Broszura metodyczna - harcerze.pdf

(525 KB) Pobierz
harcerska.p65
1
Harcerki
i harcerze
Zarys metodyki
Związek Harcerstwa Polskiego
1603046.001.png 1603046.002.png
2
Autorki:
hm. Anita Regucka-Kwaśnik
hm. Ewa Prędka
hm. Lucyna Grabowska
hm. Aleksandra Karnia
hm. Anna Głowacka
Wydział Harcerski GK ZHP
Broszura powstała dzięki wsparciu finansowemu
Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu
ISBN 83-89037-53-X
Publikacja wydana na zlecenie Głównej Kwatery Związku Harcerstwa Polskiego
przez Harcerskie Biuro Wydawnicze „Horyzonty”
3
Druhno Drużynowa,
Druhu Drużynowy!
Granatowy sznur na Twoim ramieniu oznacza, że to właśnie Ty jesteś najważniejszym i bezpo-
średnim harcerskim wychowawcą – drużynowym. Przez osobisty przykład, stosowanie metody har-
cerskiej, wierność harcerskim ideałom w codziennym życiu kształtujesz postawy innych – swoich
zuchów, harcerek i harcerzy. W realizacji celów wychowawczych harcerskiej wspólnoty duże zna-
czenie ma znajomość i stosowanie odpowiedniej dla wieku Twoich podopiecznych metodyki:
zuchowej, harcerskiej, starszoharcerskiej lub wędrowniczej.
Rok 2003 pod względem wsparcia drużynowego w pracy wychowawczej jest bardzo ważny.
To właśnie w tym roku zostały opisane wszystkie metodyki, zatwierdzone nowe instrukcje
działania gromady i drużyny, uaktualnione lub opracowane i zatwierdzone przez władze ZHP
instrumenty metodyczne, m.in.: stopnie harcerskie, próba harcerza, sprawności harcerskie,
znaki służb, projekty. Decyzją Rady Naczelnej ZHP od 1 września 2003 roku w całej naszej
organizacji zaczyna obowiązywać nowy podział metodyczny.
Aby Ci te wszystkie zmiany przybliżyć i pomóc w pełnym stosowaniu harcerskiej metody,
przygotowaliśmy niniejszą publikację. W sposób prosty i zwięzły przeprowadzi Cię ona przez
wszystkie tajniki metodyki, którą powinieneś stosować w pracy ze swoją drużyną.
A kiedy będziesz czytać tę książeczkę, my będziemy pisać jeszcze obszerniejsze
i bardziej dokładne rozdziały poradników dla drużynowych, które w Twojej bibliotece mają
szansę znaleźć się już wiosną 2004 roku.
Czuwaj!
hm. Anna Poraj
zastępczyni naczelnika ZHP
4
1. Funkcjonowanie elementów metody harcerskiej
1.1. Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie
Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie to fundamenty pracy wychowawczej z har-
cerką i harcerzem, z nich wynikają cele wychowawcze. Prawo i Przyrzeczenie
są przyjmowane jako niekwestionowany system wartości, którego zapisy są
przyjmowane wprost.
Prawo i Przyrzeczenie określają ideał, do którego będą dążyć dziewczynka czy chłopiec, którzy mają
stać się harcerzami. Drużyna harcerska powinna stwarzać warunki do tego, aby drogowskazy harcerskiej
ścieżki życia były dla nich czytelne, oczywiste i widoczne. W drużynie harcerskiej trzeba zaszczepić
w nich zainteresowanie wartościami harcerskimi i pokazać, jak je przyjąć za „swoje”. Ponadto harcerki
i harcerze powinni mieć poczucie, że Prawo i Przyrzeczenie towarzyszą im już na początku harcerskiej
drogi – zostając członkami ZHP decydują się na postępowanie według norm obowiązujących w Związ-
ku. Ważne, żebyś pokazał członkom drużyny, że Prawo i Przyrzeczenie to ideały proste i jasne.
Harcerki i harcerze powinni mieć możliwość poznania samego tekstu Prawa i Przyrzeczenia Harcer-
skiego w ciekawej formie. Najlepiej przez zabawę i grę, dlatego możesz zorganizować turniej, krzyżów-
ki, kwiz, układanki, zabawy z elementami ruchowymi, ćwiczenia. Powinieneś pomyśleć o tym, aby tekst
Prawa i Przyrzeczenia na stałe pojawił się jako element wystroju harcówki.
Praca z Prawem i Przyrzeczeniem powinna być umiejętnie wkomponowana w plan pracy drużyny.
Oczywiście każda twoja zbiórka drużyny jest „o Prawie” i „z Prawem”, bo na każdej zbiórce chcesz
wychowywać swoich harcerzy zgodnie z kanonem wartości harcerskich. Jednak na zbiórkach drużyny
trzeba także mówić o Prawie i Przyrzeczeniu bezpośrednio – możesz przygotowywać wraz ze swoją
kadrą zbiórki dotyczące zarówno poszczególnych punktów Prawa, jak i całości.
Pomysły do wykorzystania w pracy z Prawem i Przyrzeczeniem:
à fabularna gra terenowa z rycerzami, damami i honorowym pojedynkiem w „kółko-krzyżyk”
(„Harcerz postępuje po rycersku”, „Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy”);
à bieg ekologiczny; wizyta u leśniczego, ekologa („Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać”),
à „Tydzień uśmiechu” ogłoszony w drużynie („Harcerz jest zawsze pogodny”);
à wiązanie węzełków na chuście harcerskiej – codziennie (np. na obozie) po wykonaniu dobrego
uczynku („Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim”);
à propozycja programowa „Jestem OK – nie palę!” („Harcerz jest czysty w myśli, w mowie
i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych”);
à akcja zarobkowa drużyny („Harcerz jest oszczędny i ofiarny”);
à konkurs w drużynie – przygotowanie przez zastępy plakatów dotyczących Prawa lub z tekstem
Prawa Harcerskiego (a zwycięski plakat zostaje powieszony w harcówce drużyny);
à kalambury lub przedstawianie scenek dotyczących poszczególnych punktów Prawa Harcerskiego.
5
Uroczystość składania Przyrzeczenia Harcerskiego jest bardzo ważnym wydarzeniem w życiu harce-
rza. Musi on rozumieć i akceptować wartości zawarte w Prawie i Przyrzeczeniu – wykazuje to realizując
zadania próby harcerza/harcerki.
Sam obrzęd składania Przyrzeczenia w każdym środowisku nieco się różni, ale pewne jest, że powin-
na to być chwila magiczna dla składającego Przyrzeczenie, jednocząca drużynę i zapadająca w pamięć.
Jako drużynowy powinieneś zadbać, aby miejsce Przyrzeczenia było niepowtarzalne (lub powtarzalne
– obrzędowe dla danej drużyny) i specyficzne. W niektórych środowiskach praktykuje się, że własne
składanie Przyrzeczenia Harcerskiego jest zarazem pierwszym, w którym się uczestniczy (czyli w uroczy-
stości biorą udział tylko harcerze).
Najczęstszymi elementami uroczystości składania Przyrzeczenia są:
à Pytanie skierowane do kandydata „Czy chcesz złożyć Przyrzeczenie Harcerskie?”;
à Rozkaz drużynowego, potwierdzający dopuszczenie harcerza do złożenia Przyrzeczenia;
à Komenda poprzedzająca powtarzanie roty „Baczność! Do złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego”,
a po Przyrzeczeniu „Spocznij!”;
à Składanie Przyrzeczenia na ogień (proporzec drużyny, flagę państwową, krzyż harcerski, krzyż
harcerski drużynowego);
à Potwierdzenie Przyrzeczenia przez powtórzenie drugiego punktu Prawa Harcerskiego;
Zgłoś jeśli naruszono regulamin