Cieślak - Behawioralna Ekonomia Finasowa.pdf - podręczniki - evciaa92

MATERIA¸Y I STUDIA

Zeszyt nr 165

Behawioralna ekonomia finansowa

Modyfikacja paradygmatów funkcjonujàcych

w nowoczesnej teorii finansów

Anna CieÊlak

Warszawa, paêdziernik 2003 r.

Projekt graficzny:

Oliwka s. c.

Sk∏ad i druk:

Drukarnia NBP

Wyda∏:

Narodowy Bank Polski

Departament Komunikacji Spo∏ecznej

00-919 Warszawa, ul. Âwi´tokrzyska 11/21

tel. (22) 653 23 35, fax (22) 653 13 21

Materia∏y i Studia rozprowadzane sà bezp∏atnie.

Dost´pne sà równie˝ na stronie internetowej NBP: http://www.nbp.pl

Standardowa teoria finansów w konfrontacji z podejÊciem behawioralnym

Spis treÊci

Spis rysunków i tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Wst´p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

1. Standardowa teoria finansów w konfrontacji z podejÊciem

behawioralnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1.1. ¸amig∏ówki rynku kapita∏owego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

1.1.1. Premia za inwestycj´ w aktywa ryzykowne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

1.1.2. Nadmierna zmiennoÊç kursów gie∏dowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

1.1.3. ZmiennoÊç zbyt zmienna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

1.1.4. Nadmierne obroty gie∏dowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

1.1.5. Problem funduszy zamkni´tych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

1.2. Szum na rynku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

1.2.1. Koncepcja inwestowania na podstawie szumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

1.2.2. Nadmierna i niedostateczna reakcja cen na informacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

1.3. Ograniczenia skutecznoÊci arbitra˝u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

1.3.1. Ryzyko fundamentalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

1.3.2. Ryzyko szumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

1.3.3. Koszty implementacji strategii arbitra˝owej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

1.3.4. Koszty psychologiczne krótkiej sprzeda˝y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

1.3.5. Ryzyko modelu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

1.3.6. Warunki ograniczenia arbitra˝u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

2. Percepcja i przetwarzanie informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

2.1. Wnioskowanie o nieznanym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

2.1.1. Prawa prawdopodobieƒstwa i statystyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

2.1.2. Ograniczona racjonalnoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

2.1.3. Szko∏a Tversky’ego i Kahnemana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

2.1.4. Szko∏a Gigerenzera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

2.2. Heurystyki i systematyczne b∏´dy wnioskowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

2.2.1. Dost´pnoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

2.2.2. ReprezentatywnoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

2.2.3. Zakotwiczenie i dostosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

2.3. Rozszerzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

2.3.1. Nadmierna pewnoÊç siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

2.3.2. Selektywna percepcja i b∏àd afirmacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

2.3.3. B∏àd post factum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

3. Prospect theory: podejmowanie decyzji w warunkach niepewnoÊci . . . . . . 69

3.1. Normatywna teoria podejmowania decyzji w warunkach ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

3.1.1. WartoÊç oczekiwana a oczekiwana u˝ytecznoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

3.1.2. Aksjomatyzacja preferencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

3.2. Anomalie w kszta∏towaniu si´ preferencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

3.2.1. Zaniedbywanie prawdopodobieƒstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

MATERIA¸Y I STUDIA – ZESZYT 165

3.2.2. Odwrócenie preferencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

3.2.3. Paradoks Allais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

3.2.4. Problem Samuelsona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

3.3. Deskryptywna teoria podejmowania decyzji w warunkach niepewnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . 81

3.3.1. WartoÊç oczekiwaƒ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

3.3.2. Funkcja wartoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

3.3.3. Funkcja wag prawdopodobieƒstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

3.3.4. Efekt odwrócenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

3.3.5. Kadrowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

4. Praktyczne znaczenie prospect theory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

4.1. Analiza anomalii w zachowaniach ekonomicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

4.1.1. Krótkowzroczna awersja do strat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

4.1.2. Efekt dyspozycji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

4.1.3. Efekt utopionych kosztów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

4.1.4. Efekt obdarowania oraz sk∏onnoÊç do zachowania status quo . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

4.2. Mentalna ksi´gowoÊç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

4.2.1. Definicja i znaczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

4.2.2. Hedonistyczne kadrowanie zysków i strat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

4.2.3. Zastosowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

5. Wp∏yw czasu na podejmowanie decyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

5.1. Percepcja przysz∏oÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

5.1.1. Normatywny model wyboru mi´dzyokresowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

5.1.2. Anomalie wyboru mi´dzyokresowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

5.1.3. Deskryptywny model wyboru mi´dzyokresowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

5.2. Pami´tanie przesz∏oÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

5.2.1. Adaptacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

5.2.2. Retrospektywna ocena u˝ytecznoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

6. Zakoƒczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

7. Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

8. Literatura przedmiotu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

Narodowy Bank Polski

Spis rysunków i tabel

1.1. Kurs akcji a wartoÊç bie˝àca dywidend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

1.2. Odchylenia kursu Royal Dutch wzgl´dem Shell od parytetu 60:40 . . . . 36

3.1. Hipotetyczna funkcja wartoÊci v(x) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

3.2. Funkcja wag prawdopodobieƒstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

4.1. Hedonistyczne kadrowanie zysków i strat w obr´bie portfela . . . . . . . 119

5.1. Dyskontowanie w warunkach niepewnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

5.2. Dyskontowanie hiperboliczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

5.3. Zastosowanie funkcji wartoÊci do analizy procesów adaptacyjnych . . 145

Tabela 3.1. Paradoks Allais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Tabela 3.2. Oczekiwane u˝ytecznoÊci w eksperymencie Allais . . . . . . . . . . . 79

Tabela 3.3. Cztery wymiary stosunku do ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

Tabela 5.1. Przyk∏adowy przebieg adaptacji w sytuacji strat . . . . . . . . . . . 147

MATERIA¸Y I STUDIA – ZESZYT 165

Cieślak - Behawioralna Ekonomia Finasowa.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: