Magazyny nawozów mineralnych i środków ochrony roślin

Przeznaczeniem magazynów na nawozy mineralne jest:

składowanie nawozów jak najbliżej potencjalnych odbiorców lub miejsc zużycia aby skrócić drogi transportu i maksymalnie wykorzystać wydajność maszyn i sprzętu do rozsiewania;

ochrona nawozów mineralnych przed ujemnymi wpływami warunków atmosferycznych, powodującymi ubytki ilościowe oraz obniżenie właściwości chemicznych i fizycznych (np. zbrylanie się);

stworzenie warunków do odpowiedniego za-i wyładunku nawozów oraz przygotowania ich do zużycia np. przez rozkruszanie i mieszanie różnych gatunków nawozów;

zabezpieczenie środowiska naturalnego przed zanieczyszczeniem oraz stworzenie pracownikom magazynu odpowiednich warunków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Najważniejszymi nawozami mineralnymi są:

azotowe – dostarczające roślinom azot w postaci:

azotanowej – saletra sodowa, potasowa, wapniowa;

amonowej – siarczan amonu, wapnoamon, saletra amonowa, amofosy, saletrzak;

amidowej – azotniak, mocznik;

fosforowe – dostarczające roślinom fosfor w postaci:

fosforanów – superfosfat prosty i potrójny, precypiat, nitrofoska, supertomasyna;

potasowe - dostarczające roślinom potas w postaci:

chlorku i siarczanu potasu;

wapniowe - dostarczające roślinom wapń w postaci:

zasadowej – wapniak, gips, wapno palone, margiel;

magnezowe - dostarczające roślinom magnez w postaci:

kainitu, kalimagnezji, siarczanu magnezu.

Pod względem wrażliwości na działanie warunków atmosferycznych nawozy mineralne można sklasyfikować na:

A. Nawozy, które bez większej szkody dla swojej jakości znoszą działanie opadów atmosferycznych oraz wszelkie zmiany temperatury i wilgotności powietrza. Do tej grupy zalicza się głównie nawozy wapniowe;

B. Nawozy, które tracą na swojej jakości pod wpływem opadów ale są niewrażliwe na zmiany temperatury i wilgotności. Należą do niej nawozy potasowe;

C. Nawozy wrażliwe zarówno na działanie opadów atmosferycznych oraz nadmierną wilgotność jak również na znaczniejsze wahania temperatury. Do tej grupy należą nawozy azotowe i fosforowe oraz wieloskładnikowe.

Nawozy grupy A mogą być składowane na odpowiednio usytuowanym, utwardzonym i skanalizowanym (zbiornik bezodpływowy) placu, nawet bez zadaszenia.

Nawozy należące do grupy B należy zabezpieczyć przed opadami atmosferycznymi np. przez zadaszenie lub nakrycie materiałami szczelnymi (folią, papą) oraz ewentualnie osłonić ściankami bocznymi.

Nawozy grupy C muszą być przechowywane w pomieszczeniach zamkniętych chro-niących je przed ujemnymi wpływami wilgoci i temperatury.

Odpowiednio do wymienionych warunków składowania nawozów mineralnych rozróżniamy budowle magazynowe:

otwarte – utwardzone place, zasieki, zbiorniki otwarte;

półotwarte – zadaszone place;

zamknięte – budynki magazynowe, bunkry, zbiorniki zamknięte, silosy

Nawozy mineralne dostarczane przez przemysł chemiczny różnią się nie tylko właściwościami chemicznymi ale także fizycznymi czyli stanem skupienia i postacią:

stan skupienia stały, postać:

granulowana,

krystaliczna,

pylista

stan skupienia ciekły, postać:

roztwór,

zawiesina.

Nawozy stałe są najczęściej pakowane w worki i torby wykonane z papieru i/lub tworzyw sztucznych oraz kontenery elastyczne wykonane z tkanin impregnowanych lub tworzyw.

Nawozy stałe z wyjątkiem saletry amonowej oraz innych prostych azotowych (na bazie azotanu amonu), zawierających powyżej 28% azotu całkowitego, mogą być dostarczane również luzem.

Nawozy ciekłe są pakowane w butelki z tworzyw sztucznych, kanistry z tworzyw sztucznych, a większe ilości w bębny i beczki wykonane również z tworzyw sztucznych.

Nawozy mineralne dostarczane są zgodnie z Ustawą z dnia 26 lipca 2000 r. O nawozach i nawożeniu. (Dz. U. Nr 89 poz. 991), w opakowaniach lub luzem w zamkniętych lub otwartych środkach transportu. Wpływa to na przebieg prac związanych z przeładunkiem i składowaniem nawozów mineralnych w przestrzeni budowli magazynowej. Są to prace uciążliwe i niekiedy trudne do pełnej mechanizacji.

Proces technologiczny magazynowania obejmuje czynności podstawowe i pomocnicze.

W pełnym procesie technologicznym magazynowania można wyróżnić trzy zasadnicze operacje:

przeładunek ze środków transportu zewnętrznego,

składowanie w przestrzeni magazynowej,

przygotowanie nawozów do zużycia i ich ekspedycja

Przeładunek

Zastosowanie odpowiedniej linii technologicznej jest uwarunkowane:

wielkością i typem magazynu;

lokalizacją względem bocznicy kolejowej lub dróg głównych;

rodzajem środka transportu zewnętrznego;

doborem technicznych urządzeń przeładunkowych.

Technologiczna linia przeładunku nawozów w magazynach przy bocznicy kolejowej składa się z:

urządzeń wyładowczych wagonów zamkniętych np. w formie łopaty mechanicznej;

ładowaczy chwytakowych samobieżnych do rozładunku wagonów otwartych;

przenośników taśmowych poziomych lub pochyłych oraz kubełkowych do transportu nawozów od wagonu do magazynu

przenośnika poziomego podwieszonego przy kalenicy i rękawów zsypowych;

przenośników taśmowych pochyłych przestawnych pracujących wewnątrz magazynu.

Przeładunek nawozów workowanych z wagonów nie jest trudny do zmechanizowania jeżeli są sformowane w jednostkę ładunkową na palecie z nadstawkami słupkowymi lub skrzyniowymi. Do rozładunku stosowane są jezdniowe wózki podnośnikowe z osprzętem widłowym, o napędzie spalinowym lub elektrycznym.

Magazyny handlowe położone z dala od bocznic kolejowych stosują następującą technologię rozładunku:

nawozy luzem wyładowuje się z wagonów przy użyciu urządzeń rozładowczych lub chwytakowych;

samochodowe środki transportu załadowywane są najczęściej przy pomocy ładowaczy czołowych lub chwytakowych;

rozładunek samochodów następuje przy -lub wewnątrz magazynu, na podłogę lub do koszy zasypowych;

do zasieków nawozy są transportowane środkami mobilnymi (ładowaczami czołowymi) lub środkami stacjonarnymi (ciągi transportowe analogiczne do wcześniejszych linii).

Składowanie (przechowywanie)

O warunkach i sposobie przechowywania poszczególnych gatunków nawozów mineralnych decydują głównie ich właściwości fizyczne i chemiczne takie jak:

higroskopijność i wynikająca stąd skłonność do zbrylania się;

zdolność do zapalania się (samonagrzewanie) lub podtrzymywania palenia;

aktywność chemiczna polegająca na reakcjach jakie mogą zachodzić przy zetknięciu się różnych gatunków nawozów ze sobą lub z innymi wyrobami oraz przegrodami;

rodzaj opakowania fabrycznego.

Opakowania w postaci worków polietylenowych w dużym stopniu chronią nawozy przed wilgocią bez względu na stopień higroskopijności. Dlatego wiele rodzajów nawozów, także z grupy wrażliwych, może być przechowywana na składowiskach otwartych lub jedynie zadaszonych.

Nawozy stałe dostarczane luzem lub w workach papierowych (z grupy azotowych, fosforowych i mieszanych) należy przechowywać w suchych i przewiewnych budynkach magazynowych.

Nawozy stałe nie opakowane powinny być składowane w pryzmach lub zasiekach. Zasieki w formie stałej lub rozbieralnej (niepalnych i niewrażliwych na korozję) należy stosować w pomieszczeniach magazynowych przechowujących kilka rodzajów nawozów. Zaleca się pozostawiać wolne miejsca pozwalające na dojazd środka transportu do każdej pryzmy

Nawozy workowane (torby i worki ponad 20 [kg]) należy układać warstwami na krzyż tworząc stosy na materiałach izolujących od podłoża. Pomiędzy stosami worków należy zostawiać wolną przestrzeń na „rozpłaszczenie się” worków.

Stosy nie powinny składać się z więcej niż 12 warstw worków.

Wierzch pryzmy nawozów w workach lub luzem nie może znajdować się  w odległości mniejszej niż:

1,0 [m] od stropu i konstrukcji dachu;

0,5 [m] od punktów świetlnych;

1,0 [m] od wszelkich typów grzejników.

