BUDOWA I ROLA SERCA 02.pdf
(
2036 KB
)
Pobierz
- 1 -
Serce (łac. cor, cordis) – centralny narząd układu krwionośnego położony w klatce piersiowej,
w śródpiersiu środkowym, wewnątrz worka osierdziowego.
Serce człowieka jest narządem czterojamowym, składa się z 2 przedsionków i 2 komór.
Przedsionek prawy (łac.
atrium dextrum
) - zbiera krew z całego organizmu oprócz płuc.
Uchodzą do niego:
żyła główna górna (łac.
vena cava superior
) - zasadniczo zbiera krew z
nadprzeponowej części ciała
żyła główna dolna (łac.
vena cava inferior
) - zbiera krew z podprzeponowej części
ciała
zatoka wieńcowa (łac.
sinus coronarius
) - uchodzą do niej żyły duże i średnie serca.
Rozwojowo przedsionek prawy powstaje z dwóch części:
końcowego odcinka embrionalnej zatoki żylnej - do niej uchodzą obie żyły główne i
zatoka wieńcowa - jej ściany są gładkie
właściwego przedsionka prawego, którego powierzchnia wewnętrzna pokryta jest
przez równoległe beleczki mięśniowe - mięśnie grzebieniaste (łac.
musculi pectinati
).
Szczególnie silne beleczkowanie zaznaczone jest w wypustce przedsionka
prawego, uszku prawym (łac.
auricula dextra
). Obie części rozwojowe rozdziela grzebień
graniczny (łac.
crista terminalis
).
Trzymając serce w pozycji pionowej, koniuszkiem w dół, możemy wyróżnić sześć ścian
przedsionka prawego
przednia - uwypuklająca się w uszko prawe
górna - tu znajduje się ujście żyły głównej górnej (łac.
ostium veanae cavae
superioris
)
tylna - znajdujemy tu dwa otwory: ujście żyły głównej dolnej (łac.
ostium venae cavae
inferioris
), otoczone przez szczątkową zastawkę żyły głównej dolnej (łac.
valvula venae
cavae inferioris
syn.
valvula Eustachii
). Stopień jej rozwoju jest bardzo zmienny, od w
pełni wykształconej zastawki do zupełnego jej braku (najczęściej w kształcie sierpa). Ma
- 2 -
ona znaczenie u płodu, gdyż przekierowuje strumień krew ku otworowi owalnemu. Po
urodzeniu narząd szczątkowy. W tej ścianie znajduje się również ujście zatoki
wieńcowej (łac.
ostium
sinus
coronarii
),
zamkniętej
również
szczątkową zastawką (łac.
valvula sinus coronarii
syn.
valvula Thebesii
).
przyśrodkowa - stanowi ją przegroda międzyprzedsionkowa, w której znajduje się
zagłębienie - dół owalny (łac.
fossa ovalis
), którego dno stanowi zarośnięta zastawka dołu
owalnego (łac.
valvula foraminis ovalis
) - pozostałość pierwotnej przegrody
międzyprzedsionkowej (łac.
septum primum
)
boczna - zwykle znajdują się tu drobne ujścia niewielkich żył przednich serca
(łac.
venae cordis anterior
) oraz żył najmniejszych (łac.
venae cordis minimae
). Poza tym
przebiega tu grzebień graniczny - granica między pierwotną zatoką żylną a przedsionkiem
właściwym.
dolna - stanowi ją ujście przedsionkowo-komorowe prawe (ujście żylne prawe)
(łac.
ostium atrioventriculare dextrum
)
Komora prawa (łac.
ventriculus dexter
) - z przedsionka prawego przez zastawkę
trójdzielną krew przepływa do komory prawej, a stąd przezpień płucny (łac.
truncus
pulmonalis
) do obu płuc tworzą krążenie czynnościowe płuc.
W położeniu opisowym komora prawa ma kształt trójściennego ostrosłupa skierowanego
podstawą ku górze. Komora ta pompuje krew pod znacznie niższym ciśnieniem niż komora
lewa. Z tego powodu ściana komory prawej jest znacznie cieńsza (ok. 5 mm), co wywołuje
sierpowaty kształt komory na przekroju poprzecznym. Wierzchołek komory leży ok. 10 mm
od wierzchołka serca. Odpowiada to najniższym odcinkom bruzd międzykomorowych
przedniej i tylnej. W położeniu prawidłowym podstawa komory skierowana jest ku górze,
tyłowi i w prawo. Znajdują się w niej dwa otwory zamknięte zastawkami: ujście
przedsionkowo-komorowe prawe i ujście pnia płucnego. Oddziela je mięśniowy wał -
grzebień nadkomorowy (łac.
