Jerzy Niemczuk Plaga Tower Press 2000 Copyright by Tower Press, Gda�sk 2000 Romanowi Czajkowskiemu Wi�kszo�� ludzi zaczyna i ko�czy w szpitalu, mo�na wi�c uzna� szpital za naturaln� ram� ludzkiego losu. Pocz�tek i koniec. Alfa i omega. Je�liby wi�c co� mia�o by� pocz�tkiem w zgodzie z do�wiadczeniem wi�kszo�ci, to lecznica nadaje si� do tego celu najbardziej, cho�by nie by�a centralna, uniwersalna, lecz zwyk�a, powiatowa, do tego wymagaj�ca remontu. Oczywi�cie, je�li kto� si� zacznie g��biej zastanawia� nad sensem takiego incipitu, to got�w uzna�, �e kondycja ludzka zosta�a uznana za co� w rodzaju procesu chorobowego, i na tej podstawie dopatrywa� si� przer�nych patologii czy nawet chorobliwych uog�lnie�. Na t� niezdrow� sk�onno�� do wnikliwych docieka� nie wynaleziono tymczasem lekarstwa. A tu, prawd� m�wi�c, szpital ma�o reprezentacyjny, nic specjalnego, zwyk�a plac�wka zdrowia albo, jak kto woli, siedlisko chor�b. Karaluchy, trzeba przyzna�, wyst�puj�, ale ju� rzekome szczury nale�y przypisa� wyobra�ni pacjent�w, ponad wszelk� w�tpliwo�� chorobliwej. Chyba �e jest to jeden szczur dla potwierdzenia regu�y, �e w szpitalnictwie ten rodzaj gryzoni nie wyst�puje i na d�um� nikt w Polsce nie umiera. W rezultacie wszelkie z�o polega przecie� nie na tym, �e szpitale s� takie czy inne, ale na tym, �e istniej� choroby. Wszelkie lecznice to z�o konieczne i mo�e nie powinno by� w nich za dobrze, by organizm chcia� wr�ci� do poprzedniego stanu. Ludzie sobie tu chorowali, przewa�nie bezp�atnie, na przer�ne choroby; nieuleczalne, spo�eczne, zawodowe, a czasami na takie, �e nawet sami lekarze nie wiedzieli, co im jest. Kto le�a� przewlekle, ten z czasem trafia� na sal� wieloosobow� albo i mniejsz�, jak ju� nie by�o gdzie wi�cej ��ek dostawi�. Jak komu si� co nagle przytrafi�o, �e bez �adnej kolejki musia� do szpitala, stawiali go w korytarzu i czeka� tu jak w czy��cu, a� go czyje� wyzdrowienie lub, nie daj Bo�e, �mier� do sali przeniesie. Ciasnota by�a w tym nieszcz�ciu od dawna, odk�d choroby szpitalne sta�y si� dost�pne dla ka�dego obywatela, a teraz doszed� do tego remont nie licz�cy si� z dolegliwo�ciami. Przed dwoma laty stwierdzono, �e jest on konieczny, ale nie by�o �rodk�w, a ostatnio wreszcie go rozpocz�to przy zachowaniu ci�g�o�ci szpitalnego chorowania. Co� w rodzaju eksperymentu. G�o�no nikt tego jednak w ten spos�b nie odwa�y� si� sformu�owa�, �eby nie pomy�lano, �e w miejscowym szpitalu przeprowadza si� eksperymenty na ludziach. W zasadzie kierowano si� bowiem dobrem pacjenta, zgodnie z �aci�sk� sentencj� �sanitas populi suprema lex�, kt�r� pierwszy ordynator przed czterdziestu laty kaza� wyry� w korytarzu. Pacjentom oczywi�cie z tym pieprzonym remontem dobrze nie by�o. Wr�cz przeciwnie. Nikt jednak nie choruje dla przyjemno�ci, a z drugiej strony z powodu nieustannego kucia niekt�rzy zapominali o b�lu, cierpieniu i chorobie. Nawet g�uchoniemi na laryngologii kl�li przez sen. Stuletni bez ma�a staruszek, nazywany przez wszystkich Ojcem, kt�ry po raz pierwszy w �yciu trafi� na szpitaln� sal� ze z�aman� nog�, kiedy tynk z sufitu zacz�� mu si� sypa� na g�b�, j�kn��, �eby z tym zasypywaniem zaczeka� przynajmniej, a� si� wyspowiada. Zdawa�o mu si�, �e �ywcem go grzebi�, bo ju� nawet medycyna nie mo�e si� doczeka� jego �mierci. Sam te� mia� ciche pretensje do �ycia, �e si� go tak trzyma, na przek�r metryce i niedostatkom d�ugiego bytowania, w kt�rym przysz�o mu poza kolejno�ci� ogl�da� pogrzeb najstarszego syna, co zmar� ze staro�ci maj�c blisko osiemdziesi�tk�. Odziedziczy� po nim mieszkanie. Kiedy poczu� sypi�ce si� grudy, zacz�� bez �alu wita� si� ze �mierci�, troch� tylko zawiedziony, �e przychodzi z pomini�ciem nale�nego ceremonia�u, a �e umiera�, bo przecie� zdawa�o mu si�, �e umiera, wiadomo, po raz pierwszy w �yciu, to i nie bardzo wiedzia�, czy to ca�kiem po czasie, czy jeszcze chwila mu zosta�a. � Jeszcze nie. Ojciec � �yczliwie u�wiadomi� go m�ody operator d�wigu, wypluwaj�c na po�ciel kawa�ek tynku. Operator trafi� tu z przyczyny �art�w na budowie. Kolega z koparki sypn�� mu na �eb ton� zmarzni�tej ziemi. Cz�owieka w �y�ce wody mo�na utopi�, a co dopiero m�wi� o takiej szufli. Nie licz�c wstrz�su m�zgu, po�ama�o mu �ebra, miednic�, podudzie i lew� r�k�. Nie upada� na duchu, bo by� ubezpieczony. Wiadomo, wypadek przy pracy. Do kolegi, kt�ry go tak dotkliwie przysypa� dla �artu, odczuwa� oczywi�cie pewne pretensje, ale nie a� takie, �eby b�d� co b�d� niewinnego cz�owieka, kt�ry nikogo nie obrabowa� ani nie napad�, skazywa� na wi�ziennictwo. Gorsza od cierpie� by�a nuda. Gips spowija� go od st�p do g��w. Opowiada� ci�gle, co zrobi, kiedy ju� rozbije t� bia�� skorup�, w kt�rej spoczywa od tygodni jak nie wyklute piskl�. Dostanie przecie� urlop na rekonwalescencj�. Wielu rozrywek wymy�li� nie potrafi�. ,Pieprzenie i picie to spos�b na �ycie� � mawia�, a potem to szczeg�owo rozwija�. Staruszek �yczliwie wys�uchiwa� tych opowiada�, a czasem u�miecha� si� nawet, wyra�nie przypominaj�c sobie jakie� odleg�e epizody. Niekiedy sam te� zdobywa� si� na monolog. Liczy� w�wczas wojny, jakie prze�y�. Z t� ostatni�, najnowsz�, wychodzi�o mu pi��. Pono� najl�ejsza, a ju� jej chyba nie prze�yje, bo nie te lata. � Prze�yje Ojciec � powiedzia� operator i gwizdn�� przez z�by na pana Stasia, kt�rego wszyscy w szpitalu nazywali Perszyngiem. Pan Stasio by� popularny z paru powod�w. Po pierwsze sp�dzi� w szpitalu kawa� czasu i zna� tu wszystkie przej�cia, doj�cia i uk�ady, a po drugie z powodu amputacji obu n�g jak ma�o kto nadawa� si� do roli pocieszyciela. Do tego mia� weso�e usposobienie i by� uczynny. Uczynno�� by�a trzecim powodem zas�u�onej popularno�ci Perszynga. Dostarcza� alkohol cierpi�cym i spragnionym. Wydostawa� si� za bram� szpitala na swoim w�zku i przemyca� p�litr�wki w nogawkach, kt�rych ca�ej d�ugo�ci ze zrozumia�ych wzgl�d�w nie wykorzystywa�. Nie pobiera� �adnych op�at z tego tytu�u, ale wszyscy zapraszali go do towarzystwa. Dla Perszynga by�a to ju� druga amputacja obu ko�czyn dolnych. Pierwszej dokona� kiedy� poci�g elektryczny Warszawa ??T�uszcz, gdy pan Stasio po pijanemu sforsowa� nasyp kolejowy i zasn�� na torach. � Ju� kiedy� na to chorowa�em � mawia�. � Wida� mam sk�onno�ci. Gdy nauczy� si� je�dzi� na w�zku, wpad� pod samoch�d prowadzony przez pijanego kierowc�. Nogi trzeba by�o skr�ci� jeszcze o kawa�ek. Perszyngowi nie zale�a�o na d�u�szych kikutach, wi�c pobyt znosi� pogodnie. Choroba chorob�, a praca prac�. Remont si� przed�u�a�. Ojciec przyzwyczai� si� do tynku spadaj�cego na poduszk� i tylko tynkarze nie mogli przyzwyczai� si� do chor�b. Pili z tego powodu. Wcze�niej te� pili, ale z innych przyczyn, bo pili, mo�na powiedzie�, systematycznie. Mieli do tego zawodowe sk�onno�ci. Perszyng mia� zamiar wyskoczy� na oddzia� �e�ski, �eby po�artowa� z damskich przypad�o�ci, ale wycofa� si� w progu, bo na ko�cu korytarza spostrzeg� cz�owieka w kombinezonie pchaj�cego z mozo�em taczk� wype�nion� po brzegi rzadk� cementow� zapraw�. Perszyng patrzy� z zainteresowaniem. W szpitalu, poza lekarzami i piel�gniarkami, ma�o kto pracuje, wi�c widok by� to niecodzienny. Chorzy wyci�gali szyje, gdy mija� ich w pochlapanych cementem gumiakach, a w przekrwionych oczach mia� co� takiego, co przypomina�o rozpacz poniedzia�kowego kaca. Zimny pot zalewa� mu czo�o. Wszyscy �ledzili jego wysi�ek w skupieniu. Taczka by�a pe�na jak oko. Gdy doszed� do zakr�tu, zawadzi� o r�g ��ka i zaprawa mlasn�a metrowym j�zorem. Chorzy z korytarza j�kn�li g�ucho, bo przez taki j�zor �adna salowa nie przeskoczy z basenem. W normalnych warunkach si� nie spiesz�, a co dopiero z przeszkodami. Czy im za to p�ac�? Czy one na budowie robi�, �eby si� z kaczkami gania� po zaprawie? Dla sytuacji salowych by�o du�e zrozumienie. Praca ci�ka, nikt jej podj�� nie chce, wi�c jak ju� kt�ra podejmie, to przewa�nie taka, co do �adnej roboty si� nie nadaje. W zwi�zku z tym poruszeniom salowych towarzyszy� nieustanny brz�k blachy. Bilon d�wi�cza� jak dzwoneczek na szyi barana, salowe zbiera�y bez po�piechu nale�ne im datki i z szorstk� oboj�tno�ci� wype�nia�y swoje pos�ugi. Cz�owiek w roboczym kombinezonie z rezygnacj� odstawi� taczk� i r�kawem otar� pot z czo�a. Patrzy� w ot�pieniu na glejowat� szar� substancj� pe�zn�c� po korytarzu. � Nie ma dzisiaj roboty � westchn��, a w jego g�osie brzmia� smutek i cichy zaw�d. By� poniedzia�ek. Dziewi�ta pi�tna�cie. Henryk Bok, emerytowany kolejarz zatrudniony w niepe�nym wymiarze godzin, by� jedynym pracownikiem brygady remontowej, kt�ry o tej porze podj�� prac�. Sku� stary tynk na drugim pi�trze, przygotowa� zapraw� na pierwszym i mia� przyst�pi� do tynkowania. Nie m�g� jako� do tej pory przywykn�� do rytmu pracy w brygadzie. Tynkarze zjawiali si� co kilka dni i z zapa�em przyst�powali do roboty. Przez kilka godzin z furi� bryzgali na �ciany, zacierali tynk packami, betoniarki wy�y w chmurach cementu jak wilki we mgle, a potem zwykle kt�ry� stawa� i z wyrazem ot�pienia i t�sknoty zaczyna� spogl�da� w jaki� martwy punkt na �cianie. Rozmy�la� przewa�nie, czy praca o dzie�o daje cz�owiekowi szcz�cie i czy do szcz�cia potrzeba rzeczywi�cie wi�cej, ni� mo�na osi�gn�� przeprowadzaj�c �ciep� na piwo... Nie musia� dzieli� si� w�tpliwo�ciami, bo wszyscy zaczynali odczuwa� to samo. Pieni�dze zbierano do beretu, a butelki do starej wys�u�onej torby, kt�ra jak sztandar w�drowa�a z nimi z budowy na budow�. Do powrotu pe�nych butelek pracowali jeszcze przez pewien czas, mo�na powiedzie�, wyczekuj�co, a potem z namaszczeniem wycierali d�onie o spodnie i w skupieniu sp�ukiwali z garde� wapienno-cementowy osad. Piwo, samo w sobie niewinne, budzi�o zwykle g��bsze t�sknoty i oczekiwania, a tak�e w�tpliwo�ci, czy ci�k...
pokuj106