MIKROSTRUKTURY
Podejście symbolicznego interakcjonizmu
Punkt widzenia socjologii interpretatywnej.
Metody badań jakościowych (metodologia teorii ugruntowanej)
O więzi decyduje WSTYD
O istocie więzi stanowią podstawowe emocje społeczne
Durkheim
Cooley
Co kształtuje naturę ludzką?
Orientacja na innych, chęć bycia z innymi
Więzi
Emocje o charakterze interakcyjnym (miłość, nienawiść)
Wartość danych towarów jest kształtowana społecznie. Współczesne podejścia do interakcji oparte są na teoretycznym i metodologicznym indywidualizmie np. eksperymenty, sondaże oparte na próbach reprezentatywnych.
Więź społeczna jest głównym motywem ludzkiego działania.
Drogowskaz – ludzie, z którymi chcemy/nie chcemy być
Społeczna struktura to ta więź społeczna. Społeczeństwo jest utrzymywane w całości poprzez więzi.
Więzi dotyczą balansowania między bliskością a dystansem.
Wybrani przeze mnie ludzie, z którymi chcemy być.
Wyodrębnianie się, izolowanie lub włączenie; dystans lub bliskość
Bliskość jest maksymalna w rodzinie, wymagana jest pełna wiedza o punkcie widzenia innego (optymalna bliskość)
Dystans dotyczy akceptacji niezależności
Nienaruszona trwała więź społeczna.
Durkheimowska typologia samobójstw
s. Egoistyczne (zbyt duży dystans)
s. Altruistyczne (zbyt mały dystans)
s. Anomijne
Samobójstwa są spowodowane przez patologiczny stan więzi społecznej.
„złoty środek” między dystansem a bliskością. Jedyną osobą, która chce i może nas wysłuchać jesteśmy my sami.
Jaźń odzwierciedlona (Cooley) stanowi o istocie natury ludzkiej. Jaźń ta oscyluje wokół dwóch emocji:
DUMY
WSTYDU
Powinniśmy analizować system komunikacyjny i gesty niewerbalne.
Wzajemne uznawanie (E. Goffman) obydwu stron interakcji.
Budowanie więzi i ładu społecznego.
Zakłopotanie (Goffman), zawstydzenie, lekka forma wstydu.
„praca nad twarzą” – inspiracja kulturą chińską
popełnianie gaf, kompromitowanie się
zestrojenie, zogniskowanie uwagi dwóch podmiotów (i myśli), wzajemne rozumienie się to empatyczna intersubiektywność, odczytywanie umysłu innych, oscylowanie wokół tych samych pojęć (jednakowo rozumianych) i zharmonizowanie emocjonalne.
Więź jako zharmonizowanie poziomu mentalnego i emocjonalnego obiektów, podmiotów.
Kooperacja
Konflikt – zestrojenie na zasadzie niezgody
Powody do wyzwalania w sobie poczucia dumy:
podwyższanie własnej pozycji
posiadanie
autoprezentacja
poczucie wstydu, uraza i chęć odwetu
wyparcie wstydu (psychoanaliza)
nieuporanie się ze wstydem
Więź jeśli ma być trwała, musi być permanentnie testowana
Odbieranie sygnałów przez partnera interakcyjnego (odpowiedni odbiór sygnałów)
Interpretacja odbieranego przekazu
Zgodność odbioru z intencją nadawcy
Istotna analiza języka. Słowa są hologramami, (odbijają pełnię), jeden epizod odbija w sobie całość kultury.
10.03.2005
Można na podstawie analizy mikro powiedzieć coś o całości społeczeństwa. Każda część jest całością a całość jest częścią, bo część jest hologramem. Można na podstawie mikroanalizy słów, gestów, zachowań (hologramów) powiedzieć coś o całości kultury.
Durkheim traktuje solidarność w sposób kognitywny. Emocje według niego nie są generowane społecznie.
W mechanicznej solidarności Durkheima umysły są bardzo podobne, a postrzeganie rzeczywistości przez jednostki jest identyczne.
Społeczna emocja łączy jednostki w społeczeństwo, ale emocja nie jest wytwarzana społecznie.
Wszyscy ludzie chcą gdzieś przynależeć. Społeczeństwo współczesne cechuje kryzys możliwości przynależności. Bardzo duża jest potrzeba zakorzenienia.
Świadomość tego, że nie przynależymy do grup pierwotnych byłaby dla nas nie do zniesienia. Społeczeństwo jako całość z tym bólem egzystencjalnym radzi sobie poprzez zaprzeczenie istnienia więzi społecznej. Jest to mit obronny dla organizowania naszego doświadczenia w społeczeństwie. Idea społecznych więzi jest wyparta ze świadomości. Można to sprawdzić obserwując zachowania na poziomie makro.
Zinstytucjonalizowane sposoby:
. mit indywidualizmu i represja emocji, które związane są ze społeczną więzią (duma i wstyd)
. mit zaprzeczenia złożoności ludzkich spraw i relacji międzyludzkich.
We współczesnym społeczeństwie istnieją pseudowięzi. W sektach nie ma reguł ogólnych, oceny zachowań są partykularne – racjonalność niekartezjańska, lecz plemienna. Oceny z punktu widzenia kontekstów społecznych.
Problem jest gdy wstyd jest wyparty, ponieważ nie można wtedy zdiagnozować naruszenia więzi społecznej. Zaprzeczenie wstydu jest zinstytucjonalizowane w języku dorosłych (mówimy o zmęczeniu, czuciu się nieswojo, nieprzyjemnie, źle)
Pułapki emocjonalne
Istnieją takie, w które często wpadamy.
Wstydzimy się tego, że ktoś nas zawstydził. Każdy stan zawstydzenia może pociągać za sobą kolejne zawstydzenia. (Goffman – zawstydzenie); osoby z natury wstydliwe mogą zapaść w pułapkę wstydu wpadając we wstyd chroniczny.
Goffman twierdzi, że zawstydzenie ma charakter zaraźliwy. Powoduje on, że unikamy sytuacji kłopotania innych, gdyz sami nie chcemy być zakłopotani.
Tu wchodzi kultura – pewne zachowania pozwalają nam unikać zakłopotania.
Osobom wstydliwym trudno jest nawiązać kontakt i zbudować więź społeczną.
Rytuały pozwalające nam uniknąć sytuacji zakłopotania
Goffman – zakłopotanie
Wstyd może skończyć się samobójstwem
Nie odczuwa się wstydu w życiu publicznym. Socjalizacja opiera się m.in. na doprowadzaniu do zawstydzenia. Nastąpiło wyparcie tego pojęcia z dyskursu publicznego.
Utrata poczucia wspólnoty w społeczności.
Rodzina + grupy rówieśnicze +grupy sąsiedzkie +sekty etc.
Rodzina jest substytutem przynależności do społeczności lokalnej.
Zauważalne są starania Kościoła do podtrzymywania więzi społecznej.
Znaczący inni dostarczają podstawowej perspektywy poznawania świata. Emocjonalne postawy w stosunku do Innych dostarczają podstawowej matrycy postrzeżeniowej.
Konwersja – zaprzeczenie danej perspektywie i przyjęcie innej (danej ideologii, religii)
Więź z osobami z grup odniesienia i jej zerwanie, niszczenie.
Poczucie bezpieczeństwa poznawczego.
Mikroświat
Na czym ma polegać zadanie mikrosocjologii?
idea ukrytego ładu
mikroświat jest częścią ukrytego ładu społecznego.
Podwójne wiązania
Wymiana informacji na wielu poziomach wymiany np. konflikt informacyjny przy odbiorze informacji na poziomie werbalnym i niewerbalnym.
Goffman mierzył się z mikroświatem jako jeden z pierwszych.
Pojęcie „pracy nad twarzą” (Goffman)
Interesowała go twarz a nie rola. Twarz to chwilowy status w interakcji. Przyjęcie danej twarzy. Twarz i jej podtrzymywanie ma charakter procesu.
Unikanie zakłopotania jako główny cel i motyw spotkań społecznych:
Pojedynek – obrona, podtrzymywanie twarzy
Zemsta – odzyskiwanie twarzy.
Budowanie dumy – mafijne zwyczaje
Wojny reakcją na upokorzenie danego narodu;
Relacje i starcia osób w kontaktach face to face
Analiza zachowań;
Rytualne idiomy kulturowe kompozycji fotografii rodzinnej
Kompozycja zdjęć reklamowych a stereotypy
Abdukcja – to szybkie przechodzenie od indukcji do dedukcji i odwrotnie
Rozumienie Weberowskie
Znaczenia, konteksty, interakcje
W każdym konkretnym działaniu manifestuje się struktura społeczna.
Eksperymenty, survey’e konstruują rzeczywistość
Nasze ekspresje mają charakter kontekstualny (indeksykalny)
Nie ma uniwersalnych ekspresji
Indeksykalność, nadawanie znaczeń.
17.03.2005
Znaczenia wszystkich ludzkich ekspresji i wyrażeń mają charakter kontekstualny;
Znaczenie socjologii rozumiejącej
Kontekstualizowanie wyrażeń; intelektualny proces poszukiwania (search):
wewnętrzny – wewnątrz umysłu, odwoływanie się do wspomnień
zewnętrzny – odwoływanie się do sytuacji
rekonstrukcja znaczenia
punkt widzenia aktora
Znanieckiego współczynnik humanistyczny
Zjawiska humanistyczne jako składniki świadomości, składniki doświadczenia wewnętrznego kogoś;
Mit sam w sobie nie istnieje; obraz jest chaotycznym zbiorem plam barwnych; wyraz mowy jest dźwiękiem bez znaczenia;
Znaniecki: „rzeczywistość niczyja” a przedmioty i ich kompleksy dane czyjemuś doświadczeniu wewnętrznemu; ujmowanie rzeczywistości jako niczyjej jest stosowane i postulowane przez nauki przyrodnicze;
Typologizowanie, konceptualizacja jako formy teoretyzowania o „zewnętrznym” świecie
Dominacja badań ilościowych;
Mówimy, że czegoś jest więcej; na podstawie tych badań nie możemy rekonstruować znaczeń; survey to jest nasza konstrukcja, a objaśnianie w sposób jakościowy;
Wyjaśnianie
Świata materialnego
Ludzkiego działania
świata społecznego
Jeżeli układa się kwestionariusz zza biurka to ma się narzędzie do badania własnej wizji świata; świat społeczny istnieje tylko w doświadczeniu działających jednostek;
A więc jak badać mikroświat?
Jest to jedyny świat dostępny naszemu bezpośredniemu poznaniu;
Odrzucenie socjologii ilościowej
Socjologia jakościowa jest perspektywą opisu rozumienia, czasem wyjaśniania zjawisk społecznych poprzez badanie empiryczne i analizę doświadczeń indywidualnych i grupowych oraz definicji świata społecznego plus interakcji przy użyciu jakościowych metod badania oraz jakościowej analizy danych jakościowych i ilościowych.
Metody jakościowe:
wywiad swobodny
socjologia jakościowa to nie tylko metoda, jest to cała orientacja, perspektywa. Jest to naukowa intersubiektywna empatia służąca dotarciu do znaczeń oraz doświadczenia tzw. „zewnętrznego” świata
My kreujemy świat doświadczany na zewnętrzny. Świat zewnętrzny nie jest nam dany;
Efekt: teoretyczny opis lub konceptualizacja;
Socjologia jakościowa jako sposób patrzenia na świat;
Język spontanicznej konwersacji; problem wieloznaczności i niekonwencjonalności;
Czy wszystko może zostać wypowiedziane?
Interpretacja jako relacja między znakiem a tym, co on oznacza;
Podejmowanie roli
Stopniowe przybliżanie się do prawdy (abdukcja – Pearce); analityczna indukcja (Znaniecki)
Proces, przebieg interakcji
Procedura przybliżania się do znaczenia
Obserwacja a wyobraźnia;
Przechodzenie od obserwacji do wyobraźni;
Dokumentarna metoda interpretacji (Garfinkel) – przechodzenie pomiędzy znakiem (dokumentarnym) a leżącym u podstaw wzorem interpretacji
Interpretacja jest funkcją znaku i = f(z)
Funkcja to proces rozumienia
Interpretacja w konwersacji będzie implikaturą; werbalne stwierdzenie implikacji słów i gestów niewyrażonych wprost;
Ukryte znaczenia
Procedury umożliwiające oznaczanie świata
Nakładanie matryc spostrzeżeniowych (na świat zewnętrzny) z wewnętrznymi dychotomiami i typologiami
Przypuszczenia z zanegowania faktów;
Odmienne interpretacje danej sytuacji
Nieodbieranie ukrytych znaczeń
Proces samooszukiwania
Jak możliwy jest ład społeczny skoro istnieje wieloznaczność?
Mimo istnienia procedur przekazywania znaczeń...
Zestrojenie poprzez przybliżanie, uzyskiwanie porozumienia;
31.03.2005
Zestrojenie (dopasowanie) interakcji;
Interakcje
Poszukiwanie zewnętrzne i wewnętrzne
Kwestionowano wielokrotnie wartość doświadczeń wewnętrznych, subiektywnych
Subiektywna intencjonalność a znaczeniowość bez intencjonalności, świat wyzuty byłby ze znaczeń;
Moja intencjonalność (zamiar, czyli intencja, motyw)
Działanie:
zewnętrzne
wewnętrzne (umysłowe
o interpretowanie
o konstruowanie
o poznawanie czegoś
prawomocność ekologiczna:
eksperymenty psychologiczne odbywają się w warunkach sztucznych, nienaturalnych (nie posiadają tej prawomocności)
wymiary działań człowieka:
w. zamknięty – zakłada się przewidzenie wszystkich zmiennych (gra w szachy, eksperyment)
w. otwarty
nasze zachowania:
uzewnętrznione
wewnętrzne, umysłowe
skojarzenia – procesy wewnętrznych poszukiwań;
kojarzenie faktów na zasadzie podobieństwa – operacje logiczne; klasyfikowanie obiektów do kategorii na zasadzie podobieństwa,
używanie określonych typów skojarzeń
prymitywne typy skojarzeń, niekoniecznie logiczne (np. bliskość czasowo – przestrzenna obiektów w naszym przeszłym doświadczeniu)
skojarzenia przez uczucia
pojęcie całościowego kojarzenia
kojarzenie według typów logicznych (wg kryterium podobieństwa)
nielogiczne typy skojarzeń
FREUD O SKOJARZENIACH
Część ze skojarzeń jest nieuświadamiana (np. poprzez dźwięk – coś się z czymś rymuje, zapach)
Kojarzymy ze sobą coraz większą liczbę przedmiotów, dzięki czemu uzyskujemy nowy ogląd świata
Analiza konwersacyjna
Analiza konwersacyjna w życiu codziennym
Nagrywamy rozmowę
Przykładowe koncepcje:
podejmowanie kolejki (intonacja opadająca a podnoszenie głosu)
pary przyległe (pytanie – odpowiedź lub objaśnienie jej braku:
o pytanie – oczekiwanie na odpowiedź
o ...
agga_123