Powrót do strony głównej
· Wprowadzenie
· Ochrona dzieci w gospodarstwach rolnych
· Przykłady zapobiegania wypadkom z udziałem dzieci
· Ogólne środki bezpieczeństwa
· Analiza przypadku – Zapobieganie wypadkom z udziałem dzieci i młodzieży (Irlandia)
o Najważniejsze zagadnienia
o Wprowadzenie
o Informacje ogólne
o Cele
o Zakres
o Wyzwania
o Czynniki sukcesu
o Dodatkowe informacje
o Pozostałe informacje
Rolnictwo jest sektorem nietypowym, ponieważ miejscem pracy może być dom rodzinny. Oznacza to, że dzieci są narażone na zagrożenia miejsca pracy występujące w sektorze rolniczym. Ponadto osoby przyjeżdżające na wieś mogą tam także przywozić swoje dzieci, zapewne nieświadome, że wkraczają w miejsce pracy. Nie wszystkie państwa członkowskie mogą uwzględniać ochronę dzieci w swych przepisach ustawowych dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia w pracy, jednak zagadnienie to jest często ujęte w innego rodzaju przepisach.
International Social Security Association (ISSA) stwierdza, że dwie trzecie dzieci, które ginie w rolnictwie, ma poniżej pięciu lat, a także, że najczęstszą przyczyną ich śmierci są pojazdy. Wśród innych przyczyn wypadków śmiertelnych ISSA wskazuje:
· Maszyny;
· Utonięcia;
· Uduszenie; oraz
· Kontakt ze zwierzętami.
ISSA wskazuje, że przyczynami wysokiego wskaźnika wypadków śmiertelnych mogą być:
· Niezrozumienie zagrożenia przez rolników, rodziców i dzieci;
· Niewłaściwe szkolenie i nadzór; oraz
· Niewłaściwie zabezpieczone miejsca zabaw.
Dwa poniższe przykłady wypadków z udziałem dzieci podkreślają istotę problemu:
· Bezpieczeństwo dzieci i ich nadzór; trzylatek został przejechany ciągnikiem prowadzonym przez ojca.
· Niezabezpieczone ciężkie przedmioty w otoczeniu dzieci; siedmiolatek doznał złamania kości czaszki, gdy spadł na niego panel ogrodzeniowy.
Do góry strony
Podobnie jak w przypadku zdrowia i bezpieczeństwa miejsca pracy, należy zacząć od przeprowadzenia oceny ryzyka dla dzieci. Wiele spośród tych zagrożeń będzie miało także charakter zagrożeń dla pracowników.
· Należy określić, co może wyrządzić krzywdę dzieciom. Mogą to być:
o Pojazdy
o Maszyny rolnicze
o Osadniki szlamowe
o Systemy magazynowania (od stogów siana po silosy zbożowe)
o Niezabezpieczone ciężkie przedmioty (np. bele)
o Niebezpieczne substancje chemiczne
o Hałas
· Należy rozważyć, kto może ucierpieć i w jaki sposób (pamiętając o gościach przybywających do gospodarstw rolnych).
· Ocenić ryzyko, uwzględniając istniejące środki zapobiegawcze oraz potencjalne dalsze kroki.
· Okresowo dokonywać przeglądu oceny ryzyka – dzieci dorastają!
Dzieci w gospodarstwach rolnych zazwyczaj odnoszą obrażenia w wyniku połączenia czynników związanych z:
· Zagrożeniem (np. sadzawka jest głęboka i zamulona).
· Naturą dziecka (np. małe dziecko umie już chodzić, lubi wodę, chętnie odkryje coś nowego, nie umie pływać).
· Czynnikami czasu i miejsca (np. dzwoniący telefon odrywa dorosłego opiekuna od dziecka, a w pobliżu znajduje się sadzawka).
Przy podejmowaniu decyzji o koniecznych działaniach należy postępować zgodnie ze zwyczajową hierarchią zapobiegania:
· Jeżeli to możliwe – wyeliminować ryzyko.
· Zastąpić zagrożenie czymś mniej niebezpiecznym.
· Kontrolować pozostałe zagrożenia.
· Zapobieganie utonięciom:
o eliminowanie ryzyka poprzez zasypywanie nieużywanych rowów i usuwanie niewykorzystywanych koryt;
o kontrolowanie ryzyka poprzez bezpieczne grodzenie lub przykrywanie studni, zbiorników i koryt.
· Zapobieganie wypadkom z udziałem maszyn rolniczych:
o eliminowanie ryzyka poprzez pozbywanie się nieużywanego już wyposażenia;
o kontrolowanie ryzyka poprzez zabezpieczanie miejsc przechowywania maszyn, uniemożliwianie dzieciom dostępu do urządzeń roboczych; posiadanie skutecznych osłon na urządzeniach roboczych; posiadanie czujników i wyposażenia poszerzającego widoczność, ktróre pomogą operatorowi maszyny w dostrzeżeniu obecności dziecka.
· Zapobieganie wypadkom z udziałem pojazdów:
o kontrolowanie ryzyka poprzez zapewnienie odpowiedniego szkolenia WSZYSTKIM operatorom pojazdów oraz utrzymywanie bezpiecznego stanu pojazdów (np. hamulców);
o zapewnienie sprawności urządzeń ostrzegających o zbliżaniu się do przedmiotu, alarmów cofania, wyposażenia poszerzającego widoczność (np. lusterek, telewizji przemysłowej); przewożenie pasażerów wyłącznie w przeznaczonych do tego pojazdach oraz ograniczanie obecności dzieci w miejscach, w których to konieczne.
· Należy nauczyć się udzielania pierwszej pomocy oraz poznać schemat postępowania przy wypadkach lub w sytuacjach awaryjnych.
· Zapewnić nadzór dzieciom.
· Ustalić wyraźne zakazy dla dzieci i zapewnić ich przestrzeganie.
· Edukować dzieci w dziedzinie bezpieczeństwa w gospodarstwie.
· Wyznaczyć bezpieczne miejsce zabaw dla dzieci.
· zwiększenie świadomości rolników w zakresie istniejących w gospodarstwie zagrożeń dla dzieci poprzez zapewnienie kodeksu dobrych praktyk dotyczących czynności roboczych;
· obejmuje to przygotowanie deklaracji bezpieczeństwa i przeprowadzenie oceny ryzyka.
Deklaracja bezpieczeństwa jest przede wszystkim dokumentem stwierdzającym, w jaki sposób prowadzone jest zarządzanie zagadnieniami bezpieczeństwa i higieny pracy w gospodarstwie. Obejmuje ona systematyczą ocenę wszystkich zagrożeń wraz z oceną ryzyka. W przypadku gdy ryzyko odniesienia obrażeń jest wysokie, Deklaracja bezpieczeństwa określa środki kontroli mające na celu jego eliminację lub ograniczenie.
Dane dotyczące bezpieczeństwa w irlandzkich gospodarstwach rolnych są niepokojące i smutne. Poziom częstotliwości występowania wypadków obserwowany w ostatnich latach wskazuje, że rolnicy wybrali „podejmowanie ryzyka" zamiast „zapobiegania wypadkom". Tylko w 2001 roku w irlandzkich gospodarstwach śmierć poniosły dwadzieścia cztery osoby, w tym siedmioro dzieci. Osoby te zginęły głównie w wyniku wypadków z udziałem ciągników, maszyn rolniczych, zwierząt, osadników szlamowych i w wyniku upadków z wysokości.
Do grupy osób szczególnie zagrożonych w gospodarstwach rolnych należą ludzie starsi i dzieci. Dzieci często pociąga zabawa w obrębie miejsc w gospodarstwach, w których znajdują się zwierzęta, ciągniki, lub gdzie pracują maszyny. Wynajdują one także kryjówki, które mogą znajdować się w pobliżu miejsc składowania substancji chemicznych lub innych niebezpiecznych przedmiotów, lub też wspinają się tam, skąd mogą spaść. Szczególnie niebezpieczne mogą być osadniki szlamowe i szopy na siano, w których dzieci narażone są na ryzyko upadku, uwięźnięcia pomiędzy ułożonymi w stosy belami siana lub na przygniecenie spadającymi belami.
Zrozumiała jest chęć rolników do angażowania swoich dzieci w prace wykonywane w gospodarstwie. Wprowadzenie dzieci w młodym wieku w czynności gospodarskie może pomóc w uzyskiwaniu przez nie wielu różnych umiejetności. Często jednak rolnicy nie uświadamiają sobie tego, że dzieci są bardziej narażone na zagrożenia w gospodarstwie niż dorośli. Młodzi ludzie mogą czuć się zmuszani do wykonywania zadań, do których nie mają wystarczajacych kwalifikacji lub których nie rozumieją, mogą też fizycznie nie być w stanie ich wykonać, co często ma fatalne konsekwencje.
Irlandzki urząd ds. BHP [National Authority for Occupational Safety and Health] opublikował kodeks dobrych praktyk, zatytułowany „Code of Practice on Preventing Accidents to Children and Young Persons in Agriculture" ["Kodeks dobrych praktyk w zakresie zapobiegania wypadkom z udziałem dzieci i młodzieży w rolnictwie"].
Kodeks zawiera praktyczne wskazówki dotyczące przestrzegania przepisów Safety, Health and Welfare at Work Act [Ustawy o bezpieczeństwie i zdrowiu] z 1989 r., Safety, Health and Welfare at Work (General Application) Regulations [Ogólnego rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i zdrowia] z 1993 r. oraz Safety, Health and Welfare at Work (Children and Young Persons) Regulations [Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i zdrowia dzieci i młodzieży] z 1998 r. odnoszących się do ochrony bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w gospodarstwach rolnych.
Ponieważ gospodarstwo jest wyjątkowe z powodu swej podwójnej roli – miejsca pracy i domu – wyraźnie odróżnia się od prawie wszystkich pozostałych miejsc zatrudnienia pod względem potencjału czynności roboczych, które mają wpływ na dzieci. W związku z tym Kodeks Dobrych Praktyk odnosi się wyłącznie do zagadnień bezpieczeństwa dzieci w tym konkretnym kontekście i okolicznościach.
Ponadto Kodeks Dobrych Praktyk stosuje się tylko do prac wykonywanych w gospodarstwie i ich potencjalnego wpływu na dzieci. Nie obejmuje innych czynności, takich jak prowadzenie ciągników i innych maszyn po drogach publicznych, które ujęte są w przepisach o ruchu drogowym.
Założeniem tego projektu jest zwiększenie wśród rolników świadomości istniejących w gospodarstwie zagrożeń dla dzieci. Należy jasno stwierdzić, że wypadków można uniknąć, oraz że to właśnie rolnicy muszą odegrać ważną rolę w osiągnięciu tego celu.
Praktyczne przykłady mogą uświadomić rolnikom, że zagrożenia są elementem rzeczywistości, jednak przy lepszym zarządzaniu ryzykiem można je wyeliminować lub ograniczyć.
Jednym z głównych warunków wskazanych w kodeksie jest obowiązujący rolników wymóg przygotowania Deklaracji bezpieczeństwa i przeprowadzenia pełnej oceny ryzyka. Stwierdzono, że ocenę ryzyka należy przeprowadzić dla wszystkich czynności, jednak ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, które mogą być pośrednio lub bezpośrednio zaangażowane w pracę.
W kodeksie zawarto porady i wskazówki dotyczące następujących szczegółowych zagadnień:
· Deklaracja bezpieczeństwa i ocena ryzyka dla czynności roboczych, w które zaangażowane są dzieci i młodzież;
· nadzór, instruktaż i szkolenie;
· ogólne zasady zarządzania zdrowiem i bezpieczeństwem;
· miejsca do zabawy dla dzieci niezaangażowanych w czynności robocze;
· obsługa i prowadzenie maszyn;
· kontakt z maszynami i pojazdami w ruchu;
· kontakt ze zwierzętami.
· utonięcia i zamartwica;
· substancje niebezpieczne;
· upadki z wysokości;
· uderzenia przez spadające przedmioty; oraz
· ogień.
Deklaracja bezpieczeństwa jest przede wszystkim dokumentem stwierdzającym, w jaki sposób prowadzone jest zarządzanie zagadnieniami bezpieczeństwa i higieny pracy w gospodarstwie. Zawiera systematyczą ocenę wszystkich zagrożeń występujących w gospodarstwie wraz z oceną ryzyka spowodowania przez nie urazów. W przypadku gdy ryzyko odniesienia obrażeń jest wysokie, Deklaracja bezpieczeństwa określa środki kontroli mające na celu jego eliminację lub ograniczenie.
Inne ważne aspekty:
· Dzieci i młodzież, częściowo z powodu wykazywanego poziomu dojrzałości, wymagają szerszego nadzoru i instruktażu, niż zazwyczaj ma to miejsce w przypadku dorosłych. Konieczne jest zapewnienie nadzoru nad dziećmi i młodzieżą przez odpowiedzialną osobę dorosłą.
· Dzieciom i młodzieży nie powinno się pozwalać na wykonywanie żadnych czynności roboczych bez dokonania oceny możliwości wykonania przez nie danej pracy pod względem bezpieczeństwa i zdrowia.
· Należy zwrócić szczególną uwagę na uniemożliwienie dzieciom dostępu do stref zagrożenia, do których mogą chcieć się dostać z ciekawości wynikającej z takich czynników, jak hałas silników traktorów lub innych maszyn. Wśród stref zagrożenia możemy wyróżnić:
o maszyny i urządzenia w ruchu (np. ciągniki, kombajny ciągnione/z własnym napędem, takie jak przyczepy i maszyny ciągnione, maszyny elektryczne, dozowniki substancji chemicznych itp.);
o dostęp do stref, w których przydarzyć się może utonięcie lub uduszenie (np. zbiorniki/silosy/osadniki szlamowe, silosy zbożowe itp.);
o upadek z wysokości (np. wyższe kondygnacje budynków i wysokie struktury, takie jak silosy i stosy bel siana).
Opierając się na tej inicjatywie, HSA uwzględniła analizę przypadku Safe Farming is Good Business [Bezpieczne rolnictwo to niezły interes] w 6. wydaniu (z 2000 r.) „Irish Times Business 2000" -–publikacji zawierającej analizy przypadków i dokumenty źródłowe dla nauczycieli i uczniów. Publikacja, uzupełniona płytą CD-ROM oraz stroną internetową (www.business2000.ie), rozpowszechniana jest bezpłatnie w szkołach na terenie Irlandii. Analizę przypadku HSA można znaleźć pod adresem http://www.business2000.ie/cases/cases_6th/case14.htm. W 2003 roku HSA rozesłała bezpłatne egzemplarze "Farm Safety Self-Assessment Document" [Dokumentu samooceny bezpieczeństwa gospodarstwa rolnego] w nawiązaniu do inicjatywy Briana Higginsona (Społeczna inicjatywa dla dzieci ze szczególnymi potrzebami), które zawierały szczegółowe odniesienie do oceny bezpieczeństwa dzieci.
Istnieją ponadto inne produkty. Do wszystkich szkół podstawowych w Irlandii (uczniowie do 12. roku życia) rozesłano kasetę wideo, płytę CD-ROM oraz publikację „The code of practice on Irish Farming" [Kodeks dobrych praktyk w irlandzkim rolnictwie]. Inne publikacje to: „Play Safe, Stay Safe on the Farm" [Baw sie bezpiecznie i bądź bezpieczny w gospodarstwie] oraz „Children and Safety on Farms" [Dzieci a bezpieczeństwo w gospodarstwie].
Działania, środki ostrożności i metody kontroli wskazane z tym Kodeksie Dobrych Praktyk nie mają charakteru wyczerpującego, ponieważ wiele innych czynności rolniczych stanowi zagrożenie dla dzieci. Rolnicy mają obowiązek dokonania oceny każdej czynności pod względem zagrożenia dla dzieci i młodzieży. Przed zezwoleniem im na wykonanie danej pracy, rolnicy muszą zdecydować, czy jest ona dla nich odpowiednia, biorąc pod uwagę poziom kompetencji, zapewnianego nadzoru i szkolenia.
Deklaracja bezpieczeństwa odnosi się do samego środowiska rolniczego i w tym zakresie stanowi bardzo przydatne narzędzie. Wyszczególniono w niej zagrożenia, co pomaga rolnikom w przeprowadzeniu dogłębnej oceny ryzyka, zaproponowano także środki zapobiegające ryzyku i je ograniczające.
dzidzia2603