Rozwój psychofizyczny czterolatka
Jeśli masz zamiar okiełznać czterolatka życzę powodzenia. Musisz liczyć się z jego napadami złości, brakiem opanowania, używaniem brzydkich wyrazów i głupimi zachowaniami. Jedyne co jest pocieszające, że jest to kolejny etap konieczny do prawidłowego rozwoju dziecka.
Rozwój społeczny i emocjonalny
• Okres buntu i uporu
• Bije, kopie, ucieka
• W chwilach złości niszczy przedmioty
• Ma napady złości
• Może używać brzydkich wyrazów i niegrzecznie zwracać się do innych ludzi
• Przeciwstawia się poleceniom
• Przekracza wszelkie granice i łamie umowy
• Fantazjuje, ale nadal nie potrafi oddzielić rzeczywistości od imaginacji
• Zdarza się, że jest zbyt pewny siebie
• Uwielbia prowadzić dyskusje
• Potrafi być opiekuńczy i współczujący
• Bawi się w grupie
• Zaczyna się interesować różnicami płci.
Rozwój fizyczny i motoryczny
• W czasie jedzenia korzysta z widelca i noża (do przysuwania potraw, smarowania pieczywa a nie krojenia)
• Ubiera się i rozbiera przy niewielkiej pomocy z zewnątrz
• Samodzielnie korzysta z toalety
• Myje się, czyści samodzielnie zęby
• Polepsza się sprawność motoryczna, np.: narysowany człowiek ma ręce, nogi i głowę
• Skacze na 1 nodze
• Naśladuje rys. kwadratu
• Wspina się na drabiny
• Świetnie radzi sobie z 3 kołowym, rowerkiem
• Nakłada nakrętki na słoiki, butelki
• Układa puzzle do 10 kawałków
• Ubiera i rozbiera się samodzielnie
Rozwój intelektualny
• Zna około 1500 słów
• Ma jeszcze problem z używaniem zaimków, np.: mamo, czy mogę wyjść z ci państwo?
• Rozróżnia, gdzie jest : przód, tył, na górze , pod spodem
• Potrafi policzyć do czterech
• Może pisać pierwsze litery i np.: swoje imię
• Zaczyna rozumieć następstwo czasów, wie, że kiedy wstanie jest śniadanie , potem II śniadanie, obiad, itp.
• Pyta, co oznaczają różne słowa
• Chętnie słucha długich historii
• Rozumie niektóre przeciwieństwa, np. mały/duży
• Zna kilka kolorów
• Zadaje mnóstwo pytań
• Potrafi się bawić w jedna zabawę 10 -15 min.
• Rozpoznaje ok. 8 kolorów
• Powoli zaczyna rozumieć znaczenia
• Zna piosenki i wierszyki, czasem sam układa piosenki
• Rozróżnia czas
• Pamięta dużo imion, nazw
• Mowa jest zrozumiała
• Lubi się bawić w zabawy tematyczne, np. w sklep, wyścigi samochodowe, teatr
Sen
Czterolatek śpi około 10-12 godzin w ciągu nocy. W dzień śpi rzadko lub wcale.
Ponieważ jest to wiek uporu, kładzenie do łóżka czterolatka jest sztuka niełatwą. Można wieczorem dać mu książeczkę do pooglądania i poprosić żeby sam wyłączył światło.
Jedzenie
Dziecko powinno zjadać trzy duże posiłki w ciągu dnia i dostawać dwie przekąski, np. 2 śniadanie i deser. Między czwartym a piątym rokiem życia poprawia się apetyt. Może być to wiek niechęci do jedzenia owoców i warzyw. Jak zachęcić przedszkolaka? Po pierwsze dawaj dobry przykład. Możesz też opowiadać o wpływie zdrowego odżywiania na siłę, wzrost i zdrowie. W sklepie możesz pozwolić mu wybrać jakiś owoc lub warzywo do spróbowania. Czterolatek ciągle się , gdzieś śpieszy. Trudno mu usiedzieć przy stole. Chce pomagać w przygotowaniu potraw, nakrywaniu do stołu. Pozwól mu.
Jak możesz pomóc swojemu dziecku?
• Pozwól czterolatkowi na pewną samodzielność, np: daj mu możliwość oddalenia się od siebie na placu zabaw (oczywiście w zasięgu wzroku), pozwól nakryć do stołu, nalać soku do szklanki.
• Jeśli używa brzydkich wyrazów powiedz, że w waszym domu takie słowa są nie do przyjęcia i tłumacz, że są ogólnie przyjęte normy, których ludzie powinni się trzymać. W razie nieposłuszeństwa zagroź kara (np: wysłaniem dziecka do pokoju) i bądź konsekwentna/y,
• Czytaj dziecku i zachęcaj do samodzielnego poznawania liter. Próbujcie czytać napisy na pudełkach po żywności, tytuły w gazetach, itp.
• Naucz dziecko waszego numeru telefonu i adresu,
• Ponieważ czterolatek uwielbia „sprawdzać się” i ma przy tym niespożytą energię, wymyślaj zabawy ruchowe pełne skakania, biegania, wspinania, odnajdywania rzeczy i różnych niespodzianek
• Bawcie się w zabawy tematyczne, np.: sklep, teatr. Dzięki nim możesz uczyć dziecko pożądanych zachowań.
Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się inaczej, więc wiadomości tu zawarte mają charakter wyłącznie informacyjny. Jeśli coś cię niepokoi
skontaktuj się z lekarzem.
Rozwój sprawności motorycznej
W czwartym roku życia dziecko zdobywa kolejne umiejętności ruchowe, które w znacznym stopniu zwiększają jego poczucie niezależności i pomagają w poznawaniu otoczenia. W tym wieku widoczny jest duży postęp w opanowywaniu ruchów dużych. Czterolatek potrafi swobodnie wchodzić i schodzić po schodach, stawiając jedną nogę na stopniu, potrafi przeskakiwać obunóż przez przeszkodę i chodzić na palcach. Chętnie uczy się jeździć na rowerze trójkołowym, hulajnodze. Wzrasta również zdolność wykonywania czynności samoobsługowych – samodzielnego ubierania się, mycia zębów, posługiwania się widelcem i łyżką. W zakresie zdolności manipulacyjnych pojawia się także umiejętność posługiwania się nożyczkami - dziecko potrafi przeciąć papier na dwie części. Czterolatek coraz sprawniej posługuje się kredkami i ołówkiem, trzymając je częściej w jednej ręce pomiędzy kciukiem a dwoma pierwszymi palcami.
Rozwój mowy
Czterolatek potrafi już porozumiewać się zdaniami złożonymi: Nic nie będę jadła, bo jestem śpiąca. W mowie wzrasta ilość rzeczowników – pojawiają się nazwy zawodów, części przedmiotów, budynków i pojazdów oraz nazwy ulic, miast, miejscowości. Wzrasta również liczba wyrazów, określających czynności. W mowie dziecka pojawiają się neologizmy, będące wyrazem twórczości językowej dziecka. Są to nowe słowa, które dziecko „wymyśla” analogicznie do znanych już wyrazów, gdy nie znajduje w swoim zasobie słownika gotowych nazw: budowacz (inżynier), zaświecacz (wyłącznik elektryczny), kawniki (ciastka do kawy). Tworzenie neologizmów świadczy o tym, że mowa dziecka nie powstaje wyłącznie pod wpływem naśladownictwa mowy osób starszych. W mowie pojawiają się również przyimki, zawsze w takiej samej kolejności, najpierw w, a następnie na, pod, obok.
Rozwój mowy dziecka mogą hamować niekorzystne warunki środowiskowe, mówienie do dziecka po „dziecinnemu”, czasami pojawienie się w rodzinie młodszego dziecka i naśladowanie mowy niemowlęcia przez starsze rodzeństwo.
W procesie rozwoju mowy ważna jest rola percepcji słuchowej, warunkującej słyszenie i rozumienie mowy innych oaz kontrolę mowy własnej. Ważnym elementem percepcji słuchowej jest słuch fonemowy, czyli umiejętność rozróżniania najmniejszych elementów składowych wyrazu, czyli fonemów – na przykład o od a, pojawiająca się najczęściej koło piątego roku życia. W wieku czterech lat prawidłowy rozwój słuchu fonemowego przejawia się tym, że dziecko zaczyna być świadome tego, że słowa są zbudowane z sylab, jak również że wyrazy mogą się rymować. W tym wieku dziecko samodzielnie układa rymy, wierszyki oraz krótkie bajki.
Rozwój zabaw
Pomiędzy trzecim a czwartym rokiem życia dokonuje się wyraźna zmiana w zabawach dziecięcych. Zabawy manipulacyjno - funkcjonalne, które wyraźnie dominowały w pierwszych trzech latach życia zostają zastąpione zabawami tematycznymi, nazywanymi również zabawami w granie roli oraz zabawami konstrukcyjnymi, które powstają z zabaw manipulacyjnych. Zabawy funkcjonalne czterolatków nadal obejmują opanowywanie własnego ciała – czterolatki wspinają się, biegają, skaczą. Można powiedzieć, że ruchliwość dziecka w tym wieku jest ogromna. Zabawy konstrukcyjne polegają na wytwarzaniu coraz bardziej skomplikowanych obiektów (zabawek, wózków, samochodów, łódek) w coraz dłuższym czasie – jedna zabawa może trwać nawet kilka dni. Wincenty Okoń do zabaw konstrukcyjnych zalicza również rysowanie, wycinanie, układanie rymów, wierszyków i melodii. W zabawie czterolatka można również zaobserwować zabawy destrukcyjne, polegające na niszczeniu, burzeniu, rozdeptywaniu. Dziecko sprawdza wytrzymałość różnych przedmiotów i robi to z ogromnym zapałem. Dzieci czteroletnie bardzo chętnie bawią się w odgrywanie ról – chętnie stają się rodzicami, nauczycielami, strażakami, lekarzami. Wykonują w czasie zabaw czynności tych osób, odtwarzając również ich mimikę twarzy i ruchy ciała. W wieku czterech lat nadal dominują zabawy indywidualne, w obecności innych dzieci lub z jednym dzieckiem. W tym wieku dzieci nie bawią się jeszcze z dwojgiem rówieśników.
Rozwój emocjonalny i społeczny
Główny wpływ na kształtowanie się osobowości dziecka i jego umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych mają doświadczenia rodzinne. W okresie od drugiego roku życia coraz ważniejszą rolę odgrywają również związki z rówieśnikami. W wieku czterech lat dzieci zaczynają preferować zabawy z rówieśnikami – razem bawią się w piaskownicy lub na placu zabaw. Nie są to jeszcze zabawy wspólne w pełnym tego słowa znaczeniu, które pojawiają się dopiero w wieku pięciu lat, ale ich przebieg jest coraz bardziej skoordynowany. We wszystkich zabawach z rówieśnikami można zaobserwować zarówno zachowania pozytywne jak i negatywne, określane jako aspołeczne. Zachowaniem negatywnym jest przede wszystkim agresja. Reakcje gniewu wyraźnie nasilają się u dzieci w trzecim, czwartym roku życia. Dziecko często krzyczy, kopie, rzuca przedmiotami. Cechą charakterystyczną takich zachowań czterolatków jest brak równowagi pomiędzy gwałtownością ich reakcji a intensywnością bodźca, który je wywołał. Pod koniec czwartego roku życia ilość agresywnych reakcji wyraźnie maleje. Uważa się, że intensywność takich zachowań, określanych jako agresja fizyczna jest naturalnym etapem rozwoju emocjonalnego. W miarę postępów uspołecznienia dziecko powinno nauczyć się opanowywać negatywne zachowania. Dzieci w tym wieku nie zawsze potrafią podporządkować się normom grupowym, co można uznać za próbę egocentrycznego protestu. Dziecko, które nie chce przyjąć narzuconych przez grupę form zachowania przejawia aspołeczne formy zachowania, takie jak upór, rywalizacja, agresja, władczość.
Innym rodzajem relacji pomiędzy rówieśnikami są zachowania altruistyczne, pojawiające się równocześnie z pojawieniem się zainteresowania wspólną zabawą z innymi dziećmi. Na przykład dzieci próbują pocieszać innych, dając im swoje zabawki, proponują swoją pomoc w dziecku, którego spotkała jakaś przykrość.`
kagra