Program Własny Edukacji
Z Piłki Nożnej
Dla chłopców klasy III Gimnazjum
Rok Szkolny 2004/2005
„Pięknym w piłce nożnej jest to, że nigdy nie wiadomo, jakim wynikiem skończy się mecz.” ( Sepp Herberger).
Autorzy:
Sławomir Kopczewski
Publiczne Gimnazjum nr 18
w Białymstoku
Jacek Rutkowski
WMCS Agrykola Warszawa
1.Wstęp.
Piłka nożna (Humanistyczna encyklopedia sportu, 1987) – zespołowa gra między dwoma drużynami po 11 graczy, w tym bramkarz. Jej istotą jest uderzanie piłki przy pomocy nóg lub dowolnej części ciała z wyjątkiem ręki. Zakaz używania rąk nie dotyczy bramkarza.
Gra w piłkę nożną – to wielowarstwowy, dynamicznie zmieniający się w czasie układ sytuacji atakowania lub obrony. Głównym elementem sytuacji w grze jest zawodnik, który posiadając określone dyspozycje podejmuje decyzje o działaniu indywidualnym lub grupowym. Działając w sytuacjach, stara się realizować cele i zadania gry.
Strategia gry w piłkę nożną to sposób działania zespołowego składający się z taktyk podporządkowanych realizacji celów głównych gry, czyli zwycięstwa.
Piłka nożna jest grą zespołową, w której poszczególni gracze są sprzężeni zwrotnie z pozostałymi i zmiana sposobu działania jednego powoduje zmiany sposobów postępowania w grze pozostałych graczy i całej drużyny. Gra w piłkę nożną opera się także na działaniu indywidualnym gracza. Każda czynność każdego zawodnika podporządkowana jest wspólnym założeniom i wspólnemu planowi gry. Zawodnicy muszą rozumieć się wzajemnie i pomagać sobie w czasie gry oraz asekurować się w trudnych sytuacjach.
Istotą gry w piłkę nożną jest ścisłe przestrzeganie jej reguł oraz założenie, iż działanie nasze, jak i przeciwnika, jest racjonalne. Gra jest więc sposobem rozwiązywania konfliktu przez odebranie jednej ze stron możliwości dowolnego wpływania na działanie drugiej.
Podstawy piłki nożnej to technika, opanowanie piłki i zrozumienie gry przez pojedynczych piłkarzy.
2. Historia piłki nożnej.
Historia nowożytnej piłki nożnej liczy sobie niecałe 120 lat. Pomimo to ludzie już od kilku tysięcy lat znali sztukę gry w piłkę nogami. Dzięki starożytnym rysunkom nagrobnym można się dowiedzieć, że w Egipcie już 2000 lat temu kopano piłkę. Oczywiście i w starożytnej Grecji oraz w Imperium Rzymskim znano podobne do futbolu gry. Do dzisiejszych czasów zachowały się wzmianki o greckim Episkyros, czy też o rzymskim Harpastum bądź też Calcio. Podczas swoich wypraw wojennych Rzymianie musieli przynieść ze sobą te gry na Wyspy Brytyjskie. W nowożytnej Angli i Szkocji międzyVIII a XIX wiekiem narodziła się ogromna pasja do gry w piłkę. Za sprawą angielskich marynarzy piłka nożna dostała się do innych krajów Europy.
W 1904 roku na konferencji w Paryżu powstała Międzynarodowa Federacja Piłkarska – FIFA. Konferencję zbojkotowali Anglicy, jednak po roku widząc rozwój Federacji przystąpili do niej. Pierwsze Mistrzostwa ( Puchar Świata) zorganizowano w 1930 r. w Urugwaju.
Sport na ziemiach polskich zaczął rozwijać się znacznie później niż w innych krajach, głównie ze względu na to, że ziemie te znajdowały się pod zaborami- pierwszy mecz rozegrano w roku 1894 we Lwowie w ramach uroczystości otwarcia Wystawy Krajowej.
Dr Jordan- twórca Parku (1888) – położył duże zasługi w rozwoju piłki nożnej w Polsce. W parku na Błoniach powstało szereg boisk, na których młodzież grała w piłkę. W 1906 roku powstały w Krakowie kluby „Cracovia” i „Wisła” , a w kolejnych latach również w innych miastach Galicji: w Przemyślu, w Rzeszowie, w Tarnowie.
Po odzyskaniu niepodległości w 1919 roku w Krakowie utworzono Polski Związek Piłki Nożnej. Pierwszym prezesem został dr Edward Cetnarowski , długoletni prezes „Cracovi”.
W roku 1923 PZPN przystąpił do FIFA. Pierwszym mistrzem Polski została „Cracovia”(1921).
W roku 1927 powstała w Polsce Liga. Od tego czasu mistrz Ligi zostawał równocześnie mistrzem Polski, z wyjątkiem roku 1951, kiedy to mistrzem Polski ogłoszono zdobywcę Pucharu.
3. Program szkolenia w piłce nożnej- założenia metodyczne.
Prawidłowy rozwój karier sportowych piłkarzy w znacznej mierze zależy od przyjętej koncepcji wieloletniego procesu szkolenia. Decydujący wpływ na tempo i poziom rozwoju sportowego wywierają dwie grupy czynników:
· naturalne procesy rozwojowe, obejmujące dynamikę wzrastania, dojrzewania i różnicowania organizmu, co jest przede wszystkim funkcją uwarunkowań genetycznych.
· wielkość i charakter stosowanych obciążeń wysiłkowych, które obejmują różnorodne metody, formy i środki treningu.
Racjonalny program wieloletniego szkolenia powinien w optymalny sposób uwzględniać relacje zachodzące między tymi czynnikami.
Wieloletni program szkolenia piłkarzy ma charakter bardzo elastyczny, ramowy i jest efektem doświadczeń i rozwiązań metodycznych wielu pokoleń polskich trenerów. Reasumując te doświadczenia można z metodycznego punktu widzenia wyróżnić w nim 5 etapów pracy:
1. Etap przygotowania wstępnego(do 10 roku życia).
Do najważniejszych zadań tego etapu zalicza się:
· dostarczenie radości i satysfakcji ćwiczącym z treningu,
· zapewnienie wszechstronnego rozwoju fizycznego i zdrowia
· selekcja do dalszego procesu szkolenia
· opanowanie podstaw najważniejszych umiejętności technicznych z zakresu gry w piłkę nożną,
· wszechstronna stymulacja rozwoju wybranych cech motorycznych(szybkość, koordynacja, gibkość).
2. Etap nauczania podstawowego(11-13 lat).
· podnoszenie zdrowotności i tężyzny organizmu,
· kształtowanie cech woli ze szczególnym zwracaniem uwagi na godzenie nauki z zajęciami szkoleniowymi,
· zwiększenie potencjału możliwości sprawnościowych,
· opanowanie wszechstronnych umiejętności technicznych
· wykorzystanie posiadanych umiejętności technicznych w różnych formach gry.
3. Etap doskonalenia opanowanych umiejętności(14-15 lat).
· wszechstronne przygotowanie organizmu do wysiłku piłkarskiego,
· ugruntowanie wartości moralno- etycznych obowiązujących w sporcie,
· wzbudzenie stałej potrzeby podnoszenia własnych umiejętności,
· rozwinąć w wymaganym zakresie poziom sprawności ogólnej,
· nauczyć i doskonalić w różnych sytuacjach wszystkie elementy techniki specjalnej z możliwością stosowania ich w grze,
· opanować wybrane umiejętności z zakresu taktyki atakowania i obrony gry w piłkę nożną,
· stwarzać warunki systematycznego sprawdzania swoich umiejętności w ramach gry właściwej.
4. Etap trenowania (16-17 lat).
· rozwijanie zdolności do znoszenia znacznych obciążeń treningowych efektywnie wpływających na adaptację organizmu do wymogów gry właściwej,
· podnoszenie umiejętności specjalistycznych związanych z grą na określonej pozycji,
· zwiększenie efektywności działań techniczno taktycznych w zakresie gry w obronie i w ataku,
· podwyższenie poziomu specjalnej wydolności fizycznej i wiodących cech motorycznych,
· ukształtowanie cech wolicjonalnych na wysokim poziomie,
· przekazywanie wiedzy taktycznej, charakterystycznej dla tej grupy wiekowej.
5. Etap kształtowania maksymalnych możliwości (od 18 roku życia).
· systematyczne trenowanie piłkarzy poprzez właściwy dobór obciążeń treningowych,
· rozwijanie świadomości i aktywności piłkarzy,
· osiągnięcie pułapu indywidualnych możliwości w zakresie wydolności tlenowej i beztlenowej,
· doskonalenie zdolności do szybkiego i twórczego rozwiązywania różnorodnych sytuacji występujących w grze,
· prezentowania wysokiego morale sportowego- stabilizacja wiodących cech woli na maksymalnym poziomie.
4. Struktura procesu treningowego.
Osiągnięcie wysokiego wyniku następuje na drodze wieloletniej, systematycznej i podzielonej na cykle pracy. Ze względu na czas trwania, cykle szkoleniowe dzielą się na :
4.1 Makrocykl ( cykl długi) – wieloletni cykl, składający się z z etapów szkolenia podstawowego, ukierunkowanego, specjalistycznego i mistrzowskiego. W szkoleniu sportowym stosuje się najczęściej cykle roczne i półroczne. Każdy z nich zawiera trzy okresy i podokresy treningowe:
a) okres przygotowawczy – w okresie tym zaniedbania treningowe, a szczególnie niewystarczające narastanie objętości obciążeń, wywołuje niski przyrost wydolności, sprawności ogólnej, co jest warunkiem dalszego rozwoju formy sportowej. Ważną rolę w precyzowaniu czasu trwania okresu przygotowawczego odgrywają czynniki indywidualne, takie jak: staż treningowy oraz przyswajalność obciążeń. W pracy z młodzieżą trzeba przyjąć zasadę : im krótszy staż treningowy, tym dłuższy i „spokojniejszy” okres przygotowawczy.
b) okres startowy - jest on wyjątkowo ważny, ponieważ sprawdzana jest w nim skuteczność zastosowanych rozwiązań szkoleniowych. Najpraktyczniejsze opracowanie planu okresu startowego winno rozpoczynać się od najważniejszej imprezy przy uwzględnieniu takich czynników jak:
- liczba startów niezbędnych dla danej drużyny do uzyskania i ustabilizowania wysokiej formy sportowej.
- terminy najważniejszych zawodów
- długość cyklu bezpośredniego przygotowania startowego
- przerwy między zawodami potrzebne dla odnowy i treningu, specyficzne dla piłki nożnej między rundą wiosenną a jesienną.
c) okres przejściowy- celem jest możliwie pełna odnowa sił fizycznych i psychicznych. Ważne jest tu przestawienie organizmu na mniejsze obciążenie, mniejszą intensywność i mniejszy zakres pracy
4.2 Mezocykl ( cykl średni) – mniejsze ogniw procesu szkolenia tworzą mezocykle składające się z kilku mikrocykli( od 3 do 6). Mezocykle różnią się od siebie charakterem pracy, która jest inna w różnych fazach makrocyklu np.:
- mezocykle wprowadzające
- mezocykle podstawowe
- mezocykle kontrolno przygotowawcze
- mezocykle przedstartowe
- mezocykle startowe
- mezocykle pośrednie
4.3 Mikrocykl ( cykl krótki) – zawiera od 3 do 10 jednostek treningowych, najczęściej zawiera się jednak w 7 dniach. Uważa się, że pojedynczy mikrocykl składa się z dwóch faz, tj. stymulującej, której efektem jest poziom zmęczenia oraz odbudowującej, odnoszącej się do usunięcia zmęczenia i wejścia w fazę tzw. superkompensacji.
...
stupas