crista supraventricularis
). Oddziela on drogę dopływną od
odpływnej (stożek tętniczy prawy łac.
conus arteriosus dexter
). Powierzchnia stożka
tętniczego jest gładka, zaś właściwa komora wysłana jest licznymi beleczkami mięśniowymi
(łac.
taberculae carneae
). Ujście przedsionkowo-komorowe prawe zamyka zastawka
trójdzielna (łac.
valva tricuspidalis
). Tworzą ją trzy płatki: przedni, tylny i przyśrodkowy
(syn. przegrodowy) (łac.
cuspis anterior, posterior et medialis vel septalis
). Przyczep
wszystkich płatków znajduje się w pierścieniu włóknistym. Pomiędzy płatkami głównymi
często znajdują się dodatkowe płatki pośrednie. Do płatków zastawki przyczepiają się struny
ścięgniste biegnące od mięśni brodawkowatych (łac.
musculi papillares
).
Ujście pnia płucnego zamyka zastawka złożona z trzech płatków półksiężycowatych
(łac.
valvulae semilunares
) przedniego, prawego i lewego.
- 3 -
Przedsionek lewy (łac.
atrium sinistrum
) - z płuc krew zbierają cztery żyły uchodzące do
przedsionka lewego:
żyła płucna górna lewa (łac.
vena pulmonalis superior sinister
)
żyła płucna górna prawa (łac.
vena pulmonalis superior dexter
)
żyła płucna dolna lewa (łac.
vena pulmonalis inferior sinister
)
żyła płucna dolna prawa (łac.
vena pulmonalis inferior dexter
)
Podobnie jak w przedsionku prawym wywodzi się z dwóch rozwojowo odrębnych części: o
gładkich ścianach, powstałej ze zlania się końcowych odcinków żył płucnych oraz pokrytego
licznymi mięśniami grzebieniastymi właściwego przedsionka, ograniczonego właściwie do
uszka lewego (łac.
auricula sinistra
). W porównaniu z uszkiem prawym jest ono dłuższe,
węższe i nieco załamane, gdyż zachodzi na pień płucny. Na ścianie przyśrodkowej widać
niekiedy pozostałość zastawki otworu owalnego. Można zauważyć również na ścianie
przedsionka ujścia żył najmniejszych serca. Na ścianie tylnej zaznacza się wycisk przełyku, a
na przedniej wyciski aorty i pnia płucnego. Dolną ścianę stanowi ujście przedsionkowo-
komorowe lewe.
Komora lewa (łac.
ventriculus sinister
) - z przedsionka lewego przez zastawkę
dwudzielną (mitralną) krew przepływa do komory lewej, a stąd do tętnicy głównej
(łac.
aorta
). Krew z aorty zaopatruje odżywczo cały organizm człowieka. Grubość ściany
wynosi średnio 15 mm. Ma kształt stożka i jest bardziej wysmukła i dłuższa niż prawa. Jej
wierzchołek jest tożsamy z koniuszkiem serca.
Ujście przedsionkowo-komorowe lewe zamyka zastawka dwudzielna (mitralna) (łac.
valva
mitralis
) utworzona przez płatki przedni i tylny, które za pomocą strun ścięgnistych łączą się
z mięśniami brodawkowatymi przednim i tylnym. Między głównymi płatkami zastawki
często występują drobne płatki pośrednie. Płatki przyczepiają się do obwodu pierścienia
ścięgnistego. Ujście aorty zamykają podobnie jak ujście pnia płucnego trzy płatki
półksiężycowate: prawy, tylny i lewy.
Pojemność serca dorosłego mężczyzny:
Przedsionek Komora
Prawa (-y) 110 - 185 cm
3
160 - 230 cm
3
Lewa (-y) 100 - 150 cm
3
140 - 210 cm
3
- 4 -
Budowa wewnętrzna serca
Na mięsień sercowy składa się osobna mięśniówka przedsionków i komór:
w przedsionkach nie rozróżniamy ściśle oddzielnych warstw, a jedynie pasma
mięśniowe głębokie - krótsze, biegnące w obrębie jednego przedsionka, i długie, leżące
bardziej powierzchowne, łączące oba przedsionki
w komorach zazwyczaj wyróżnia się:
zewnętrzną warstwę skośną - wspólną dla obu komór, na wierzchołku
serca tworzącą wir serca (łac.
vortex cordis
)
środkowa warstwa okrężna - jej powierzchowna część jest wspólna, a
głębsza osobna dla komór. To ona wytwarza główną siłę skurczu serca
wewnętrzna warstwa podłużna - osobna dla każdej komory
nasierdzie (łac.
epicardium
) - jest to blaszka trzewna osierdzia surowiczego.
Zbudowane jest z jednowarstwowego nabłonka płaskiego spoczywającego na blaszce
właściwej nasierdzia (łac.
lamina propia epicardii
) i leżącej pod nią tkance
podnasierdziowej, zawierającej liczne adipocyty (naczynia i nerwy biegną
analogicznie do wsierdzia)
Unaczynienie serca
Unaczynienie tętnicze serca pochodzi od tętnic wieńcowych (
arteriae coronariae
) - prawej
(
a. coronaria dextra
) i lewej (łac.
a. coronaria sinistra
).
Tętnica wieńcowa prawa
Bierze początek w prawej zatoce aorty. Przebiega pomiędzy prawym uszkiem a prawym
stożkiem tętniczym; następnie w bruździe wieńcowej między prawym przedsionkiem a prawą
komorą. Wchodzi na przeponową powierzchnię serca, biegnąc w bruździe wieńcowej jako
gałąź międzykomorowa tylna (
ramus interventricularis posterior
, której towarzyszy
vena
cardiaca media
- żyła sercowa średnia) i dochodzi do koniuszka serca (łac.
apex cordis
). W
jej przedłużeniu w bruździe wieńcowej biegnie druga gałąź.
Gałęzi międzykomorowej tylnej towarzyszą:
o
żyła sercowa średnia (łac.
v. cardiaca media
)
o
naczynia chłonne
o
gałązki nerwowe ze splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
- 5 -
Tętnica wieńcowa prawa oddaje następujące gałęzie:
o
wstępujące (do prawego przedsionka)
o
zstępujące (do przedniej ściany, prawego brzegu i ściany tylnej prawej komory)
o
boczne: prawe i lewe (do obu komór)
o
przegrodowe tylne (obszar zaopatrzenia to 1/3 tylnej przegrody międzykomorowej
oraz większość struktur układu bodźco-przewodzącego mięśnia sercowego).
Tętnica wieńcowa lewa
Rozpoczyna się w lewej zatoce aorty. Jej krótki pień biegnie między lewym uszkiem a pniem
płucnym w kierunku bruzdy wieńcowej (łac.
sulcus coronarius).
Dzieli się na:
o
gałąź międzykomorowa przednią (łac.
ramus interventricularis anterior
), która
biegnie w bruździe międzykomorowej przedniej aż do koniuszka serca.
o
Na przebiegu towarzyszą jej:
o
żyła wielka serca (łac.
vena cardiaca magna
)
o
naczynia chłonne
o
gałązki nerwowe splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
Oddaje gałęzie:
o
prawe (do prawej komory, w tym gałązkę stożka tętniczego)
o
lewe (w liczbie 4-6, dochodzące do lewej komory)
o
przegrodowe przednie (w liczbie 8-15, zaopatrujące 2/3 przednie przegrody
międzykomorowej)
o
gałąź okalającą (łac.
ramus circumflexus
), która w początkowym przebiegu ukryta pod
lewym uszkiem (biegnie w bruździe wieńcowej między lewym przedsionkiem a lewą
komorą na powierzchni mostkowo-żebrowej - następnie na powierzchni tylnej i
kończy się na powierzchni przeponowej).
Na przebiegu towarzyszą jej:
o
żyła sercowa mała (
vena cardiaca parva
)
o
naczynia chłonne
o
gałązki splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
Oddaje gałęzie:
o
wstępujące (do lewego przedsionka)
o
zstępujące (do lewej komory)
Unerwienie serca można podzielić na:
współczulne, które zapewniają
nerw sercowy szyjny górny odchodzący od zwoju szyjnego górnego,
nerw sercowy szyjny środkowy od zwoju szyjnego środkowego,
nerw sercowy szyjny dolny od zwoju szyjnego dolnego,
nerwy sercowe piersiowe od części piersiowej pnia współczulnego.
przywspółczulne zapewniają
Plik z chomika:
unienia
Inne pliki z tego folderu:
serce.jpg
(5869 KB)
Układ limfatyczny 02.pdf
(1495 KB)
BUDOWA I ROLA SERCA 01.pdf
(5577 KB)
BUDOWA I ROLA SERCA 02.pdf
(2036 KB)
układ limfatyczny 01.pdf
(2604 KB)
Inne foldery tego chomika:
kości
kości czaszki
kości kończyny dolnej
kości kończyny górnej
kości kręgosłupa i klatki piersiowej
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin