1
1) Jaka jest definicja pojęcia prawo finansowe?
Prawo finansowe, to ogół norm prawnych regulujących działalność finansową w danym państwie.
Akty prawne : Konstytucja RP, ustawy, rozporządzenia Ministra Finansów, Prezes NBP
-podmioty prawa publicznego (ZUS)
-podmioty prywatno-prawne (banki, domy maklerskie )
2) Omówienie systematyki prawa finansowego wraz ze wskazaniem przykładowych aktów prawnych
Systematyka wskazuje na pewne grupy podmiotów:
- Prawo budżetowe (ustawa o finansach publicznych i ustawa budżetowa, Rozporządzenia Ministra Finansów
- Prawo podatkowe ustawa o podatku VAT, ustawa o podatku akcyzowym, ustawa o podatku od osób fizycznych, akty prawa wspólnotowego dyrektywa nr 6 112/2006 dotycząca podatku od towarów i usług)
ustawa o podatku akcyzowym
- Prawo celne wspólnotowy kodeks celny, ustawa prawo celne
- Prawo finansowe ubezpieczeń gospodarczych i społecznych ubezpieczenia majątkowe i na życie, ustawa o działalności ubezpieczeniowej ,wybrane regulacje kodeksu cywilnego dotyczące umowy ubezpieczeń
- Prawo finansowe jednostek samorządu terytorialnego ustawa o samorządzie gminnym, ustawa o samorządzie gminnymi wojewódzkim, ustawa o podatkach i opłatach lokalnych
- Prawo walutowe i dewizowe ustawa prawo dewizowe
- Prawo bankowe ustawa prawo bankowe, ustawa o NBP
- Prawo finansowe podmiotów gospodarczych ustawa o swobodzie działalności gospodarczej
(spółki kapitałowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, spółki prawa handlowego nie mające osobowości prawnej czyli partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne, jawne oddziały i przedsiębiorstwa podmiotów zagranicznych, podmioty spółek cywilnych osoby fizyczne prowadzące zorganizowaną jednoosobową działalność gospodarczą.
3) Analiza budowy normy prawno-finansowej
a)Hipoteza
–powołanie się na akt normatywny (źródło prawa z którego wynika jej obowiązywanie
-powołanie się na stan faktyczny, który uzasadnia dyspozycję normy
b)Dyspozycja – to przedmiot normy czyli określone zachowanie stanowiące uprawnienie jednego podmiotu a zobowiązanie drugiego, może być ono szczegółowo określone co do miejsca i sposobu jego wykonania
oraz podmioty normy czyli czynny, który jest uprawnionym i bierny – zobowiązany
-podmioty uprawnione –(czynne) beneficjenci ( podmioty II instancji)
-podmioty zobowiązane-(bierne) prywatno prawne
c)Sankcja – czyli kara, z reguły są to dolegliwości karne lub materialne (kodeks karno-skarbowy, wpis do rejestru skazanych) W prawie karno-skarbowym musi wystąpić badanie czy jest to wina umyślna czy nieumyślna (naruszenie prawa podatkowego VAT, ustawa o podatku dochodowym, nie ujawnienie dochodów 75%, osoby prawne 50%,podatek od spadków i darowizn 20% )
4) Jakie są źródła prawa finansowego wraz ze wskazaniem przykładowych aktów prawnych
Są dwie grupy źródeł:
I. Źródła ustrojowe –prawa finansowego (Konstytucja RP, przepisy związane z prawem budżetowym
II Źródła prawa lokalnego
Prawo materialne (ustawa VAT, ustawa prawo bankowe, ustawa o działalności
Ubezpieczeniowej)
Prawo formalne (procedury związane z postępowaniem ustawa ordynacja podatkowa,
postępowanie podatkowe)
Prawo państwowe- ustawa o podatku akcyzowym, ustawa prawo dewizowe.
Prawo lokalne-ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, ustawa o samorządzie
gminnym, powiatowym, wojewódzkim
5. Finanse publiczne a finanse prywatne – podobieństwa i różnice.
A) Fundusze publiczne gromadzone są na zasadzie i państwo tworzy pewien system norm prawnych (organy kontroli skarbowej, podatkowej, nadzór bankowy. Przeznaczone są na zaspokojenie potrzeb publicznych
B) Szeroki zakres znaczeniowy
C) Operacje finansowe dokonywane w zakresie finansów publicznych rzutują na ogólną równowagę finansową państwa
6. Co to są środki publiczne
Środki publiczne to:
a) dochody publiczne-daniny publiczne podatki, opłaty , cła, i inne dochody wynikające z umów cywilno-prawnych
b) przychody budżetów jednostek samorządu terytorialnego pochądzące ze sprzedaży papierów wartościowych , prywatyzacji majątku, z otrzymanych kredytów i pożyczek.
Całość dochodów i wydatków jest przedstawione jako ustawa budżetowa
c) bezzwrotne środki ze źródeł zagranicznych oraz przychody jednostek organizacyjnych pochodzące z ich działalności, środki pochodzące z Unii Europejskiej
7)Jakie procesy obejmują finanse publiczne?
a. pobieranie i gromadzenie dochodów
b. wydatkowanie środków publicznych
c. finansowanie deficytu
d. zaciągnięcie zobowiązania
e. zarządzanie środkami publicznymi
f. zarządzanie długiem publicznym
8)Jak realizowana jest w praktyce zasada jawności finansów publicznych
Jawność finansów publicznych jest realizowana w szczególności przez:
a) jawność sejmowej debaty budżetowej i debat budżetowych jednostek samorządu terytorialnego
b) jawność sejmowej debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa i debat nad wykonaniem sprawozdań budżetowych jednostek samorządu terytorialnego
c) podawanie do publicznej wiadomości
-kwot dotacji udzielanych z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego
-zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych w zakresie poboru poszczególnych rodzajów podatków( przez Ministra Finansów)
d) udostępnienie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek należących do sektora finansów publicznych
9) Co to jest budżet państwa i jakie podmioty są z niego finansowane
definicja budżetu państwa: budżet państwa jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów
a) organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa
b) sądów i trybunałów,
c) administracji rządowej.
Budżet uchwalany jest w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego czyli roku budżetowego. Dla budżetu państwa włączone są środki pochodzące ze źródeł zagranicznych , które nie podlegają zwrotowi i finansowane są z nich wydatki.
10 )Jaka jest zawartość treściowa ustawy budżetowej? Co określa w swojej treści ustawa budżetowa
Ustawa budżetowa ustala:
-a) dochody budżetu państwa wg źródeł, części i działów klasyfikacji budżetowej(sejm, senat, prezydent, władza państwowa, rzecznik praw obywatelskich , główny inspektor ochrony danych osobowych, organy przestrzegania prawa , organy kontroli prawa)
b)wydatki budżetu państwa, (sądy cywilne, karne, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, sądy administracyjne, wojewódzkie sądy administracyjne, naczelny sąd administracyjny)Trybunały: Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu
c)deficyt budżetu państwa oraz źródła jego pokrycia (ministrowie, wojewodowie)
d)limity zatrudnienia w administracji rządowej
e)przychody i rozchody budżetu państwa
f)plany przychodów i wydatków państwowych funduszy celowych
g)zestawienie dotacji dla państwowych agencji i fundacji z udziałem Skarbu Państwa
- zakres i kwoty dotacji przedmiotowych (przyporządkowanie środków poszczególnym ministrom)
- wykaz jednostek otrzymujących dotacje podmiotowe i ich wysokość.
11. Definicja pojęcia systemu budżetowego ?
System budżetowy- zespół norm prawnych organizacje finansowych organów państwa i instytucji objętych gospodarką budżetową oraz zasoby pobierania dochodów pieniężnych na rzecz budżetu państwa a także zasady ich wydatkowania
12) Na czym polega gospodarka budżetowa w jakim czasookresie ona występuje
Proces planowania budżetowego zajmuje się Minister Finansów, który przedstawia projekt ustawy budżetowej. Projekt wysyłany jest do poszczególnych ministrów. Projekt zatwierdzony jest przez Radę Ministrów i przekazywany do sejmu. Bez podpisu prezydenta ustawa jest nieważna i nie obowiązuje.
a. planowaniu budżetowym
b. gromadzeniu dochodów budżetowych
c. dokonywaniu wydatków budżetowych (między styczniem a grudniem)
d. kontroli przestrzegania dyscypliny finansowej (budżetowej)
Występuje w roku budżetowym.
9) Jakie elementy zawiera uzasadnienie do projektu ustawy budżetowej?
Projekt ustawy budżetowej zawiera uzasadnienie składające się z:
- głównych celów polityki społecznej i gospodarczej
- założeń makroekonomicznych na planowany rok budżetowy i dwa kolejne lata dotyczące kształtowania się PKB, państwowego długu publicznego oraz długu Skarbu Państwa oraz poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych.
13Jakie są funkcje budżetu państwa i na czym one polegają?
a) Rozdzielcza (Redystrybucyjna) – gromadzenie, podział i wydatkowanie zasobów pieniężnych na sfinansowanie wydatków ponoszonych przez państwo (sferę budżetową, fundusze ubezpieczeń społecznych, przedsiębiorstwa, gminy).
Obok wydatków obligatoryjnych wyróżniamy szereg form wspierania procesów gospodarczych:
a. dotacje inwestycyjne
b. dopłaty do kredytów na wybrane cele,
c. wydatki związane z poręczeniami państwowymi,
d. wydatki na promocję eksportu,
e. wydatki na prywatyzację,
W wyniku redystrybucji dochodów budżetu państwa następuje przeniesienie części dochodów pomiędzy:
- różnymi działami gospodarki narodowej,
- różnymi regionami kraju,
- różnymi grupami ludności,
- różnymi państwami (pożyczki zagraniczne).
b) Kontrolna – ściśle związana z funkcją rozdzielczą , gdyż proces gromadzenia i wydatkowania środków budżetowych jest kontrolowany pod kątem oceny celowości, legalności i efektywności gospodarki budżetowej
14 )Jakie są znane rodzaje kontroli budżetowej i na czym polegają?
- ex ante – wstępna –odnosząca się do planu budżetowego
- bieżąca – w toku wykonywania planu budżetowego
- ex post – odnosi się do prawidłowości wykonania planu budżetowego.
15 Charakterystyka klasyfikacji budżetowej i jej kryteria: Jakie są kryteria klasyfikacji budżetowej
Kryteria:
a) podmiotowe – podział resortowy, każda część odpowiada poszczególnym organom administracji rządowej (np. budżet Ministerstwa Kultur i sztuki, lub sportu)
b) przedmiotowe – funkcjonalne – podział wg źródła pochodzenia np. podział dochodów na dochody od osób prawnych lub fizycznych a wydatków wg celów przeznaczenia środków. Dochody i wydatki podlegają podziałowi na działy i rozdziały a te z kolei na np. dział-szkolnictwo zawodowe, rozdział-szkoły zasadnicze, technika, licea zawodowe
c) rodzajowe – paragrafy – określają rodzaj dochodów np. VAT a także rodzaje wydatków np. (wynagrodzenia osobowe, usługi).W obrębie paragrafów można dokonać szczegółowego podziału na tzw .pozycje.
16)Jaka jest definicja i rodzaje dochodów budżetu państwa?
Definicja: Dochody- wszelkie wpłaty dokonywane na rzecz budżetu pochodzące od przedsiębiorstw państwowych, sektora prywatnego, ludności czy z zagranicy.
Dochody rzeczywiste: pochodzą od jednostek spoza systemu budżetowego m.in. od podmiotów gospodarczych i osób fizycznych i kształtują wielkość budżetu.
Dochody rozliczeniowe: zwane przelewami wewnątrz budżetowymi polegają na przesuwaniu dochodów budżetowych między budżetem państwa, a budżetami lokalnymi gmin, powiatów, województw
17) Jakie są Kryteria klasyfikacyjne dochodów budżetu państwa wraz z przykładami:
a) Ekonomiczne – grupowanie wg źródła pochodzenia np. od podmiotów gospodarczych czy osób fizycznych.
b) Prawne:
- Bezzwrotne: podatki - Zwrotne: obligacje
- Odpłatne: świadczenia od państwa (opłata skarbowa) - Nieodpłatne: podatki
- Przymusowe: podatki -Dobrowolne : podatki
- Zasadnicze: podatki - Uboczne :cła
c) Organizacyjne: budżetu państwa i gmin.
18) Charakterystyka podatkowych i nie podatkowych dochodów budżetu państwa: Charakterystyka katalogów dochodu budżetu państwa z podziałem na dochody podatkowe i poza podatkowe
a) Podatki i opłaty, które na mocy odrębnych ustaw nie stanowią dochodów jednostek samorządu terytorialnego funduszów celowych oraz innych podmiotów sektora finansów publicznych.
b) Cła.
c) Wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.
d) Dywidendy.
e) Wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego.
f) Wpłaty nadwyżek środków obrotowych państwowych zakładów budżetowych oraz części zysku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych.
...
gosicka