Europejska Komisja Gospodarcza ONZ:
Usytuowanie EKG w strukturze ONZ:
EKG jest komisją ONZ do spraw europejskich przy Radzie Gospodarczo-społecznej.
Geneza EKG:
EKG powstała w maju 1947 roku.
Gunnar Myrdal:
Był pierwszy sekretarzem generalnym EKG w latach 1947-1957
Cele EKG:
-pomoc przy odbudowie Europy ze zniszczeń wojennych
-dbałość o rozwój gospodarcz państw członkowskich
-podtrzymywanie i rozwój więzów gospodarczych
-promocja handlu i produktów europejskich
-współpraca naukowa i techniczna
-dbałość o rozwój transportu i racjonalne wykorzystanie źródeł energii
Terytorialny zakres oddziaływania EKG:
Wprawdzie EKG jest organizacją europejską ale należą do niej również: USA, Kanada, Izrael i byłe państwa ZSRR
Prawne formy działania EKG:
EKG może działać w formie:
-aktów wiążących(traktaty, umowy)
-tz. soft law(niewiążące zalecenia)
Dorobek traktatowy EKG:
-Europejski porozumienie dotyczące przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych(1957)
-Konwencja o ruchu drogowym(1968)
-konwencja o znakach drogowych i sygnałach(1968)
-Konwencja celna o międzynarodowym przewozie towarów w oparciu o karnety TIR(1975)
Działalność EKG na rzecz środowiska:
-Konwencja o transgranicznym zanieczyszczeniu powietrza na dalekie odległości(1979)
-Konwencja o cywilnej odpowiedzialności za szkody wyrządzone na skutek przewozu towarów niebezpiecznych drogą, koleją i żeglugą śródlądową(1989)
-Konwencja o ochronie i użytkowaniu rzek transgranicznych i jezior międzynarodowych(1992)
Rada Europy:
Geneza RE:
5 maja 1949 w Londynie podpisano statut RE, wszedł on w życie 3 sierpnia 1949 roku.
Cele i zadania RE:
Celami statutowymi są: czuwanie nad przestrzeganiem praw człowieka i demokratyzacją życia
Pozostałe cele to:
-popieranie rozwoju europejskiej tożsamości kulturowej i zwalczanie nietolerancji
-poszukiwanie sposobów rozwiązywania problemów nurtujących społeczeństwo(np. ksenofobia, nietolerancja, narkotyki)
-niesienie pomocy państwom Europy Centralnej i Wschodniej we wprowadzaniu reform politycznych
Członkowie założyciele RE:
Było to 10 państw które utworzyły RE:
-Belgia, Luxemburg, Holandia, Włochy, Francja, Wielka Brytania, Irlandia, Dania, Szwecja, Norwegia
Kryteria przyjęcia do RE:
Do członkowstwa w RE może kandydować państwo które akceptuje zasadę państwa prawa oraz zagwarantuje swoim obywatelom korzystanie z praw człowieka i podstawowych wolności.
Charakterystyka aktualnego stanu członków RE:
Obecnie do RE należą 43 państwa. Prawie wszystkie państwa europejskie ale są też członkowie z poza Europy(Armenia)
Wejście Polski do RE:
Polska przystąpiła do RE 26 listopada 1991 roku.
Struktura wewnętrzna RE:
Organami RE są:
-Zgromadzenie Parlamentarne RE
-Komitet Ministrów RE
-Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy
Zgromadzenie Parlamentarne RE:
Składa się z 291 członków oraz 291 ich zastępców. Oraz 15 gości i 15 obserwatorów. Członkowie są wybierani przez poszczególne państwa z członków ich parlamentów. Każdemu państwu przysługuje różna ilość reprezentantów. Obecnie przewodniczącyn Zgromadzenia Parlamentarnego RE jest Peter Schieder.
Komitet Ministrów RE:
Tworzą go ministrowie spraw zagranicznych wszystkich państw członkowskich. Spotykają się 2 razy do roku na sesjach. Oprócz ministrów każde państwo deleguje swojego stałego przedstawiciela do Komitetu Ministrów. Polskim przedstawicielem jest Krzysztof Kocel.
Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy:
Składa się z dwóch izb: regionów(składa się z przedstawicieli władz samorządowych), władz lokalnych(przedstawicieli rządowej administracji terenowej)
Podstawy prawne europejskiego systemu ochrony praw człowieka:
Podstawą jest Europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności przyjęta 4 listopada 1950 roku. Polska ratyfikowała tą konwencję 19 stycznia 1993.
Organizacja wewnętrzna Europejskiego Trybunału Praw Człowieka:
ETPC składa się z 4 sekcji. W każdej sekcji są:
-komitety(po 3 sędziów)
-izby(po 7 sędziów)
Oprócz tego jest jeszcze Wielka Izba(17 sędziów)
Wybór sędziów do ETPC
Sędziów do ETPC wybiera Zgromadzenie Parlamentarne na 6 lat, co 3 lata następuje zmiana połowu składu. Jest ich tylu ile jest państw członkowskich.
Katalog praw i wolności człowieka chroniony systemem RE:
EKPCiPW stworzyła katalog podstawowych praw przysługujących każdemu człowiekowi. Są to:
-prawo do życia
-zakaz tortur i pracy przymusowej
-prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego
-prawo do rzetelnego procesu
-prawo do poszanowania życia prywatnego
-prawo do poszanowania życia rodzinnego
-wolność wyrażania opinii
-wolność nauczania
-prawo do zbiorowej działalności
Dopuszczalność skargi do ETPC:
Skargę do ETPC może wnieść tylko obywatel państwa które podpisało Konwencję, powyczerpaniu toku instancji w swoim państwa. Nie można wnieść skargi jeżeli sprawa jest już rozpatrywana przez inny sąd międzynarodowy.
Polska wobec ETPC:
Polacy mają prawo wnoszenia skarg do ETPC od 1993 roku. Polskim sędziom w ETPC jest Jerzy Makarczyk.
Stosunek RE do kary śmierci:
Protokół nr 6 do EKOPCiPW wprowadza zakaz stosowania kary śmierci. Jednakże czyni to z dwoma wyjątkami. Karę śmierci można stosować za czyny popełnione podczas wojny lub w okresie bezpośredniego zagrożenia wojną.
Ochrona Praw socjalnych w systemie RE:
-Europejska Karta Socjalna
-Europejska Konwencja o Zabezpieczeniu Socjalnym
Działalność RE na rzecz cudzoziemców:
-konwencja o statusie prawnym pracowników migrujących
-Europejska konwencja o ekstradycji
Działalność RE na rzecz ochrony życia i zdrowia:
-Europejska Farmakopea
- Konwencją o prawach człowieka i biomedycynie
-Grupa Pompidou- grupa koordynuje politykę państw członkowskich w dziedzinie toksykomanii.
Działalność RE na rzecz bezpieczeństwa:
-Konwencja o zwalczaniu terroryzmu
-Konwencja o ochronie danych osobowych
Działalność RE na rzecz edukacji i kultury:
-Europejska Konwencja Kulturalna
-Konwencje o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy
-Europejskie Centrum kształcenia rzemieślników dla potrzeb konserwacji dziedzictwa architektonicznego
Działalność RE na rzecz sportu:
-Europejska Karta Sportowa i Kodeks Etyczny
-Konwencja o zwalczaniu niedozwolonych środków dopingujących
-Europejska konwencja w sprawie przemocy i ekscesów widzów w czasie imprez sportowych, a w szczególności meczów piłki nożnej
Demokracja lokalna i współpraca transgraniczna w działalności RE:
-Europejska Karta Samorządu Terytorialnego samorządów i władz terytorialnych
-Konwencja o Współpracy Ponadgranicznej
Działalność RE na rzecz przejrzystych finansów:
-Konwencja o praniu pieniędzy pochodzących z przestępstwa
-Konwencja prawnokarna o korupcji
-Konwencja cywilnoprawna o korupcji
Działalność RE w zakresie zwalczania przestępczości:
-Konwencja o przekazywaniu osób skazanych
-Europejska konwencja o pomocy prawnej w sprawach karnych
KBWE/OBWE:
Geneza systemu bezpieczeństwa europejskiego:
1 sierpnia 1975 roku podpisano protokół końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie(wszystkie państwa europejski oprócz Albanii oraz USA i Kanada).
Od 1 stycznia 1995 nazwa została zmieniona na Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
Podstawy prawne systemu bezpieczeństwa europejskiego:
1 sierpień 1975 akt końcowy KBWE
21 listopad 1990 Paryska Karta Nowej Europy
Konferencje przeglądowe:
Przed przekształceniem się KBWE w OBWE co 2-3 lata odbywały się koferencje mające na celu przegląd realizacji postanowień KBWE. Najważniejsze: 1991- Moskwa, 1992- Helsinki
Paryska Karta Nowej Europy:
Podpisana 21 listopada 1990. Stworzyła organizację wewnętrzną KBWE (Centrum Zapobiegania Kryzysom, Biuro Wolnych Wyborów, Sekretariat; oraz fora wielostronnych konsultacji: Rada i Komitet Wysokich Przedstawicieli)
Zasięg terytorialny:
Członkami OBWE są wszystkie państwa europejski oraz USA i Kanada. Państwami partnerskimi OBWE są Japonia, Korea Płd. oraz kraje Basenu Morza Śródziemnego: Algieria, Egipt, Izrael, Jordania, Maroko i Tunezja
Inicjatywa Środkowoeuropejska:
Quadragonale:
Utworzono w 1989, przez Austrię, Jugosławię, Węgry i Włochy
Pentagonale:
Utworzone w 199o po przystąpieniu Czechosłowacji
Heksagonale:
Utworzone w 1991 po przystąpieniu Polski
Inicjatywa Środkowoeuropejska(ISE):
Utworzona w 1992 po przystąpieniu Bośni-Hercegowiny, Chorwacji i Słowenii. Obecnie należy do niej 16 państw.
Organami ISE są:
-spotkania szefów rządów państw członkowskich(raz do roku)
-spotkania ministrów spraw zagranicznych(raz do roku)
-Komitet Krajowych Koordynatorów
ISE działa poprzez grupy robocze(stałych bądź powoływanych ad hoc). Każda grupa zajmuje się inną dziedziną i przewodniczy jej jedno z państw członkowskich. Obecnie jest 19 grup roboczych. Polska przewodnicz grupie do spraw rolnictwa.
Cele ISE:
-współpraca ekonomiczna i techniczna
-rozwój infrastruktury
-ochrona środowiska
-współpraca w dziedzinie nauki, techniki, mediów, kultury i edukacji
Wspólnoty Europejskie:
Geneza:
Europejska Wspólnota Węgla i Stali:
Została powołana 18 kwietnia 1951(zaczęła działać w 23 lipca 1952) przez Belgię, Luxemburg, Holandię, Włochy, Francję i Niemcy. Była powołana na 50 lat.
Cele EWWS:
-rozwój gospodarczy i podnoszenie standartów życia społeczeństw państw członkowskich,
-efektywna produkcja węgla i stali,
-zabezpieczenie interesów robotników,
-ochrona środowiska związana z wydobywaniem węgla i produkcją stali
Organy EWWS:
Organami EWWS są:
-Rada
-Wysoka Władza(przekształciła się w Komisję Europejską)
-Zgromadzenie(przekształciło się w Zgromadzenie Parlamentarne)
-Trybunał Sprawiedliwości
Europejska Wspólnota Gospodarcza:
Została powołana do życia traktatem o utworzeniu EWG (traktat rzymski; marzec 1957, wszedł w życie 1 stycznia 1958). W 1992 zmieniła nazwę na Wspólnota Europejska.
Cele EWG:
-równomierny rozwój gospodarczy,
-spójność ekonomiczna
-podnoszenie poziomu życia
Europejska Wspólnota Energii Atomowej(EUROATOM):
Powstała na mocy traktatów rzymskich.
Cele Euroatomu:
-pokojowa współpraca w dziedzinie rozwoju technologii jądrowych,
-utworzenie i szybki rozwój przemysłu nuklearnego,
-ustalenie jednolitych standartów i norm bezpieczeństwa.
Połączenie organów Wspólnot Europejskich:
25 marca 1957 podpisano układ o wspólnych organach wspólnot europejskich. Przewidywał on utworzenie dla wszystkich trzech wspólnot, jednego wspólnego organu parlamentarnego(Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne, później Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości).
Traktat o fuzji organów:
Został podpisany 8 kwietnia 1965. Przewidywał połączenie wszystkich organów wspólnot(utworzono Komisję Europejską z Komisji EWG i Euroatomu oraz Wysokiej Władzy EWWiS).
Jednolity Akt Europejski:
Został opracowany na konferencji Luksemburgu i Brukseli (9.09.1985 - 27.01.1986), a wszedł w życie1 lipca 1987. Utworzył Radę Europejską jako organ Unii Europejskiej.
Układy stowarzyszeniowe:
Układy te zawiera Rada działając jednomyślnie. Negocjacje poprzedzające zawarcie układu prowadzi Komisja.
Pierwszy etap rozszerzenia Wspólnot Europejskich(1972):
Przystąpiły wtedy: Wielka Brytania, Irlandia i Dania
Drugi etap rozszerzenia Wspólnot Europejskich(1981):
Przystąpiła wtedy Grecja.
Trzeci etap rozszerzenia Wspólnot Europejskich(1986):
Przystąpiły wtedy Hiszpania i Portugalia
Cele i zadania Wspólnoty Europejskiej:
przyczynianie się do:
-harmonijnego, zrównoważonego i trwałego rozwoju działań gospodarczych
-wysokiego poziomu zatrudnienia i opieki społecznej
-równości pomiędzy mężczyznami i kobietami
-trwałego i nieinflacyjnego wzrostu
-wysokiego stopnia konkurencyjności i zbieżności wyników gospodarczych
-wysokiego poziomu ochrony i podniesienia jakości środowiska naturalnego
-podnoszenia stopy życiowej i jakości życia, spójności ekonomicznej i społecznej
-solidarności pomiędzy państwami członkowskim.
Główne i pomocnicze organy Wspólnot Europejskich:
Parlament Europejski:
Zasady wyboru deputowanych do PE- są oni wybierani bezpośrednio przez sopłeczeństwa na pięcioletnią kadencję.
Skład PE- w skład PE wchodzą przedstawiciele społeczeństw państw członkowskich Wspólnot. Obecnie jest 626 deputowanych.
Kompetencje PE- kompetencje kontrolne: wobec Komisji(ma prawo zadawania pytań, rozpatruje doroczne sprawozdanie ogólne, ma prawo wniesienia wotum nieufności wobec Komisji, zatwierdza nowo powołaną Komisje), wobec Rady(ma prawo zadawania pytań)
Oprócz tego PE powołuje Rzecznika Praw Obywatelskich, ma udział w uchwalaniu budżetu, niektóre akty wymagają zgody PE.
Kompetencje legislacyjne PE- nie może sam wydawać żadnych aktów prawnych, może to robić jedynie wspólnie z Radą. Dodatkowo niektóre prawa tworzone przez Radę wymagają zatwierdzenia przez PE
Rzecznik Praw Obywatelskich- Jest powoływany przez PE. Ma kompetencje dochodzeniowe. Obywatele Unii mogą się zwracać do niego ze skargami(art. 138 TR)
Rad Ministrów/Rada Unii Europejskiej:
Skład Rady UE- po jednym przedstawicielu z każdego państwa członkowskiego, w randze ministra lub szefa rządu.
Zasady prezydencji w Radzie- przewodnictwo w Radzie zmienia się co 6 miesięcy...
gosicka