XP -porady.doc

Jak świat (komputerów) światem, "nowe" zawsze niosło ze sobą masę rozterek, konsternacji i niepewności. Nie inaczej jest w przypadku wprowadzenia na rynek Windows XP, które spotkało się zarówno z entuzjazmem fanów systemów z Redmond, jak i - zaraz potem - z utyskiwaniem tych użytkowników Okien 98/2000, którzy nie potrafili odnaleźć się w nowym, kolorowym światku XP. Do tego wystarczy dodać tradycyjne już nowe błędy, popełnione przez programistów i projektantów - i mamy pełen obraz sytuacji "na froncie".
      Niniejszy tekst nie pretenduje do miana kompendium wiedzy użytkownika Windows - jest na to zbyt krótki. Staraliśmy się za to wyłuskać z naszej redakcyjnej korespondencji, własnych doświadczeń oraz licznych grup i forów dyskusyjnych te problemy, które najbardziej doskwierają osobom korzystającym z XP. Oto rozwiązania najciekawszych - naszym zdaniem - z nich.
 
1. Usuwanie błędnych aktualizacji Windows O regularny upgrade Windows powinien dbać każdy użytkownik tego systemu. Mechanizm Windows Update nie jest jednak idealny - czasem np. zdarza się, że komputer przerywa aktualizację w trakcie tego procesu - na skutek chociażby kłopotów z połączeniem sieciowym. Nie byłoby to problemem, gdyby nie fakt, że system uznaje czasem częściowo pobrane pliki za poprawnie zainstalowane.
      Aby pomimo tego zaaplikować wszelkie dostępne poprawki, należy usunąć wszystkie pliki z katalogów C:\WUTEMP i C:\PROGRAM FILES\WINDOWSUPDATE. Jeśli chcemy to zrobić, posługując się Eksploratorem Windows, należy wcześniej wyłączyć opcję Ukryj chronione pliki systemu operacyjnego (zalecane) na karcie Widok okna Opcje folderów (opcja Narzędzia | Opcje folderów okna Eksploratora).
 
2. Blokowanie okienek reklamowych
W Internecie można znaleźć sporo, nawet darmowych, narzędzi do blokowania "wyskakujących okienek" (pop-upów). Opcję taką oferuje też wiele osobistych zapór ogniowych (personal firewalls). Czasem jednak lepsze i szybsze efekty można osiągnąć, korzystając z mechanizmów systemowych - a dokładnie z nieudokumentowanego pliku hosts.
      Komputer, pobierając na żądanie przeglądarki stronę WWW, odwołuje się wcześ-niej do serwera DNS w celu ustalenia adresu serwera (a dokładniej w celu przekształcenia adresu domenowego w rodzaju www.chip.pl na numer IP - np. 62.87.136.4). Istnieje jednak inna metoda - Windows może skorzystać z tablicy adresów we wspomnianym pliku hosts. Zbiór ten, zawierający pary adres IP - nazwa hosta, znajdziemy w podkatalogu \SYSTEM32\DRIVERS\ETC. System najpierw przegląda zawartość pliku hosts, a dopiero potem - gdy nie znajdzie tam szukanego adresu - sięga po pomoc DNS-a. Opisywany zbiór nadaje się więc idealnie do przyspieszenia wyszukiwania często używanych adresów.
      Sztuczka, którą zastosujemy, polega na wykorzystaniu faktu, iż adres przekierowany do numeru IP 127.0.0.1 (czyli naszego komputera) trafi do "czarnej dziury". Możemy więc dodać do pliku hosts wpisy typu:
 
127.0.0.1 *.reklamy.xx
 
Gwiazdka w adresie domenowym zapewni nam ignorowanie wszystkich subdomen (np. dobre.reklamy.xx).
 
3. Samorozpakowujące się archiwa
Większość użytkowników Windows, chcących utworzyć archiwum plików, sięga po WinZipa czy WinRAR-a. Niewiele osób wie, że XP oferuje własne narzędzie do kompresji - IExpress 2.0. Służy ono do pakowania/rozpakowywania archiwów CAB, jednak w krytycznych sytuacjach można z jego pomocą utworzyć samorozpakowujący się plik, który otworzy każdy użytkownik Windows.
      Aby użyć IExpressa, należy skorzystać z polecenia Start | Uruchom, wpisać iexpress i kliknąć OK. Spowoduje to otwarcie kreatora, który przeprowadzi nas krok po kroku przez proces archiwizowania plików. Aplikacja przydaje się również, gdy chcemy coś wydobyć z "instalki" jakiegoś programu (np. Windows) spakowanej do postaci pliku CAB. Używając IExpressa, można też utworzyć prostą wersję instalacyjną jakiejś aplikacji - po rozpakowaniu będzie wtedy uruchamiany wskazany program.

9. Własne czcionki w Edytorze znaków prywatnych
 
Chcesz zaprojektować kilka własnych znaków, które można potem wykorzystać jako zwykłą czcionkę w dowolnym edytorze tekstu? Nie ma sprawy - na rynku dostępne są komercyjne programy do projektowania fontów. A może jednak skorzystać z darmowego narzędzia, na dodatek dostarczanego razem z Twoim systemem operacyjnym?
 
1. Uruchamiamy Edytor znaków prywatnych: Windows XP zawiera "ukryte" narzędzie do edycji fontów - aby je uruchomić, należy wydać polecenie Start | Uruchom, wpisać eudcedit i nacisnąć OK. Teraz wybieramy kod, któremu zostanie przypisany nasz znak. Znaki tworzone przez nas będą dostępne w grupie czcionek użytkownika - nie ma więc obawy, że zastąpimy istniejący znak.

2. Tworzymy znak od podstaw lub przerabiamy istniejący: do dyspozycji mamy edytor obrazka bitmapowego, reprezentującego nasz znak. Możemy skopiować istniejącą literę i na jej podstawie utworzyć własny font - wystarczy skorzystać z polecenia menu Okno | Odwołanie. Po zakończeniu edycji zapisujemy rezultaty naszej pracy w pliku. Służy do tego polecenie Edycja | Zapisz znak.

3. Korzystanie z gotowych wzorów: znaki, które zaprojektowaliśmy, możemy wykorzystać m.in. za pośrednictwem systemowej Tablicy znaków (w grupie Start | Programy | Akcesoria | Narzędzia systemowe). Z listy Czcionka należy przy tym wybrać pozycję Wszystkie czcionki (Znaki prywatne) - tylko wtedy zobaczymy listę utworzonych znaków. Aby skopiować symbol, zaznaczamy go i klikamy Wybierz, a następnie Kopiuj.

4. W Wordzie można łatwiej: jeśli mamy zamiar wykorzystywać gotowe znaki w edytorze tekstu, możemy sobie ułatwić to zadanie. W Wordzie na przykład otwieramy okno ustawień Autokorekty (Narzędzia | Autokorekta) i przypisujemy naszemu znakowi dowolny ciąg znaków (patrz: rysunek powyżej). W polu Na należy wstawić znak, skopiowany z Tablicy znaków, Zamień to zaś ciąg znaków zamieniany przez Autokorektę.

10. Instalacja NetBeui
Wcześniejsze wersje Windows korzystały z protokołu NetBeui. Służył on do udostępniania zasobów maszyn windowsowych w sieciach lokalnych, w których nie używano protokołu IP. Chociaż sieci takie ciągle istnieją, konstruktorzy XP pozornie pozbawili nas dostępu do nich.
      Pozornie, ponieważ NetBeui nadal da się niewielkim nakładem pracy zainstalować w nowych Oknach. Wystarczy włożyć do napędu płytę instalacyjną Windows XP i otworzyć okno Właściwości używanego połączenia sieciowego (prawe kliknięcie myszki ikony Moje miejsca sieciowe, polecenie Właściwości, a następnie ta sama akcja w odniesieniu do ikony połączenia). Teraz klikamy przycisk Zainstaluj, wybieramy pozycję Protokół i naciskamy przycisk Dodaj. Następnie odnajdujemy na płycie instalacyjnej folder \VALUE-ADD\MSFT\NET\ NETBEUI.
      Ostatni krok to wskazanie pliku NETNBF.INF i naciśnięcie przycisku OK. Pomimo komunikatu o braku certyfikatu cyfrowego instalujemy sterownik. Po zakończeniu tej czynności pozostaje już tylko przetestować działanie NetBeui.

11. Nagrywanie płyt z linii poleceń
Jak wiadomo, Okienka XP zawierają mechanizmy pozwalające na nagrywanie płyt CD/CD-RW. Funkcje te są jednak dosyć ubogie - nic więc dziwnego, że użytkownicy Windows zabrali się za wzbogacanie możliwości systemu w tym zakresie.
      O narzędziu ISO Recorder Power Toy, dzięki któremu nagramy m.in. obraz ISO płyty CD, piszemy w ramce "Narzędzia, o których zapomniał Microsoft". Innym rozszerzeniem wspomnianego mechanizmu Windows jest program CreateCD, działający w wierszu poleceń. Jego niekwestionowaną zaletą jest możliwość uruchomienia w trybie wsadowym - np. w celu automatycznego backupu określonych danych, znajdujących się na dysku twardym.
      Program wystarczy rozpakować (dostępny jest na CHIP-CD) i uruchomić. Sposób użycia opisano w dołączonym pliku README.TXT. Co ciekawe, CreateCD umożliwia utworzenie samostartującej płyty CD - jest do tego potrzebny obraz dyskietki startowej, który można wygenerować np. dołączonym do narzędzia programem FDRead.

12. Dyskietka z zapomnianym hasłem
Windows XP oferuje ciekawą, choć nieco kontrowersyjną funkcję, nazwaną przez jej twórców "zapobieganiem zapominaniu hasła". System pozwala mianowicie utworzyć dyskietkę zastępującą hasło logowania. Dysk taki wkładamy do stacji, gdy próby wpisania hasła spalą na panewce - wystarczy wtedy wcisnąć przycisk Resetuj (na ekranie logowania), włożyć do napędu wcześniej przygotowaną dyskietkę i postępować zgodnie z instrukcjami systemu.
      Przygotowanie dyskietki jest równie proste. Korzystamy z opcji Start | Ustawienia | Panel sterowania | Konta użytkowników i w otwartym oknie klikamy ikonę naszego konta. Następnie używamy opcji Zapobiegaj zapominaniu hasła (w lewym górnym rogu okna) i postępujemy zgodnie z zaleceniami Kreatora przypominania hasła. Na koniec opisujemy dyskietkę (najlepiej szyfrem - inaczej możemy równie dobrze zrezygnować z jakichkolwiek haseł) i dobrze chowamy. Teraz każdy już chyba wie, dlaczego metoda ta może budzić kontrowersje - decyzję o jej stosowaniu pozostawiamy więc uznaniu Czytelników.
 
13. Uszkodzenie lub brak pliku NTOSKRNL.EXE
Jeśli przy starcie komputera wyświetlany jest komunikat "brak pliku NTOSKRNL", nie należy się załamywać. Oznacza to wprawdzie, że bootloader nie może znaleźć pliku jądra systemowego, ale niekoniecznie musi to być jednoznaczne z ponowną instalacją systemu. Zazwyczaj powinna bowiem zadziałać następująca procedura:

·         wkładamy do napędu bootowalną płytę CD z Windows XP i uruchamiamy komputer z jej użyciem;

·         wchodzimy do konsoli odzyskiwania systemu;

·         przechodzimy do głównego katalogu CD-ROM-u (np. poleceniem f:).

·         wpisujemy polecenie cd i386;

·         korzystamy teraz z polecenia expand ntkrnlmp.ex_ X:\Windows\System32\ntoskrnl.exe, gdzie X to litera dysku, na którym zainstalowany jest system;

·         wyciągamy płytę instalacyjną z napędu i restartujemy komputer.

14. Uszkodzenie lub brak pliku HAL.DLL
Biblioteka HAL.DLL odpowiada za jedną z warstw obsługi sprzętu w Windows 2000/XP (dokładnie za tzw. Hardware Abstraction Layer). Gdy podczas startu systemu pojawia się komunikat dotyczący braku lub uszkodzenia wspomnianego pliku, winny może być zbiór boot.ini. Aby go naprawić, postępujemy podobnie jak w przypadku poprzedniej wskazówki, dotyczącej pliku NTOSKRNL:

·         wkładamy płytę instalacyjną Windows XP do napędu CD i uruchamiamy z jej użyciem komputer;

·         przechodzimy do konsoli odzyskiwania systemu;

·         wpisujemy polecenie bootcfg /rebuild;

·         wyjmujemy krążek z napędu CD i restartujemy komputer.

15. Ukrywanie nazwy ostatnio zalogowanego użytkownika
Nieraz używamy w XP znanego z Windows NT/2000 ekranu logowania i nie chcemy, aby było wiadomo, który użytkownik logował się jako ostatni. Najprościej skorzystać wtedy z narzędzia Zasady grupy (Start | Uruchom | gpedit.msc).
      W otwartym w ten sposób oknie przechodzimy do gałęzi opcji Konfiguracja komputera | Ustawienia systemu Windows | Ustawienia zabezpieczeń | Zasady lokalne | Opcje zabezpieczeń. Teraz w prawej części okna programu odszukujemy opcję Logowanie interakcyjne: nie wyświetlaj nazwy ostatniego użytkownika. Klikamy ją dwukrotnie i ustawiamy jej wartość na Włączone.
 
16. Skróty do ustawień systemowych
Wywołując program RUNDLL32.EXE z odpowiednimi parametrami, możemy się błyskawicznie dostać do okienek z ustawieniami systemu. Wystarczy utworzyć na Pulpicie nowy skrót i w polu Wpisz lokalizację elementu przepisać bardzo dokładnie wybraną pozycję z kolumny Rozkaz poniższej tabeli.
UWAGA: znaczenie dla działania skrótu mają odstępy między poszczególnymi członami polecenia oraz małe/wielkie litery.