BibNSpol-pror2.pdf

Prorockie zaangażowanie w sprawy społeczne i polityczne

Prorocy rozumieli swoją rolę w Narodzie Wybranym, Izraelu jako reprezentanci Jahwe i Jego

suwerennej władzy. Mieli czuwać nad właściwą religijną postawą narodu i nad poczynaniami jego

przywódców. Losami ludu kierował sam Jahwe, a oni mieli zadanie przestrzegać, napominać, sprowadzać

błądzących na właściwą drogę i czuwać nad realizacją zbawczych planów Jahwe wobec swego ludu.

Występując jako rzecznicy władzy Jahwe nie byli przeciwnikami tworzenia się czy działalności

organizmów państwowych, ale ingerowali w funkcjonowanie poszczególnych instytucji w narodzie.

Zajmowali się także narodami obcymi, które przecież też podlegają władzy Jahwe. Często prezentowali obce

narody jako narzędzia Boga w kierowaniu losami świata i narodu wybranego. Interweniowali nawet w

sprawie następstwa na tronach obcych. Zapowiadali pomyślność lub upadek konkretnych narodów obcych.

Prorocy nie byli jednak mężami stanu, ale sługami Słowa, którzy przez głoszenie lub czyny starali się

wypełnić rolę Bożych heroldów w każdej dziedzinie życia publicznego i prywatnego.

Przyjrzenie się im bliżej jest niezmiernie pouczające i wiele wnosi do naszego rozumienia Bożych

rządów na arenie politycznej i społecznej wewnątrz ludu Bożego i poza nim.

1. Jedność i tożsamość narodowa i państwowa

Zagadnienie jedności politycznej narodu złożonego z bardzo zróżnicowanych grup o wspólnych

tradycjach przodków i wspólnej religii jest bardzo skomplikowane. Po osiedleniu się „dwunastu pokoleń” w

ziemi Kanaan (ok. 1200) ich jedność była dość względna: współczesna biblistyka skłonna jest przyjmować,

że na początku po zajęciu Kanaanu istniał raczej luźny związek plemion (amfiktonia) wokół „narodowego”

sanktuarium zawierającego świadectwa zawartego przymierza z Jahwe (Arka Przymierza). W ramach tego

związku w krytycznych momentach historii tych pokoleń występowali charyzmatyczni przywódcy (tzw.

sędziowie), obdarzeni przez Boga szczególną mocą i powołani do wypełnienia konkretnych misji

politycznych.

U schyłku czasów sędziów (ok. 1050) pojawia się postać Samuela, pierwszego z wybitnych

„widzących” (tak też określano proroków). Jego rola w ustanowieniu monarchii i pierwszego władcy (króla

Saula) nie jest dość jasna. Tradycje o nim są dość mgliste i niejednolite. Król Saul (1040-1010) był postacią

przejściową w okresie wielkiego przejścia od amfiktonii do monarchii teokratycznej (podporządkowanej

władzy Boga).

Samuel nie będąc radykalnym przeciwnikiem monarchii, nie był jednak jej rzecznikiem, ponieważ

widział niebezpieczeństwa, jakie niosła ze sobą monarchia typu orientalnego (1 Sm 8,1-22):

1. Kiedy jednak Samuel się postarzał, sędziami nad Izraelem ustanowił swoich synów. 2. Pierworodny syn jego

nazywał się Joel, drugiemu było na imię Abiasz: sądzili oni w Beer-Szebie. 3. Jednak synowie jego nie chodzili jego

drogą: szukali własnych korzyści, przyjmowali podarunki, wypaczali prawo. 4. Zebrała się więc cała starszyzna

izraelska i udała się do Samuela do Rama. 5. Odezwali się do niego: Oto ty się zestarzałeś, a synowie twoi nie

postępują twoimi drogami: ustanów raczej nad nami króla, aby nami rządził, tak jak to jest u innych narodów. 6. Nie

podobało się Samuelowi to, że mówili: Daj nam króla, aby nami rządził. Modlił się więc Samuel do Pana. 7. A Pan

rzekł do Samuela: Wysłuchaj głosu ludu we wszystkim, co mówi do ciebie, bo nie ciebie odrzucają, lecz Mnie odrzucają

jako króla nad sobą. 8. Podobnie jak postępowali od dnia, w którym ich wyprowadziłem z Egiptu, aż do dnia

dzisiejszego, porzucając Mnie i służąc innym bogom, tak postępują i z tobą. 9. Teraz jednak wysłuchaj ich głosu, tylko

wyraźnie ich ostrzeż i oznajmij im prawo króla, który ma nad nimi panować. 10. I powtórzył Samuel wszystkie słowa

Pana ludowi, który od niego zażądał króla. 11. Mówił: Oto jest prawo króla mającego nad wami panować: Synów

waszych będzie on brał do swego rydwanu i swych koni, aby biegali przed jego rydwanem. 12. I uczyni ich

tysiącznikami, pięćdziesiątnikami, robotnikami na roli swojej i żniwiarzami. Przygotowywać też będą broń wojenną i

zaprzęgi do rydwanów. 13. Córki wasze zabierze do przyrządzania wonności oraz na kucharki i piekarki. 14. Zabierze

również najlepsze wasze ziemie uprawne, winnice i sady oliwkowe, a podaruje je swoim sługom. 15. Zasiewy wasze i

winnice obciąży dziesięciną i odda ją swoim dworzanom i sługom. 16. Weźmie wam również waszych niewolników,

niewolnice, waszych najlepszych młodzieńców i osły wasze i zatrudni pracą dla siebie. 17. Nałoży dziesięcinę na trzodę

waszą, wy zaś będziecie jego sługami. 18. Będziecie sami narzekali na króla, którego sobie wybierzecie, ale Pan was

wtedy nie wysłucha. 19. Odrzucił lud radę Samuela i wołał: Nie, lecz król będzie nad nami, 20. abyśmy byli jak

wszystkie narody, aby nas sądził nasz król, aby nam przewodził i prowadził nasze wojny! 21. Samuel wysłuchał

wszystkich słów ludu i powtórzył je uszom Pana. 22. A Pan rzekł do Samuela: Wysłuchaj ich żądania i ustanów im

króla! Wtedy rzekł Samuel do mężów izraelskich: Niech każdy wróci do swego miasta.”

O ustanowieniu króla zadecyduje Boże objawienie (1 Sm 8,22), a w swej mowie pożegnalne Samuel

przedstawia rolę ustanowionego króla w teokratycznej społeczności (1 Sm 12,13-17):

13. Teraz więc oto jest król, którego wybraliście, ten, o którego prosiliście. Oto Pan ustanowił nad wami króla.

14. Jeśli będziecie się bali Pana, służyli Mu i słuchali Jego głosu, nie sprzeciwiali się nakazom Pana, jeśli będziecie tak

wy, jak i wasz król, który nad wami panuje, szli za Panem, Bogiem waszym [wtedy Pan będzie z wami]. 15. Ale jeżeli

nie będziecie słuchać głosu Pana i sprzeciwiać się będziecie Jego nakazom, ręka Pana będzie przeciw wam, podobnie

jak była przeciw waszym przodkom. 16. Przystąpcie teraz, a zobaczycie wielkie wydarzenie, którego Pan dokona na

waszych oczach. 17. Czy to nie teraz są żniwa pszeniczne? Zawołam do Pana, a ześle grzmoty i deszcz, abyście poznali i

zobaczyli, że wielkie jest wasze wykroczenie, którego dopuściliście się wobec Pana domagając się króla dla siebie.

Po załamaniu się monarchii Saula, która jednak odegrała znaczącą rolę w konsolidacji „pokoleń”,

wznowi ją Dawid (1010-970), nawiązując do dawnych tradycji amfiktonii. Rolę jednoczącą miało teraz pełnić

sanktuarium w Jerozolimie z Arką Przymierza, uświetnione za kolejnego króla, Salomona (970-931), budową

wspaniałej świątyni.

Gdy czyta się odnośne teksty ST-u wyczuwa się teokratyczny charakter monarchii Dawidowej.

Podobnie jak Saul (1 Sm 10,1-8), Dawid otrzymuje namaszczenie z rąk proroka Samuela (1 Sm 16,12n)

stając się „Pomazańcem” (namaszczonym) Jahwe (por. 1 Sm 24,7.11). Podobnie czynność namaszczenia

podejmuje na Salomonie prorok Natan wspólnie z kapłanem Sadokiem (1 Krl 1, 34.39.43). O szerszej

działalność politycznej proroków Natana i Gada, związanych z Dawidem, Pismo nie przekazało bliższych

informacji, ale dwie z nich zasługują na uwagę.

Interwencja Natana: proroctwo o trwałości dynastii Dawida, będące autorytatywnym potwierdzeniem

teokratycznej monarchii Dawidowej: 2 Sm 7,8-16

8. A teraz przemówisz do sługi mojego, Dawida: To mówi Pan Zastępów: Zabrałem cię z pastwiska spośród

owiec, abyś był władcą nad ludem moim, nad Izraelem. 9. I byłem z tobą wszędzie, dokąd się udałeś, wytraciłem przed

tobą wszystkich twoich nieprzyjaciół. Dam ci sławę największych ludzi na ziemi. 10. Wyznaczę miejsce mojemu ludowi,

Izraelowi, i osadzę go tam, i będzie mieszkał na swoim miejscu, a nie poruszy się więcej, a ludzie nikczemni nie będą go

już uciskać jak dawniej. 11. Od czasu kiedy ustanowiłem sędziów nad ludem moim izraelskim, obdarzyłem cię pokojem

ze wszystkimi wrogami. Tobie też Pan zapowiedział, że ci zbuduje dom. 12. Kiedy wypełnią się twoje dni i spoczniesz

obok swych przodków, wtedy wzbudzę po tobie potomka twojego, który wyjdzie z twoich wnętrzności, i utwierdzę jego

królestwo. 13. On zbuduje dom imieniu memu, a Ja utwierdzę tron jego królestwa na wieki. 14. Ja będę mu ojcem, a on

będzie Mi synem, a jeżeli zawini, będę go karcił rózgą ludzi i ciosami synów ludzkich. 15. Lecz nie cofnę od niego mojej

życzliwości, jak ją cofnąłem od Saula, twego poprzednika, którego opuściłem. 16. Przede Mną dom twój i twoje

królestwo będzie trwać na wieki. Twój tron będzie utwierdzony na wieki.

Interwencja Gada w sprawie niefortunnego spisu ludności zarządzonego przez króla Dawida, która

świadczy o tym, iż wszystkie działania władców ludu Bożego, analogiczne do autokratycznych rządów

władców orientalnych, były uważane i ogłaszane przez proroków jako naruszenie suwerennych praw Jahwe

do narodu, który jest jego królestwem. Za tę uzurpację Dawid musi ponieść karę: 2 Sm 24:11-13

11. Gdy Dawid wstał nazajutrz rano, słowo Pańskie następującej treści zostało skierowane do proroka Gada,

"Widzącego" Dawidowego: Idź i oświadcz Dawidowi To mówi Pan: 12. Przedstawiam ci trzy możliwości. Wybierz

sobie jedną z nich, a Ja ci to uczynię.13. Gad udał się do Dawida i przekazał mu następujące oświadczenie: Czy chcesz,

by w tej ziemi nastało siedem lat głodu, czy wolisz przez trzy miesiące uciekać przed wrogiem, który cię będzie ścigał,

czy też przyjść ma na twój kraj zaraza trwając trzy dni? Pomyśl i rozpatrz, co mam odpowiedzieć Temu

Choć Salomon rozumiał swą władzę jako udzieloną mu przez Boga Jahwe, to jednak w swych

poczynaniach kierował się poczuciem swej potęgi i dążył do umocnienia aparatu państwowego. Nawiązał

stosunki z mocarstwami ościennymi i sprowadził na swój dwór w Jerozolimie pogańskie żony. Utrzymanie

licznego dworu, przepych, bogactwo dworu i wzmacnianie aparatu rządzenia wymagało dużych nakładów

finansowych. Brak jest bezpośrednich informacji o ocenie czy reakcji proroków. Pośrednio z relacji 1 Krl

można wyczuć pewną rezerwę w ocenie osoby władcy i jego rządów.

1 Krl 11,1-13:

1. Król Salomon pokochał też wiele kobiet obcej narodowości, a mianowicie: córkę faraona, Moabitki,

Ammonitki, Edomitki, Sydonitki i Chetytki, 2. z narodów, co do których Pan nakazał Izraelitom: Nie łączcie się z nimi, i

one niech nie łączą się z wami, bo na pewno zwrócą wasze serca ku swoim bogom. Jednak Salomon z miłości złączył się

z nimi, 3. tak że miał siedemset żon-księżniczek i trzysta żon drugorzędnych. Jego żony uwiodły więc jego serce. 4.

Kiedy Salomon zestarzał się, żony zwróciły jego serce ku bogom obcym i wskutek tego serce jego nie pozostało tak

szczere wobec Pana, Boga jego, jak serce jego ojca, Dawida. 5. Zaczął bowiem czcić Asztartę, boginię Sydończyków,

oraz Milkoma, ohydę Ammonitów. 6. Salomon dopuścił się więc tego, co jest złe w oczach Pana, i nie okazał pełnego

posłuszeństwa Panu, jak Dawid, jego ojciec. 7. Salomon zbudował również posąg Kemoszowi, bożkowi moabskiemu, na

górze na wschód od Jerozolimy, oraz Milkomowi, ohydzie Ammonitów. 8. Tak samo uczynił wszystkim swoim żonom

obcej narodowości, palącym kadzidła i składającym ofiary swoim bogom. 9. Pan rozgniewał się więc na Salomona za

to, że jego serce odwróciło się od Pana, Boga izraelskiego. Dwukrotnie mu się ukazał 10. i zabraniał mu czcić obcych

bogów, ale on nie zachował tego, co Pan mu nakazał. 11. Wtedy Pan rzekł Salomonowi: Wobec tego, że tak postąpiłeś i

nie zachowałeś mego przymierza oraz moich praw, które ci dałem, nieodwołalnie wyrwę ci królestwo i dam twojemu

słudze. 12. Choć nie uczynię tego za twego życia ze względu na twego ojca, Dawida, to wyrwę je z ręki twego syna. 13.

Jednak nie wyrwę całego królestwa. Dam twojemu synowi jedno pokolenie ze względu na Dawida, mego sługę, i ze

względu na Jeruzalem, które wybrałem.

Proroctwo Achiasza z Szilo wraz z czynnością symboliczną miało za tło niezadowolenie pokoleń

północnych z powodu ucisku Salomona, faworyzowania pokolenia Judy i autokratycznej władzy króla.

Ostrzeżenie dla króla z 1 Krl 11,11-13 pokrywa się z treścią proroctwa Achiasza: 1 Krl 11,29-40

29. Gdy pewnego razu Jeroboam wyszedł z Jerozolimy, spotkał go na drodze prorok Achiasz z Szilo, odziany w

nowy płaszcz. Sami tylko obydwaj byli na polu. 30. Wtedy Achiasz zdjął nowy płaszcz, który miał na sobie, porozdzierał

go na dwanaście części 31. i powiedział Jeroboamowi: Weź sobie dziesięć części, bo tak rzekł Pan, Bóg Izraela: Oto

wyrwę królestwo z ręki Salomona, a tobie dam dziesięć pokoleń. 32. Jedno tylko pokolenie będzie miał ze względu na

Dawida, mego sługę, i ze względu na miasto Jeruzalem, które wybrałem ze wszystkich pokoleń Izraela. 33. A to dlatego,

że Mnie opuścił i oddawał pokłon Asztarcie, bogini sydońskiej, Kemoszowi, bogu moabskiemu i Milkomowi, bogu

Ammonitów, a nie poszedł moimi drogami, aby wykonywać, co uznaję za sprawiedliwe, oraz moje polecenia i prawa

tak, jak jego ojciec, Dawid. 34. Ale nie zabiorę z jego ręki całego królestwa. Choć zostawię go władcą do końca jego

życia ze względu na mego sługę, Dawida, którego wybrałem za to, że zachowywał moje polecenia i prawa, 35. to jednak

zabiorę królestwo z ręki jego syna i tobie dam te dziesięć pokoleń. 36. Jego zaś synowi dam jedno pokolenie, aby przez

to zachować przed sobą ród mego sługi, Dawida, po wszystkie czasy w Jeruzalem, które sobie obrałem, by tam umieścić

moje Imię. 37. Ciebie zaś biorę, abyś władał wszystkim, czego zapragniesz, i był królem nad Izraelem. 38. Jeśli będziesz

słuchał wszystkiego, co ci rozkażę, i będziesz chciał postępować moimi drogami oraz będziesz wykonywał, co uznaję za

sprawiedliwe, zachowując moje prawa i polecenia, jak czynił mój sługa, Dawid, to będę z tobą i zbuduję ci dom trwały,

jak zbudowałem Dawidowi, i powierzę ci Izraela, 39. potomstwo zaś Dawida poniżę, jednak nie po wszystkie dni. 40.

Potem Salomon wszczął poszukiwania Jeroboama, aby go zabić, ale Jeroboam schronił się do Egiptu, do Szeszonka,

króla egipskiego, i został w Egipcie aż do śmierci Salomona.

W powyższych słowach rozbrzmiewa poważna groźba oderwania dziesięciu pokoleń północnych od

dynastii Dawidowej. To rozdarcie jest zapewne nie tylko karą za niewierność religijną w czasach Salomona

przez budowanie ołtarzy obcym bogom (m.in. na Górze Zgorszenia).

Wraz z podziałem państwa izraelskiego na dwa niezależne organizmy państwowe, które nieustannie

zwalczały się nawzajem, pojawiły się nowe zadania dla proroków.

Państwo północne zainicjowało schizmę religijną i oddzieliło się od sanktuarium w Jerozolimie ze

względów politycznych. Kolejni władcy państwa północnego (Izraela) przejmowali coraz to więcej

zwyczajów i sposobów rządzenia państwem przyjętych w państ3wach pogańskich. Także Królestwie Judzkim

(południowym) niektórzy królowie z dynastii dawidowej szli w ich ślady (Atalia, później Manasses).

Nie sposób przedstawić szczegółowo wszystkie interwencje proroków w tych sytuacjach, dlatego

wskażemy tylko główne kierunki.

Po pierwsze, prorocy dążyli do demityzacji koncepcji monarchii orientalnej, która zakładała „boski”

charakter władcy. O ile charyzmatycy okresu Sędziów i proroka Samuela wahali się co do monarchii z tego

względu, że tylko Jahwe jest królem i władcą Izraela (1 Sm 8,7), a więc ustanowienie człowieka jako

monarchy jest naruszeniem praw Boga, o tyle gdy ta instytucja stała się faktem, celem proroków było

utrzymanie jej charakteru teokratycznego i określenie „prawa królewskiego”, obrona przed wypaczeniami i

pogańskimi naleciałościami w każdej dziedzinie życia.

Po drugie, prorocy ukazują monarchię izraelską w relacji do zbawczych planów Bożych. Przez tę

integrację monarchii doznaje ona konsekracji: wybrany i namaszczony na polecenie Boga władca powinien

kierować się Prawem i wiarą w Jahwe, Rządcę świata, a nie racjami politycznymi czy dyplomatycznymi.

Władca winien czuć się nie despotą, ale powołanym wraz z całym narodem do realizowania Bożego

królowania w świecie.

Po trzecie, prorocy rozwijają typologię dynastii Dawidowej, która zmierza do swego mesjańskiego

wypełnienia. Z czasem głoszenie prorockie w tej dziedzinie będzie przeniknięte też oczekiwaniami

jednoczesnej odnowy eschatologicznej (wraz z przyjściem Mesjasza Bóg wszystko odnowi).

2. Prorocy fałszywi i prawdziwi

Należy rozróżniać pomiędzy prorokami – wielkimi charyzmatykami, wyjątkowymi

indywidualnościami powołanymi przez Jahwe, a prorokami „z wyboru” zgromadzonymi przy dworze

królewskim, którzy pełnili raczej rolę doradców, a nie proroków. Będąc na utrzymaniu króla głoszą raczej

„proroctwa” pomyślne po linii polityki króla, a nie według natchnienia prorockiego, którego prawdopodobnie

w ogóle nie mieli. Przykład ich działalności znajdujemy w 1 Krl 22,11-13. Należy jednak zaznaczyć, że taka

sytuacja nie istniała jeszcze w czasach Dawida i powyższa uwaga nie odnosi się do proroków Natana i Gada,

ale po podziale królestwa (szczególnie w królestwie północnym) staje się zjawiskiem typowym.

Proroków z powołania Bożego cechuje postawa zupełnie inna. Są oni bezwzględnymi i

bezkompromisowymi rzecznikami woli Jahwe i Jego suwerennej władzy nad narodem i światem. Stąd często

byli niewygodni, szczególnie dla bezbożnych władców.

3. Przymierza polityczne

Wobec przymierzy politycznych narodu wybranego z narodami pogańskimi prorocy przyjmowali

postawę negatywną, a to głównie dlatego, że uważali Jahwe za autora historii narodu i jego losy są tylko w

Jego ręku.

Ozeasz skarży się, że „ z narodami zmieszał się Efraim i jest podobny do podpłomyka, którego nie

przewracają ... Efraim jest jak gołąb naiwny i głupi: wzywają Egiptu a idą do Asyrii ” (Oz 7,8.11).

Izajasz stara się w dramatyczny sposób odwieść judzkiego króla Achaza od wołania na pomoc króla

asyryjskiego: Iz 7,3-12

3 Pan zaś rzekł do Izajasza: «Wyjdźże naprzeciw Achaza, ty i twój synek, Szear-Jaszub, na koniec kanału

Wyższej Sadzawki, na drogę Pola Folusznika, 4 i powiesz do niego: "Uważaj, bądź spokojny, nie bój się!... Niech twoje

serce nie słabnie z powodu tych dwóch oto niedopałków dymiących głowni, z powodu zaciekłości Resina, Aramejczyków

i syna Remaliasza: 5 dlatego że Aramejczycy, Efraim i syn Remaliasza postanowili twą zgubę, mówiąc: 6 Wtargnijmy

do Judei, przeraźmy ją i podbijmy dla siebie, a królem nad nią ustanowimy syna Tabeela! 7 Tak mówi Pan Bóg: Nic z

tego - nie stanie się tak! 8 1 Bo stolicą Aramu jest Damaszek, a głową Damaszku Resin; 9 2 Jeżeli nie uwierzycie, nie

ostoicie się"». 10 I znowu Pan przemówił do Achaza tymi słowami: 11 «Proś dla siebie o znak od Pana, Boga twego,

czy to głęboko w Szeolu, czy to wysoko w górze!» 12 Lecz Achaz odpowiedział: «Nie będę prosił, i nie będę wystawiał

Pana na próbę».

Pod koniec monarchii prorok Jeremiasz woła: „ A teraz po co masz biec do Egiptu, aby pić wodę z

Nilu? Po co chodzisz do Asyrii, by pić wodę z Rzeki? ... Tak samo Egipt uczyni ci zawód, jak zostałaś

zwiedziona przez Asyrię ” (Jr 3,18.36)

Próby królów obu państw (Judy i Izraela) włączenia się w korzystne układy polityczne są chybione.

Historią kieruje sam Jahwe i na Nim trzeba się oprzeć, a wejście w jakiekolwiek zależności od narodów

pogańskich kończy się albo zawodem, albo uzależnieniem się od obcych mocarstw, co w konsekwencji

doprowadzi do samego odstępstwa od Jahwe i od czystego kultu.

4. Zabieganie proroków o pokój

Po śmierci Salomona następuje podział królestwa Dawidowego. Prorok Szemajasz zapobiega czasowo

bratobójczej wojnie między królem judzkim Roboamem a Jeroboamem, który oderwał 10 pokoleń: 1 Krl

12,21-24.

„21. Roboam, przybywszy do Jerozolimy, zebrał wszystkich potomków Judy i całe pokolenie

Beniamina, to jest sto osiemdziesiąt tysięcy wyborowych wojowników, aby wszcząć wojnę z Izraelem o

przywrócenie władzy królewskiej Roboamowi, synowi Salomona. 22. Wówczas Pan skierował słowo do

Szemajasza, męża Bożego, mówiąc:23. Powiedz królowi judzkiemu, Roboamowi, synowi Salomona, i

wszystkim potomkom Judy oraz Beniaminitom, jako też pozostałemu ludowi: 24. Tak mówi Pan: Nie

Wśród interwencji proroków w dzieje narodu wybranego są też takie, które zmierzały do zachowania

pokoju.

wyruszajcie do walki z Izraelitami, waszymi braćmi. Niech każdy wróci do swego domu, bo przeze Mnie

zostały zrządzone te wydarzenia. Posłuchali słowa Pańskiego i zawrócili z drogi stosownie do słowa

Pańskiego”.

Jego argumentacja odpowiada ogólnej linii reprezentowanej przez proroków: nie ma sensu

bratobójcza walka, skoro podział królestwa nastąpił jako kara Boga zapowiedziana wcześniej (1 Krl 11,31-

39):

„29. Gdy pewnego razu Jeroboam wyszedł z Jerozolimy, spotkał go na drodze prorok Achiasz z Szilo,

odziany w nowy płaszcz. Sami tylko obydwaj byli na polu.30. Wtedy Achiasz zdjął nowy płaszcz, który miał na

sobie, porozdzierał go na dwanaście części 31. i powiedział Jeroboamowi: Weź sobie dziesięć części, bo tak

rzekł Pan, Bóg Izraela: Oto wyrwę królestwo z ręki Salomona, a tobie dam dziesięć pokoleń 32. Jedno tylko

pokolenie będzie miał ze względu na Dawida, mego sługę, i ze względu na miasto Jeruzalem, które wybrałem

ze wszystkich pokoleń Izraela. 33. A to dlatego, że Mnie opuścił i oddawał pokłon Asztarcie, bogini

sydońskiej, Kemoszowi, bogu moabskiemu i Milkomowi, bogu Ammonitów, a nie poszedł moimi drogami, aby

wykonywać, co uznaję za sprawiedliwe, oraz moje polecenia i prawa tak, jak jego ojciec, Dawid. 34. Ale nie

zabiorę z jego ręki całego królestwa. Choć zostawię go władcą do końca jego życia ze względu na mego

sługę, Dawida, którego wybrałem za to, że zachowywał moje polecenia i prawa,35. to jednak zabiorę

królestwo z ręki jego syna i tobie dam te dziesięć pokoleń.36. Jego zaś synowi dam jedno pokolenie, aby przez

to zachować przed sobą ród mego sługi, Dawida, po wszystkie czasy w Jeruzalem, które sobie obrałem, by

tam umieścić moje Imię.37. Ciebie zaś biorę, abyś władał wszystkim, czego zapragniesz, i był królem nad

Izraelem. 38. Jeśli będziesz słuchał wszystkiego, co ci rozkażę, i będziesz chciał postępować moimi drogami

oraz będziesz wykonywał, co uznaję za sprawiedliwe, zachowując moje prawa i polecenia, jak czynił mój

sługa, Dawid, to będę z tobą i zbuduję ci dom trwały, jak zbudowałem Dawidowi, i powierzę ci Izraela,39.

potomstwo zaś Dawida poniżę, jednak nie po wszystkie dni.”

W 1 Krl 22 czytamy o interwencji proroka Micheasza, syna Jimli, który wbrew 400 zebranym

prorokom urzędowym bezskutecznie odradza królowi Achabowi (Izrael) wyprawę wojenną w celu

odzyskania Gileadu.

Wspomnieliśmy już Izajasza wzywającego króla Achaza do zachowania spokoju w obliczu pozornego

spokoju (Iz 7,1nn)

Szokująca zdaje się postawa proroka Jeremiasza, który nakazuje podporządkowanie się

Babilończykom i zaniechanie beznadziejnej walki (Jr 21,1-10).

„1. Słowo, które Pan skierował do Jeremiasza, gdy król Sedecjasz wysłał do niego Paszchura, syna

Malkiasza, i kapłana Sofoniasza, syna Maasejasza, by mu powiedzieli:2. Poradź się Pana w naszym imieniu,

bo Nabuchodonozor, król babiloński, wypowiedział nam wojnę. Może Pan znowu zacznie czynić na korzyść

naszą dziwne rzeczy, tak że tamten odstąpi od nas.3. Jeremiasz zaś powiedział do nich: Tak odpowiedzcie

Sedecjaszowi:4. To mówi Pan, Bóg Izraela: Oto odwrócę sprzęt wojenny, który macie w rękach, a którym

walczycie z królem babilońskim i Chaldejczykami oblegającymi was z zewnątrz murów, i zgromadzę ich w

środku tego miasta.5. Ja sam będę walczył przeciw wam wyciągniętą ręką i mocnym ramieniem, z gniewem

pełnym zapalczywości i wielką zawziętością.6. I pobiję mieszkańców tego miasta, ludzi i zwierzęta; umrą na

skutek wielkiej zarazy. 7. Następnie zaś - wyrocznia Pana - wydam Sedecjasza, króla judzkiego, jego sługi i

lud, który ocaleje w tym mieście od zarazy, od miecza i od głodu, w ręce Nabuchodonozora, króla

babilońskiego, oraz w ręce ich nieprzyjaciół i w ręce tych, co nastają na ich 8. Do tego narodu zaś powiedz:

To mówi Pan: Oto stawiam przed wami drogę życia i drogę śmierci. 9. Kto pozostanie w tym mieście, umrze

od miecza, głodu i zarazy. Kto zaś wyjdzie, by się oddać w niewolę oblegającym was Chaldejczykom, będzie

żył i otrzyma jako zdobycz własne życie. 10. Zwróciłem bowiem swoje oblicze na to miasto ku jego złu, a nie

dobru - wyrocznia Pana. Będzie ono wydane w ręce króla babilońskiego, który spali je ogniem.”

Trudno jest rozstrzygnąć, co nim ostatecznie kierowało. Według niektórych miało nim kierować

realistyczne spojrzenie na sytuację polityczną Judy i chęć ocalenia wielu współziomków. Ale wydaje się

bardziej właściwe przyjąć, że chodziło mu o nakłonienie do przyjęcia przez naród zasłużonej i na tym etapie

już nieodwołalnej kary Bożej. Wydaje się, że był przekonany, iż Nabuchodonozor, król babiloński, jest

narzędziem kary w ręku Jahwe. Na pewno nie można Jeremiaszowi odmówić patriotyzmu, któremu

wielokrotnie daje wyraz bolejąc nad zbliżającą się zagładą. Bolał nad tym, że właśnie jemu przypadła taka

niewdzięczna rola zwiastowania klęski (por. Jr 4,19-22; 7,16). Warto poczytać jego lamentacje wyrażające

wewnętrzną walkę, którą toczy ze sobą wobec konkretnego Bożego powołania prorockiego (np. Jr 15; 20).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: