowanie terapeutyczne pozbawione „głupiego” budzenia nadziei

i doradzania. Ten kanon zwraca uwag na róne

niewłaciwoci komunikowania. F. Nightingale pitnuje niewłaciwe

zachowanie takich rozmówców, którzy w sposób fałszywy staraj si

budzi nadziej chorego, wtedy gdy jej nie ma, lub przekazuj mu porady

całkowicie błdne. Podaje take róne wskazówki, dotyczce właciwego

sposoby rozmowy z chorym: nieokazywanie popiechu, siadanie w zasigu

wzroku chorego, uwane słuchanie, niezaskakiwanie, podejmowanie

decyzji wspólnie z chorym. Autorka stwierdza, e wyobrani chorych

cechuje daleko wiksza wraliwo anieli ludzi zdrowych – naley wic o

tym wiedzie i tak si zachowywa, aby nie wywoływa reakcji

negatywnych.

12. Obserwacja F. Nightingale pisała: „najwaniejsz lekcj praktyczn, jaka

moe by dana pielgniarkom, jest nauczenie ich tego, co obserwowa, jak

obserwowa, jakie objawy oznaczaj popraw, a jakie pogorszenie, jakie

maj istotne znaczenie, a jakie go nie maj, a take które wskazuj na

zaniedbania ze strony opiekujcych si i na to, jakiego rodzaju s te

zaniedbania. Uwaała obserwacj za najbardziej wiarygodne ródło

informacji o chorym. Poruszała etyczn stron zbierania danych o chorym –

wskazywała na obowizek traktowania ich jako poufnych.

13. Zarzdzanie poprzez właciwe zarzdzanie rozumiała obejmowanie uwag

wielu znaczcych dla chorego elementów jego rodowiska, zdolno do

przewidywania, planowanie opieki cigłej, zapobieganie zaniedbaniom,

zapobieganie powstawaniu niepokoju chorego, a take zapewnienie

właciwego informowania o wszystkim co go dotyczy. Florencja

Nightingale zwracała uwag na to, aby nie pozostawia pacjenta samemu

sobie.

CECHY PIELGNIARKI WEDŁUG FLORENCJI NIGHTINGALE

„tego, co dobre i sprawiedliwe, ...zapał, który musi mie kady, pielgniarka ma do

czynienia z istotami ludzkimi, i jeeli jej samej nie idzie o to, by opiekowa si

swoimi pacjentami i dba o nich, adne mówienie i napominanie nie naucz jej

tego”

1. Umiejtnoci: zdolno kierowania,

2. Punktualno,

3. Wytrwało,

4. Gotowo,

5. Spostrzegawczo,

6. Dbało o sen i wypoczynek,

7. Kontrola wysiłku i moliwoci pacjenta,

8. Zapobieganie wypadkom,

9. Redukcja złoci i niepokoju,

10. Samoopieka,

11. Umiejtno udzielania wsparcia.

METAPARADIGM W MODELU F. NIGHTINGALE

PROCES PIELGNOWANIA W UJCIU FLORENCJI NIGHTINGALE

F. Nighingale w swojej teorii pielgniarstwa, na podstawie własnych obserwacji

i dowiadcze, zainspirowała i zainicjowała takie pielgnowanie jakie

jest współczenie okrelane mianem procesu pielgnowania.

W swojej ksice „Uwagi o pielgniarstwie” oraz programie edukacji dla

pielgniarek Florencja wprowadziła wytyczne do prowadzenia „historii

pielgnowania” (studium przypadku), które głównie opierały si na tym, aby

opieka sprawowana przez pielgniarki nad pacjentem była w sposób cigły.

Na podstawie opracowa F. Nighingale wynika, e naley tak prowadzi proces

pielgnowania, aby wystpowały w nim wszystkie nastpujce fazy:

1. Gromadzenie danych polega wg Florencji na właciwym przeprowadzeniu

rozmowy i obserwacji. Obserwacja powinna by najwaniejsz lekcja

praktyczn dla pielgniarek, powinno uczy si je co obserwowa i jak

obserwowa, jakie symptomy wskazuj popraw , a jakie pogorszenie,

które z nich s waniejsze, a które mniej, które wskazuj na

zaniedbania i na jakie zaniedbania wskazuj. Rozmowa – co do jej

przeprowadzenia Florencja daje praktyczne wskazówki co do formułowania

pyta pisze, e musz one by precyzyjne i konkretne, nie powinny

sugerowa odpowiedzi, ani by krpujce dla pacjenta. Pielgniarka

powinna pyta pacjenta o to, czego potrzebuje i czego sobie

yczy, a take o to, co dostrzega jako co złego dla siebie, np. jeeli

pacjenta co boli – powinna poprosi, aby wskazał miejsce, gdzie go boli;

jeeli pacjent nie je – pielgniarka powinna pyta: co chciałby zje, kiedy

chciałby zje.

2. Diagnoza pielgniarska (konkluzja) wg Florencji podejmowana jest na

podstawie przemylenia zgromadzonych informacji. Dotyczy reakcji

pacjenta na czynniki rodowiska, które maj na niego pozytywny lub

negatywny wpływ. Np.: diagnoza „brak właciwej wentylacji” sygnalizuje:

„staraj si, aby powietrze, którym chory oddycha, było tak czyste, jak

powietrze na zewntrz, oraz eby go nie ozibi.

3. Planowanie oznacza ustalenie, które czynniki rodowiska wpływaj

pozytywnie a które negatywnie na proces zdrowienia pacjenta, oraz

podjcie przez pielgniark konkretnych działa np. zapewnienie właciwej

wentylacji, owietlenia, usuwanie brudów, rónorodno otoczenia,

pobudzanie chorego do aktywnoci. Planowanie to konkretne ustalenie

interwencji co, kiedy i jak powinno zosta wykonane oraz ustalenie sposobu

koniecznego do dokładnego wykonania planu.

OSOBA według Nightingale, osoba łczy w sobie komponenty fizyczne,

społeczne, umysłowe, emocjonalne i duchowe, ale jest czym wicej ni sum tych

komponentów, jest to holistyczne rozumienie osoby.

ZDROWIE to nie tylko przeciwiestwo choroby, ale take bycie zdolnym do

dobrego u ytkowania tych wszystkich sił, którymi człowiek mo e dysponowa .

Wzmacnianie zdrowia człowieka mona osiga przez pogłbianie wiedzy, nauk

oraz poprzez wprowadzanie zmian w rodowisku (szczególnie w odniesieniu do

brudu, wody, diety, wilgoci, przepływu powietrza i usuwania nieczystoci).

Nightingale nawoływała do pogłbiania wiedzy przez pielgniarki w codziennej

pracy poprzez obserwacj, dowiadczenia, poprzez gromadzenie informacji,

analizowanie i opracowywanie.

RODOWISKO człowieka tworz te wszystkie czynniki jego otoczenia

fizycznego, które maj istotne znaczenie zarówno w zapobieganiu chorobie, jak i w

procesie zdrowienia. Według Florencji Nightingale moliwe jest przewidywanie

problemów zdrowotnych człowieka przez poznawanie warunków, w jakich yje i

stylu ycia, jaki prowadzi .

PIELGNIARSTWO „jest to słuba Bogu – przez niesienie ulgi człowiekowi.

Aktywnoci pielgnacyjne jako sztuka pielgnowania s ukierunkowane na

zapewnienie człowiekowi: czystego powietrza, wiatła, ciepła, czystoci, spokoju,

pobudzania aktywnoci, właciwego ywienia. Pielgniarka przez swoje

oddziaływanie na rodowisko przeciwdziała czynnikom przeszkadzajcym

zblianiu człowieka do Boga.

4. Wykonanie planu opiekuczego powinno by zapewnione w sposób cigły,

a wic take wtedy, kiedy pielgniarka jest nieobecna.

5. Ocenianie powinno by dokonywane poprzez obserwacj objawów pacjenta

i obserwacj rodowiska. Podobnie jak wykonanie, ocenianie

powinno odbywa si w sposób cigły.

Proces pielgnowania czyli to co Nightingale okrelała samodzieln domen

pielgniarki w opiece nad pacjentem, nie cechowało si du złoonoci i było

do proste. O tym jak był przydatny w czasie, w którym yła, mówiły statystyczne

wyniki obniania si miertelnoci wród ołnierzy. Faktem jest, e w modelu tym

znalazły si podstawowe załoenia procesu pielgnowania – dla zapewnienia

człowiekowi opieki skupionej wokół jego reakcji na własn sytuacj zdrowotn,

opieki zindywidualizowanej i zapewnianej celowo.

PODSUMOWANIE

1. Rozwój pielgniarstwa jako profesji i dyscypliny naukowej zapocztkowała

F. Nightingale.

2. W swoim bogatym pimiennictwie przedstawiła własne pogldy na

pielgniarstwo i jego znaczenie w opiece nad zdrowiem człowieka, okreliła

jego wielkie wartoci humanistyczne i humanitarne.

3. Pielgniarstwo dla F. Nighingale było słub Bogu o charakterze wieckim.

4. Wg Florencji pielgniarstwo jest nauk, sztuk, powołaniem, słub o

charakterze etycznym.

5. Jej wielki koncepcyjny model pielgniarstwa skupiał uwag pielgniarek

wokół rodowiska i jego wpływu na zdrowie człowieka. W modelu Ruchu

Słoca umieciła 13 kanonów pielgniarstwa, których pozytywny lub

negatywny wpływ przyczynia si do zachowania zdrowia lub rozwoju

choroby u człowieka.

6. F. Nightingale wyróniała dwa rodzaje pielgniarstwa: pielgniarstwo

zdrowia i pielgniarstwo w chorobie.

7. Podkrelała konieczno bogacenia wiedzy specyficznie pielgniarskiej oraz

podejmowanie celowej obserwacji, refleksji i gromadzenia dowiadcze.

Literatura:

1. Górajek – Jówik J.: Filozofia i teorie pielgniarstwa, wyd. Czelej, Lublin

2007,

2. Poznaska S., Płaszewska - ywko L.: Wybrane modele pielgniarstwa,

wyd. Uniwersytetu Jagielloskiego, Kraków 2001,

3. lusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K.: Podstawy pielgniarstwa t.1,

wyd. Czelej, Lublin 2004,

4. Zahradniczek K.: Pielgniarstwo, wyd. PZWL, Warszawa 2006.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: