Socjologia Edukacji – pytania podkreślone są nieopracowane !!!

1.     Co łączy, a co różni socjologię wychowania a pedagogikę

Pedagogika to należąca do nauk społecznych, nauka o wychowaniu. Początkowo termin obejmował opiekę, nauczanie i wychowanie dzieci, z czasem pedagogami zaczęto nazywać osoby zajmujące się wychowaniem zarówno praktycznym jak i teoretycznym. Zajmuje się ona formułowaniem teorii, celów, treści, metod, środków i form procesu wychowania, a także stanowi zasób wiedzy praktycznej na ten temat. Zadaniem pedagogiki jako nauki jest wyposażenie tych, którzy organizują przebieg nauczania i wychowania w wiedzę o skuteczności różnego rodzaju zabiegów dydaktyczno-wychowawczych.

Socjologia wychowania – dział edukacji, który zajmuje się szeroko pojmowanym środowiskiem wychowawczym, procesem uspołecznienia, który może być formalnie lub nieformalnie zorganizowany. Zajmuje się oświatą, szkolnictwem i wszelkimi organizacjami wchodzącymi w skład uspołecznienia wychowanka.

2.     Czym jest wychowanie

Wychowanie to proces społeczny, planowany, uświadamiany, ukształtowanie osobowości jednostek, przekazywania wiedzy i uczuć i rozwoju fizycznego. Interakcja między jednostką a społeczeństwem. Formalne kształtowanie = edukacja. Wychowanie – proces, działanie podejmowane przez organizację, instytucję rodziny oraz szkoły.

3.     Środowisko społeczne a środowisko wychowania

Wychowanie to proces społeczny, planowany, uświadamiany, ukształtowanie osobowości jednostek, przekazywania wiedzy i uczuć i rozwoju fizycznego. Interakcja między jednostką a społeczeństwem. Formalne kształtowanie = edukacja. Wychowanie – proces, działanie podejmowane przez organizację, instytucję rodziny oraz szkoły.

Środowisko wychowawcze jest to element środowiska społecznego. To rodzice (szczególnie matka), nauczyciel, szkoła, instytucje wychowania pośredniego, grupy rówieśnicze.

Instytucje wychowania: Naturalnego – w skali osiedla (rodzina, grupa rówieśnicza), dzielnica (banda, paczka). Bezpośredniego – osiedle, szkoła, wycieczki, obozy, wykłady, odczyty, samorządy), dzielnica (LO, dom kultury, obozy, kolonie, kursy), miasta (uczelnie, pałac kultury, obozy). Pośredniego – osiedla (służba zdrowia, przychodnia, kino), dzielnica (zakład pracy, szpitale teatr, biblioteka), miasto (wczasy, filharmonia, muzea), kraj (TV, radio, prasa).

Środowisko społeczne to zestaw osób oraz grup oddziałujących na człowieka. Środowisko społeczne kształtuje każdą osobę podczas jej rozwoju częściowo determinując jej poglądy zachowania i możliwości.

4.     Co to znaczy, że człowiek jest istotą społeczną. Koncepcje teologiczne i socjologiczne

Człowiek  tworzy historię i kulturę dzięki temu , że jest wyposażony w rozum , że ma naturę zdolną do rozwoju , a także do przekazywania różnych właściwości na drodze dziedziczenia oraz uczestnictwie w życiu społecznym.

         Istota ludzka może być badana z różnych punktów widzenia ( teologiczny i socjologiczny)

Teologiczny :

- człowiek jako twór boga rodzi się „ludzki”

- ta „ludzkość” odróżniająca człowieka od zwierzęcia pochodzi od stwórcy

                Socjologiczny:

- jednostka ludzka zyskuje człowieczeństwo dzięki życiu społecznemu

- człowiek uzyskuje „ludzkość” żyjąc w społeczeństwie

5.     Jakie relacje powinny zachodzić miedzy jednostką a społeczeństwem?

Trzy teorie na temat stosunku jednostki do społeczeństwa.

- Organistyczna (Platon, Spencer) – społeczeństwo jest pierwotne w stosunku do człowieka, jest organizmem i decyduje o naturze, o istocie swej części, jaką jest człowieka. Społeczeństwo uznali za rzeczywistość pierwotną, a jednostkę ludzką za część i wytwór społeczeństwa. Osoba ludzka spełnia jedynie funkcje względem organizmu. Prowadziło do totalitarnych teorii.

- Mechanicystyczna, atomistyczna czy też nominalistyczna, umowy społecznej (Demokryt, Spencer, Hobbes, Locke, Rousseau) – istnieją jedynie rzeczy jednostkowe, zaś całości systemy są jedynie tworami umysłu ludzkiego. Społeczność jest tworem myśli ludzkiej, jest to nazwa, której nie odpowiada żaden desygnat w świecie rzeczywistości. Społeczność oznacza wykonywanie przez ludzi zgodnie z zawartą umową pewnych czynności podobnych lub uzupełniających się. Dobro powszechne jest sumą dóbr największej liczby jednostek.

- Funkcjonalna (Sorokin, św. Tomasz i Augustyn) – społeczeństwo nie jest bytem substancjalnym, ale są nim jedynie osoby ludzkie, które społeczeństwo czy społeczeństwa tworzą. Społeczności ludzkie istnieją realnie, są całościami odrębnymi od osób które je tworzą. Społeczność jest bytem przypadłościowym, realnym i polega na powiązaniu uzależnieniu się zespołem stosunków podporządkowania i współpracy przez osoby daną społeczność tworzące. Owo połączenie dokonuje się dla osiągnięcia określonego dobra. Społeczeństwo ma charakter więzi duchowej. Jej zadaniem jest osiąganie dobra wspólnego dla wszystkich. Realizacja dóbr jednostkowych następuje za pośrednictwem dobra wspólnego. Osoba ludzka jest autonomiczna i wyrasta ponad zbiorowość, z drugiej zaś strony jest w pewnym zakresie podporządkowana społeczności.

6.     Jakie są i co stanowi granicę relacji?

chodzi o hasło niejakiego Berger'a, że "Społeczeństwo to mury naszego więzienia" Tymi murami są: - instytucje społeczne - kontrola społeczna - imperatyw instytucjonalny ( nakazy i zakazy co do naszego zachowania w danej sytuacji) - system rang i uwarstwienie - etyka zawodowa Co więcej, to my sami jesteśmy strażnikami owych murów Co do granic relacji jednostka-społeczeństwo, to społeczeństwo wobec jednostki musi przestrzegać: - Prawa do bytu - Prawa do rozwoju - Prawa do godności - Prawa do wolności - Prawa do wyboru zawodu Jeżeli pod uwagę wziąć jednostkę i granice jej relacji względem społeczeństwa, to jednostka musi respektować - Dobro wspólne - Dobra duchowe

7.     Czy postawy można zmieniać?

Trzy procesy zmian postaw: Uleganie. Stosowanie kar i nagród. Identyfikacja (nasycenie związków z grupą lub jednostką). Internalizacja (samorzutnie sterujemy procesem, uwewnętrznienie). W warunkach naturalnych jest zjawisko wzmacniania postaw, mamy możliwość wyboru. W eksperymencie chcemy spełniać oczekiwania innych bo badacz pewne rzeczy narzuca.

8.     Czym jest kultura?

Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania). Najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co jest biologicznie odziedziczone. Inna definicja: (w wiki napisano, że tak kulturę rozumie socjologia:))"wydzielony obszar życia i działalności grup ludzkich".

9. Jak kultura wpływa na Zycie społeczne? Kultura wpływa na nas różnymi drogami:

·          socjalizacja i kształtowanie osobowości jednostki

·          tworzenie i ustanawianie norm i wartości

·          stwarzanie modeli instytucji i systemów społecznych

10.             Kultura a natura

„Człowiek zwierzęciem symbolicznym” – tworzy kulturę z natury. Herder – wszystkie ludy maja kulturę – nawet dzicy

11.             Teorie społeczeństwa informacyjnego

"społeczeństwa informacyjnego", Jest to etap społeczeństwa skupiającego się na narzędziach dostępu do informacji. Zaś istotą ów fenomenu jest przede wszystkim rozwój powszechnej dostępności do informacji, demonopolizacji rynku pracy, jak i rozwoju bogatych możliwości dostępu do treści, tak by społeczeństwo połączyć w „sieć”, która jest instrumentem dla kultury, niekończących się konstrukcji i dekonstrukcji dla wspólnot politycznych, dla pracy (są elastyczne i atrakcyjne), dla gosp. Kapitalistycznej (innowacja tech., globalizacja, zdecentralizowanie skupienia), dla organizacji społecznych – WŁADZĘ MA TEN KTO KONTROLUJE PRZEŁĄCZNIKI I PODSTAWOWE ŹRÓDŁO: KSZTAŁTOWANIA , PRZEWODZENIA - najważniejsza jest informacja, traktowana jest jak towar - w gospodarce liczą się firmy zajmujące się przetwarzaniem i gromadzeniem, użytkowaniem informacji - w strukturze gospodarczej dominuje wysoko rozwinięty sektor nowych usług, m. In. Bankowość, telekomunikacja - dostęp do informacji jest dostępny, głównym medium INTERNET wg Castellsa „społeczeństwo informacyjne”, cechujące się: - otwartą strukturą, zdolna do rozprzestrzeniania się bez ograniczeń - komunikacja człowieka w ów sieci polega na podzielaniu tych samych wartości i celów - jest podatna na innowacje Społeczeństwo sieci – społeczeństwo gdzie kultura przezwyciężyła naturę (dokładnie po rew. Przemysłowej) – proces pracy uwolnił nas od siły natury, lecz podporządkował nas otchłaniom nacisku i ucisku (czas walki z naturą, aby ja pokonać). Kultura wypiera naturę na miejsce, gdzie przyroda jest sztucznie odtwarzana jako forma kultury. Przez co powstaje czysty wzorzec interakcji społecznej i organizacji społeczeństwa. Informacja to element org. Społecznej – tworzy kapitalizm informacyjny, kultura uzyskuje autonomię w stosunku do materialnej bazy naszej egzysntencji.

12.             Czy ktoś kto się uczy ma lepiej w życiu

„Można robić karierę nie ucząc się. Ale to wyjątki potwierdzające regułę. Brak wykształcenia ogranicza, utrudnia funkcjonowanie w dzisiejszych realiach, posidanie go – zdecydowanie to ułatwia. Z badan przeprowadzonych przez Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach, jasno wynika, że tylko 6,5 proc. bezrobotnych to osoby po studiach.A jednak dobrze wykształceni decydują się na emigrację podejmując prace dobrze opłacaną, aczkolwiek najczęściej znacznie poniżej swoich kwalifikacji. Czy warto, więc inwestować w naukę? Decyzję każdy musi podjąć sam. Ale warto pamiętać, że uczymy się nie tylko po to, by znaleźć dobrze płatną pracę…(…)Większość uczy się po to, by zrobić karierę zawodową. Ale nie w potocznym rozumieniu, według którego kariera równa się dobry samochód i złoty zegarek. Kariera to stabilny przebieg życia zawodowego. Ci, którzy nie mają wykształcenia są w trudnej sytuacji. Bo ukończenie szkoły średniej, pomaturalnej czy wyższej świadczy nie tylko o poziomie kwalifikacji, ale także o posiadaniu określonych cech: umiejętności samoorganizacji, pracy w zespole, łatwości uczenia się i adaptacji do nowych warunków. Nauka to najciekawsza strona życia. Warto się uczyć dla siebie. Sokrates oddał życie za to, żeby poznać świat. Uczenie się nadaje życiu sens. Generalnie ci, którzy dużo wiedzą, są doceniani. Niestety, nie w Polsce. Dobrze byłoby, gdyby was nie było - tak traktowana jest u nas inteligencja. Wykształconym ludziom proponuje się emigrację. Chyba, dlatego, że dzięki temu jest mniejszy kac moralny. Wyjadą - będzie spokój. A nauka to dziś drogie hobby. Bo o materialnych korzyściach trudno mówić. Przecież młodych, studiujących nazywa się "pokoleniem 1.200 brutto". A trzeba się uczyć, jeśli chce się robić cokolwiek. I to jest takie zamknięte koło. Mimo że na Śląsku nie ma tradycji inteligenckich, to celem każdego rodzica jest, by dziecko wykształcić. Uważają, że jest to najlepszy "posag" jaki mogą im dać. I to jest dobre podejście. Żyjemy w społeczeństwie, gdzie liczą się dyplomy. Dlatego trzeba w naukę inwestować.(…)”

13.             Zalety i wady w. p. [wychowanie pośrednie]

Wady

-obniżenie standartów maralnych

-umacnianie hedonizmu i egoizmu

-despersonalizacja kontaktów międzyludzkich

-bierność+samokształcenie

+szerszy zakres styczności

+samodzielność kształtowanie środowiska(?)

+Nie trzeba tworzyć znaczeń

-powstanie nowych problemów

-Świat oderwanych wyciągów cudzych myśli (?)

-erotyzacja wyobraźni, tworzenie postawy "mieć"

-wzrost agresji

14.             Jak sobie radzić z instytucjami wychowania pośredniego i brakiem kontroli

" Jeżeli będziemy rozmawiać na temat tego, co dzieci oglądają, w co grają i będziemy kontrolować czas spędzany z mediami, to oczywiście unikniemy wielu problemów. Największą uwagę należy przywiązywać do najmłodszych. Nie możemy generalizować, to nie jest tak, że każde dziecko będzie podlegało złym wpływom. To zależy od tego jak jest przygotowane do odbioru, ile czasu spędza przed telewizorem czy komputerem i - oczywiście - od rodziców. Czy dokonują selekcji treści docierających do ich dziecka, czy z nim rozmawiają, o tym co oglądają. Rozmowa może zminimalizować negatywny wpływ bajki, gry czy filmu, pomoże dziecku odróżnić fikcję od rzeczywistości. A to jest niezwykle ważne. "

15.             wady i zalety e-gazety

[Strasznie dziwne pytanie i nie wiem, czy traktować je dosłownie, no ale spróbujmy...] http://www.chip.pl/arts/archiwum/n/articlear_167266.html

16. Dlaczego edukacja jest tak powszechna?

POWSZECHNOŚĆ EDUKACJI:

1.     Rozwój industrializacji (przemiany gospodarcze)

·       Rządy krajów rozwiniętych i rozwijających się zmierzają do rozwoju za pośrednictwem masowej edukacji.

·       Wzmagające postęp technologiczny i współzawodnictwo (rywalizacja) przedsiębiorstw, koncernów (akumulacja kapitału), systemów społeczno – ekonomicznych.

2.     Postęp technologiczny – przyspieszenie rozwoju nauki i techniki (rozwój   skokowy)

3.     Indywidualne potrzeby młodych ludzi. Wykształcenie to inwestycja.

4.     Funkcjonalizm – wzrost edukacji odpowiada na ilościowe i jakościowe zmiany rynku (wzrost kwalifikacji osób, praca umysłowa najważniejsza, społeczeństwo ekspertów – dobrze wykwalifikowani menadżerowie)

5.     Wg. Pierre Bordieu: „Szkoła selektywnie przejmuje, umacnia i rozwija określony kapitał kulturowy społeczeństwa”

6.     Ekonomiczna teoria kapitału ludzkiego.

·       Wykształcenie, wiedza i umiejętności szkolne maja wartość ekonomiczną. Wzrost kapitału ludzkiego wyzwala istniejące rezerwy produkcyjne.

·       Ważny jest kapitał oświatowy – determinuje poziom naszego przygotowania do wykonywania danego zawodu. Im wyższy poziom wykształcenia pracowników tym lepsze efekty gospodarcze.

·       Rządzą tu prawa popytu i podaży (rywalizacja podobna do tej na rynku – pracodawca weźmie tylko najlepszych)

·       Wszystkie zmiany w systemie edukacji są wtórne w stosunku do wcześniejszych zmian gospodarczych. Edukacja odpowiada potrzebom społeczeństw industrialnych, legitymizuje istniejący układ władzy, dostosowuje osoby do istniejącego układu pozycji społecznych

7.     Teorie socjologiczne:

·       Konkurs statusów – zapotrzebowanie na pracowników z wyższym wykształceniem wcale nie wzrasta gwałtownie i nieprzerwanie. Najważniejsze umiejętności nabywa się dopiero w pracy a nie w szkole. Szkoła pełni funkcje alokacyjną i selekcyjną – to zrodziło „inflację dyplomów” która przenosi się na coraz wyższe szczeble edukacji (doktorat).Wysoki poziom solaryzacji wśród starszych osób – coraz dłużej się kształcimy. Szkoła magazynuje ludzi.

·       Szkoła służy celom elit politycznych. Państwo za pomocą odpowiedniego kształcenia stymuluje postęp społeczny i lansuje wzory i wartości. System oświaty indoktrynuje ludzi przekonaniami i wartościami, które SA niezbędną dla gospodarki rynkowej. Kształcenie jest związane z ekonomią po to aby utrwalać dany system klasowy. Uspokaja tych, którzy nie radzą sobie ekonomicznie w społeczeństwie. Przepustka do prestiżu, wyższego statusu i pozycji. Wykształcenie też uczy bierności – tłamsi osobowość, wychowankowie dobrze skonstruowanymi częściami systemu. Struktury edukacyjne generują nowe pozycje w sferze zawodowej.

8.     Instytucje edukacji – system struktur biurokratycznych z funkcjami:

·       Socjalizacyjną.

·       Gromadzi wiedzę.

·       „przepisuje” ludzi do danego miejsca w społeczeństwie.

·       Wytwarza nowe systemu kulturowe.

·         Tworzy i utrwala granice między klasami i grupami statusu społecznego.

·       Uczy przystosowania do porządku społecznego.

17. Kim jest nauczyciel w odróżnieniu od pozostałych elementów środowiska wychowania

*Nauczyciel:

·         Powinien inicjować bogate interakcje z uczniami i między nimi (a nie skłaniać do pracy indywidualnej).

·         Pomóc uczniom w krytycznym postrzeganiu rzeczywistości, w odkrywaniu, analizowaniu i interpretowaniu pojęć i znaczeń.

·         To „pracownik naukowy ciągle testujący hipotezy”.

·         To nie ktoś kto tylko przekazuje wiedzę, ale także diagnostyk, specjalista w zakresie pomocy naukowych, konsultant trener, ekspert.

·         Pokazuje uczniom, ze każdy uczestnik procesu uczenia się (wraz z nim) jest aktywnym uczniem i nikt nie zna wszystkich odpowiedzi na wszystkie nurtujące pytania.

·         Jego strategie to: jasne przedstawienie celów lekcji, ścisłe określenie zakresu nauki, umieszczenie uczniów w grupach pracy, udzielanie pomocy, odpowiadanie na pytania, dbanie o poszerzenie umiejętności podtrzymywania kontaktów interpersonalnych przez uczniów, ocenianie osiągnięć uczniów (jakie SA wzajemne kontakty uczniów w grupie).

·         ...