Przeznaczeniem magazynów na nawozy mineralne jest:
-składowanie nawozów jak najbliżej potencjalnych
odbiorców lub miejsc zużycia aby skrócić drogi
transportu i maksymalnie wykorzystać wydajność
maszyn i sprzętu do rozsiewania;
-ochrona nawozów mineralnych przed ujemnymi
wpływami warunków atmosferycznych,
powodującymi ubytki ilościowe oraz obniżenie
właściwości chemicznych i fizycznych (np. zbrylanie
się);
-stworzenie warunków do odpowiedniego za-i
wyładunku nawozów oraz przygotowania ich do
zużycia np. przez rozkruszanie i mieszanie różnych
gatunków nawozów;
-zabezpieczenie środowiska naturalnego przed
zanieczyszczeniem oraz stworzenie pracownikom
magazynu odpowiednich warunków w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Najważniejszymi nawozami mineralnymi są:
-azotowe;fosforowe – potasowe wapniowe magnezowe
Pod względem wrażliwości na działanie warunków atmosferycznych nawozy mineralne można sklasyfikować na:
A. Nawozy, które bez większej szkody dla swojej jakości znoszą działanie opadów atmosferycznych oraz wszelkie zmiany temperatury i wilgotności powietrza. Do tej grupy zalicza się głównie nawozy wapniowe;
B. Nawozy, które tracą na swojej jakości pod wpływem opadów ale są niewrażliwe na zmiany temperatury i wilgotności. Należą do niej nawozy potasowe;
C. Nawozy wrażliwe zarówno na działanie opadów atmosferycznych oraz nadmierną wilgotność jak również na znaczniejsze wahania temperatury. Do tej grupy należą nawozy azotowe i fosforowe oraz wieloskładnikowe.
Odpowiednio do wymienionych warunków składowania nawozów mineralnych rozróżniamy budowle magazynowe:
-otwarte – utwardzone place, zasieki, zbiorniki otwarte;
-półotwarte – zadaszone place;
-zamknięte – budynki magazynowe, bunkry, zbiorniki zamknięte, silosy
Środki ochrony roślin dla których przyjęto ogólną nazwę pestycydów i pozostałe środki agrochemiczne stanowią szeroką grupę związków chemicznych pochodzenia naturalnego i syntetycznego stosowanych do niszczenia pasożytów roślin i zwierząt hodowlanych, usuwania chwastów oraz zwalczania chorób roślin i regulacji ich wzrostu.
Program użytkowy handlowych magazynów środków ochrony roślin i magazynów firm świadczących usługi w zakresie chemizacji rolnictwa zawiera:
-przyjmowanie dostarczonych środków;
-kontrola stanu opakowań i aktywności środków;
-przechowywanie środków we właściwych warunkach;
-przechowywanie środków przeterminowanych lub w uszkodzonych opakowaniach;
-wydawanie środków w opakowaniach handlowych lub w opakowaniach gotowych do użycia;
-przechowywanie zużytych opakowań zwrotnych;
- przyjmowanie i przechowywanie pustych opakowań;
- likwidacja przeterminowanych środków i opakowań bezzwrotnych
Rozwiązania funkcjonalne i budowlane magazynów środków ochrony roślin zależą od wielkości obsługiwanego rejonu.
Wielkość magazynu powinna być wypadkową największego zapotrzebowania na pestycydy i inne środki agrochemiczne w danym miesiącu oraz zapotrzebowania rocznego.
Chemiczne środki ochrony roślin ze względu na ich właściwości toksyczne muszą być magazynowane w sposób kontrolowany w pomieszczeniach przeznaczonych wyłącznie
do tego celu.
Wyładowywanie preparatów do magazynu w zależności od opakowań, wielkości jednostek transportowych i ich masy powinno odbywać się ręcznie lub przy użyciu stosownych urządzeń mechanicznych.
Opakowania dostosowane do klasy toksyczności to:
-fiolki, buteleczki;
-butelki, słoiki;
-beczki metalowe i z tworzyw sztucznych;
- balony, bańki, kanistry;
- worki, skrzynki, kartony pudełka i inne.
Opakowania do pestycydów charakteryzują się różnorodnością materiałów, mają też różne formy konstrukcyjne. Jest to związane z tym iż środki te występują w różnych postaciach:
- pylistej sproszkowanej,
- granulowanej,
- płynnej,
- w postaci past.
Opakowania pestycydów powinny być na tyle szczelne, by w toku normalnej eksploatacji uniemożliwić oddziaływanie czynników zewnętrznych na ich właściwości fizykochemiczne.
Powinny też zabezpieczać zapakowany produkt przed wydostaniem się z nich w sposób nie przewidziany przez użytkownika. Wymaga się też aby opakowania te uniemożliwiały
otwarcie, wylanie lub odsypanie pewnej ilości danego środka bez widocznych śladów.
Nawozy stałe są najczęściej pakowane w worki i torby wykonane z papieru i/lub tworzyw sztucznych oraz kontenery elastyczne wykonane z tkanin impregnowanych lub tworzyw.
Nawozy stałe z wyjątkiem saletry amonowej oraz innych prostych azotowych (na bazie azotanu amonu), zawierających powyżej 28% azotu całkowitego, mogą być dostarczane również luzem.
Nawozy ciekłe są pakowane w butelki z tworzyw sztucznych, kanistry z tworzyw sztucznych, a większe ilości w bębny i beczki wykonane również z tworzyw sztucznych.
Nawozy mineralne dostarczane są w opakowaniach lub luzem w zamkniętych lub otwartych środkach transportu. Wpływa to na przebieg prac związanych z przeładunkiem i składowaniem nawozów mineralnych w przestrzeni budowli magazynowej. Są to prace uciążliwe i niekiedy trudne do pełnej mechanizacji.
Proces technologiczny magazynowania obejmuje czynności podstawowe i pomocnicze.
W pełnym procesie technologicznym magazynowania można wyróżnić trzy zasadnicze operacje:
-przeładunek ze środków transportu zewnętrznego,
-składowanie w przestrzeni magazynowej,
-przygotowanie nawozów do zużycia i ich ekspedycja
Przeładunek
Zastosowanie odpowiedniej linii technologicznej jest uwarunkowane:
-wielkością i typem magazynu;
-lokalizacją względem bocznicy kolejowej lub dróg głównych;
-rodzajem środka transportu zewnętrznego;
-doborem technicznych urządzeń przeładunkowych.
Technologiczna linia przeładunku nawozów w magazynach przy bocznicy kolejowej składa się z:
-urządzeń wyładowczych wagonów zamkniętych np. w formie łopaty mechanicznej;
-ładowaczy chwytakowych samobieżnych do rozładunku wagonów otwartych;
- przenośników taśmowych poziomych lub pochyłych oraz kubełkowych do transportu nawozów od wagonu do magazynu
- przenośnika poziomego podwieszonego przy kalenicy i rękawów zsypowych;
- przenośników taśmowych pochyłych przestawnych pracujących wewnątrz magazynu.
Magazyny handlowe położone z dala od bocznic kolejowych stosują następującą technologię rozładunku:
-nawozy luzem wyładowuje się z wagonów przy użyciu urządzeń rozładowczych lub chwytakowych;
-samochodowe środki transportu załadowywane są najczęściej przy pomocy ładowaczy czołowych lub chwytakowych;
-rozładunek samochodów następuje przy -lub wewnątrz magazynu, na podłogę lub do koszy zasypowych;
-do zasieków nawozy są transportowane środkami mobilnymi (ładowaczami czołowymi) lub środkami stacjonarnymi (ciągi transportowe analogiczne do wcześniejszych linii).
Składowanie (przechowywanie)
O warunkach i sposobie przechowywania poszczególnych gatunków nawozów mineralnych decydują głównie ich właściwości fizyczne i chemiczne takie jak:
-higroskopijność i wynikająca stąd skłonność do zbrylania się;
-zdolność do zapalania się (samonagrzewanie) lub podtrzymywania palenia;
-aktywność chemiczna polegająca na reakcjach jakie mogą zachodzić przy zetknięciu się różnych gatunków nawozów ze sobą lub z innymi wyrobami oraz przegrodami;
-rodzaj opakowania fabrycznego.
Opakowania w postaci worków polietylenowych w dużym stopniu chronią nawozy przed wilgocią bez względu na stopień higroskopijności. Dlatego wiele rodzajów nawozów, także z grupy wrażliwych, może być przechowywana na składowiskach otwartych lub jedynie zadaszonych.
twardym, równym i statecznym podłożu.
Opakowania szklane (balony) lub z tworzyw sztucznych należy ustawiać w podwójnych rzędach na podłodze. Beczki metalowe można układać w pozycji leżącej na specjalnych ławach uniemożliwiających ich przesuwanie się.
Korytarze i pomieszczenia pomocnicze powinny mieć wentylację naturalną zapewniającą co najmniej krotność wymiany k=1,5 [1/h].
Magazyn środków ochrony roślin budowany jest najczęściej jako budynek wolno stojący, parterowy z dogodnym dojazdem i wewnętrznymi drogami przeciwpożarowymi.
Rozwiązania konstrukcyjno-budowlane mogą być zróżnicowane w zależności od lokalnych warunków terenowych i wielkości masy preparatów, która ma być składowana. Najlepszymi materiałami konstrukcyjnym są elementy żelbetowe z powiększoną otuliną, drewniane z łącznikami ze stali kwasoodpornej. Materiały budowlane to głównie cegła, klinkier, bloczki betonowe. Ściany pomieszczeń magazynowych powinny być gładkie bez spękań, nienasiąkliwe i łatwo zmywalne. Podłogi gładkie, nienasiąkliwe, nieiskrzące, zabezpieczone izolacją przeciwwilgociową przed podciąganiem wilgoci z gruntu.
Program funkcjonalny oprócz wymienionych wyspecjalizowanych pomieszczeń magazynowych przewiduje pomieszczenia pomocnicze w postaci:
- pomieszczenie na opakowania zwrotne;
- pomieszczenie na opakowania bezpośrednie środków ochrony roślin I÷IV klasy (do utylizacji);
- pomieszczenie na opakowania zewnętrzne (do likwidacji);
- pomieszczenie na przeterminowane środki agrochemiczne;
- pomieszczenia lub sektory przyjęcia i wydawania preparatów.
Nawozy stałe powinny być składowane w pryzmach lub zasiekach. Zasieki w formie stałej lub rozbieralnej (niepalnych i niewrażliwych na korozję) należy stosować w pomieszczeniach magazynowych przechowujących kilka rodzajów nawozów. Zaleca się pozostawiać wolne miejsca pozwalające na dojazd środka transportu do każdej pryzmy
Nawozy workowane (torby i worki ponad 20 [kg]) należy układać warstwami na krzyż tworząc stosy na materiałach izolujących od podłoża. Pomiędzy stosami worków należy zostawiać wolną przestrzeń na „rozpłaszczenie się” worków.
Stosy nie powinny składać się z więcej niż 12 warstw worków.
Wierzch pryzmy nawozów w workach lub luzem nie może znajdować się w odległości mniejszej niż:
-1,0 [m] od stropu i konstrukcji dachu;
-0,5 [m] od punktów świetlnych;
-1,0 [m] od wszelkich typów grzejników.
Przy formowaniu stosów z worków bez przegród poszczególne rodzaje musza być oddzielone przejściami o szerokości od 0,8 do 1,2 [m].
Zaleca się pozostawiać wolne przestrzenie pomiędzy stosami umożliwiające swobodny dostęp środków transportu wewnętrznego do każdego stosu.
Szczególne wymagania musza spełniać pomieszczenia na saletrę amonową., można ją składować wyłącznie w workach i układać w stosach o wielkości ładunku do 30 [Mg]. W jednym pomieszczeniu zabrania się przechowywać łącznie więcej aniżeli 300 [Mg].
W przypadku paletyzacji jednostki ładunkowe o wysokości do 0,97 [m] układa się w stosy złożone z czterech (4) warstw, natomiast jednostki ładunkowe od 0,97 [m] do 1,94 [m] w stosy nie przekraczające 4,0 [m].
Kontenery elastyczne (tzw. Big-bagi) z nawozem ustawia się w rzędach. Kontenery zawierające nie więcej niż 500 [kg] nawozu można przechowywać w stosach złożonych z trzech (3) warstw, natomiast kontenery o masie ponad 500 [kg] mogą być układane w stosach złożonych maksymalnie z dwóch (2) warstw.
Magazyny nawozów w zależności od ich przeznaczenia powinny mieć przynajmniej następujące pomieszczenia lub miejsca:
-oddzielne boksy (zasieki) dla każdego rodzaju nawozów składowanych luzem;
-korytarz transportowy szerokości odpowiedniej dla stosowanego sprzętu;
-pomieszczenie (kantor) dla obsługi.
Jeżeli na terenie zespołu magazynowego nie przewiduje się obiektów pomocniczych, to w magazynie należy zaprojektować następujące pomieszczenia:
-szatnię na odzież czystą i drugą na odzież brudną;
-sanitariaty i natryski;
-pomieszczenia socjalne i obsługi administracyjnej.
Budynek magazynowy ma stanowić osłonę nawozów i urządzeń technologicznych przed opadami atmosferycznymi, przenikaniem wilgoci z podłoża, bezpośrednim promieniowa-
niem słońca i napływem wilgotnego powietrza.
Budynki magazynowe powinny mieć zabezpieczone podłogi, ściany i dachy przed przenikaniem wilgoci, spełniać odpowiednie przepisy przeciwpożarowe oraz bezpieczeństwa i higieny pracy.
Magazyn nawozów powinien być zlokalizowany centralnie w stosunku do obsługiwanego rejonu i mieć korzystne połączenia drogowe. Magazyn o dużej pojemności należy lokalizować w pobliżu bocznicy kolejowej.
Przy lokalizacji należy uwzględniać wymogi ochrony środowiska. Strefa ochrony sanitarnej w stosunku do:
- zabudowy mieszkalnej i inwentarskiej;
- wytwórni pasz i magazynów produktów spożywczych;
- obiektów użyteczności publicznej;
szczygii91