Bunt mas
1. Zjawisko aglomeracji
· Masy osiągnęły pełnię władzy społecznej - zjawisko to oznacza, że Europa przeżywa obecnie najcięższy kryzys, jaki może spotkać społeczeństwo, naród i kulturę
· „bunt”, „masy”, „władza społeczna” nie mają znaczenia wyłącznie czy głównie politycznego, ale odnoszą się do każdej sfery życia publicznego (działalność intelektualna, moralna, gospodarcza, religijna; obejmuje ono wszelkie sfery życia zbiorowego, włącznie ze sposobem ubierania się czy zabawy)
· Wizualnym aspektem tego stanu rzeczy jest zjawisko aglomeracji, zjawisko pełności, wszędzie jest tłum, masa ludzi
· Osoby składające się obecnie na owe[9] tłumy istniały również wcześniej, ale nie jako tłum. Każda taka osoba czy grupka zajmowały własne miejsce bądź to na wsi, bądź w miasteczku, bądź w dzielnicy dużego miasta. Teraz te masy przebywają w miejscach najlepszych, kiedyś zarezerwowanych dla mniejszości.
· Społeczeństwo jest zawsze dynamicznym połączeniem dwu czynników: mniejszości i mas. Na mniejszość składają się osoby lub grupy osób charakteryzujące się pewnymi szczególnymi cechami. Natomiast masa to zbiór osób nie wyróżniających się niczym szczególnym. Masy to „ludzie przeciętni”.
· dążenie do łączenia się w mniejszość po to właśnie, by przeciwstawić się większości, wystąpienie z tłumu, połączenie się z innymi pod względem jakieś cechy, chociażby bycie niepodobnym do innych
· masy, to wszyscy ci, którzy nie czują się szczególni, nie mają cech wyróżniających ich z tłumu, są tacy sami jak wszyscy i nie widzą w tym problemu, przeciwnie – są zadowoleni.
· w łonie każdej klasy społecznej istnieje masa i autentyczna mniejszość – podział na masy i mniejszości nie odzwierciedla podziału na klasę wyższą i niższą
· masy zajmują dawne miejsca i czynności przeznaczone dla mniejszości
· hiperdemokracja – masy działają bezpośrednio, nie zważając na normy prawne, za pomocą nacisku fizycznego i materialnego, narzucając wszystkim swoje aspiracje i upodobania; masy są przekonane o tym, że mają prawo nadawać moc prawną i narzucać innym swoje, zrodzone w kawiarniach, racje
· umysły przeciętne i banalne, wiedząc o swej przeciętności i banalności, mają czelność domagać się prawa do bycia przeciętnymi i banalnymi i do narzucania tych cech wszystkim innym
6. Wstęp do anatomii człowieka masowego
· życie człowieka masowego jest teraz znacznie ułatwione w sprawach materialnych. To, co kiedyś uważano za dobrodziejstwo losu, budzące w człowieku pokorne poczucie wdzięczności, teraz przekształciło się w prawo, za które nie jest się wdzięcznym, lecz którego się wymaga.
· Jest większy porządek publiczny
· Życie pozbawione jest trudności i problemów (kiedyś życie było ciężkie)
· Również w sferze życia społecznego brak jest ograniczeń (brak klas, wszyscy równi wobec prawa itp.)
· Trzy czynniki sprawiły, iż stworzenie nowego świata stało się możliwe: liberalna demokracja, badania naukowe i industrializacja
· Świat, który od urodzenia otacza nowego człowieka, nie skłania go do jakichkolwiek ograniczeń, nie zakłada żadnego weta ani nie stawia przed nim żadnych barier, a nawet wręcz przeciwnie, rozbudza w nim nowe potrzeby, które, teoretycznie rzecz biorąc, rosnąć mogą w nieskończoność.
· Wiara w wieczny rozwój, ale bez zauważenia, że jakaś genialne jednostki musiała to wymyślić; tak jakby wszystkie dobra techniki, bezpieczeństwo społeczne itp. było stanem naturalnym, przynależnym jak powietrze
· Psychika masowego człowieka jest jak psychika rozpuszczonego dziecka. Rozpuszczać to znaczy nie ograniczać żądań i potrzeb, to znaczy wpajać danemu osobnikowi przekonanie, że wszystko mu wolno i że do niczego nie jest zobowiązany
13. Państwo – największe niebezpieczeństwo
· Masy muszą być rządzone przez ludzi z mniejszości (bo mniejszości są doskonalsze). To jest oczywiste i zawsze tak było.
· [długa historia o państwie od XVIII wieku, ale chyba nie ma potrzeby przytaczać]
· Państwo w naszych czasach stało się dzięki skuteczności licznych, precyzyjnie działających środków będących w jego dyspozycji, wspaniałą, doskonale funkcjonującą maszyną. Ponieważ tkwi ono we wnętrzu[127] społeczeństwa, wystarczy nacisnąć jedną sprężynę, by uwolnić dźwignie i puścić w ruch potężne mechanizmy, które zaczynają natychmiast skutecznie oddziaływać na określony fragment społecznego organizmu
· Człowiek masowy podziwia to państwo, jest dla nich czymś zastanym i nie odczuwają, że jest ono czyimś tworem i może zniknąć
· Z drugiej strony państwo to jakaś anonimowa władza; człowiek czuje, że państwo należy do niego
· Człowiek masowy ma postawę roszczeniową, żąda, aby państwo rozwiązywało wszelkie problemy
· największe niebezpieczeństwo, jakie dziś zagraża cywilizacji: upaństwowienie życia, interwencjonizm państwowy, wchłonięcie przez państwo wszelkiej społecznej spontaniczności
· Społeczeństwo będzie musiało żyć dla państwa; człowiek dla machiny rządowej – w ten sposób państwo samo się unicestwi (bo jest tylko machiną zależną od ludzi)
· Faszyzm – typowy ruch ludzi masowych
· pod panowaniem mas państwu może zostać zlecone zadanie zniesienia niezależności jednostek czy grup, a tym samym ostateczne zaprzepaszczenie nadziei na przyszłość à wzrost sił policji
· policja-państwo będzie rozszerzać swoje kompetencje aż do inwigilacji ludzi w domach itp
3
olaholak