europejski_kodeks_dobrej_administracji.pdf

________________________________________________

EUROPEJSKI KODEKS DOBREJ ADMINISTRACJI

(tekst i komentarz o zastosowaniu kodeksu w warunkach polskich

procedur administracyjnych)

Jerzy Świątkiewicz

_________________________________________________

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich

Warszawa, październik 2002 r.

- 1 -

Spis treści:

Prawo do dobrej administracji – Andrzej Zoll ..........................................................

Znaczenie Europejskiego Kodeksu Dobrej

Administracji w warunkach polskich........................................................................

Europejski Kodeks Dobrej Administracji

Przepisy ogólne – Art. 1 ...........................................................................................

Podmiotowy zakres obowiązywania – Art. 2............................................................

Rzeczowy zakres obowiązywania – Art. 3 ...............................................................

Zasada praworządności – Art. 4 ...............................................................................

Zasada nadużywania uprawnień – Art. 5 ..................................................................

Zasada współmierności – Art. 6 ...............................................................................

Zakaz nadużywania uprawnień – Art. 7....................................................................

Zasada bezstronności i niezależności – Art. 8 ..........................................................

Zasada obiektywności – Art. 9 .................................................................................

Zgodne z prawem oczekiwania oraz konsekwentne

działanie i doradztwo – Art. 10 ................................................................................

Zasada uczciwości – Art. 11.....................................................................................

Zasada uprzejmości – Art. 12 ...................................................................................

Zasada odpowiadania na pisma

w języku obywatela –Art. 13 ....................................................................................

Potwierdzenie odbioru i posiadanie nazwiska

właściwego urzędnika – Art. 14 ...............................................................................

Zobowiązanie do przekazania sprawy do właściwej

jednostki organizacyjnej instytucji – Art. 15 ............................................................

Prawo wysłuchania i złożenia

oświadczeń – Art. 16 ................................................................................................

Stosowny termin podjęcia decyzji – Art. 17 .............................................................

Obowiązek uzasadnienia decyzji – Art. 18 ...............................................................

Informacja o możliwościach odwołania – Art. 19 ....................................................

Przekazanie podjętej decyzji – Art. 20 .....................................................................

Ochrona danych – Art. 21 ........................................................................................

Prośba o udzielenie informacji – Art. 22 ..................................................................

Wnioski o umożliwienie dostępu

do publicznych dokumentów – Art. 23 .....................................................................

Prowadzenie rejestrów – Art. 24 ..............................................................................

- 2 -

Informacja o Kodeksie – Art. 25 ..............................................................................

Prawo złożenia skargi do Europejskiego

Rzecznika Praw Obywatelskich – Art. 26.................................................................

Kontrola stosowania – Art. 27 ..................................................................................

Posłowie...................................................................................................................

Wykaz ustaw, do których odwoływano się

w tekście Komentarza ..............................................................................................

Objaśnianie skrótów .................................................................................................

Trzecie wydanie Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji uwzględnia

uściślenia tłumaczenia jego tekstu dokonane między innymi przez porównanie

wersji językowej niemieckiej i angielskiej.

Zaktualizowano również oznaczenia numerów Dzienników Ustaw,

w których w międzyczasie ogłoszono teksty jednolite niektórych polskich ustaw,

powoływanych w komentarzu. Tekst komentarza uzupełniono również tezami

najnowszych wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Przeredagowanie niektórych zdań we wprowadzeniu powinno przyczynić

się do większej komunikatywności opracowania.

- 3 -

Prawo do dobrej administracji

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej przyjęta w grudniu 2000 r.

w Nicei umieściła w katalogu zawartych w niej praw prawo do dobrej

administracji (art. 41). Oznacza to, że prawem i to podstawowym obywatela Unii

Europejskiej jest domaganie się od organów i instytucji Unii bezstronnego,

zgodnego z prawem rozpatrzenia, bez zbędnej zwłoki, sprawy wniesionej do

danego organu lub instytucji. Prawu temu towarzyszy obowiązek organów

i instytucji, a także wszystkich zatrudnionych w nich funkcjonariuszy,

właściwego, zgodnego z prawem obywatela załatwienia sprawy. Jeżeli w wyniku

działań administracji wnoszący sprawę poniósł szkodę, to przysługuje mu

roszczenie o odszkodowanie.

Można byłoby powiedzieć, że jest to zupełnie oczywiste. Tak, to powinno

być oczywiste, ale dopóki pomiędzy powinnością i rzeczywistością zachodzi

znaczna różnica to jest konieczne stałe przypominanie administracji jej

obowiązków i uświadamianie obywatelom ich praw.

