karne pytania odpowiedzi.pdf

1. Definicja formalna a materialna przestępstwa

Wyróżniamy definicję:

a) formalną – czyn określony przez ustawę jest przestępstwem /zawiera znamiona wymienione w ustawie/

b) materialną – odwołuje się do istoty czynu, zwraca uwagę na szkodliwość społeczną czynu,

W Polsce mamy definicję formalno-materialną.

2. Znane podziały przestępstw i kryteria ich podziału.

Ze względu na stopień społecznej szkodliwości

- zbrodnie przestępstwo zagrożone pod groźbą kary pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat

- występki przestępstwo zagrożone karą grzywny powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności

albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc

Ze względu na sposób działania

- przestępstwa z działania

- przestępstwa z zaniechania

Ze względu na typ przestępstwa

- podstawowe

- uprzywilejowane

- kwalifikowane

Ze względu na skutek

- przestępstwa materialne (skutkowe), skutek jest znamieniem ustawowym (np. przy zabójstwie skutkiem jest

śmierć człowieka).

- formalne (bezskutkowe), np. składanie fałszywych zeznań.

Ze względu na stosunek do dobra prawem chronionego

-przestępstwa naruszenia dobra prawem chronionego

-przestępstwo narażenia na niebezpieczeństwo dobra prawem chronionego /przestępstwa abstrakcyjnego i

konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo/

Ze względu na stronę podmiotową

-przestępstwa umyślne

-nieumyślne.

-umyślno – nieumyślne (czyn umyślny skutkujący nieumyślnie wywołanym następstwem),

-nieumyślno – nieumyślne (czyn nieumyślny skutkujący nieumyślnie wywołanym następstwem).

Ze względu na podmiot przestępstwa

-przestępstwa powszechne

-rzestępstwa indywidualne /przestępstwa indywidualne właściwe to przestępstwa, w których cecha

indywidualna sprawcy przesądza o bycie przestępstwa. Przestępstwa indywidualne niewłaściwe to

przestępstwa, w których istnienie cechy indywidualnej sprawcy nie przesądza o bycie przestępstwa, a jedynie

wpływa na zaistnienie typu podstawowego lub kwalifikowanego./

Ze względu na rodzaj dóbr chronionych

- zbrodnie przeciw ludzkości

- polityczne

- pospolite

Ze względu na sposób ścigania

-publiczno-skargowe (w tym ścigane z urzędu i ścigane na wniosek)

-z oskarżenia prywatnego (prywatno-skargowe).

3. Scharakteryzuj istotę obrony koniecznej

o zamach – sprzeczne z prawem działanie (nie musi to być przestępstwo)

o bezpośredni – tu i teraz

o bezprawny – zawiniony przez jakąkolwiek ustawę (nie tylko karną, w praktyce najczęściej jednak karną)

- można ją stosować również wtedy, gdy istnieje możliwość ochrony tego dobra w inny sposób

- konieczność obrony polega na tym, że stosujemy minimalne środki konieczne do obrony danego dobra, przy czym muszą to

być środki skuteczne

- czy w przypadku obrony koniecznej możemy poświęcić dobro mniejsze, aby ratować dobro większe?

 doktryna jest tutaj zgodna, że nie ma proporcjonalności dóbr, byleby ta obrona nie naruszała tej proporcjonalności w

sposób nadmierny

- wg Gardockiego definicja obrony koniecznej brzmi: zastosowanie najłagodniejszych, skutecznych środków obrony

- użycie broni palnej w celu ochrony mienia (strzelanie do złodzieja) – doktryna stoi na stanowisku, że ta dysproporcja nie

podlega obronie koniecznej

4. Zasada przedmiotowa w formie obostrzonej

Zasada dotycząca odpowiedzialności wobec polskiej ustawy karnej za przestępstwo popełnione za granicą.

Zasada przedmiotowa obostrzona – brak warunku podwójnej karalności cudzoziemców jak i Polaków, odpowiedzialność zgodnie z

ustawą polską ponosi osoba popełniająca przestępstwo przeciwko podstawowym interesom Polski (gospodarcze, obronne) lub

popełnia przestępstwo przed polskim urzędem albo uzyskuje z tego przestępstwa korzyść majątkową, na terenie RP (szpiedzy) >

art. 112

5. Zasady i dyrektywy sądowego wymiaru kary.

ZASADY ORZEKANIA KARY

- zasady są to pewne reguły bezwzględne (czyli tak musi być przy orzekaniu kary)

1) zasada swobodnego uznania sędziowskiego w ramach ustawy

o wymiar sprawiedliwości należy do sądu, ustawodawca może tylko nakreślić ramy

2) zasada indywidualizacji kary

o zawsze, wymierzając karę, wymierza się ją konkretnemu sprawcy, a nie za dany czyn (np. współsprawstwo – nie

każdemu sprawcy przypiszemy tą samą winę i karę; przy przestępstwie grupowym również)

o dolegliwość nie zawsze będzie taka sama przy takiej samej karze

3) zasada oznaczoności kary

o mamy kary względnie nieoznaczone, np. przy warunkowym przedterminowym zwolnieniu – a Gardocki twierdzi

inaczej ;-)

DYREKTYWY WYMIARU KARY

- dyrektywy wymiaru kary są to pewne wskazówki dla sądu: co powinien brać pod uwagę i czym powinien się kierować orzekając

karę

1) dyrektywa humanitaryzmu kary (art. 3)

o ma zapobiegać wymierzaniu kar nieludzkich i okrutnych

o trudno przyjąć, żeby katalog zawarty w kk był nieludzki, wszystkie są z założenia karami humanitarnymi

o gdy kara najniższa będzie niewspółmiernie dolegliwa

2) dyrektywa stopnia winy kary (uwzględnienia stopnia winy)

o w ramach ustawowego zagrożenia powinny ustanowić drugie widełki dla konkretnego czynu / konkretnego sprawcy

o kara nie może przekraczać stopnia winy

3) dyrektywa uwzględnienia społecznej szkodliwości czynu

4) dyrektywa prewencji indywidualnej, Resocjalizacja – jest to ponowna socjalizacja, ukształtowanie osobowości sprawcy, aby

mógł on swobodnie funkcjonować w społeczeństwie; pojawia się jednak, czy państwa ma prawo resocjalizować sprawcę, jeśli

on tego nie chce… mamy prawo go ukarać, ale resocjalizować już chyba niekoniecznie; można, jeśli sprawca tego chce – czyli

powinno to działać na zasadzie możliwości – bo wpajamy mu swoje własne reguły

5) dyrektywa prewencji generalnej - odstraszanie

6) dyrektywa pierwszeństwa kar wolnościowych – od najłagodniejszych do najsurowszych

7) wymiar kary dla sprawców nieletnich i młodocianych

o wymierzając karę sąd powinien kierować się tym, żeby kara wychowywała skazanego, można orzec karę poniżej

społecznej szkodliwości czynu

o ponieważ jest to jeszcze ten sprawca, o najbardziej plastycznej osobowości

8) nieorzekanie grzywny nieściągalnej

o nie należy orzekać, gdy z góry wiadomo że nie zostanie ona zapłacona i nie będzie można jej ściągnąć

* przestępstwo skutkowe – musi być zrealizowany skutek, np. zabójstwo

* przestępstwo formalne – samo zachowanie się jest przestępstwem, np. prowadzenie działalności

bankowej bez zezwolenia

o różnicuje osoby ze względu na ich materialny status

6. Wymień znane Ci okoliczności wyłączające winę.

czyn zabroniony dalej jest czynem bezprawnym, ale nie jest przestępstwem ze względu na brak winy

1) nieletniość

2) niepoczytalność

3) błąd

- co do faktu

- co do prawa

- co do kontratypu

4) rozkaz

NIELETNIOŚĆ

- nie popełnia przestępstwa ze względu na brak winy osoba, która nie ukończyła 17 lat

- wyjątek: art. 10 §2 → lat 15 w chwili popełnienia czynu (nie jest nigdzie napisane, że można im przypisać winę, ale również nie

ma, że odpowiadają na zasadzie winy)

NIEPOCZYTALNOŚĆ

- stan opisany w art. 31 §1

- z powodu pewnego zakłócenia czynności psychicznych sprawca nie potrafi rozpoznać znaczenia swojego czynu lub nie potrafi

rozpoznać znaczenia swojego czynu lub nie potrafi pokierować swoim postępowaniem

- sprawca może rozpoznawać znaczenie swojego czynu, ale nie może pokierować swoim postępowaniem (np. narkomani –

kradzież, bo musi brać – stan uzależnienia, a nie odurzenia! )

- stan niepoczytalności musi mieć miejsce w chwili czynu – remisja – chwilowa świadomość, można wtedy przypisać winę

- poczytalność ograniczona – sprawca częściowo rozpoznaje lub nie rozpoznaje znaczenie swojego czynu lub nie do końca

potrafi pokierować swoim postępowaniem → złagodzenie odpowiedzialności karnej osób, którym można przypisać winę, ale w

chwili czynu muszą znajdować się w stanie ograniczonej poczytalności (art. 31 §2)

- stan niepoczytalności, który spowodował sam sprawca (przewidywał lub mógł przewidzieć)

BŁĄD CO DO FAKTU (różnica pomiędzy rzeczywistością a wyobrażeniem o tej rzeczywistości)

- uchyla winę umyślną

- popełnienie przestępstwa nieumyślnie znaczy o tym, że sprawca działa w błędzie

- błąd musi być istotny, czyli dotyczący znamion przestępstwa

- jeśli ktoś chciał zabić leśniczego, a zabił gajowego, to nie jest to błąd istotny z punktu widzenia prawa karnego → art. 148 > kto

zabija człowieka (…)

BŁĄD CO DO PRAWA (nieświadomość bezprawności czynu)

- dotyczy nie jednego ze znamion przestępstwa, lecz całościowej prawnej oceny czynu

- zazwyczaj ma miejsc w odniesieniu do mniej znanych typów przestępstw

- nie ma błędu w rozumieniu tego przepisu, jeśli sprawca nie wie dokładnie, że jego czyn jest przestępstwem, ale zdaje sobie

sprawę, że jest on zabroniony przez jakąś gałąź prawa lub sprawca wie o bezprawności czynu, ale uważa zakaz za niesłuszny

- uchyla winę, jeśli jest usprawiedliwiony

BŁĄD CO DO KONTRATYPU (lub okoliczności wyłączającej winę)

- błąd dotyczy okoliczności uchylających bezprawność czynu

- sytuacja: dwóch kolegów jedzie autem, mają wypadek, jeden mówi: to ja cię teraz załatwię i sięga do kieszeni, drugi też sięga i

myśli, że tamten chce go zabić

ROZKAZ

- trzy koncepcje odpowiedzialności żołnierza:

1) koncepcja ślepych bagnetów – rezultat przekonania, że żołnierz nie jest od myślenia, nie ma prawa odmówić wykonania

rozkazu, ale nie podlega odpowiedzialności za przestępstwo z tego rozkazu

2) koncepcja inteligentnych bagnetów – wg tej koncepcji żołnierz musiałby pomyśleć czy rozkaz jest zgodny z prawem ;-)

pełna odpowiedzialność za przestępstwo z wykonania rozkazu

3) koncepcja umiarkowanego posłuszeństwa – obowiązywała od KK ’69, zawarta w art. 318 – żołnierz, który wykonuje rozkaz

nie odpowiada za przestępstwo nieumyślne, ale odpowiada za przestępstwo umyślne + art. 340 > niewykonanie rozkazu

- definicja rozkazu > art. 115 §18

- odnosi się również do polecenia służbowego wydanego policjantowi

7. Przestępstwo ciągłe a ciąg przestępstw.

Przestępstwo ciągłe uważa się za jeden czyn zabroniony, charakteryzuje się:

- zachowaniem w krótkich odstępach czasu

- dwóch lub więcej zachowań

- w wykonaniu z góry powziętego zamiaru

Ciąg przestępstw - orzeka się jedną karę na podstawie przepisu którego znamiona każde z tych przestępstw

wyczerpuje w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Polega na tym że:

- sprawca popełnia 2 lub więcej przestępstw

- w krótkich odstępach czasu

- w podobny sposób

- i zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny za którekolwiek z tych przestępstw

8. Błąd w prawie karnym, pojęcie i postacie.

Błąd jest okolicznością wyłączającą winę sprawcy - czyn zabroniony dalej jest czynem bezprawnym, ale nie jest przestępstwem ze

względu na brak winy

błąd

- co do faktu

- co do prawa

- co do kontratypu

BŁĄD CO DO FAKTU (różnica pomiędzy rzeczywistością a wyobrażeniem o tej rzeczywistości)

- uchyla winę umyślną

- błąd musi być istotny, czyli dotyczący znamion przestępstwa

- jeśli ktoś chciał zabić leśniczego, a zabił gajowego, to nie jest to błąd istotny z punktu widzenia prawa karnego → art. 148 > kto

zabija człowieka (…)

BŁĄD CO DO PRAWA (nieświadomość bezprawności czynu)

- dotyczy nie jednego ze znamion przestępstwa, lecz całościowej prawnej oceny czynu

- zazwyczaj ma miejsc w odniesieniu do mniej znanych typów przestępstw

- nie ma błędu w rozumieniu tego przepisu, jeśli sprawca nie wie dokładnie, że jego czyn jest przestępstwem, ale zdaje sobie

sprawę, że jest on zabroniony przez jakąś gałąź prawa lub sprawca wie o bezprawności czynu, ale uważa zakaz za niesłuszny

- uchyla winę, jeśli jest usprawiedliwiony

BŁĄD CO DO KONTRATYPU (lub okoliczności wyłączającej winę)

- błąd dotyczy okoliczności uchylających bezprawność czynu, sprawca dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym

przekonaniu że zachodzi tu jedna z tych okoliczności

- sytuacja: dwóch kolegów jedzie autem, mają wypadek, podczas kłótni jeden mówi: to ja cię teraz załatwię i sięga do kieszeni,

drugi też sięga i myśli, że tamten chce go zabić

9. Formy zjawiskowe czynu zabronionego

A. Formy sprawcze popełnienia przestępstwa

1. jednosprawstwo – gdy jedna osoba popełnia czyn zabroniony

2. współsprawstwo – jedno przestępstwo może być popełnione przez kilka osób; dwie lub więcej osób popełnia

przestępstwo wspólnie i w porozumieniu

3. wielosprawstwo (sprawstwo koincydentalne) – sprawstwo równoległe; w tym samym czasie i miejscu wiele osób

niezależnie od siebie popełnia przestępstwo, przy czym nie ma między tymi osobami żadnego porozumienia

B. Formy niesprawcze popełnienia przestępstwa

1. sprawstwo kierownicze – sprawcą kierowniczym jest ten, kto kieruje popełnieniem przestępstwa przez inną

osobę/inne osoby, przy czym kieruje = panuje nad przebiegiem, daje znak do rozpoczęcia i zakończenia

przestępstwa

→ sam sprawca może wypełniać znamiona przestępstwa, gdy kieruje i bierze udział – jest to połączenie ról

→ jeśli sam nie uczestniczy to jest to tylko sprawstwo kierownicze

2. sprawstwo polecające – wydanie polecenia do popełnienia przestępstwa

→ nie kontroluje przebiegu wydarzeń, interesuje go efekt, wydaje polecenie i oczekuje realizacji, ale nie

nadzoruje samego aktu przestępczego

→ między wydającym polecenie, a tym, komu wydano polecenie musi istnieć stosunek zależności formalnej

(np. relacje w wojsku) lub faktycznej, stosunek zależności

→ dotyczy zorganizowanych grup przestępczych

→ każdy sprawca odpowiada za swój czyn, niezależnie od tego czy inna osoba jest zdolna do

odpowiedzialności karnej czy nie

3. podżeganie – wzbudzenie chęci do popełnienia czynu zabronionego; sprawca chcąc aby inna osoba dopuściła

się czynu zabronionego, nakłania ją do tego, a18p2

4. pomocnictwo – osoba, która działając w zamiarze, aby inna osoba dopuściła się czynu zabronionego, udziela jej

pomocy > art. 18

→ udzielenie wskazówek, użyczenie narzędzi do popełnienia przestępstwa

10. Na czym polega usiłowanie nieudolne?

Występuje kiedy dokonanie od początku było niemożliwe, o czym sprawca nie wiedział (ktoś chce zabić dziadka, żeby dostać

spadek, pozoruje włamanie i strzela do śpiącego na kanapie dziadka, nie wiedząc, że dziadek pół godziny temu zmarł), przy czym

było niemożliwe z dwóch powodów:

A. albo ze względu na sposób działania sprawcy

B. albo ze względu na brak przedmiotu czynu

Dsiłowanie nieudolne jest karalne zawsze, w granicach dokonania, ale sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub

odstąpić od jej wymierzenia.

11. Podaj przykład przestępstwa indywidualnego niewłaściwego.

Występuje gdy w opisie ustawowym występuje znamię podmiotu określone przez użycie pewnej dodatkowej cechy. W tym

przypadku szczególna cecha podmiotu nie decyduje o bycie przestępstwa lecz o stworzeniu jego typu kwalifikowanego lub

uprzywilejowanego. Przykład: dzieciobójstwo z art. 149, w którym mniejszą odpowiedzialność ponosi tylko matka, a jak już będzie

współsprawca to odpowiadać będzie z art148.

12. Wyjaśnij istotę tzw.kolizji obowiązków w KK.

Kolizja obowiązków jest odmianą stanu wyższej konieczności, z których tylko jeden może być wypełniony. Przykład to uratowanie

jednej tonącej osoby z dwóch które toną w tym samym czasie. Ratujący nie odpowie za nieudzielenie pomocy, ponieważ nie

zawinił tu.

13. Katalog kar w KK z 1997r

Zawiera następujące kary, art32:

1) grzywna

2) kara ograniczenia wolności

3) kara pozbawienia wolności (kara terminowego pozbawienia wolności od 1m-c do 15 lat)

4) kara 25 lat pozbawienia wolności

5) kara dożywotniego pozbawienia wolności

14. Nadzwyczajne złagodzenie kary.

Polega na wymierzeniu kary poniżej granicy ustawowego zagrożenia lub wymierzeniu kary łagodniejszego rodzaju, albo na

odstąpieniu od wymierzenia kary.

Zastosowanie:

- gdy ustawa tak stanowi (np. usiłowanie podżegania, przekroczenie granic obrony koniecznej)

- wobec sprawcy nieletniego

- kiedy kara przewidywana za dane przestępstwo będzie niewspółmiernie surowa

- gdy pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą

- gdy szkoda została naprawiona

- w wyniku przestępstwa uszczerbku doznał sprawca lub jego osoba najbliższa (art. 177) – np. jeśli w wyniku wypadku zostaje

sparaliżowany lub ginie jego rodzina

- mały świadek koronny (art. 60 §3 i §4)

Jeżeli czyn jest zbrodnią zagrożoną karą 25 lat pozbawienia wolności lub dożywotniego pozbawienia wolności, to sąd wymierza

karę nie niższą od 8 lat pozbawienia wolności.

Jeżeli czyn stanowi inną zbrodnię, to sąd wymierza karę nie niższą od dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: