czytanie.pdf

Biuletyn maturalny

Katarzyna Bocheńska

Krzysztof Jurek

Marek Pierzchała

Maria Magdalena Radziejowska

ze zrozumieniem

Centralna Komisja

Egzaminacyjna

publikacja współfinansowana

przez Europejski Fundusz Społeczny

Czytanie

Autor biuletynu: Katarzyna Bocheńska, Krzysztof Jurek, Marek Pierzchała, Maria Magdalena Radziejowska

Autor opracowania graficznego: Maja Chmura (majachmura@wp.pl)

Redaktor merytoryczny cyklu: Joanna Dziedzic

Redaktor z ramienia CKE: Lucyna Grabowska

Redaktor językowy: Renata Frątczak

Redaktor techniczny: Stefan Drobner

Stan prawny na dzień 1 grudnia 2006 r.

Wydawca: Centralna Komisja Egzaminacyjna

Warszawa 2007

ISBN 83-7400-222-0

Łamanie tekstu:

Trzecie Oko S.C. (trzecieoko@q.pl)

Spis treści

Wprowadzenie (Katarzyna Bocheńska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

1. Czytanie ze zrozumieniem (Katarzyna Bocheńska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

2. Tekst źródłowy na egzaminie maturalnym z historii (Krzysztof Jurek) . . . . . 31

3. Czytamy dzieła sztuki (Marek Pierzchała) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

4. Historia muzyki (Maria Magdalena Radziejowska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Katarzyna Bocheńska

Wprowadzenie

Oddając niniejszy biuletyn w ręce Czytelników, mamy nadzieję, że przybliży

on niuanse czytania ze zrozumieniem i wskaże drogę ku samokształceniu.

Zdobywanie wszelakich umiejętności wymaga wielu godzin ćwiczeń, żmudnych

działań wspartych uniwersalnymi i jednocześnie bardzo indywidualnymi rozwiąza-

niami. Doświadczenia szkolne wyraźnie wskazują na kłopoty z czytaniem ze zrozu-

mieniem. I to, że jeśli jest się w klasie maturalnej, zna litery i składa je w słowa

i zdania, nie oznacza, że rozumie się czytany tekst. Dlatego w niniejszej publikacji

proponujemy wieloaspektowe podejście do egzaminacyjnego czytania ze zrozumie-

niem.

Zadania z języka polskiego konsultowane były z nauczycielami, którzy

utyskują na kłopoty w zakresie czytania i rozumienia. To ich opinie pozwoliły na

zbudowanie metody drobnych kroków. Artykuł dotyczący tego przedmiotu stanowi

pewien zaczyn przygotowujący do późniejszego rozwiązywania zestawu egzamina-

cyjnego. Celem tego artykułu nie jest zbudowanie kompletnego zestawu matural-

nego, lecz przedstawienie pojedynczych kompetencji. Na rynku jest wiele publikacji

z gotowymi arkuszami egzaminacyjnymi, stąd nie ma konieczności tworzenia kolej-

nego. Autorce zależy bardziej na pokazaniu drogi, jaką trzeba przebyć, ucząc się

czytania ze zrozumieniem niż na dostarczeniu kompletnego, jednego arkusza.

Biuletyn składa się z czterech artykułów tematycznych, w których autorzy

podpowiadają jak pracować, by podczas egzaminu maturalnego spełnić oczekiwa-

nia stawiane wobec zdających.

Myśli zawarte w omawianej publikacji śmiało mogą służyć także uczniom

klas młodszych. Korzystając bowiem ze wskazówek praktyków, nauczą się

postępowania z materią tekstu, która to umiejętność nie jest wyłącznie wymogiem

egzaminu maturalnego, ale koniecznością dnia codziennego.

Zmagania z czytaniem tekstu ze zrozumieniem rozpoczynamy od języka pols-

kiego, należącego do kanonu dyscyplin obowiązkowych egzaminu maturalnego.

Tuż po nim następują rozważania dotyczące historii, historii sztuki i muzyki.

Autorzy poszczególnych artykułów, porządkując problematykę, dostarczają podsta-

wowych wiadomości o strukturze i procedurach egzaminacyjnych, a następnie pod-

powiadają, jak radzić sobie z przygotowaniami do egzaminu. Warto dokładnie

przeczytać biuletyn i wykonać proponowane ćwiczenia. Zadania mają różny

stopień trudności. Nawet te wydające się niezwykle trywialne mogą przysporzyć

kłopotów, proponujemy więc nie lekceważyć zadań i bagatelizować ich znaczenia.

Czytanie ze zrozumieniem tylko pozornie zdaje się być prostą kompetencją, a że

umiejętność ta nie jest najłatwiejsza – przekonać nas mogą wyniki badań. „Piętnas-

tolatki z 32 krajów przystąpiły do konkursu na czytanie i zrozumienie tekstu.

Z badań wynikło, że co czwarty młody Polak nie rozumie, co przeczytał” 1) .

Komentarze obudowujące są napisane tak, by skorzystał z nich zarówno

maturzysta, jak i nauczyciel wspomagający proces samokształceniowy ucznia.

„Polityka” Nr 50/2001(2328).

Katarzyna Bocheńska

Czytanie ze zrozumieniem

Egzamin maturalny. Struktura i procedury

Przeczytaj to uważnie. Jeśli czegoś nie rozumiesz, zwróć się do swojego nauczyciela lub

poszukaj odpowiedzi na stronie www.cke.edu.pl

Pisemna część egzaminu polega na pracy z tekstem nieliterackim i mierzy umiejętność

rozumienia czytanego tekstu oraz bada kompetencje zdającego w zakresie pisania tekstu

własnego.

Zdający składa egzamin na dwóch poziomach. Na każdym z etapów otrzymuje jeden arkusz

egzaminacyjny. Na rozwiązanie Arkusza I (poziom podstawowy) ma 170 minut, na zmagania

z zadaniami Arkusza II (poziom rozszerzony) – 130 minut.

Poziom podstawowy

Arkusz I składa się z dwóch części:

sprawdzającej rozumienie czytanego tekstu,

sprawdzającej umiejętność pisania własnego tekstu.

Tekst służący sprawdzaniu umiejętności czytania może mieć charakter publicystyczny lub

popularnonaukowy i zamykać się w około 1200 znakach. Test towarzyszący tekstowi zawiera od

12 do 16 zadań otwartych i/lub zamkniętych.

Tekst służący do sprawdzania umiejętności czytania będzie:

a) publicystyczny lub popularnonaukowy,

b) przejrzyście skonstruowany,

c) napisany staranną polszczyzną,

d) nie obrażający uczuć i światopoglądu zdającego,

e) współczesny.

Pytania testu sprawdzającego rozumienie czytanego testu mogą dotyczyć na poziomie

znaczeń 2) :

rozumienia słów, związków frazeologicznych, odczytywania znaczeń dosłownych i meta-

forycznych, znaczeń słów z kontekstu, odróżniania informacji od opinii, znajdowania

słów-kluczy;

rozumienia myśli zawartej w akapicie lub części tekstu, wyszukiwania informacji, selek-

cjonowania informacji, selekcjonowania informacji, hierarchizowania, porównywania,

dostrzegania analogii i przeciwieństw;

rozumienia głównej myśli tekstu (rozumienia tekstu jako całości) oraz umiejętności wnios-

kowania.

Na poziomie struktury zaś:

kompozycji tekstu, tj. odróżniania wstępu, rozwinięcia, zakończenia, wskazywania zasa-

dy kompozycyjnej;

1) Na podstawie Informatora maturalnego: zadanie zamknięte to takie, w którym wybierasz jedną odpowiedź spośród już przygotowanych; zadanie otwarte wymaga od

zdającego udzielenia samodzielnej odpowiedzi.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: