stazy taktyczne.pdf
(
472 KB
)
Pobierz
str_50_51_52.indd
Edukacja
Stazy taktyczne
W ratownictwie cywilnym opaski zaciskowe są ostatnią stosowaną opcją tamowania
krwotoków. Najpierw staramy się zatamować krwotok poprzez bezpośredni ucisk
na ranę, a następnie zakładamy opatrunek uciskowy, który w trakcie dalszego postę-
powania przy zabezpieczeniu rany możemy dociskać m.in. bandażami i dodatkowymi
gazami.
Michał Czerwiński
ratownik medyczny, instruktor CTiSR REAGO, TACMED instructor GROUP H3
stosowane są jako skuteczny
środek zatrzymujący krwotoki z koń-
czyn. Znane od czasów imperium
rzymskiego, tak naprawdę na szer-
szą skalę wykorzystywane były
od wojen napoleońskich. Niestety,
przypominamy sobie o nich dopie-
ro wtedy, gdy na świecie pojawiają
się duże konflikty zbrojne.
Defragmentacje pocisków czy im-
prowizowanych ładunków wybucho-
wych (IED) zawsze będą stanowić
w statystyce przyczyny największej
liczby zgonów na polu walki. Z przy-
krością jednak trzeba zauważyć,
że coraz częściej terroryści w swo-
ich atakach wykorzystują materiały
wywołujące obrażenia, które bardzo
przypominają te powstałe w strefach
działań wojennych. Niestety, ratowni-
cy medyczni, pielęgniarki i lekarze
systemu ratownictwa medycznego
nie są przygotowani na działanie
w takich warunkach i odpowiednie
zabezpieczenie dużej liczby poszko-
dowanych, np. w wybuchu IED.
Przy dużej liczbie osób poszkodo-
wanych, obficie krwawiących z koń-
czyn, jedyną pomocą – podczas prze-
prowadzania segregacji – byłoby
układanie rannych w pozycji bocznej
oraz założenie opaski zaciskowej.
Założenie stazy – opaski zacisko-
wej – zawsze wywoływało kontrower-
sje. Wprawdzie zabezpieczenie am-
putowanej kończyny poprzez zało-
żenie opaski zaciskowej nie budziło
sprzeciwów środowisk medycznych,
natomiast jej użycie na mocno krwa-
wiącą ranę znajdującą się na kończy-
nie prowokowało burzę pytań.
Opaski zaciskowe
– pytania i zalecenia
Medycyna ratunkowa zadaje wie-
le pytań w kwestii stosowania staz,
a mianowicie:
– ile osób zostało uratowanych przez
założenie opaski zaciskowej?,
– jak wiele kończyn zostało ampu-
towanych po jej zastosowaniu?,
– jak długo można pozostawić opa-
skę bez szkody dla organizmu?,
– jak opaska zaciskowa wpływa
na możliwość transportu poszko-
dowanych itd.?
CAT gotowy do użycia
CAT – zabezpieczenie krępulca
50
Na ratunek 1/09
O
paski zaciskowe od wieków
Edukacja
Stosując opaskę uciskową, za-
wsze należy przestrzegać stałych re-
guł, które będą miały wpływ na dal-
sze postępowanie ratownicze. Re-
guły te są następujące:
– należy pamiętać, że opaska zaci-
skowa ratuje życie i jej zastosowa-
nie nie jest niczym złym,
– 2,5 cm to najlepsza szerokość
opaski zaciskowej, a im opaska
jest węższa, tym większe są uszko-
dzenia tkanek,
– opaskę zakładamy ok. 5 cm nad
raną (amputacją),
– opaski zaciskowej nie zakładamy
na stawach,
– do dwóch godzin stazę możemy
zamienić na opatrunek uciskowy,
– po upływie dwóch godzin od za-
łożenia stazy pozostawiamy ją
na miejscu.
Tak jak w ratownictwie cywilnym
staza jest ostatnią deską ratunku,
tak w ratownictwie taktycznym sta-
za taktyczna jest środkiem ratującym
życie rannego w przypadku krwoto-
ku z kończyn. Sytuacja taktyczna nie
pozwala na odpowiednie zabezpie-
czenie poszkodowanego i do mo-
mentu, kiedy pojawi się możliwość
skorzystania z odpowiedniego wy-
posażenia, jedynie staza może za-
bezpieczyć krwotok.
Na świecie wiele instytutów prowa-
dzi badania nad stazami taktycznymi
przeznaczonymi do działań bojowych,
niestety wiele z nich nie przechodzi
podstawowych testów na wytrzyma-
łość. Te, które przejdą testy wytrzyma-
łościowe, sprawdzane są następnie
na żywych modelach, czyli świniach
domowych. Z uwagi na pewne podo-
bieństwa do człowieka pod względem
układu krążenia, a zwłaszcza z wyrzu-
tem krwi na obieg, zwierzęta te dają
najlepszą możliwość sprawdzenia sku-
teczności produktu.
Komitet ds. Taktyczno-Bojowej
Opieki nad Poszkodowanym (ang.
Comitee on Tactical Combat Casu-
alty Care) po wielu próbach zatwier-
dził trzy stazy do użytku w działa-
niach bojowych, głównie z przezna-
czeniem dla jednostek specjalnych.
Ich opis zamieszczam poniżej.
ty rzepem. Posiada element krępują-
cy, złożony z polimerowego „patyka”
oraz z elementu go zabezpieczają-
cego. CAT, pomimo wady, jaką jest
element utrzymujący pasek – rzep
zwany velcro – zaliczył wszystkie
testy. Wspomniana wada polega
na tym, że rzep nie toleruje kurzu,
igliwia, śniegu, piasku – a głównie
w takich obszarach poruszają się
operatorzy jednostek specjalnych.
CAT jest najczęściej stosowaną sta-
zą na świecie.
Kolejna ze staz – Special Ope-
rations Forces Tactical-Tourniquet
(SOFT-T) – również jest produktem
amerykańskim. Jej producentem jest
Tactical Medical Solutions. Wytwór-
ca i zarazem wynalazca tej stazy spę-
dził kilka lat w jednostce Delta Force
jako 18 Delta, co w nomenklaturze
jednostek specjalnych oznacza sta-
nowisko ratownika bojowego.
Staza z założenia nie różni się
zbytnio od CAT-a. Zamiast elemen-
tu blokującego w postaci rzepu
staza SOFT-T ma klamrę blokującą
ze śrubką zabezpieczającą. Opaska
ta jest węższa niż w stazie CAT, jed-
nakże bardzo dobrze spełnia swoją
funkcję. Element krępujący jest wy-
konany z aluminium pomalowanego
na czarno (w pierwszej wersji tej sta-
zy krępulec jest błyszczący). Zabez-
pieczeniem krępulca są plastikowe
trójkąty, o które zabezpieczamy alu-
miniowy element krępujący.
Wady i zalety
stosowanych staz
Pierwsza ze staz zatwierdzonych
do użytku w działaniach bojowych
to najbardziej popularna staza: CAT –
Combat Application Tourniquet, pro-
dukowana w Stanach Zjednoczonych
przez firmę Phill Durango. CAT jest je-
dyną stazą na wyposażeniu armii kana-
dyjskiej oraz stanowi opcję do kolejnej
stazy SOFT-T dla jednostek w Stanach
Zjednoczonych. W Polsce niektóre
z jednostek specjalnych policji i woj-
ska pozyskały ten sprzęt i z uznaniem
wykorzystują go jako zabezpieczenie
indywidualne podczas działań.
Combat Application Tourniquet
składa się z paska, który jest obszy-
SOFT-T gotowy do użycia
SOFT-T – zabezpieczenie krępulca
www.naratunek.elamed.pl
51
Edukacja
Wadą tego urządzenia są z pew-
nością elementy metalowe – zacisk
oraz śrubka, które w środowisku
wodnym, zwłaszcza morskim, mogą
przysporzyć wiele kłopotów, oraz
plastikowe trójkąty zabezpieczające.
Pomimo ww. wad bardzo wielu pa-
ramedyków z jednostek specjalnych
włącza stazę SOFT-T do swojego wy-
posażenia indywidualnego.
Trzecia zaaprobowana staza, Delfi,
produkowana jest przez firmę kana-
dyjską. Zrobiona jest na wzór mankie-
tu do mierzenia ciśnienia. Oczywiście
jest szersza i do jej produkcji wykorzy-
stano mocniejsze materiały, lecz bio-
rąc pod uwagę jej wielkość, cenę (jest
ok. 5-krotnie wyższa od CAT-a) i możli-
wość łatwego jej uszkodzenia, zazwy-
czaj jej zakup i użycie pozostawia się
raczej na szczeblu co najmniej szpita-
la polowego.
Opiszę jeszcze jedną stazę, która
pomimo tego, że nie figuruje jako
staza będąca wariantem wyposaże-
nia jednostek amerykańskich, ka-
nadyjskich, brytyjskich czy austra-
lijskich wchodzących w skład Komi-
tetu TCCC, znalazła swoje miejsce
w wyposażeniu indywidualnym Woj-
ska Polskiego. Tą stazą jest Mecha-
nical Advantage Tourniquet (MAT),
produkowana przez firmę Bio Cy-
bernetics International (USA).
Ta opaska zaciskowa nie została
poddana oficjalnym próbom prze-
prowadzanym przez instytucje woj-
skowe, choć dostępne są wyniki ba-
dań z komercyjnych laboratoriów
wykazujące jej skuteczność na koń-
czynach górnych. Zbudowana jest
ze stałego elementu (półkola) i osa-
dzonego na nim pokrętła, na którym
umieszczono miejsce do zapisania
godziny założenia stazy. Do półko-
la dołączony jest pasek (wg opinii
wielu ekspertów zbyt wąski, aby
powstrzymać krwotok tętniczy, oraz
na tyle wąski, aby uszkodzić tkankę)
zawierający zaczep, którym blokuje-
my taśmę o półkole.
Z wielu spostrzeżeń oraz opinii
osób pracujących z opisywaną sta-
zą wynika, że najsłabszymi ogniwa-
mi MAT-a są zbyt duży rozmiar oraz
zaczep mocujący, bardzo łatwo ule-
gający przypadkowemu rozpięciu.
W nowej wersji MAT-a zaczep został
udoskonalony, jednakże pomimo
wielu prób nie udało mi się wejść
w jego posiadanie i nie mogłem
sprawdzić jego skuteczności.
Stazę tę nazwali „stazą z Kandaha-
ru” (Kandahar Tourniquet).
Zasadą, o której należy pamiętać
podczas stosowania stazy, jest ozna-
kowanie poszkodowanego literą
„T” na czole oraz zaznaczenie czasu
założenia stazy. Brytyjskie i amery-
kańskie podręczniki wojskowe za-
lecały, by zapisywać czas założenia
opaski zaciskowej, używając krwi
poszkodowanego. W dzisiejszych
czasach wystarczy się do tego od-
powiednio przygotować, kupując...
niezmywalny pisak.
Należy pamiętać, że opisując
stazy jako pierwszy środek w opa-
nowaniu krwotoków, mam na myśli
wyłącznie środowisko taktyczne,
gdzie wiedza ta skierowana jest
głównie do operatorów nieposiada-
jących wykształcenia medycznego.
Łatwość, a jednocześnie zrozumie-
nie stosowanej techniki pozwoliły
na uratowanie wielu istnień ludz-
kich. Należy pamiętać, że tech-
niki stosowane przez terrorystów
w krajach zachodnich zaczynają
przypominać te stosowane na Bli-
skim Wschodzie i w rejonach walk
na całym świecie.
Chciałbym się mylić, ale wszyst-
ko wskazuje na to, że tak jak poli-
cjanci zaczynają się uczyć taktyki
wojskowej, tak ratownicy medycz-
ni będą musieli nauczyć się dzia-
łać w trudnych warunkach tak-
tycznych.
Warto zacząć
od… pisaka
Podczas działań w Afganistanie
armia kanadyjska, aby wzmocnić
morale oraz zadbać o współpracu-
jących w ich prowincji policjantów
i żołnierzy afgańskich, opracowa-
ła tanie rozwiązanie polegające
na wykorzystaniu gotowego mate-
riału w postaci paska oraz wycioru
od posiadanej przez nich broni.
MAT – mechaniczny element krępujący
MAT – widoczny element zabezpieczający pasek
52
Na ratunek 1/09
Plik z chomika:
joujo
Inne pliki z tego folderu:
nr 56 listopad 2009.pdf
(3567 KB)
nr 55 pazdziernik 2009.pdf
(5373 KB)
nr 54 wrzesien 2009.pdf
(4176 KB)
nr 53 sierpien 2009.pdf
(4937 KB)
nr 52 lipiec 2009.pdf
(3781 KB)
Inne foldery tego chomika:
Biała
Czarna
Czarna Taktyka
Czerwona Taktyka
Jednostki Specjalne
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin