k06.pdf

(31 KB) Pobierz
176297039 UNPDF
Elementy logiki i metodologii nauk
Definicje i podział logiczny
Plan na dziś:
Podział logiczny i warunki jego poprawności. Pojęcie klasyfikacji.
Typy definicji z uwagi na budowę; typy definicji z uwagi na zadania. Warunki poprawności definicji. Błędy definiowania ( ignotum perignotum ,
idem per idem , błędne koło pośrednie, nieadekwatność).
1. Wyróżnij całość dzieloną oraz człony podanego niżej podziału: Biorąc pod uwagę zadania spełniane przez definicje,
definicje dzielimy na sprawozdawcze i projektujące.
Co stanowi zasadę tego podziału?
2. Określ, czy następujące podziały logiczne zakresu nazwy osoba zarabiająca do 10.000 zł są czy nie są poprawne.
Odpowiedź uzasadnij.
(a) osoby zarabiające do 500,00 zł włącznie, osoby zarabiające do 5500,00 zł włącznie, osoby zarabiające do 10.000,00
zł włącznie;
(b) osoby zarabiające do 500,00 zł włącznie, osoby zarabiające od 501,00 do 1500,00 zł włącznie, osoby zarabiające od
1501,00 do 10.000,01 zł włącznie;
(c) osoby zarabiające do 500,00 zł włącznie, osoby zarabiające od 500,01 do 1500,00 zł włącznie, osoby zarabiające od
1500,01 do 10.000,00 zł włącznie;
(d) osoby zarabiające do 500,00 zł włącznie, osoby zarabiające od 500,01 do 1500,00 zł włącznie, pozostali.
3. Czy podział wszystkich ludzi na osoby rodzaju męskiego oraz osoby rodzaju żeńskiego jest podziałem dychotomicznym
ze względu na cechy sprzeczne?
4. Z jakiego powodu podane niżej podziały nie są podziałami logicznymi?
(a) Wśród stosunków między zakresami nazw wyróżniamy nadrzędność, podrzędność, krzyżowanie się i wykluczanie się
zakresów nazw.
(b) Rower składa się z kół, ramy, siodełka, kierownicy i wyposażenia uzupełniającego.
5. Sformułuj dowolny podział logiczny nazw, określając przy tym zasadę podziału.
6. Sformułuj dowolną klasyfikację (wielostopniowy podział logiczny) definicji.
7. Wskaż definiendum , łącznik i definiens w definicji:
Poręczycielem osoby A za dług B wobec osoby C jest taka osoba, która zobowiązała się uiścić osobie C dług B w przypadku,
gdyby osoba A długu w terminie nie uiściła.
8. Określ charakter podanych niżej definicji biorąc pod uwagę zadania spełniane przez te definicje:
(a) Woda to związek chemiczny o strukturze H 2 O .
(b) Słowem „płaszczynka” oznaczać będziemy płaskie butelki do atramentu do wiecznych piór, służące zarazem jako
kałamarz.
(c) Doświadczony nauczyciel to osoba, która pracowała w charakterze nauczyciela przez co najmniej 10 lat.
9. Określ rodzaj podanych niżej definicji, biorąc pod uwagę ich budowę.
(a) Wyraz „kwadrat” oznacza prostokąt równoboczny.
(b) Logarytm liczby A przy podstawie B jest to taka liczba, do której podniesiona B daje jako wynik liczbę logarytmowaną A .
(c) Stenografować to znaczy pisać pismem skróconym.
(d) Kopaliną jest węgiel, rudy metali, kamień wapienny, ropa naftowa i gaz ziemny.
(e) Duże miasto, to miasto liczące nie mniej niż 300 tys. mieszkańców.
10. W podanych niżej definicjach równościowych wyróżnij definiendum , wyraz definiowany, zwrot łączący i definiens . W przy
padku definicji klasycznych wskaż rodzaj ( genus ) i różnicę gatunkową ( differentia specifica ) .
(a) Woda to związek chemiczny o strukturze H 2 O .
(b) Zbożem w rozumieniu niniejszego rozporządzenia jest pszenica, żyto, jęczmień, owies, kukurydza, gryka i proso.
(c) Azymut danego kierunku jest to kąt, jaki ten kierunek tworzy z kierunkiem północnym.
(d) Kopalina to surowiec o znaczeniu gospodarczym, wydobywany z ziemi.
176297039.001.png 176297039.002.png 176297039.003.png 176297039.004.png
(e) Przeprowadzić podział logiczny zakresu jakiejś nazwy N na zakresy nazw A,B,C,... , to znaczy stwierdzić, że każdy
desygnat nazwy N jest desygnatem jednej i tylko jednej z nazw A,B,C,... .
11. Zaproponuj definicje regulujące, które precyzowałyby znaczenia następujących wyrażeń:
rodzina wielodzietna, gra hazardowa, nonsens, błąd, nienaturalny, kultowy, środowiska opiniotwórcze, prezent który można
wręczyć lekarzowi w ramach okazywania wdzięczności
12. Znajdź genus proximum dla desygnatów wyrażeń: kłamstwo, rówieśnictwo, zemsta, utopia, strumień, argumentacja, slogan.
13. Zbuduj (w możliwie potocznej polszczyźnie) definicje sprawozdawcze wyrażeń: owoc, słońce, krata, strategia, gorączka,
alkohol.
14. Zbadaj poprawność następujących definicji sprawozdawczych:
(a) Kawaler jest to nieżonaty człowiek płci męskiej.
(b) Kawaler jest to nieżonaty dorosły mężczyzna.
(c) Prostokąt jest to czworobok o równych przekątnych.
(d) Prostokąt jest to czworobok, którego każde dwa sąsiadujące boki są prostopadłe.
(e) Przez iloraz inteligencji rozumiemy wynik podzielenia tzw. wieku umysłowego człowieka przez jego wiek chronolo
giczny.
(f ) Podnieta zmysłowa jest to to, na co reagujemy zmysłowo jako na podnietę.
(g) Potomek osobnika A jest to dziecko osobnika A lub potomek dziecka osobnika A.
15. Czy następująca definicja zawiera błąd idem per idem (tj. błąd błędnego koła bezpośredniego)?
Poręczycielem osoby A za dług B wobec osoby C jest taka osoba, która zobowiązała się uiścić osobie C dług B w przypadku,
gdyby osoba A długu w terminie nie uiściła.
16. Jakie błędy zawierają podane niżej definicje (bądź zespoły definicji) jako definicje sprawozdawcze? Które z tych definicji
nie zawierają żadnego błędu, jeśli założymy, że są definicjami projektującymi?
(a) Sprawiedliwość polega na wyświadczaniu każdemu tego, co mu się należy. Każdemu zaś należy się to, czego może
się on domagać w imię sprawiedliwości.
(b) Logika jest nauką o myśleniu zgodnym z prawidłami logiki.
(c) Kwadrat jest to czworobok równoboczny.
(d) Filozofia jest dyscypliną naukową odpowiadającą na pytanie o sens ludzkiej egzystencji.
(e) Wynikaniem nazywa się zdanie o budowie: „jeśli p, to q”.
2

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin