MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
INFORMACJA
O AKTYWNYCH FORMACH PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU
I WYKORZYSTANIU ŚRODKÓW FINANSOWYCH
WARSZAWA, MAJ 2006
I. Instrumenty przeciwdziałania bezrobociu finansowane z Funduszu Pracy
Od 1990 r. gdy utworzono Fundusz Pracy przepisy dotyczące bezrobocia, finansowania jego skutków oraz programów na rzecz przeciwdziałania bezrobociu uległy znacznym zmianom.
Aktualnie kwestie te uregulowane są w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.), która obowiązuje od 1 czerwca 2004 r.
Zgodnie z ww. ustawą zadania na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej, realizują instytucje rynku pracy:
1) publiczne służby zatrudnienia,
2) Ochotnicze Hufce Pracy,
3) agencje zatrudnienia,
4) instytucje szkoleniowe
5) instytucje dialogu społecznego,
6) instytucje partnerstwa lokalnego.
System organów zatrudnienia ma charakter rządowo-samorządowy, a jego istotną cechą jest niezależność każdej jednostki organizacyjnej.
Usługi rynku pracy świadczone przez publiczne służby zatrudnienia oraz realizowane przez nie instrumenty są finansowane:
- z budżetu państwa;
- z budżetów samorządów terytorialnych;
- Funduszu Pracy;
- ze środków UE w ramach dofinansowania z Europejskiego Funduszu Społecznego.
Zgodnie z ustawą z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – od 2004 r. zadania realizowane przez powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy są zadaniami własnymi samorządów, a koszty działalności urzędów pracy są finansowane z dochodów własnych samorządów terytorialnych.
Publiczne służby zatrudnienia odgrywają ważną rolę w zwiększaniu szans na zatrudnienie osób bezrobotnych i poszukujących pracy. Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zadania realizowane przez publiczne służby zatrudnienia dzielą się na podstawowe usługi rynku pracy, takie jak: pośrednictwo pracy, usługi EURES, poradnictwo zawodowe i informację zawodową, organizowanie szkoleń, pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy i prowadzenie klubów pracy oraz na instrumenty wspierające podstawowe usługi rynku pracy.
Aktywizacja osób bezrobotnych to pośrednie lub bezpośrednie umożliwienie osobom bezrobotnym dotarcie do zatrudnienia i jego utrzymania. Wyróżniamy:
Dodatek aktywizacyjny
Jeżeli osoba bezrobotna zarejestrowana w urzędzie pracy z prawem do zasiłku dla bezrobotnych podejmie:
§ w wyniku skierowania przez urząd pracy zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie i otrzymuje wynagrodzenie niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę;
§ z własnej inicjatywy zatrudnienie lub inną pracę zarobkową;
wówczas może złożyć do urzędu wniosek o przyznanie dodatku aktywizacyjnego.
W pierwszym przypadku dodatek aktywizacyjny przysługuje w wysokości stanowiącej różnicę między minimalnym wynagrodzeniem za pracę a otrzymywanym wynagrodzeniem, nie większej jednak niż 50% zasiłku, przez okres, w jakim przysługiwałby bezrobotnemu zasiłek. Natomiast, jeżeli podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej nastąpiło z własnej inicjatywy, wówczas można ubiegać się o dodatek aktywizacyjny przysługujący w wysokości do 30% zasiłku, przez połowę okresu, w jakim przysługiwałby bezrobotnemu zasiłek.
Prace interwencyjne
Powiatowe urzędy pracy w razie braku propozycji odpowiedniego zatrudnienia mogą inicjować oraz finansować prace interwencyjne, polegające na zatrudnieniu przez pracodawcę bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w zamian za uzyskiwaną z urzędu pracy refundację części kosztów poniesionych na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne. Do grupy bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy zalicza się:
§ bezrobotnych do 25 roku życia;
§ bezrobotnych długotrwale;
§ bezrobotnych powyżej 50 roku życia;
§ bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych;
§ bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia;
§ bezrobotnych niepełnosprawnych.
Prace interwencyjne dla ww. grup bezrobotnych mogą trwać od 6 miesięcy (do 12 miesięcy jeżeli refundacja obejmuje co drugi miesiąc).
Dla:
§ bezrobotnych niepełnosprawnych
prace interwencyjne mogą być dłuższe i trwać do 12 miesięcy (do 18 miesięcy jeżeli refundacja obejmuje co drugi miesiąc).
Dla bezrobotnych powyżej 50 roku życia prace interwencyjne mogą trwać najdłużej, a mianowicie do 24 miesięcy (do 48 miesięcy jeżeli refundacja obejmuje co drugi miesiąc).
Prace społecznie użyteczne
Prace społecznie użyteczne są nową formą aktywizacji bezrobotnych wprowadzoną nowelizacją ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z definicją ustawową prace społecznie użyteczne oznaczają prace wykonywane przez bezrobotnych bez prawa do zasiłku na skutek skierowania przez starostę, organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej.
Prace takie mogą wykonywać bezrobotni, dla których upłynął już czas pobierania zasiłku bądź też go nie nabyły, w miejscu zamieszkania lub pobytu w wymiarze do 10 godzin tygodniowo za wynagrodzeniem co najmniej 6 zł za godzinę.
Staż i przygotowanie zawodowe w miejscu pracy
Staż przeznaczony jest dla młodych bezrobotnych do 25 roku życia oraz bezrobotnych absolwentów szkół wyższych, którzy nie ukończyli 27 roku życia. Przygotowanie zawodowe natomiast przeznaczone jest dla osób bezrobotnych długotrwale, bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych, bezrobotnych powyżej 50 roku życia, bezrobotnych wychowujących samotnie co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia oraz bezrobotnych będących osobami niepełnosprawnymi.
§ Staż to nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą;
§ Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy to zdobywanie nowych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych poprzez praktyczne wykonywanie zadań zawodowych na stanowisku pracy według ustalonego programu uzgodnionego pomiędzy starostą, pracodawcą i bezrobotnym.
Bezrobotnym w trakcie odbywania stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy wypłacane jest przez starostę stypendium w wysokości zasiłku dla bezrobotnych.
Pożyczki szkoleniowe
Osoby bezrobotne i żołnierze rezerwy mogą również ubiegać się o udzielenie pożyczki szkoleniowej ze środków Funduszu Pracy. Pożyczka szkoleniowa może zostać udzielona w celu umożliwienia podjęcia zatrudnienia wymagającego szczególnych kwalifikacji. Wysokość pożyczki nie może przekraczać czterokrotnego przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu podpisania umowy. Pożyczka jest nieoprocentowana, lecz powinna zostać spłacona w ciągu 18 miesięcy od ustalonego w umowie dnia zakończenia szkolenia.
Roboty publiczne
Roboty publiczne mogą być organizowane przez gminy, organizacje pozarządowe oraz organizacje statutowo zajmujące się problematyką ochrony środowiska, kultury i oświaty. sportu i turystyki, opieki zdrowotnej, bezrobocia oraz pomocy społecznej, a także spółki wodne i ich związki.
Przy robotach publicznych instytucje mogą ubiegać się o zatrudnienie bezrobotnych (przy pełnym wymiarze czasu pracy) w okresie do 6 miesięcy w ramach realizowanych na terenie gminy lub województwa inwestycji infrastrukturalnych oraz innych zadań inwestycyjnych finansowanych lub dofinansowywanych ze środków budżetu państwa, samorządu terytorialnego, funduszy celowych lub środków instytucji, organizacji oraz zadań związanych z opieką społeczną i obsługą bezrobocia.
Do robót publicznych w pełnym wymiarze czasu pracy urząd pracy może skierować wyłącznie:
§ bezrobotnych długotrwale,
§ bezrobotnych powyżej 50 roku życia,
§ bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia.
Do wykonywania przez okres do 6. miesięcy pracy niezwiązanej z wyuczonym zawodem w wymiarze nieprzekraczającym połowy wymiaru czasu pracy na zasadach robót publicznych urząd pracy może skierować:
§ bezrobotnych do 25 roku życia,
§ bezrobotnych długotrwale.
Stypendia w okresie kontynuowania nauki
Stypendia na naukę w szkołach przeznaczone są dla bezrobotnych do 25 roku życia, którzy jednocześnie są bezrobotnymi bez kwalifikacji zawodowych. Stypendium na naukę w szkole przysługuje pod warunkiem nieprzekroczenia dochodu na osobę w rodzinie w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej.
Aby uzyskać prawo do stypendium na naukę w szkole osoba bezrobotna powinna w okresie 6 miesięcy od zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy podjąć dalszą naukę w: szkole ponadpodstawowej dla dorosłych, w szkole ponadgimnazjalnej dla dorosłych lub w szkole wyższej w systemie studiów wieczorowych lub zaocznych.
Stypendium przysługuje na okres 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia nauki. Wysokość stypendium wynosi 50 % kwoty zasiłku dla bezrobotnych.
Szkolenia
Ze szkoleń organizowanych przez powiatowe urzędy pracy mogą skorzystać następujące kategorie osób:
§ osoby bezrobotne,
§ osoby pobierające rentę szkoleniową,
§ żołnierze rezerwy,
§ osoby poszukujące pracy:
- będące w okresie wypowiedzenia z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
- zatrudnione u przedsiębiorcy wobec którego ogłoszono upadłość, lub który jest w stanie likwidacji, z wyłączeniem likwidacji w celu prywatyzacji,
- otrzymujące świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym lub górniczy zasiłek socjalny,
- uczestniczące w programie integracji społecznej,
- otrzymujące świadczenie szkoleniowe przyznane przez pracodawcę na udział w szkoleniu po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy.
Szkolenia organizowane przez powiatowe urzędy pracy mogą trwać do 6 miesięcy (w przypadkach uzasadnionych programem szkolenia – do 12 miesięcy). Wyjątek stanowią szkolenia dla osób nie posiadających żadnych kwalifikacji zawodowych, które mogą trwać do 24 miesięcy.
Osobom bezrobotnym w okresie szkolenia przysługuje dodatek szkoleniowy w wysokości 20% zasiłku. Młodzieży do 25 roku życia w okresie szkolenia przysługuje stypendium w wysokości 40 % kwoty zasiłku.
Wsparcie działalności gospodarczej
Osobom bezrobotnym mogą być przyznane jednorazowo środki z Funduszu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności, w wysokości określonej w umowie - nie wyższej jednak niż 5-krotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia.
W przypadku gdy działalność jest podejmowana na zasadach określonych dla spółdzielni socjalnych wysokość przyznanych środków nie może przekraczać 3-krotnego przeciętnego wynagrodzenia na jednego członka założyciela spółdzielni oraz 2-krotnego przeciętnego wynagrodzenia na jednego członka przystępującego do spółdzielni socjalnej po jej założeniu spółdzielni.
Bezrobotny zamierzający podjąć działalność gospodarczą i ubiegający się o przyznane dotacji powinien złożyć wniosek we właściwym urzędzie pracy.
Zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania
Bezrobotny może ubiegać się o zwrot kosztów przejazdu do miejsca pracy, odbywania u pracodawcy stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, szkolenia lub odbywania zajęć z zakresu poradnictwa zawodowego. Decyzję podejmuje tu starosta po rozważeniu wszystkich okoliczności danego przypadku. Może on wyrazić zgodę na refundację lub jej odmówić.
Warunkiem ubiegania się o zwrot kosztów przejazdu jest podjęcie pracy, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, szkolenia lub zajęć z zakresu poradnictwa zawodowego poza miejscem zamieszkania na podstawie skierowania urzędu pracy. Ponadto uzyskiwane wynagrodzenie nie może przekraczać 200% minimalnego wynagrodzenia za ...
twilightgirl89