2. Przeprowadź klasyfikację celów kształcenia ped. własnej specjalizacji w oparciu o kryterium struktury kompetencji zawodowych pedagoga.
Uwaga: Na poziomie makrosystemu konstruowane są ogólne cele kształcenia à chodzi o opis sylwetki absolwenta konstruowany w oparciu o opis kompetencji zawodowych i życiowych, co tworzy profil końcowy i jest jednocześnie założeniami programowymi. Na strukturę kompetencji składają się 3 elementy:
umiejętności, wiedza, właściwości podmiotowe (patrz zagad. 3)
Sylwetka absolwenta:
Absolwent studiów na kierunku pedagogika o specjalności pedagogika społeczno-opiekuńcza posiada podstawowe kwalifikacje zawodowe uprawniające do sprawowania profesjonalnej opieki wychowawczej nad dziećmi, młodzieżą i osobami dorosłymi. Absolwent powinien posiadać odpowiednie kompetencje niezbędne do pełnienia roli zawodowej pedagoga, a w szczególności: _podstawową wiedzą ogólnopedagogiczną, socjologiczną i psychologiczną umożliwiającą zrozumienie społeczno-kulturowego kontekstu wychowania i pracy opiekuńczej;
_wiedzą specjalistyczną niezbędną do udzielania skutecznej pomocy jednostce, rodzinie oraz grupie społecznej w osiąganiu i utrzymaniu pełni możliwości fizycznych, psychicznych i społecznych w środowisku zamieszkania, placówce oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej oraz miejscu pracy;
_praktycznymi umiejętnościami w zakresie komunikacji społecznej; _umiejętnością przeprowadzenia diagnozy pedagogicznej i projektowania działalności zaradczej i kompensacyjnej;
_sprawnością w zakresie praktycznego działania.
Pedagog o specjalności społeczno-opiekuńczej powinien być osobą odpowiedzialną, otwartą na potrzeby drugiego człowieka, zdolną do empatii oraz cechującą się życzliwym podejściem do problemów swoich wychowanków. Jego rzetelnemu przygotowaniu zawodowemu towarzyszyć powinny chęci i umiejętności pogłębiania swojej wiedzy oraz doskonalenia własnego warsztatu metodologicznego, jak również gotowość do systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji.
Absolwent pedagogiki społeczno-opiekuńczej może podjąć pracę w placówkach, w których funkcja opiekuńcza jest pierwszoplanową - placówki wspierające rodzinę dysfunkcjonalną w środowisku lokalnym, interwencyjne, socjalizacyjne oraz rodzinne formy
- gotowość do realizacji funkcji i zadań placówki, w której się pracuje
Kompetencje pedagoga
- cechy osobowości
- opis ideału, sylwetki pedagoga
1stanowią podstawę do kształtowania celów kształcenia pedagogicznego
4. Podaj argumenty za i pzreciw tworzeniu kodeksów etycznych nauczycieli pzrdmietów pedagogicznych.
Kodeks etyczny to katalog powinnosci regulujacy zachowanie jako dozwolone i niedozwolone, to zbiór nakazów etycznych o hierarchicznymn ukladzie na który skłądają sie nakazy warunkowe i bezwarunkowe.
Funkcje kodeksu :reguluje zachowania, stanowi element prestiżu zawodowego, chroni przedstawicieli danego zawodu, jest punktem odniesienia do samostanowienia
Za:1.Niesteyty istnieje niebezpieczeństwo pewnych zachowań i działań, których nie można zaakceptować. Jesteśmy świadkami odrzucania wszelkich autorytetów i deprecjacji uznanych wartości, co przy beztroskim traktowaniu przez lata spraw etyki doprowadziło do katastrofalnych wręcz skutków, zarówno w sferach życia prywatnego jak i publicznego Dlatego z szacunkiem należy się odnieść do wszelkich inicjatyw tworzenia kodeksów, które zobowiązują do respektowania określonych, jasno sprecyzowanych reguł etycznych, uznanych za konieczne, by można było mówić o etosie zawodu nauczyciela, w tym także nauczyciela przedmiotów pedagogicznych.
2.może obiektywnie oceniać pod względem etycznym postępowanie własne, koelgów, przełożonych
3.kodeks etyki zawodowej nauczyciela wpływa na postępowanie nauczycieli, a przez to na skuteczność ich zawodowej działalności i prestiż społeczny całej grupy zawodowej.Przeciw:
1.stać może się on wygodnym narzędziem wprowadzania reżimu światopoglądowego, politycznego czy ideologicznego. Niektórzy twierdzą, żę form kontroli pracy nauczyciela jest wystarczająco dużo, a do regulacji wewnętrznych struktur wystarczą uznawane powszechnie ogólnoludzkie wartości moralne. Jeszcze jedna forma sterowania pracą nauczyciela w tak ważnej sferze, jaką jest oświata, wypaczyłaby wypracowywaną przez lata sztukę wychowania.
ewaluacyjne
6.Obudowa programu – podręczniki, materiały, ćwiczenia, scenariusz zajęć
6.OPISZ ZAWARTOŚC PODSTAWOWYCH MODUŁÓW STRUKTÓRY PRGRAMU Z DOWOLNEGO PRZEDMIOTU PEDAGOGICZNEGO:
1.UWARUNKOWANIA WSTĘPNE – opis adresata programu, lokalizacja programu na tle innych form kształcenia, warunki wstępne: czas, miejsce, materiały, warunki zaliczenia przedmiotu , informacje o autorze, kompetencje
2.CELE KSZTAŁCENIA – cele ogólne formułowane w kategoriach postaw kompetencji, cech osobowych, sfer aktywności; cele szczegółowe opisane w trzech kategoriach wiedzy, umiejętności, właściwości podmiotowych (opisuje w jaki sposób słuchacz ziemni się po zajęciach); cele operacyjne konstruowane poprzez wskazania obserwowanych zachowań
3.MATERIAŁ DYDAKTYCZNY – obejmuje struktury wiadomości jakie sa przedmiotem zajęć
4.PROCEDURY REALIZACJI CELÓW KSZTAŁCENIA
5.EWALUACJA PROGRAMU – zestaw pytań skierowany do studentów dotyczących realizacji programu
6.PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
7. Określ podobieństwa i różnice pomiędzy jawnym i ukrytym programem kształcenia
Podobieństwa:
- wywierają wpływ na przebieg procesu kształtowania uczniów/studentów
- pomagają zorientować się co do wymagań stawianych przez nauczyciela i szkołę/uczelnię
- oddziałują systematycznie
- wpływa na relacje nauczyciel-uczeń
- ważne wychowawczo
- wpływa na ocenę osiągnięć ucznia
- wpływa na zachowanie uczniów i życie szkoły i „sukces”
Różnice:
- jawny[j] program jest jasno określony (cele, metody formy), ukryty [u] program jest rozmyty i bardziej intuicyjny niż rozumowy
- u: program jest niezaplanowany i trudno na niego wpływać
- u: nie poddaje się analizie
- u: nauczyciel nie wie o jego istnieniu
- u: uczeń ma szeroki wachlarz zachowań w porównaniu z programem jawnym (strategie przyjmowane przez uczniów/studentów)
- u: niejasne wymagania
- u: wpływa na emocje i postawy
- u: modyfikuje treści kształcenia
-u: może się zmieniać w zależności od zajęć i prowadzącego
kojarzy się z władzą)
- układ wewnątrz budynków często ogranicza uczenie się
indywidualne i w małych grupach lub wręcz je uniemożliwia (układ ten przeciwdziała stosunkom współpracy i demokracji oraz pracy w małych grupach. Również sposób rozmieszczenia ławek i krzeseł nadaje pomieszczeniu "przód" i "tył" - przesłanie tego układu jest następujące: "patrzeć na wprost", "siedzieć i słuchać". Sposób siedzenia jest wyrazem oczekiwanego kanału komunikacyjnego, postrzeganego jako skupiony przeważnie lub wyłącznie na nauczycielu.
- podporządkowanie się określonym przez nauczyciela lub szkołę regułom i normom.
- mogą wpływać na uczucia, postawy, potrzeby, wierzenia
- powodują tworzeni się strategii funkcjonowania jako student (strategie zachowania się studentów, sposób na przetrwanie zajęć pedagogicznych
grupy:
-strategia kooperacji (podlizywanie się, podporządkowanie się optymistyczne, instrumentalizm, oportunizm)
-strategie przetrwania (podporządkowanie się z dystansem, wyczekiwanie końca zajęć, obłaskawianie prowadzącego zajęcia, pozorowana aktywność)
-strategie opozycyjne (zamaskowane nieposłuszeństwo, odmowa wykonywania zadań, sabotaż, zadawanie pytań na które prowadzący nie zna odpowiedzi, wycofywanie się)
- wyniki nie zawsze są proporcjonalne do wiedzy (istnieją bowiem przynajmniej dwie inne podstawy oceniania wszechobecne w szkole. Jedna odnosi się do tego, jak uczeń przystosowuje się do oczekiwań instytucjonalnych, druga dotyczy posiadania pewnych swoistych cech charakteru)
- powoduje, że program kształcenia jest nieadekwatny do rzeczywistej wiedzy studentów
- uświadomienie sobie przez studenta funkcjonowania „ukrytego programu” może ułatwić mu późniejszą pracę zawodową
11. Jakie znaczenie dla a) nauczyciela akademickiego, b) studenta ma zjawisko programu ukrytego funkcjonującego w szkole wyższej?
Znaczenie dla nauczyciela akademickiego:
- przekazywana wiedza może być inaczej interpretowana niż założył to sobie wykładowca, rozbieżność poznawcza
- rozbieżność pomiędzy ustalonymi celami kształcenia a stanem faktycznym
dydaktyczno-wychowawcze, które
wpływają na ludzi będących ich przedmiotami/podmiotami działania, poprzez ich wielopodmiotowość, intencjonalny charakter, niedookreśloność , dywergencyjność , społeczny charakter.
Istnieją dwa rodzaje decyzji: podstawowa dotycząca wyboru działania jakie podejmują podmioty tej sytuacji (N, U) dla osiągnięcia założonych celów. Drugim rodzajem są decyzje pomocnicze, które odnoszą się do czynności orientacyjnych, których celem jest uzyskanie brakujących informacji o całej sytuacji dydaktyczno wychowawczej.
FAZY PODEJMOWANIA DECYZJI:1.dostrzeżenie problemu
2.ustalenie zbioru możliwych działań i środków dydaktyczno-wychowawczych
3.okreslenie zbioru możliwych skutków działania
4.przeprowadzenie oceny użyteczności działań ze względu na przewidywane konsekwencje(ocena wieloaspektowa: aspekt pedał, psycholo, prakseol, moralny)
5. podjecie decyzji
Nauczyciel podejmuje decyzje w kontekście trzech grup warunków:
podmiotowe(cechy N jako człowieka, pracownika , zdolność do myślenia alternatywnego, innowacyjnego itd.)
przedmiotowe(cechy i elementy sytuacji d-w będące polem nauczycielskich postanowień)
kontekstowe(uwzględniają kontekst społeczny sytuacji d-w)
Opierając się na podziale wyodrębnionym przez Jadwigę Krzyżewską wyróżnia ona mi. metody aktywizujące: - metody grupowego podejmowania decyzji-które preferują aktywne uczestnictwo w dyskusji, odpowiedzialność za swoje i grupowe decyzje oraz podejmowanie decyzji na podstawie poznanych faktów. Rolę tę spełniają techniki: „Pustynia”, „Drzewko decyzyjne”, „Sześć par butów”, „Technika grupy nominalnej”.
Przykłady: drzewko
INDYWIDUALNOŚĆ JEDNOSTKI: Rozwój ma charakter indywidualny, postępuje według logiki stadiów, z uwzględnieniem prędkości przechodzenia przez nie i możliwością zatrzymania się w dowolnym miejscu.
CZŁOWIEK ROZUMIANY JAKO OSOBA
relacje interpersonalne, logiczny rozwój, zrozumiały i adekwatny do wieku, nauczyciel otwarty, wyrozumiały, pomocny, twórczy, liberalna koncepcja wychowania(bierze pod uwagę nowe koncepcje), uczenie poprzez rozwiązywanie problemów(aktywność)
16. Na jakie trudności może napotkać refleksyjny pedagog?
Refleksja nauczyciela nad własnym działaniem:
-Co i jak mam poznać?
-Co i jak mam ocenić? (według jakich kryteriów?)
-Co i jak mogę zmienić w swoim zachowaniu, postępowaniu?
-Co muszę zaakceptować?
REFLEKSJA NAUCZYCIELA NAD WŁASNYM ZADANIEM (wykład – pedeutologia 01.12.05):
-refleksyjny człowiek
-refleksyjny praktyk (kim jest?)
-jakie miejsce powinna zajmować refleksja w pracy nauczyciela?
-Jak prowadzić refleksję i jak ją doskonalić?
2 CELE refleksji:
Kształtowanie, modyfikacja obrazu własnej osoby
-Doskonalenie własnych działań
JAKIE FUNKCJE PEŁNI
-Czym jest i czemu służy?
-Jak poprowadzić tą refleksję żeby miała sens?-
Jakie odnosimy korzyści dzięki niej?
D. Schön wyróżnia 2 typy ludzi:
-Człowiek refleksyjny – wiedza NIEŚWIADOMA lub CICHA – wiedza w działaniu (jak?) * jest to ten typ wiedzy, która stanowi podstawę orientacyjną ludzkiego działania (działanie inteligentne) * gdy człowiek wie, co ma robić – działa spontanicznie * jest nieświadomy, że nauczył się tego, co robi * nie potrafi opisać umiejętności, które wykonuje * wiedza nabywana bezwiednie.
wyjaśniał przyczyny przebiegu i efektów działań:
aspekt ORIENTACYJNY
aspekt PRAKSEOLOGICZNY
aspekt MOTYWACYJNY
Dwa czynniki: jak postrzegamy przedmiot refleksji: charakter PROBLEMOWY/ NIEPROBLEMOWY -> czemu ta refleksja ma służyć?
Zastanowienie się nad znaczeniem trudności, jaką opisuje problem (jaką wartość posiada wiedza? czego nie wie o przedmiocie problemu?)
Przydatna technika: DRZEWA DECYZYJNEGO
Wyjaśnienie przyczyn i efektów działań.JAK DOSKONALIĆ PROWADZENIE REFLEKSJI:
Czytanie literatury, zapoznanie się z wynikami badań nad sytuacjami szkodliwymi.
Szukanie rad u osób doświadczonych.
Analizowanie czynników mogących wpłynąć na sytuacje stanowiące przedmiot refleksji.
Wypróbowywanie w praktyce różnych strategii postępowania.
Opisywanie własnych działań po to, by poddawać je refleksji.
Ocenianie skutków działań pedagogicznych z etycznego punktu widzenia
19. Porównaj dwie dowolne koncepcje kierowania pracą studentów/słuchaczy na zajęciach z przedmiotów pedagogicznych.Występują trzy style/metody nauczania:
styl kierowniczy – podkreśla, co robi uczeń,
styl terapeutyczny – podkreśla kim jest uczeń i jaką przyszłość sobie wybiera,
styl wyzwalający – nauczyciel dąży do tego, by uczeń przyswoił sobie określone wiadomości i umiejętności, wysuwa materiał na
7) wypróbowanie w praktyce różnych strategii postępowania,
Wg. Frank Lyman jednym z najlepszych sposobów by pobudzić myślenie refleksyjne, jest prowadzenie dziennika
21. Omów schemat podejścia systemowego w projektowaniu zajęć z pedagogiki.
Podejście systemowe jest szczególną strategią postępowania w analizie i projektowaniu okazji edukacyjnych oraz układów, jakie je tworzą. Ma ono na celu wykrywanie ich dysfunkcji oraz, w dalszej kolejności, modyfikację zmierzającą ku dostosowaniu ich do:
- podmiotów pedagogicznego działania,
- warunków instytucjonalnych, a także
- społeczno – kulturowego kontekstu ich występowania.
Podejście systemowe jest szczególną strategią projektowania pracy dydaktycznej, ponieważ u jego podstaw leży założenie mówiące o tym, że o istocie każdego systemu, o jego specyficznych właściwościach, które pozwalają go wyróżnić spośród innych, przede wszystkim decydują relacje łączące jego składniki. To właśnie one nadają zbiorowości owych elementów cechy systemu.
Podstawowe elementy schematu podejścia systemowego:
Problemy i punkty krytyczne – zdanie sobie sprawy w jaki sposób przedmiot, czy prowadzone zajęcia zostały usytuowane na tle całości działań dydaktycznych; dobór odpowiedniej koncepcji.
Potrzeba – określenie znaczenia i funkcji przedmiotu; czy zajęcia postrzegane są jako ważne, czy towarzyszące innym – wpływa to później na kształt projektu i sposób jego realizacji.Cele – określenie zamiarów w sposób umożliwiający ich analizę i podjęcie konkretnych działań; uświadomienie sobie celów innych i na ich podstawie formułowanie własnych; wyróżnienie celów głównych i operacyjnych (konkretyzacja).Możliwości – określenie różnorodnych (alternatywnych) sposobów osiągnięcia celów; dzięki temu łatwiej radzimy sobie z sytuacjami nagłymi, nieoczekiwanymi.Analizy i wybór jednej z możliwości –
rozwiązywania problemów w toku współpracy i współdziałania; uczy uczestnictwa w procesach demokratyzacji podejmowania wspólnych decyzji, negocjacji.
26. Wymień najważniejsze właściwości modelu synektycznego autorstwa Gordona.
Synektyka jest przydatna w sytuacji, kiedy dotychczasowe sposoby rozwiązania problemów stają się zawodne. Intencją tego modelu jest „zaprowadzić nas do świata w jakiejś mierze nielogicznego”. Synektyka stwarza nam okazję do wymyślania nowych sposobów patrzenia na rzecz, wypowiadania naszych mysli, radzenia sobie z problemem.
Synektyka oparł Gordon na 4 założeniach:
-Twórczość przydaje się w życiu codziennym.
-W procesie twórczym nie kryje się żadna tajemnica.
-Twórcza wynalazczość ma podobny charakter na każdym polu (w sztuce, technice, nauce) i na takich samych procesach umysłowych się opiera.
-Myślenie twórcze przebiega podobnie u jednostki i w grupie.
Istotą modelu synektycznego jest produkowani i wykorzystywanie metafor, wskutek czego proces myślenia twórczego staje się świadomy. Posługując się Synektyka opieramy się na 3 rodzajach analogii:
-Analogia osobista- wymaga wczucia się w porównywane obiekty, np. polecenie może brzmieć: „stań się silnikiem samochodowym. Jakie masz odczucia? Opowiedz co czujesz, kiedy z powodu wyczerpania akumulatora, nie mogłeś ruszyć na zielonym świetle na skrzyżowaniu.”à analogia osobista wymaga odrzucenia siebie, obleczenia w inne kształty i przeniesienia gdzie indziej.
-Analogia bezpośrednia- zwykłe porównanie 2 obiektów lub pojęć à chodzi o przełożenie cech sytuacji problemowej na inną sytuację, co pozwoli odkryć nowe punkty widzenia.
-Oksymorony- złożony z 2 słów pozostających w sprzeczności zapis obiektu, np. „blask ciemnieje”, „ubogi bogacz”, „obfity brak”à pozwala spojrzeć na problem z najszerszej perspektywy
Struktura (fazy modelu):
-Opis istniejących warunków- studenci opisują problem
-Analogie bezpośrednie- wymyślenie analogii, wybór 1 i omówienie
siebie, kompetentnych, o spójnej osobowości. Dlatego też celem tych
modeli jest pomoc studentom (uczniom)
w zapanowaniu nad własnym rozwojem, osiągnięciu wewnętrznej harmonii i poczucia własnej wartości.
Modele te mają zapewnić rozwój oraz integrację emocjonalnych i intelektualnych stron osobowości.
Stosując te modele, student, w toku nauczania, buduje realistyczny obraz siebie (swojej osoby), nabiera zaufania do samego siebie, rozwija twórcze myślenie, uczy się rozumienia i akceptowania innych, uczy się sposobów realizacji własnych potrzeb i oczekiwań, a z czasem podejmuje odpowiedzialność za swoją naukę.
W efekcie stosowania tych modeli uczeń nabiera zdolności do porozumiewania się z innymi, ma sposobność zrozumienia siebie, zdobywa umiejętność podejmowania refleksji nad sobą i swoim zachowaniem, a samoocena staje się bardziej realistyczna.
Modele rozwoju osobowości pozostawiają studentom swobodę w wyborze czego i jak chcą się uczyć. Sprzyjają wzmacnianiu wiary w siebie oraz umożliwiają kształtowanie partnerskich relacji z innymi, przełamując tym samym asymetryczność stosunków. Sprzyja to tworzeniu przyjaznych kontaktów, pozytywnej atmosfery oraz akceptacji siebie i innych. W jednostce rozwija się poczucie odpowiedzialności.
Modele te mają jednak również pewne wady i ograniczenia. Przede wszystkim są lepsze do celów terapeutycznych, niż do systematycznego kształcenia. Unikają wszelkiego przymusu, co powoduje, że nie ma mobilizacji do uczenia się i opanowywania kolejnych partii materiału (wymagają dużej samodyscypliny). U niektórych uczniów mogą budzić poczucie dezorientacji, gdyż nie ma w nich konkretnych wytycznych i bezpośrednich wskazówek. Ponadto modele te można stosować tylko wobec indywidualnych przypadków lub niewielkich grup. Oznacza to, że są niemożliwe do wykorzystania w przeciętnej klasie szkolnej.
32. OPISZ CECHY I WALORY DYDAKTYCZNE MODELI BEHAWIORALNYCH
Cechy:
- wymiana poglądów na określony temat; wykorzystuje się ją w wyższych klasach szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum, gdyż wymaga ona specjalnego przygotowania
3.podsumowanie (zebranie wyników dyskusji)
...
lucin