Witerska, Historia pojęcia twórczości.pdf

Działania twórcze

Autorzy: prof. dr M.Stasiak

Dr J.Maciaszek

Działania twórcze

Wstęp do kursu

Twórczość jest bardzo istotnym przedmiotem współczesnych badań naukowych. Ma

to znaczące konsekwencje praktyczne i stanowi uzasadnienie dla treści podanych w

kolejnych modułach. Celem kursu jest zmiana tradycyjnego, przedmiotowego sposo-

bu widzenia człowieka na nowy, podmiotowy, który umożliwia świadomą i zamierzo-

ną twórczość. Intencją autorów jest rozbudzenie w uczestnikach świadomości wła-

snej podmiotowości i wyrobienie przekonania, że mogą świadomie kształtować wła-

sną przyszłość. Kurs stanowi podstawę teoretyczną dla osób pragnących uczestni-

czyć w zajęciach warsztatowych z twórczości. Dodatkową korzyścią wynikającą z

zapoznania się z zagadnieniami poruszanymi w tym kursie jest zdobycie umiejętno-

ści traktowania wyzwań i problemów jako okazji do samorozwoju polegającego na

przekraczaniu własnych ograniczeń, co sprzyja kreatywności i podejmowaniu traf-

niejszych decyzji.

Historia pojęcia twórczości

Wstęp

1. Termin twórczość i pojęcie twórczości

2. Twórczość artystyczna w starożytności — twórczość nieświadoma

3. Okres twórczości świadomej i niezamierzonej

4. Twórczość zamierzona

5. Dwie koncepcje twórczości

6. Współczesne badania nad twórczością

Wstęp

Na początku naszego kursu zapoznamy się z historią pojęcia twórczości oraz pro-

blemami, jakie spotykamy przy próbach jej definiowania. Scharakteryzujemy główne

rodzaje twórczości uprawianej w czasach starożytnych i przedstawimy główne nurty

badań nad twórczością oraz specyfikę nauczania twórczości w WSHE. Uświadomimy

sobie rolę twórczości jako istotnego nurtu współczesnych badań naukowych, który

ma bardzo istotne konsekwencje praktyczne.

Historia pojęcia twórczości

1. Termin twórczość i pojęcie twórczości

Gdy mówimy o twórczości, możemy mieć na myśli trzy rzeczy:

1. Sam termin twórczość , którego odpowiednikami (synonimami) są w większości

języków europejskich słowa pochodzące od łacińskiego terminu creare (por. an-

gielskie creativity , czy polskie kreatywność ). Terminy te są znakami językowymi,

które oznaczają pewne rzeczy lub zjawiska.

2. Pojęcie twórczości, które można utożsamiać ze znaczeniem tych wyrazów, czyli,

innymi słowy, istotne cechy rzeczy lub zjawisk określanych mianem twórczości

czy kreatywności.

3. Same rzeczy lub zjawiska oznaczane przez twórczość lub kreatywność .

Niestety nie ma pełnej zgody na to, co określa się mianem twórczości, ani jaka jest

jej istota. W tym kursie spróbujemy przede wszystkim zrozumieć pojęcie twórczości,

czyli istotę zjawisk i rzeczy oznaczanych terminami twórczość lub kreatywność .

Jedną z metod budowania pojęć jest analiza sposobów użycia terminów. Aby zrozu-

mieć pojęcie twórczości, zastanówmy się na początku, w jakich kontekstach używa-

my najczęściej terminu twórczość i terminów pochodnych jak: twórca , stwórca two-

rzyć i stwarzać oraz terminów bliskoznacznych: kreatywność i kreatywny .

Słowo twórczość stosuje się przede wszystkim w kontekstach twórczość artystyczna

i twórczość naukowa , które oznaczają między innymi:

1. Działanie twórcze, czyli zbiór czynów lub czynności, przede wszystkim na polu

sztuki lub nauki, charakteryzują się oryginalnością, nowatorstwem, swobodą, a

niekiedy również użytecznością, prowadząc zazwyczaj do powstania dzieła.

2. Całokształt dokonań na jednym z tych pól, czyli zbiór dzieł będących rezultatem

działania twórczego.

Człowiek uprawiający twórczość, najczęściej twórczość artystyczną, nazywany bywa

twórcą. Czasownik tworzyć kojarzy się nam z powoływaniem do istnienia nowej rze-

czywistości, można bowiem tworzyć dzieła sztuki i dzieła naukowe, zaś przymiotnik

Historia pojęcia twórczości

twórczy określa osobę, która praktycznie dowiodła swej zdolności do tworzenia. Wy-

mienione terminy posiadają zazwyczaj wyraźnie pozytywny ładunek emocjonalny,

mimo że zdarzają się niekiedy użycia terminu twórczość , np. radosna twórczość , któ-

re mają zdecydowanie ironiczny charakter.

Z terminami twórca i tworzyć związane są wyraźnie słowa stwórca i stworzyć . Termi-

ny te oznaczają w języku polskim Boga jako tego, który stworzył świat oraz czynność

polegającą na powołaniu świata do istnienia. Oczywiście istnieją również inne sposo-

by użycia czasownika stworzyć . Jest to przede wszystkim forma dokonana czasow-

nika tworzyć , jak w wyrażeniu: stworzył wielkie dzieło . Istnieją również czasowniki

pochodne stwarzać i utworzyć , które używane bywają w innych kontekstach, np.:

stwarzać trudne sytuacje , czy utworzyć bazę danych .

W języku polskim sprawę komplikują dodatkowo terminy pochodzące od łacińskiego

creare : kreować , kreacja , kreatywność i kreatywny . Dwa pierwsze terminy posiadają

we współczesnej polszczyźnie wąskie znaczenia jak, np.: wykreować polityka czy

kreacja balowa . Z kolei słowo kreatywność nie oznacza ani działania twórczego, ani

całokształtu dokonań twórczych, lecz dyspozycję do działania o charakterze twór-

czym również poza obszarem nauki lub sztuki. Ta sama różnica dotyczy również

przymiotników twórczy i kreatywny , z których drugi posiada zdecydowanie szerszy

zakres obejmujący ludzi zdolnych do wszelkich działań nowatorskich i efektywnych.

Przymiotnik ten pojawia się bardzo często w ogłoszeniach o pracy jako warunek cha-

rakteryzujący potencjalnych kandydatów. Ponadto przymiotnik twórczy oznacza ce-

chę w pewnym sensie nabytą — aby być twórczym należy wykazać się pewnymi re-

zultatami. W przypadku przymiotnika kreatywny warunek ten nie musi być spełniony,

jest to zatem pewna dyspozycja.

Jak się zdaje, analiza użycia terminów związanych z twórczością nie pomoże nam

w precyzyjnym zrozumieniu tego pojęcia. Jest tak nawet w większości języków euro-

pejskich, gdzie nie ma możliwości dokonywania takich rozróżnień jak w języku pol-

skim, np. w języku angielskim mamy tylko rzeczowniki creativity i creator

i czasownik to create . Jednak ta dość pobieżna analiza pozwala nam na wyodręb-

nienie pewnych cech działania twórczego lub twórczego dzieła. Zarówno słowa po-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: