BERNARDYN KRÓTKOWŁOSY.doc

BERNARDYN KRÓTKOWŁOSY

Bernardyn krótkowłosy to jedna z ras psów, należąca do sekcji psów molosowatych w typie górskim. Według klasyfikacji FCI podlega próbom pracy.

RYS HISTORYCZNY

W poszukiwaniach pierwszych molosów ślady wiodą do starożytnego Egiptu, Asyrii i Babilonii. Na wizerunkach z okresu V dynastii (ok. 2480 - 2350 r. p.n.e.) widzimy faraona Antifa II w towarzystwie mastino i czterech innych, mniejszych psów. Płaskorzeźbę przedstawiającą psa bardzo podobnego do bernardyna znaleziono w ruinach pałacu wybudowanego ok. 1150 r. p.n.e. w asyryjskim Taklat-Palassar. Na terakocie pałacu Assurbanipala w Niniwie, przechowywanej obecnie w Muzeum Brytyjskim w Londynie, widzimy olbrzymiego psa, bardzo podobnego, poza pewnymi szczegółami, do obecnego bernardyna. Jest on tak wielki, że głową sięga pachy swego przewodnika! Sławny Marco Polo, który wyruszywszy z Wenecji w 1271 r. dotarł do Chin, był pierwszym Europejczykiem wyróżnionym pokazaniem psa z Tybetu. Pisze o nim: "Wysoki jak osioł, głos i wygląd lwa." G.L. Buffon (1707-88) twierdził, ze widział egzemplarz określany jako Mastino rasa silna, który siedząc, osiągał wysokość 160 cm!

Nie wiadomo dokładnie, kiedy pierwsi reprezentanci tej rasy dotarli do schroniska Św. Bernarda, gdzie zostali przygarnięci przez mnichów. Przypuszcza się jednak, że psy towarzyszyły mnichom już od XI wieku. Bernardyn służył początkowo na przełęczy jako pies do stróżowania i do obrony przed wilkami i rozbójnikami. Począwszy od XVII, gdy ujawniły się zdolności tropicielskie bernardynów, psy zaczęto przyuczać do ratowania wędrowców zabłąkanych w górach (dlatego często bywają przedstawiane z baryłką wódki przytroczoną do szyi). Bernardyn posiada niezwykle czuły węch i wspaniały zmysł orientacyjny. Jest bardzo wytrzymały na trudne warunki atmosferyczne. Dlatego przez wieki psy te używane były do ratowania podróżnych zaginionych w śniegu i mgle. Niezliczone kroniki i ustne opowieści żołnierzy Napoleona, który przekraczał przełęcz w 1800 roku opowiadają o wielu uratowanych spod śniegu ludziach. Bernardyn jest do dziś synonimem psa - ratownika. Słynny bernardyn imieniem Barry, żyjący w wieku XIX, zdołał ocalić w górach 40 ludzkich istnień. Dziś stoi wypchany w muzeum berneńskim.

Bernardyn ma podobno zdolność przeczuwania nadejścia lawiny śnieżnej, ale jako ratownik został współcześnie zdystansowany przez niemieckie owczarki oraz labradory, osiągające lepsze wyniki. W schronisku zachowały się dwa datowane na rok 1695 obrazy, które wykonał włoski malarz i grafik Salvatore Rosa, przedstawiające przodków dzisiejszych bernardynów. Jeden z nich ukazuje dwa psy krótkowłose na tle schroniska sprzed pożaru. Przypominają one z wyglądu współczesne bernardyny, lecz są od nich mniejsze i lżejsze. Na starym obrazie, który znajduje się w pobliskiej gospodzie, przedstawiony jest przeor klasztoru, witający Napoleona na przejściu przez Alpy - przy jego boku stoją dwa psy podobne do bernardynów. Są one krótkowłose, mają mocne kończyny i charakterystyczne głowy.

Hodowla bernardyna w schronisku przechodziła różne koleje. W pewnych okresach prowadzono ją bardzo starannie i fachowo, ale były także okresy wielkiego jej upadku. Pogrom hodowli nastąpił w 1812 r., kiedy przez Przełęcz Wielką Świętego Bernarda przewaliła się straszliwa burza. Zginęło wówczas bardzo dużo ludzi i niemal wszystkie psy. Musiano więc rozpoczynać hodowlę od początku. Do odtworzenia rasy użyto psów z dolin. Jednak niezwykle ostre warunki atmosferyczne w Alpach w latach 1816-1818 znów znacznie przetrzebiły sforę psów klasztornych. W 1830 r. nastąpiło ponowne zmniejszenie się liczby psów, spowodowane zarówno chorobami, jak i zdegenerowaniem rasy przez chów wsobny. Zakonnicy sprowadzili wówczas nowofundlandy i skrzyżowali je z bernardynami, głównie w celu poprawienia okrywy włosowej. W ten sposób powstał bernardyn długowłosy. Okazało się jednak, że w warunkach wysokogórskich sierść taka przynosi więcej szkody niż pożytku, gdyż śnieg zamarzający w futrze psów uniemożliwia im wędrówkę. Wtedy zakonnicy zaczęli używać do ratownictwa tylko psów krótkowłosych, sprzedawali zaś pojedyncze egzemplarze długowłose, które co pewien czas pojawiały się wśród szczeniąt. Typ mający długowłose okrycie był później hodowany w dolinach szwajcarskich i stamtąd pochodzi oryginalny bernardyn długowłosy.

BUDOWA

Obie odmiany, zarówno krótkowłosa, jak i długowłosa, są psami o mocnej, potężnej budowie, harmonijnie zbudowane o silnym, prostym, muskularnym tułowiu, potężnej głowie i inteligentnym wyrazie.
Wysokość Bernardynów jest w przedziale:
psy: (70- 90cm)
suki: (65 - 80 cm)

Jednak psy przekraczające górną granicę wzrostu nie są niżej oceniane, o ile sprawiają harmonijne wrażenie ogólne i poruszają się poprawnie.
Waga: 55-100kg

Ważne proporcje:
Idealna proporcja wysokości w kłębie do długości tułowia jest jak 5:6

Czaszka
Czaszka jest mocna, szeroka. Oglądana z profilu i z przodu lekko wysklepiona: przechodzi łagodnym łukiem w silnie rozwinięte policzki i stromo opada w kierunku kufy. Guz potyliczny miernie zaznaczony. Przy natężonej uwadze nasada ucha powinna tworzyć z częścią mózgową głowy linię prostą.
Stop jest wyraźnie zaznaczony.

Kufa
Krótka, równomiernie szeroka, grzbiet nosa prosty, z lekką bruzdą. Długość kufy powinna być mniejsza niż jej głębokość (mierzona u nasady).

Nos
Szeroki i graniasty, nozdrza rozwarte, trufla nosa czarna.

Fafle
Krawędź fafli czarna. Fafle górne silnie rozwinięte i zwisające, tworzą w kierunku nozdrzy szeroki łuk.

Zgryz
Mocny, regularny, kompletny zgryz nożycowy lub cęgowy. Dopuszczalny odwrócony zgryz nożycowy. Tolerowany jest brak P1 (czyli pierwszego zęba przedtrzonowego).

Oczy
Średniej wielkości, ciemnobrązowe do orzechowych. Niebieskie oko jest wadą dyskwalifikującą.

SZATA I UMASZCZENIE

Włos okrywowy gęsty, gładki, przylegający i nie szorstki. Obfity podszerstek. Na udach lekkie „portki”. Ogon okryty gęstym włosem.
Kolor podstawowy to biel z mniejszymi i większymi czerwono rudymi łatami (psy o umaszczeniu łaciatym) aż do czerwono rudego płaszcza na grzbiecie i słabiznach (psy o umaszczeniu płaszczowym). Jednakowo cenione jest umaszczenie odwrotne: czerwono rudy płaszcz poprzerywany bielą. Dopuszczalne czerwono rude pręgowanie. umaszczenie brązowożołte tolerowane. Pożądana ciemna oprawa głowy. Tolerowany czarny nalot na tułowiu.

UŻYTKOWOŚĆ

Bernardyny hodowane były do poszukiwań oraz ratownictwa górskiego, głównie jako psy pracujące, jednak dzisiejsze bernardyny są zbyt potężne i niestety zostały wyparte przez psy takie jak np. owczarek niemiecki bądź golden retriever. Obecnie spełniają one rolę psów stróżujących oraz rodzinnych.

3