Totalitaryzm 06.03.20.doc

Totalitaryzm, dyktatury europejskie 20.03.2006

Czemu akurat Stalin został następcą Lenina?

Najbardziej „predestynowany” do przystąpienia był Trocki.

Inni: Bucharin, Zinowiew, Kamieniew.

Trocki był twórcą idei rewolucji permanentnej oraz Armii Czerwonej, właściwie to przeprowadzał rewolucję bolszewicką. Stał na równi z Leninem, a w niektórych sprawach nawet wyżej.

Co potrafił Stalin, czego nie potrafił Trocki?

Trocki nie miał zdolności do prowadzenia intryg i gier w łonie partyjnym.

Dlaczego inni przywódcy bolszewiccy zgodzili się na objęcie przez Stalina stanowiska…?

Uważali, że był mniej niebezpieczny niż Trocki, co zresztą miało niewiele wspólnego z prawdą. Stalin zwiódł przeciwników wrażeniem, jakie wytworzył. Trocki powiedział o Stalinie, że był „genialnym przeciętniakiem”.

Stalin wykorzystał to przekonanie do walki o władzę → wszyscy walczyli przeciwko sobie, ale nie przeciwko niemu.

Trocki był człowiekiem myśli i wielkich czynów, Stalin był przecięty, brzydki J, realizował się dążeniem do władzy drogą intryg.

1922 – Stalin zostaje sekretarzem …

Nawet sprzeciw Lenina nic już nie znaczył - Stalin miał już tak umocnioną władzę.

„Kadry decydują o wszystkim” – Lenin.

Etapy usuwania przeciwników Stalina:

1.      Trocki wyeliminowany w 1925 przez układ Stalin – Zinowiew – Kamieniew

2.      Stalin – Bucharin – Rykow – Tomski przeciwko Kamieniewowi i Zinowiewowi, którzy sprzymierzyli się z Trockim

Dla Stalina względy ideologiczne nigdy nie miały znaczenia.

Stalin zbudował kult Lenina wbrew jego żonie (mauzoleum Lenina) oraz przy okazji budował swój kult – ten kult był istotnym powodem zajmowania przez Stalina wysokiej pozycji. Stalin budował ten kult świadomie – zdawał sobie sprawę, że człowiek potrzebuje religii – kult Lenina miał być religią świecką, „ateistyczną”. Lenin był prorokiem, jego ciało relikwiami, a Stalin apostołem. Przemówienie Stalina nad trumną Lenina było skonstruowane na wzór litanii („Towarzyszu Leninie, stojąc nad twoją trumną, przyrzekamy ci…”).

„Krótki kurs historii Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii bolszewików” – dla komunistów tak jak „Mein Kampf” dla nazistów.

Stalin u władzy.

1929 – rezygnacja z Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP)

1.      kolektywizacja rolnictwa (pomysł jeszcze Lenina) – wprowadzana przymusowo; chodziło o wyeliminowanie indywidualnej własności ziemi

1. 1. kołchozy i sowchozy
   2. kułak – propaganda kreowała pewne byty, które w rzeczywistości nie istniały (kiedyś kułak był bogatym rosyjskim chłopem)
   3. 1. Lenin: „bolszewicy powinni zwalczać kułaka, neutralizować średniaka, wpierać biedniaka”.
      2. Od słowa kułak powstały inne, np. rozkułaczanie czy podkułacznicy – wspomagają kułaków w ich oporze
      3. Pawlik Morozow – młody pionier – zadeklamował ojca, bo wyrabiał fałszywe paszporty dla chłopów (kułaczył J) → zesłano go na Syberię.

(w ZSRR dokonano paszportyzacji – chłop nie mógł pojechać ze wsi do wsi jeśli nie miał paszportu → przywiązanie do ziemi). „Pawkę” zabił dziadek wraz z rodziną w lesie JJJ Pawlik stał się wzorem w propagandzie → nowy człowiek, dla którego partia jest zawsze najważniejsza.

Komunizm chciał zniszczyć rodzinę, np. poprzez odebranie rodzicom możliwości wychowywania dzieci (pionierzy i inne organizacje młodzieżowe).

Jedyni jeszcze stosunkowo bogaci chłopi zamieszkiwali Ukrainę – dlatego spowodowano sztuczny głód (w świadomości Ukraińców jest on jak dla Żydów holocaust). Było to jedno z największych ludobójstw w historii, zginęło najprawdopodobniej 4-6 mln ludzi (według Ukraińców 14 mln).

Obszary głodu były otoczone kordonami wojska, które wpuszczały ludzi do środka, ale już nie wypuszczały. W ten sposób Stalin złamał opór wobec kolektywizacji oraz łamał opór narodowy Ukraińców (Ukraina była najżyźniejszymi terenami ZSRR).

// do Moskwy przyjeżdża George Bernard Shaw, Stalin nawet osobiście go oprowadza itp. → Shaw: „nigdy tak dobrze nie jadłem, jak w Moskwie”.

2.      industrializacja

1. 1. pracę wykonywali więźniowie Gułagu (obozy zapełnione po kolektywizacji)
   2. pracę wykonywali też ludzie w geście „czynu społecznego” (autentyczny entuzjazm)
   3. 1. ruch stachanowski  - wykorzystywanie idealizmu – młodzi ludzie ukształtowani przez propagandę w duchu poświęcenia itp. (wyrabianie 200, 300% normy itd.). Stachanow przekroczył normę o 1200% J

3.      Wielkie Czystki

1. 1. XVII Zjazd Partii – Kirow bardzo lubiany przez wszystkich → mógł zagrozić pozycji Stalina → zginął w zamachu dokonanym z jego inspiracji
   2. Po tym, jak Stalin zobaczył, że nie ma największego poparcia, zaczął Wielkie Czystki – „Zabijmy wszystkich, Bóg wybierze swoich”
   3. 1. Przetrzebienie elity sowieckiej doprowadziło do problemów ZSRR w II wojnie światowej – podczas Wielkich Czystek zginęło 300 tysięcy osób (i jest o nich dużo w literaturze, podczas gdy o Wielkim Głodzie na Ukrainie nie ma prawie nic, a zginęło kilkanaście razy więcej ludzi).

1