Janusz G�owacki Coraz trudniej kocha� Tower Press 2000 Copyright by Tower Press, Gda�sk 2000 Zapiski te otrzyma�em od przyjaciela; pewnego dnia podczas pe�nienia swych zawodowych obowi�zk�w znalaz� na �mietniku nadpalon� tekturow� teczk�, zawieraj�c� z pocz�tku czyje� listy i ich maszynow� kpi�; �z pocz�tku� � to zwrot, kt�ry jest na swoim miejscu, w chwili kiedy m�j przyjaciel natkn�� si� na teczk�, by�a ona jedynie na po�y wype�niona szcz�tkami wspomnianych materia��w, cz�� list�w i ich odpis�w le�a�a porozrzucana wok� teczki na stercie �mieci. Z uwagi na nisk� makulaturow� warto�� znaleziska przyjaciel zdecydowa� si� zrobi� mi prezent, znaj�c moje zami�owanie do dokument�w, oczywi�cie dokument�w �ycia. Rzecz okaza�a si� poniek�d interesuj�ca. Uznaj�c, �e nie ma prawa delektowa� si� lektur� sam, postanowi�em listy og�osi�. Nie musz� rozwodzi� si� nad tym, jak trudne przedsi�wzi�cie podj��em. Usuni�cie b��d�w ortograficznych, uzupe�nienie interpunkcji to by�y rzeczy najprostsze, niewykonalne natomiast okaza�o si� odtworzenie ci�g�o�ci tych zapis�w. Jak wspomnia�em, listy by�y nadpalone, i to od g�ry, po cz�ci bez�adnie zmieszane, podobnie jak ich maszynowe kopie. Tak si� z�o�y�o, �e nie zachowa� si� �aden nag��wek, �adna data, �aden podpis. Wszelako uparte zestawianie r�kopis�w z kopiami pozwoli�o po��czy� ze sob� poszczeg�lne partie orygina�u, a nawet brakuj�ce zdania, za� wymienione w korespondencji nazwiska, na przyk�ad: Grosfeld, Stryjkowski, lub tytu�y teatralnych przedstawie�, na przyk�ad: Policjanci, pozwoli�y � po zasi�gni�ciu informacji u pozosta�ych przy �yciu �wiadk�w tamtych odleg�ych czas�w, ustali� z grubsza chronologi� poszczeg�lnych sekwencji narracyjnych. Mimo wszystko, mimo tej mozolnej pracy z i�cie detektywistyczn� skrupulatno�ci� wykonywanej, �ywi� du�e w�tpliwo�ci co do jej pe�nej skuteczno�ci, wprost na przyk�ad podejrzewaj�c, �e ci�g niepowodze� �yciowych autora list�w sprowadza� si� w rzeczywisto�ci do jednego, opisanego drobiazgowo w d�ugim li�cie epizodu, kt�rego jedno�� niedobry traf zniszczy�. Doradzam tedy szanownemu czytelnikowi mniej zwraca� uwag� na opisywane w tych listach zdarzenia i ich chronologi�, bardziej za� na wyzieraj�cy z nich portret cz�owieka, kt�ry chcia� i umia� kocha�, mimo pi�trz�cych si� przed nim przeszk�d. Z tego powodu, znalaz�szy na skrawku jednego z list�w cierpko brzmi�ce s�owa: �coraz trudniej kocha�, bez namys�u obra�em je za tytu� tego korespondencyjnego zbiorku. J.G. Widz� Ci� w wyobra�ni tak�, jaka jeste�, czytasz ksi��k�, maj�c podsuni�te nogi pod siebie. Dzi� mija tydzie�, jak Ci� pie�ci�em nad rowem przy drodze. Wabi�a� mnie i porywa�a�. Le�a�a� pi�kna, bezbronna i gotowa do oddania. Ja dysza�em ze szcz�cia i ba�em si�, czy nas kto� nie podpatruje. Te chwile, kiedy mnie obejmowa�a�, by�y najs�odsze. A tak si� Tob� delektuj� w my�lach, od chwili pierwszego spotkania na zebraniu do tej pory, mimo wszystkich dziel�cych nas przeszk�d. Ju� wtedy zauwa�y�em Ci� od razu. Obserwowa�em z prezydium, jak siedzia�a� w pierwszym rz�dzie, Tw�j lekki zarost na nogach, kt�ry mnie wabi�, i w czasie referatu zupe�nie zapomnia�em o pierwotnym okresie akumulacji kapita�u w Polsce, wed�ug broszurki L.Grosfelda Imperializm. Czyta�em j� zreszt� pospiesznie, do tego dosz�a� Ty, i m�wi�em raczej o skutkach imperializmu od strony politycznej, nie poruszaj�c wcale strony ekonomicznej i tych wielkich sprzeczno�ci oraz koncentracji i centralizacji, w jakie brzemienny jest dzi� imperializm. Zreszt�, jak pami�tasz, Polkowska w podsumowaniu wytkn�a mi to i by�o mi nawet wstyd, ale ci�gle kusi�a� mnie swoim widokiem, do tego pi�knie i odwa�nie wyst�pi�a� w dyskusji w mojej obronie. Kochanie! Bardzo Ci� prosz�, wyst�p Ty u siebie i om�w jeden z temat�w, kt�re Ci podam � tylko wielostronnie, pos�uguj�c si� cyframi i danymi statystycznymi. A wi�c: 1. Op�niony imperializm polski wed�ug Grosfelda. Kapitalizm w Polsce by� wielkokapitalistyczny o tendencjach imperialistycznych, si�gaj�cy do by�ej Rosji, na Ukrain� poprzez Bank Handlowy itp. Jest to strona ekonomiczna, a polityczna to tendencje bur�uazji i obszarnictwa si�gaj�ce na wsch�d za kapita�em. Ten temat porusz koniecznie, bez wzgl�du na to, czy b�dzie on w referacie, czy nie. 2. Podawaj cyfry, ceny cementu w przeliczeniu na zbo�e itp. 3. Rola socjaldemokracji dawniej i dzi�. Dawniej wstrzymywa�a rozw�j klasy robotniczej, dzi� przesz�a na pozycje zdrady . * Dzi� wyp�acili nam premi� za listopad, dosta�em sze��set trzydzie�ci osiem z�otych. Nie dojrza�em, ile wypad�a suma og�lna � pensja plus minus potr�cenia � bo si� wszyscy t�oczyli. Postanowi�em wys�a� Ci trzysta z�otych, reszt� po�wi�c� na op�at� obiad�w na drug� po�ow� miesi�ca, gazety i zostawi� sobie na podr� do Ciebie, a tak�e troch� dam do domu. * Dzi� poszed�em do kina. Film by� ponury, nie bardzo wiadomo, po co si� chodzi na takie filmy. �ycie nasze nie zawsze jest �atwe, ale bywaj� w nim chwile pi�kne. Strasznie bierze mnie ch�tka, pojecha� do Ciebie na sobot�, ale boj� si�, czy Ty gdzie� nie wyjdziesz na wie� obs�ugiwa� biblioteki. My�l� tak, kochanie, na razie g�o�no i nie jestem na razie zdecydowany. Bo z jednej strony i pokusa wielka, z drugiej rozs�dek ka�e zachowa� licze- nie si� z kosztami. Rozwa�my: maj�c ulgowy bilet m�g�bym sobie pozwoli� na dwa przejazdy, to wypada trzydzie�ci pi�� z�otych. My�l�, kochanie, �e przyjad� i p�jdziemy na to zebranie. B�d� asystowa� swojej pani i adorowa� j�. Poza tym wysy�aj�c poczt� pieni�dze, te� dop�ac� par� z�otych, a tak dor�cz� je osobi�cie. A �e w sobot� ko�cz� wcze�niej prac�, to nie kupi� biletu w Orbisie, ale taniej na dworcu przy kasie. A tak mi si� chce jecha� do Ciebie, kochanie, i uca�owa� Twoj� s�odycz. Wi�c przygotuj groch�wk�, ale nie specjalnie na niedziel�, aby nie by�o wydatk�w ekstra. A Ty, kochanie, je�li nie b�dziesz mia�a czasu, wzgl�dnie b�dzie bardzo zimno, nie wychod� po mnie, jednak czekaj w domu. Przyjd�, to p�jdziemy, jak zawsze, po wod�, a wieczorem, gdy zostaniemy sami, uca�uj� serdecznie Moj� Mi�o�� tak s�odko i czule, jak zawsze to robi�. Czy macie jakie� post�powe pami�tki w terenie? Na przyk�ad: tradycyjne walki ch�op�w, w�asne osi�gni�cia itp. Mo�esz postawi� zagadnienie w ten spos�b, aby wi�za� na przyk�ad ku�ak�w z wrogami Polski. Formy realizacji Frontu Narodowego mo�esz przyj�� r�norakie i poda� szereg przyk�ad�w, na przyk�ad: wi�zanie si� i przyci�ganie nauczycielstwa, udzia� cz�onki� Ligi Kobiet w akcji skupu, wymieni� z nazwiska itp. Kochanie moje! Masz mnie, moje do Ciebie uczucie, po co, kochanie, zag��biasz si� niepotrzebnie tak daleko? Po co zn�casz si� nad moj� �on�? Ty wiesz o niej, a nie ona o Tobie � to pierwsze. Ty jeste� pani� mojego serca, nie ona � to drugie. Po c� wi�c ta obawa i niepewno��? Ja mam wi�cej powod�w by� o Ciebie zazdrosny. Ty jeste� w sytuacji, �e mo�esz podgl�da� swoj� przeciwniczk� od ka�dej strony � masz j� jak na d�oni. Ty strzelasz, ona przyjmuje pociski. A pomy�l: ona dowiedzia�a si�. �wiat staje si� ci�ki jak wiecz�r listopadowy. Czy utrapienie i czyj� �al, w tym wypadku mojej �ony, mog� stworzy� mi�� atmosfer�. Bojownicy, wielcy bojownicy, gdyby nie umieli cierpie� i walczy� za innych, stwarza� nowy �wiat, oparty na innych prawach i swobodach osobistych, nie byliby tymi, kim s�. Wi�c nie budowanie w�asnego szcz�cia na krzywdzie, �alu i rozterce innych, ale tworzenie w�asnego szcz�cia, pozbawionego cech egoizmu, na�ladownictwa i uprawiania liberalno?bur�uazyjnego zwyczaju, ale przechodzenie na inny, bardziej ludzki, humanitarny i pozbawiony wyzysku i naigrywania system. Dla nowej epoki tworzy� musimy nowe formy, ka�dy nasz czyn poparty musi by� postaw�. Porzu�my te dyplomatyczny formy i powr��my do nas samych. Piszesz, jak Ci� podgl�da�em, ale nie piszesz, jak Ci� bra�em w kuchence na makatce; wszystko, co robimy, jest naszym wsp�lnym udzia�em i uniesieniem. Ojciec Tw�j przypomina mojego ojca, ma w sobie co� z jego wewn�trznych cech bawienia go�cia. Pami�taj, kochanie, �e jeste� moim okiem. Tak si� ba�em, gdy zaczyna�a� przyzwyczaja� si� do palenia papierosa, �e jest to cz�� kroku do zdrady. Tak bardzo trudno jest podnie�� chocia�by o stopie�, o male�k� cz�� kultur� narodow�, rozwin�� j� i popchn�� naprz�d. Tak trudno jest walczy� z ciemnot� i zacofaniem. Nasza przewodnicz�ca Ligi Kobiet dosta�a spazm�w, gdy dowiedzia�a si�, �e nie ma jej kandydatury w dw�ch wysuni�tych pracownicach do nagrody po sto pi��dziesi�t z�otych. Tak inteligentna, zdawa�oby si�, osoba, a tak pusta i zacofana. Do prowadzenia tej pracy trzeba mie� samemu w sobie wiele kultury, subtelno�ci i wyrozumia�o�ci dla ludzi. Czekam gor�co, �eby zje�� wsp�lnie kanapk� i napi� si� z jej szklanki. * Wracaj�c od Ciebie wygl�da�em przez okno p�dz�cego poci�gu, mija�em �adnie zalesione r�ne gaje, widzia�em pi�kno, ale nie maj�c czasu, nie uwa�a�em za wskazane skorzysta� z niego, wysi��� i odda� si� kontemplowaniu. Przypomina�em sobie pi�kny obraz pt. Poranek mojej ojczyzny, jak w�r�d mgie� i ��k, w kraju wiecznego u�miechu idzie za- my�lony najlepszy przyjaciel wszystkich ludzi. Obok mnie siedzia�y dwie panny � �mia�y si� beztroskim �miechem. �miech mo�e by� jedn� z najsilniejszych broni, o ile wybucha pod wrogiem. Par� dni temu jednak poszli�my z Markowiakiem i aktywist� organizacji m�odzie�owej, �odyg�, na wyst�py cyrku Din Dona. By�em rozczarowany. Warto�ciowy, sk�din�d charakterystyczny duet braci Kownas wyst�powa� w czarnych cylindrach, frakach i okr�ca� czarne pa�eczki z bia�� ga�k�, uzupe�niaj�c to ta�cem ze stepowaniem. By� to fokstrot pt. Mister Drot. Czy to ma zdobywa� widza rekrutuj�cego si� ze �wiata pracy? Najgorsze by�o to, �e Markowiak r�a� jak naj�ty. � Co w...
pokuj106