Inicjatorem opracowania Kodeksu Dobrej Administracji był Roy Perry,

deputowany do Parlamentu Europejskiego. Kodeks został opracowany przez

Jacoba S ö dermanna ombudsmana Unii Europejskiej. Parlament Europejski zalecił

we wrześniu 2001 r. stosowanie Kodeksu w organach i instytucjach Unii. Można

więc traktować Kodeks Dobrej Administracji jako zbiór standardów przydatnych

także poza granicami Unii do oceny funkcjonowania administracji.

Nie ma żadnych powodów przemawiających przeciwko uznaniu

standardów zawartych w Kodeksie za przydatne do wyznaczania obowiązków

polskiej administracji, za przydatne do interpretacji zarówno prawa materialnego,

jak i procesowego. Ma to znaczenie dla przystosowania codziennych kontaktów

obywatela z urzędem do wymogów stawianych w Unii Europejskiej. Trudno

zaprzeczyć, że na tym polu mamy nieco do zrobienia.

Mając to na uwadze, po porozumieniu się z Jacobem S ödermannem,

dokonaliśmy w Biurze RPO tłumaczenia tekstu Kodeksu i komentarzem opatrzył go

dr hab. Jerzy Świątkiewicz – Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich. Mam nadzieję, że

Kodeks Dobrej Administracji z komentarzem przyda się polskiemu obywatelowi, że

pozwoli na lepszą ochronę i realizację podstawowego prawa do dobrej administracji.

Pomoże także, mam taką nadzieję, że znaczne podniesienie poziomu pracy administracji,

szczególnie w kontaktach z obywatelem i jego sprawami.

Rzecznik Praw Obywatelskich

Prof. Andrzej Zoll

- 4 -

ZNACZENIE EUROPEJSKIEGO KODEKSU DOBREJ ADMINISTRACJI

W WARUNKACH POLSKICH

Uchwalony 6 września 2001 r. przez Parlament Europejski „Europejski

Kodeks Dobrej Administracji” (KDA) został opracowany przez Ombudsmana Unii

Europejskiej Jacoba Södermana, byłego ombudsmana Finlandii.

Podjął on też starania rozpowszechnienia i wdrażania postanowień

Kodeksu także w innych państwach, niezależnie od ich przynależności do Unii

Europejskiej.

Europejski Kodeks Dobrej Administracji jest niewątpliwie interesującym

aktem zasługującym na uznanie, mogącym przyczynić się do lepszego działania

organów administracji oraz stanowić gwarancję skuteczniejszej ochrony praw

obywateli i innych podmiotów w relacjach z organami Wspólnoty Państw.

Znaczenie stosowania tego aktu także w stosunkach wewnątrzpaństwowych

byłoby tym większe, że szereg państw europejskich nie ma w ogóle ogólnego

postępowania administracyjnego, a przepisy normujące procedurę są zamieszczane

w poszczególnych aktach ustawowych prawa materialnego (np. Francja, Litwa,

Federacja Rosyjska). Może się jednak nasuwać zasadnicze pytanie o celowość

zalecenia jego stosowania w sferze regulowanej prawem wewnętrznym, skoro

państwo takie jak Polska ma od 1928 r. skodyfikowaną procedurę administracyjną,

której postanowienia mają, w przeciwieństwie do KDA, charakter bezwzględnie

obowiązujący i są wsparte sądową kontrolą oraz doktryną i bogatym

piśmiennictwem prawniczym.

Polska wprawdzie szczyci się tym, że była drugim po Austrii – obok

Czechosłowacji – państwem w świecie, które już w 1928 r. 1 wprowadziło ogólne

postępowanie administracyjne, jednakże nie umniejsza to w niczym korzyści, jakie

dałoby stosowanie EKDA również w polskim krajowym porządku prawnym.

Należy bowiem mieć na uwadze, że:

Po pierwsze – już w roku 1997 doprowadziliśmy do dekodefikacji

obowiązującego Kodeksu postępowania administracyjnego (Kpa) z 1960 r.,

wyłączając jego stosowanie w sprawach podatkowych oraz w tych, w których

stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej 2 . Także przepisy innych ustaw

szczególnych wyłączają stosowanie Kpa, lub przewidują jego stosowanie „o ile

1 Rozporządzenie Prezydenta RP z 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym (Dz.U. Nr 36,

poz. 341).

2 ustawą z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: