Polski Związek Niewidomych
Audrey J. Smith, Lizabeth M. 0'Donnell
Poza
zasięgiem ręki
Rozwijanie widzenia do dali (BAR)
Zeszyty tyflologiczne 13
Tłumaczenie:
Monika Pianowska
Antonina Adamowicz-Hummel
Opracowanie merytoryczne:
Publikacja sfinansowana przez Zarząd Główny
Polskiego Związku Niewidomych ze środków przyznanych
przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej
Warszawa 1994
Redakcja Wydawnictw Typologicznych PZN: Józef Mendruń (redaktor naczelny) Elżbieta Oleksiak
Danuta Trzpil (sekretarz redakcji)
Tytuł oryginału amerykańskiego: Audrey J. Smith, Lizabeth M.
0'Donnell, Beyond Arm's Reach: Enhancing Distance Vision , Pennsylvania College of Optometry Press, Philadelphia, PA 1992.
Redakcja techniczna: Piotr Kaliński
Projekt okładki:
Dariusz Litwiniec
Adres redakcji:
Redakcja Wydawnictw Typologicznych PZN
Zakład Nagrań i Wydawnictw Związku Niewidomych spółka z o.o.
00-216 Warszawa, ul. Konwiktorska 7/9
Telefon: 31-22-71, wew. 310, 282
Skład, druk i oprawa:
Przedsiębiorstwo Wydawnicze Zwigzku Niewidomych
"Print 6" spółka z o.o.
20-071 Lublin, ul. Wieniawska 13
tel. (0-81) 295-18
Nakład 300 egz.; ark. wyd. 18,5; ark. druk. 26,0;
format A4; papier offset III kl.
Oddano do składu w listopadzie 1994.
Podpisano do druku w grudniu 1994.
Druk ukończono w grudniu 1994.
PL ISSN 0860-4925
SPIS TREŚCI
Wstęp do wydania polskiego 5
Wprowadzenie do programu BAR 6
Uwagi dotyczące korzystania z programu BAR 10
Spis lekcji 15
Rozdział 1. Podstawowe wzrokowe sprawności motoryczne 25
Wstęp 25
Lekcje 1-7 27
Rozdział 2. Podstawowe wzrokowe sprawności percepcyjne: Identyfikowanie
cech, kształtów i obiektów 47
Wstęp 47
Jak uczyć podstawowych wzrokowych sprawności percepcyjnych 47
Utrwalanie pojęć 50
Decydujące etapy szkolenia 52
Wskazówki dla instruktora 52
Lekcje 1-15 54
Rozdział 3. Poruszanie się w otoczeniu: Wskazówki służące do określania
położenia, odległości i głębi 77
Wstęp 77
Lekcje 1-18 79
Rozdział 4. Rozszerzanie wiedzy opartej na doświadczeniu poprzez
wzrokową eksplorację otoczenia 133
Wstęp 133
Lekcje 1-5 135
Słowniczek 171
Załącznik A: Wskazówki dla instruktorów orientacji przestrzennej 173
Załącznik B: Pojęcia związane z otoczeniem i miejsca do ćwiczeń 177
Załącznik C: Najczęściej zadawane pytania 181
Załącznik D: Czynności wzrokowe w prawidłowym procesie rozwoju 191
Załącznik E: Bibliografia tematyczna 195
Bibliografia ogólna 201
Literatura na temat słabowidzących dostępna w języku polskim
[oprac. A. Adamowicz-Hummel] 203
Wstęp do wydania polskiego
Po Programie rozwijania umiejętności posługiwania się wzrokiem N. C. Barragi i J. E. Morris program Poza zasięgiem ręki. Rozwijanie widzenia do dali (w skrócie: BAR - od wydania amerykańskiego) jest drugim obszernym programem przeznaczonym do ćwiczenia sprawności wzrokowych u słabowidzących dzieci i innych osób słabowidzących. Udostępniamy go stosunkowo szybko, bo już po dwóch latach od pierwszego wydania amerykańskiego.
Program BAR jest nieadaptowanym tłumaczeniem oryginału, ponieważ uzyskaliśmy zgodę na przetłumaczenie go pod warunkiem niewprowadzania jakichkolwiek zmian merytorycznych. Nie ingerowaliśmy więc nawet tam, gdzie wydawało się, że dla wygody użytkownika polskiego można byłoby wprowadzić pewne skróty czy wyeliminować powtórzenia. Zachowaliśmy też bibliografię oryginału zaznaczając, które pozycje dostępne są w Polsce i w jakich zbiorach można je znaleźć.
Autorki wydania amerykańskiego złożyły na jednej z początkowych stron szczególne podziękowania dla kilku wymienionych poniżej osób za wkład w opracowanie tego programu. Są to: Ann Barber, Anna Bradfield, Lisa Porch, Gale Watson oraz Ruth Christaldi za cierpliwą i wytrwałą pomoc sekretarską.
W polskim wydaniu nie zamieściliśmy oddzielnej listy materiałów i pomocy, które autorzy zalecają do wykorzystywania przy realizacji programu BAR, oraz nazw ich producentów, ponieważ często nie mają one odpowiedników na rynku polskim. Natomiast w każdej lekcji podane są pomoce potrzebne do jej realizacji.
Dodaliśmy natomiast do programu BAR specjalnie opracowane dla polskiego odbiorcy materiały bibliograficzne pt. Literatura na temat słabowidzących dostępna w języku polskim.
Jesteśmy przekonani, że ćwiczenia zawarte w prezentowanym programie, a także towarzyszące mu materiały pomocnicze, dopomogą wielu słabowidzącym dzieciom i innym oraz wzbogacą warsztat pracujących z nimi osób.
- 5 -
Wprowadzenie do programu BAR
Co to jest BAR?
Poza zasięgiem ręki (Beyond Arm's Reach, czyli BAR) to program służący do rozwijania sprawności wzrokowej dzieci słabowidzących. Głównym celem programu jest pomoc w rozszerzaniu potencjału wzrokowego poprzez rozumienie i wykorzystywanie informacji wzrokowych docierających z dalszej odległości.
Program obejmuje układ lekcji, na podstawie których dziecko może zbudować podstawy percepcji wzrokowej i utrwalić umiejętności odpowiednie do swoich możliwości wzrokowych. Program pomaga mu w stopniowym usprawnianiu identyfikowania...
abester