Negocjacje i mediacja w administracji
1. Przyczyny, istota i cel pozasądowych sposobów rozstrzygania sporów
* Pojęcie konfliktu i sporu:
Konflikt – jest to sytuacja w której co najmniej 2 niezależne od siebie osoby, spierają się o ograniczone zasoby bądź o realizacje interesów, które są lub wydają się być niemożliwe do pogodzenia.
Konflikt – termin interdyscyplinarny. Wyróżnia różnego rodzaju konflikty:
- konflikt psychiczny – jednoczesne występowanie sprzecznych lub wzajemnie wykluczających się impulsów, pragnień lub niemożliwych do pogodzenia racji
- konflikt behawioralny – układ sprzecznych lub rozbieżnych działań stron
- konflikt społeczny – typ stosunków społecznych występujący wówczas, gdy jednostki lub grupy społeczne (np. klasy, warstwy) rywalizują o różnego rodzaju dobra.
Źródła konfliktu:
- konflikt wartości
- konflikt relacji
- konflikt danych
- konflikt interesów
- konflikt strukturalny
Spór – jedn. z potencj. możliw. reakcji na konflikt
Elementy sporu:
- rozbieżność celów (elementy wspólne)
- wzajemna zależność – obustronna możliwość wpływu na sytuację (elementy wspólne)
- ujawnienie (poprzez podjęcie określonego działania)
* Rodzaje konfliktów:
Kryterium podziału:
1. Ze względu na charakter stron:
- interpersonalne
- intergrupowe
2. Ze względu na rezultat:
- konstruktywne (funkcjonalne)
- destruktywne (dyskryminacyjne)
3.. Ze względu na podłoże :
- negocjowane (np. interesy, zasoby)
- nienegocjowane (np. wartości)
4. Ze względu na czas trwania:
- trwałe
- sytuacyjne
5. Ze względu na związek z prawem lub jego brak
- regulowane prawem
- indyferentne prawnie
* Reakcje na konflikt:
Państwo:
- tłumienie
- rozstrzygnięcia lub rozwiązania
- regulacja
Strona konfliktu (ludzie):
- uchylanie, wycofanie
- podporządkowanie, uleganie
- wejście w spór, rywalizacja
- rozwiązywanie problemów, współpraca
* Elementy rozwoju konfliktu:
- symptomy konfliktu
- postrzeganie sprzeczności
- polaryzacja
- izolacja
- destrukcja
- zmęczenie i zniechęcenie
* Główne modele rozwiązywania konfliktów i sporów:
Sąd – Strona A – Strona B lub ADR (schemat)!!!!
* Przyczyny rozwiązań ADR:
- kryzys zaufania wobec klasycznego wymiaru sprawiedliwości (powolność, przenikliwość postępowania sądowego, koszty i wysoko sformalizowanie procedury sądowej)
- niezadowolenie stron z wyniku postępowania sądowego
- chęć wzięcia spraw we własne ręce
* Pojęcie ADR:
ADR (Alternative Dispute Resolution )– alternatywne rozwiązywanie sporów
Możemy wyróżnić:
1. Formy podstawowe:
- negocjacje
- koncyliacja / facylitacja
- mediacja
- arbitraż
2. Formy pochodne mieszane:
- mediacja – arbitraż
- arbitraż – mediacja
- natural fact finding
- med. – fact finding
- early natural evaluation
- natural confidental listner
- litigation management
- corporate ombudsman
- multi – steps ADR (ODR – online Dispute Resolution)
* Arbitraż:
- procedura, w której jedna lub więcej neutralnych osób (arbitrów) podejmuje decyzje po wysłuchaniu stron oraz przedstawienie dowodów przez strony.
W postępowaniu arbitrażowym strony poddają się decyzji arbitra, a samo postępowanie jest bardziej sformalizowane niż w przypadku mediacji.
Arbiter – Strona A – Strona B (schemat) !!!!
* Negocjacja:
Opiera się na partnerskich rokowaniach lub przestrogach, których przebieg w zasadzie nie podlega żadnej narzuconej strukturyzacji. Negocjacje mają w założeniu prowadzenie do wspólnego i autonomicznego – bez niczyjego udziału z zewnątrz – wypracowania przez strony decyzji kończącej konflikt.
Strona A – Strona B (schemat) !!!!
* Koncyliacja/ Facylitacja
Jej istotą jest zebranie razem stron, które przedyskutowują w obecności osoby trzeciej kwestie sporne. Rola koncyliatora jest zatem ograniczona do moderacji dynamiki konfliktu, dotyczy strony formalnej konfliktu nie wkracza w meritum sporu.
* Koncyliacja/ Facylitacja:
Koncyliator – Strona A – Strona B (schemat) !!!!
* Mediacja:
To niewiążąca metoda rozwiązywania sporów z udziałem neutralnej os. 3 – ciej (mediator, której zadaniem jest pomóc stronom zaangażowanym w spór w osiągnięcie wspólnie akceptowalnych rozwiązań (poprzez zawarcie ugody).
* Podstawowe elementy mediacji:
- udział mediatora w postępowaniu jako osoby całkowicie neutralnej nie mającej żadnego interesu w wyniku rozwiązania sporu
- ograniczenie wpływu mediatora na ostateczne decyzje
- całkowita dobrowolność stron zarówno co do udziału w samym postępowaniu madiacyjnym jak i w zakresie podjęcia ostatecznej decyzji
Mediator – Strona A – Strona B (schemat) !!!!
* Mediacja, sąd, arbitraż – porównanie:
KRYTERIA
MEDIATOR
SĄD
ARBITER
Koszty
niskie
wysokie
Czas
b. krótki (dwu. tyg.)
długi (rok)
długi (miesiące, lata)
Kto wydaje decyzje
strony
sąd
Arbiter
Zast. postępo. dowodowego
brak
bardzo sformalizowane
częściowo sformalizowane
Poufność
pełna
jawność rozprawy
Komunik. stron
intensywna
brak/niewielka
niewielka
Problemy z jurysdykcją
istnieją
niekiedy istnieją
Rezultat
sukces obydwu stron
sukces/przegrana
Czynniki napięcia
likwidacja stron
kont. stron
* Rozstrzygnięcia, a rozwiązania sporu:
Rozstrzygnięcia – sąd, Arbiter
Rozwiązania – mediacja
* Polskie regulacje prawne wykorzystujące procedury mediacyjne:
- Ustawa z dnia 23.05.1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych
- Ustawa z dnia 06.06.1997 r. Kodeks Postępowania Karnego
- Ustawa 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
- Ustawa z dnia 17.11.1964 r. Kodeks Postępowania Cywilnego
- Ustawa z dnia 17.12.2009 o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowych
- Ustawa 30.06.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądem administracyjnym
* Negocjacje:
- dobrowolny
- nieformalny
- poufny
- dwustronny proces komunikowania się, którego celem jest osiągnięcie porozumienia, gdy przynajmniej niektóre interesy stron są konfliktowe
* Podstawowe fazy negocjacji:
- przygotowanie i planowanie
- otwarcie
- testowanie
- ruch poprzez ustępstwa
- zakończenie i porozumienie
- ocena sukcesu
* Podstawowe metody negacji:
- kompromis
- układy
- przymus
- emocje
- logiczne rozumowanie
* ZOPA – Strefa Możliwej Ugody (Zone Of Possible Agreement)
Właściciel samochodu
1000 PLN ………………………2000 PLN
ZOPA
Właściciel warsztatu
1500 PLN ……………………….2500 PLN
(kosztorys + ½ części)
gosicka