(bronchopneumonia enzootica bovum)
Występowanie:
- głównie w hodowli wielkostadnej,
- przy dużej koncentracji zwierząt
Etiologia:
czynniki zakaźne
czynniki niezakaźne
główne
wspomagające
endogenne
egzogenne
- adenowirusy
- wirus syncytialny ukł. oddechowego (BRSV)
- wirus PI-3
- P. multicida
- BHV-1
- Haemophilus somnus, Salmonella sp.
- Streptococcus sp.
- rhinowirusy
- coronawirusy
- herpeswirus
- MD / BVD
- chlamydie
- mykoplazmy
- enterowirusy
- dysfunkcja hormonalna
- stres transportowy
- przetrwałe zakażenia
- immunosupresja
- niedobór biernego i czynnego immunitetu
- zaburzenia przem. materii
- zły mikroklimat
- zmiana paszy i miejsca
- złe utrzymanie
- obciążenie środkami leczniczymi
- zbyt duże zagęszczenie zwierząt
Epizootiologia:
- źródła: chore zwierzęta
- zachorowania „eksplozywne” - dużo osobników na raz
Wrota :
- aerogennie
- ewentualnie spojówki
Patogeneza :
O.I. 3 - 10 dni, wrażliwe cielęta 6 tyg. - 18 mies.
- bronchopneumonia catarrhalis - nieżytowe zapalenie płuc i oskrzeli
- bronchopneumonia interstitialis - śródmiąższowe
- bronchopneumonia catarrhalis purulenta - nieżytowo-ropne
- bronchopneumonia fibrinosa - włóknikowe
- zarazek krąży we krwi tylko w początkowym okresie choroby i wtedy jest wydalany z mlekiem, moczem, wodami płodowymi oraz wypływem z nosa
Objawy:
- zazwyczaj przebieg ostry, rzadko przechodzi w przewlekły przy powikłaniach bakteryjnych
- odoskrzelowe zapalenie płuc - bronchopneumonia catarrhalis, b. interstitialis (czysto wirusowe) ® apatia kaszel, surowiczy wypływ z nosa, gorączka, brak apetytu
- b. purulenta et b. fibrinosa ® trudności w oddychaniu, bolesny kaszel, wysoka temp., zmieniony wypływ z nosa
- † 10-30%
AP:
- płuca - niedodma, rozedma, ogniska zwątrobienia, zmiany zapalne
- włóknikowe (krupowe) zapalenie płuc lub nieżytowo-ropne zapalenie płuc (np. C. pyogenes) zależnie od etiologii
- włóknikowe zapalenie opłucnej
- powiększenie przynależnych węzłów chłonnych
Diagnostyka różnicowa:
- rhinitis, bronchitis – monoinfekcje
- podrażnienie gazami
- zagrzybiałe siano
- IBR/IPV, MD/BVD
Bad. laboratoryjne:
- izolacja wirusa - SN
- badania serologiczne: ELISA, ID
- materiał: wirusologia - wymazy z nosa, tchawicy lub płuc; bakteriologia - ze zmian w płucach
Zapobieganie i zwalczanie:
profilaktyka ogólna:
- ograniczenie źródła zarazy - higiena, dezynfekcja, kwarantanna,
- eliminacja czynnika immunosupresyjnego - poprawa utrzymania, żywienia, odrobaczanie
- pojedyncze utrzymanie zwierząt, „all in,all out”, optymalny mikroklimat obory, kontrola paszy
profilaktyka swoista:
- szczepionki wieloważne, kombinowane (najczęściej PI-3, IBR, BVD/MD, pasteurella, adenowirusy, wirus syncytialny) s.c. lub donosowo
Leczenie: antybiotyki (Linko-Spectin, Imequyl, Tylan, Pen-Strep, Trivetrin; środki nasercowe, antihistaminica, śr. bodźcowe: paraimmunizacje, witaminy)
Piśmiennictwo:
1. wykłady - Epizootiologia
ozzi18