Przy formowaniu stosów z worków bez przegród poszczególne rodzaje musza być oddzielone przejściami o szerokości od 0,8 do 1,2 [m].

Zaleca się pozostawiać wolne przestrzenie pomiędzy stosami umożliwiające swobodny dostęp środków transportu wewnętrznego do każdego stosu.

Dopuszcza się przechowywanie obok siebie nawozów w obrębie jednej grupy:

saletrzak, saletra wapniowa, saletra potasowa, saletra sodowa oraz proste nawozy azotowe;

fosforan amonu, stałe nawozy azotowo-fosforowo-potasowe, sól potasowa, siarczan amonu;

superfosfat prosty pylisty i granulowany, superfosfat potrójny i borowany.

Inne nawozy z różnych grup nie mogą się ze sobą stykać ze względu na możliwość niekorzystnej reakcji w przypadku zmieszania.

Szczególne wymagania musza spełniać pomieszczenia na saletrę amonową. Zgodnie z normą PN-C-87054:2000 Nawozy sztuczne-Prosty nawóz azotowy o wysokiej zawartości azotu zawierający azotan amonu-Saletra amonowa, można ją składować wyłącznie w workach i układać w stosach o wielkości ładunku do 30 [Mg]. W jednym pomieszczeniu zabrania się przechowywać łącznie więcej aniżeli 300 [Mg].

W przypadku paletyzacji jednostki ładunkowe o wysokości do 0,97 [m] układa się w stosy złożone z czterech (4) warstw, natomiast jednostki ładunkowe od 0,97 [m] do 1,94 [m] w stosy nie przekraczające 4,0 [m].

Kontenery elastyczne (tzw. Big-bagi) z nawozem ustawia się w rzędach. Kontenery zawierające nie więcej niż 500 [kg] nawozu można przechowywać w stosach złożonych z trzech (3) warstw, natomiast kontenery o masie ponad 500 [kg] mogą być układane w stosach złożonych maksymalnie z dwóch (2) warstw.

Nawozy ciekłe dostarczane w cysternach kolejowych, samochodowych lub beczkowozach należy przechowywać w specjalnych zbiornikach, odpornych na działanie nawozów.

Urządzenia służące do przepompowywania powinny być również odporne na działanie nawozów. Zbiorniki powinny być osłonięte przed nagrzewaniem i bezpośrednim nasłone

cznieniem oraz oziębieniem nawozu poniżej temperatury krystalizacji rozpuszczonych składników.

Bębny i beczki i kanistry z nawozem ustawia się w rzędach.

Bębny, beczki i kanistry o pojemności do 50 l przechowuje się na regałach lub stojakach w stosach złożonych z trzech (3) warstw. W przypadku paletyzacji bębny, beczki i kanistry ustawia się w stosy piętrzone najwyżej do czterech (4) warstw.

Magazyny nawozów w zależności od ich przeznaczenia powinny mieć przynajmniej następujące pomieszczenia lub miejsca:

oddzielne boksy (zasieki) dla każdego rodzaju nawozów składowanych luzem;

korytarz transportowy szerokości odpowiedniej dla stosowanego sprzętu;

pomieszczenie (kantor) dla obsługi.

Jeżeli na terenie zespołu magazynowego nie przewiduje się obiektów pomocniczych, to w magazynie należy zaprojektować następujące pomieszczenia:

szatnię na odzież czystą i drugą na odzież brudną;

sanitariaty i natryski;

pomieszczenia socjalne i obsługi administracyjnej.

Budynek magazynowy ma stanowić osłonę nawozów i urządzeń technologicznych przed opadami atmosferycznymi, przenikaniem wilgoci z podłoża, bezpośrednim promieniowa-

niem słońca i napływem wilgotnego powietrza.

Budynki magazynowe powinny mieć zabezpieczone podłogi, ściany i dachy przed przenikaniem wilgoci, spełniać odpowiednie przepisy przeciwpożarowe oraz bezpieczeństwa i higieny pracy.

W pomieszczeniach na nawozy mineralne mogą panować zmienne temperatury w zakresie:

górna temperatura krytyczna +32oC;

dolna temperatura krytyczna nie określana, wskazane jest niedopuszczanie do obniżania się poniżej -15oC.

W naszych warunkach klimatycznych nie zachodzi więc potrzeba izolacji termicznej ścian i dachu.

Właściwe warunki składowania nawozów wymagają stosowania wentylacji mechanicznej z regulacją automatyczną i ręczną. Włączenie  automatyczne wentylacji następuje przy wzroście temperatury w hali powyżej +32oC, a wyłączenie gdy temperatura powietrza spadnie poniżej +25oC. Ręcznie uruchamia się wentylację przed rozpoczęciem pracy w magazynie. W magazynie powinna być także instalacja wentylacji

miejscowej (odciągi miejscowe) z filtracją powietrza wywiewanego. Wszystkie stałe punkty rozładowczo-załadowcze (kosze zasypowe), rozdrabniacze, mieszalniki powinny być wyposażone w odciągi miejscowe np. z cyklonami odpylającymi. Odciągów miejscowych lub wentylacji strefowej wymagają obszary pracy maszyn i urządzeń napędzanych silnikami spalinowymi.

Ze względu na ochronę środowiska zespoły magazynowe wymagają odpowiednich instalacji kanalizacyjnych i gromadzenia ścieków.

Ścieki sanitarne (bytowe) po przejściu przez odpowiednią oczyszczalnię mogą być odprowadzone do zbiorników naturalnych.

Wody atmosferyczne, wody zmywne (technologiczne) zanieczyszczone nawozami mineralnymi powinno się odprowadzać przez osadnik błota i tłuszczu do zbiornika bezodpływowego. Ścieki z opróżnianego zbiornika, po uprzednim ustaleniu ich składu chemicznego, mogą być rozprowadzone na pola. Inny sposób to odparowanie z nich wody, a pozostały osad przetransportować do mogilnika środków chemicznych

Magazyn nawozów powinien być zlokalizowany centralnie w stosunku do obsługiwanego rejonu i mieć korzystne połączenia drogowe. Magazyn o dużej pojemności należy lokalizować w pobliżu bocznicy kolejowej.

Przy lokalizacji należy uwzględniać wymogi ochrony środowiska. Strefa ochrony sanitarnej w stosunku do:

zabudowy mieszkalnej i inwentarskiej;

wytwórni pasz i magazynów produktów spożywczych;

obiektów użyteczności publicznej;

liczona od punktu przyjęć i wydawania nawozów, powinna wynosić dla magazynów o pojemności:

do 300 [Mg]                            co najmniej   40 [m];

do 1000 [Mg]                            co najmniej   75 [m];

ponad 1000 [Mg]              co najmniej 100 [m].

Musi być również zachowana odpowiednia odległość od stawów, jezior, rzek i innych cieków wodnych oraz ujęć wody i wynosić minimum 100 [m].

Teren bazy magazynu powinien być ogrodzony i mieć strzeżony wjazd z zatoką na wagę wozową. Obok utwardzonych placów powinny się na nim znaleźć trawniki i pasy zieleni, a na granicy działki należy przewidzieć ochronną strefę zieleni średniej i wysokiej.

Środki ochrony roślin dla których przyjęto ogólną nazwę pestycydów i pozostałe środki agrochemiczne stanowią szeroką grupę związków chemicznych pochodzenia naturalnego i syntetycznego stosowanych do niszczenia pasożytów roślin i zwierząt hodowlanych, usuwania chwastów oraz zwalczania chorób roślin i regulacji ich wzrostu.

Ze względu na swoje przeznaczenie pestycydy i inne środki agrochemiczne dzielimy na:

zoocydy – środki do zwalczania szkodników;

fungicydy – środki grzybobójcze;

bakteriocydy – środki bakteriobójcze;

herbicydy – środki do zwalczania chwastów;

inne  środki np. regulatory wzrostu, defolianty (do odlistniania roślin), desykanty (do wysuszania roślin), defloranty (do usuwania nadmiaru kwiatów),

Program użytkowy handlowych magazynów środków ochrony roślin i magazynów firm świadczących usługi w zakresie chemizacji rolnictwa zawiera:

przyjmowanie dostarczonych środków;

kontrola stanu opakowań i aktywności środków;

przechowywanie środków we właściwych warunkach;

przechowywanie środków przeterminowanych lub w uszkodzonych opakowaniach;

wydawanie środków w opakowaniach handlowych lub w opakowaniach gotowych do użycia;

przechowywanie zużytych opakowań zwrotnych;

przyjmowanie i przechowywanie pustych opakowań;

likwidacja przeterminowanych środków i opakowań bezzwrotnych

Rozwiązania funkcjonalne i budowlane magazynów środków ochrony roślin zależą od wielkości obsługiwanego rejonu.

...