klony.pdf

Klony

Naukowcy „wskrzesili” wymarły gatunek górskiej kozy

zwanej bucardo, dzięki sklonowaniu posiadanej próbki DNA

w organizmie innego podgatunku kozy. Niestety, sukces był

krótkotrwały, bo narodzone zwierzę miało źle wykształcone

płuca i nie mogło oddychać. Był to jednak pierwszy przypadek

sklonowania przedstawiciela nieistniejącego już gatunku.

Jak tego dokonano i po co?

Badacze, którymi kierował Jose Folch z uniwersytetu w

Saragossie, chcieli się przekonać, czy zdołają w jakiś sposób

uratować materiał genetyczny bucardo. Dysponowali oni

komórkami skóry z ucha ostatniej żyjącej takiej kozy,

samicy, którą nazwali Celia. Próbka została pobrana w 1999

roku, po czym Celię wypuszczono na wolność. Ale w styczniu

2000 roku znaleziono ją martwą ze strzaskaną czaszką obok

zwalonego drzewa. Folch i jego koledzy przechowywali

komórki skóry Celii w płynnym azocie w temperaturze około

minus 196 stopni Celsjusza.

Przez kolejne lata podejmowali oni próby klonowania

polegające na przenoszeniu jąder komórkowych

zawierających DNA bucardo do „pustych” jajeczek blisko

spokrewnionych z tym gatunkiem kóz domowych, których

DNA zostało z jądra usunięte. To jest standardowy sposób

wytwarzania klonu przy użyciu metody „transferu

komórkowego” , dzięki której powstała owca Dolly.

Różnica była jednak taka, że w tym przypadku zarodki były

„hybrydami” jajeczek kozy i komórek skóry bucardo, i

zamiast przenoszenia embrionów na powrót do organizmu

samicy bucardo – nie było to już możliwe – naukowcy

wykorzystali jako zastępcze matki kozy domowe.

Czy jest to metoda skuteczna ?

Klonowanie jest wciąż bardzo nieskuteczne, nawet gdy

dokonywane jest między osobnikami tego samego gatunku.

Kiedy w 1996 roku Dolly została wytworzona z komórki

wymienia owcy, potrzebne było 277 prób, by uzyskać jedno

zdrowe zwierzę. Eksperyment z bucardo okazał się jeszcze

mniej efektywny, czego należało się spodziewać, ponieważ

łączono w nim komórki różnych gatunków. Wcześniejsza

próba sklonowania bucardo zakończyła się w 2003 roku

niepowodzeniem, a dziesiątki prób przeniesienia zarodka

zaowocowały tylko dwiema ciążami. Żadna z nich nie

przetrwała dłużej niż dwa miesiące. W ramach ostatniej

próby naukowcy wytworzyli 439 hybrydowych embrionów,

ale tylko 57 z nich uznano za nadające się do przeniesienia

do organizmów zastępczych matek. W efekcie doszło

jedynie do siedmiu ciąż, z których tylko jedna zakończyła się

narodzinami żywego zwierzęcia.

Czy zawsze istniało ryzyko, że sklonowana koza bucardo nie

będzie długo żyła?

Dobrze już wiadomo, że klonowane zwierzęta często mają

organiczne problemy rozwojowe; przeszkadzają one w

normalnym przebiegu ciąży, a jeśli nawet dojdzie do

narodzin sklonowanego potomstwa, cierpi ono później na

różne schorzenia w swym dalszym życiu. Między innymi

dlatego niektórzy biologowie wyrażają obawy dotyczące

klonowania jako sposobu zachowania zagrożonych gatunków.

Czy są jakieś bezpieczniejsze sposoby klonowania zwierząt?

Jest nowa metoda, w której wykorzystuje się tak zwane

indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste (iPS, ang.

induced pluripotent stem cells). Polega ona na tworzeniu

komórek zarodkowych ze zwykłych komórek skóry, dzięki

manipulacji garstką genów. Naukowcy wykazali, że

wytworzone w ten sposób zarodkowe komórki macierzyste

mogą w pełni rozwijać się w łonie, tak jak zwykłe embriony i

prowadzić do żywych narodzin.

Jaki jest tego cel?

Celem jest takie udoskonalenie tej metody, by na przykład

komórki skóry przedstawiciela zagrożonego gatunku można

było poddać genetycznej manipulacji w laboratorium i

stworzyć komórki iPS, które następnie da się przekształcić

w zarodki i przenieść do organizmu zastępczej matki. Wiele

zespołów naukowych uważa to za możliwą alternatywę wobec

metody, którą sklonowano Dolly.

Czy wiąże się z tym ryzyko?

Istnieją dowody, że potomstwo tworzone przy pomocy

metody iPS może nie być całkiem normalne. Na przykład

sklonowane w ten sposób myszy nie żyją tak długo, jak zwykli

przedstawiciele tego gatunku. Trzeba to wziąć pod uwagę,

zanim zacznie się stosować tę metodę w przypadku

większych zwierząt, które są rzadkie lub zagrożone.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: