Pływy.doc

W nowoczesnej nawigacji opartej na GPS nawigator jest uwolniony od uwzględniania biernego i czynnego prądów pływowych przy określaniu pozycji jachtu. Może zatem skupić się na wyborze odpowiedniej drogi tak aby zjawisko to wykorzystać lub zminimalizować jego niekorzystne działanie. Nadal jednak aktualne pozostają następujące problemy:

1. Obliczanie przewidywanej głębokości wody w określonym miejscu i czasie lub obliczanie czasu, w którym poziom wody osiągnie określoną wartość w danym miejscu,
2. Wyznaczenie kierunku i prędkości prądów pływowych w danym miejscu i czasie.

Aby rozwiązać powyższe zadania należy posiadać:

·         mapę interesującego nas rejonu,

·         tablice pływów admiralicji (Admirality Tide Tables w skrócie: A.T.T.)

·         elementarną znajomość języka angielskiego.

Mamy? No to do dzieła.

Zadanie 1.

Głębokość oznaczona na mapie na podejś ciu do pewnego portu wynosi 1 m. Zamierzamywejść do tego portu 15.07.2001 jachtem o zanurzeniu 2m. Musimy sprawdzi ć czy jest to możliwe.

Krok 1.
Szukamy w spisie alfabetycznym A.T.T. naszego portu. Jeżeli nazwa jest wydrukowana tłustym drukiem to znaczy, że mamy do czynienia z tzw. portem zasadniczym (standard port) czyli o większym znaczeniu. Dla takiego portu Hydrographer of the Navy przeprowadził obliczenia przewidywanych pływów. Jeśli nasz upatrzony port nie jest wytłuszczony to jest tzw. portem dołączonym (secondary port) czyli dane o jego pływach są obliczane na podstawie jednego z portów zasadniczych (bo niewiele się różnią) z uwzględnieniem pewnych poprawek. Należy wtedy znaleźć port zasadniczy , do którego nasz jest dołączony.

Jeżeli mamy szczęście i nasz port jest zasadniczym to znajdziemy taką tabelkę:

W pierwszej kolumnie mamy naszą datę, w drugiej czasy (GMT!) występowania wysokiej iniskiej wody a w trzeciej wysokości wody w metrach. Czwarta jest tylko kuwygodzie dżentelmenów z Wyspy i zawiera to samo co trzecia ale w stopach.
Około pół do ósmej rano głębokość w interesującym nas miejscu wyniesie: 1 + 1.8 = 2.8 m.
Dlaczego dodajemy 1m? Bo na mapie podawana jest głębokość, która (prawie) nigdy nie będzie mniejsza. Jest to tzw.zero mapy (Chart Datum).

80 cm wody pod kilem to trochę mało. Zwłaszcza, że są to tylko przewidywania Mr Hydrographer (of the Navy) . Silny i długotrwały wiatr od lądu może spowodować dalsze zmniejszenie poziomu wody. Najlepiej zjeść śniadanko jeszcze w morzu i wchodzić w czasie przypływu (flood) dziennego od chwili gdy głębokość wyniesie 4 m. I, co najważniejsze, będzie dalej wzrastać. Nawet gdy jacht wejdzie na mieliznę to po kilkunastu minutach odzyska pływalność. Wchodzenie zaś w czasie odpływu (ebb) jest wysoce niewskazane. I czasem może zakończyć się kilkugodzinnym leżeniem na burcie w mule w oczekiwaniu na wodę. Bywa też tak, że jacht nie wstanie, gdyż woda wcześniej wleje się zejściówką. ..

Krok 2.
Teraz należy rozpoznać z jakim rodzajem pływu mamy do czynienia. Zjawisko pływu wywołują głównie Księżyc i Słońce. Jeżeli ich działanie jest zgodne (nów lub pełnia księżyca) to różnica poziomów wody tzw: skok pływu (range) jest duża i mamy tzw. pływ syzygijny (od gr.: sydzygia – połączenie . Ang.: Springs). Gdy Słońce i księżyc przeszkadzają sobie nawzajem (pierwsza lub trzecia kwadra księżyca) w przemieszczaniu wody na Ziemi to skok wody jest mały a pływ nosi nazwę kwadraturowego (ang.:Neaps).

Z tabelki wynika, że mamy w ciągu doby dwa razy wodę wysoką (High Water) o 0155 i 1322 oraz oczywiście dwie wody niskie (Low Water) o 0742 i 2014. Jest to tzw. pływ półdobowy charakterystyczny dla Morza Północnego i północnego Altantyku.

Skok przypływu w nocy wynosi: 5.4 - 1.8 = 3.6 m

A w dzień: 5.3 – 2.1 = 3.2 m

Na sąsiedniej stronie A.T.T. odnajdujemyinformację, że średnie skoki pływów (mean ranges) wynoszą: Springs- 5.4 m i Neaps – 2.5 m. Zatem nasz pływ jest bliżej kwadratury i wdalszej kolejności będziemy korzystać z wykresu pływu “Neaps”(dolna krzywa). Właściwie jest to pływ pośrednimiędzy kwadraturowym a syzygijnym i popełniamyniewielki błąd korzystając z wykresudla “Neaps”.

Krok 3.
Chcemy aby głębokość wyniosła 4 m. Czyli 4 - 1 - 1.8 = 1.2 m ponad niską wodę nam brakuje. O której godzinie można wchodzić?
Obliczamy współczynnik (factor) dzieląc pożądany poziom wody przez skok przypływu porannego: 1.2: 3.2 = 0.38 (współczynnik zawsze należy do przedziału <0,1>!)
Wilki morskie mawiają: “wchodzimy ze współczynnikiem do wykresu”.

Odczytujemy z krzywej Neaps, że interesujący nas poziom wody będzie na ok. 3h i 15 min przed wysoką wodą.

Zatem około 1000 możemy wchodzić do portu.

A jeśli mamy pecha i nasz port jest “secondary”?
Mamy dwa wyjścia. Możemy powiedzieć załodze, że do takiej marnej dziury, która nie jest portem zasadnic zym nie ma po co wchodzić. Możemy też odszukać w części drugiej A.T.T. jakie są różnice wysokości (height differences) i momentów (time differences) występowania pływów w interesującym nas porcie w stosunku do najbliższego portu zasadniczego. Mr Hydrographer zastawił nam jednak pewną pułapkę: height differences są wyrażone w stopach dla portów angielskich i w metrach dla pozostałych (paranoja!).

Zadanie 2.

Jacht żegluje w strefie działanie prądów pływowych do portu, dla którego odczytano z GPS namiar (bearing) 046. Kierunek wiatru 040. Jak wybrać trasę żeglugi aby najszybciej osiągnąć cel?

(rys)

Załóżmy, że na mapie odnaleźliśmy następującą tabelkę:

W tabelce tej zawarte są dane kierunku (Dir.) i prędkości (Rate) prądu pływowego syzygijnego (Sp.) i kwadraturowego (Np.) w kolejnych godzinach przed i po wysokiej wodzie. Prąd ten jest wybitniedwukierunkowy i prostopadły do zamierzonego kursu jachtu.

Odnajdujemy w A.T.T. dla najbliższego portu zasadniczego czy danego dnia pływ jest syzygijny czy kwadraturowy i czas występowania wysokiej wody.Załóżmy, że będzie to “Springs” a “H.W.” wystąpi o 0230 i 1450.

Przy halsówce należy wybrać taki hals aby prąd działał na jacht z zawietrznej i niwelował dryf. Po śniadaniu dobrze jest więc położyć się na lewy hals aby po obiedzie zmienić na prawy. Jeżeli będziemy żeglować bajdewindem z prędkością około 5 węzłów po wodzie to uwzględniając działanie prądów popłyniemy do portu niemal po linii prostej! Oczywiście na bieżąco należy korygować kurs kompasowy według wskazań GPS.

Żegluga przeciwnymi halsami (“halsy śmierci”) może spowodować, że prąd będzie woził nas w lewo i w prawo a do portu będzie ciągle daleko...