Prawo UE sprawy
1. Zasada prymatu prawa wspólnotowego (zas. pierwszeństwa pr. wspólnotowego przed pr. krajowym państw członk.). Wprowadzona została do obszaru porządku prawnego pań.członk. UE przez Europ. Tryb. Spraw. Zgodnie z tą zasadą na organach państ. ciąży obowiązek zapewnienia wszystkim normom pr. wspólnotowego pierwszeństwa w razie kolizji z jakąkolwiek normą krajową. Ozn to konieczność implementacji pr. wspólnotowego oraz zakaz stosowania przepisów sprzecznych z normami wspólnotowymi (czyli w razie konfliktu pr. wspólnot. z pr. krajowym organ stosujący prawo ma obowiązek zastosowania pr. wspólnotowego i niestosowania sprzecznego z nim pr. krajowego). Zasadę prymatu pr. wspóln. należy rozpatrywać na płaszczyźnie stosowania prawa. Sprzeczność pr. wspól z pr. krajowym nie pociąga za sobą unieważnienia aktu pr. krajowego, który musi być uchylony zgodnie z przepisami pr. kraj, aby przestał obowiązywać.
Zas. prymatu pr.wspól nie znajduje odzwierciedlenia w żadnym z traktatów założycielskich. Dopiero Konwent ds.przyszłośći UE zdecydował się na wpisanie tej zasady do projektu konstytucji. Zas. otrzymała brzmienie: Konstytucja i prawo przyjęte przez instytucje Unii w wykonywaniu powierzonych jej kompetencji mają pierwszeństwo przed prawem państw członkowskich.
*Sprawa 6/64 Flamino Costa v/ ENEL – w tej sprawie podmiot prywatny zakwestionował legalność ustawy krajowej z uwagi na jej niezgodność z prawem wspólnotowym, czyli narusza postanowienia Traktatu EWG. Sąd krajowy (włoski) wystąpił z wnioskiem do TS o wykładnię odnośnych postanowień Traktatu. **Tryb.Spraw. wyjaśnił, że włączenie postanowień pr. wspólnotowego w systemy prawne poszczególnych pań. członk. oraz litera i duch Traktatu powodują, że państwa te nie mogą jednostronnie podejmować żadnych środków p-ko przyjętemu przez nie porządkowi prawnemu. Trybunał zaakcentował również, że podstawowym warunkiem realizacji celów Wspólnoty jest zapewnienie jednolitej skuteczności prawa wspólnotowego we wszystkich pań. członk., nie wolno zatem powoływać się na prawo wew. Dla przeciwstawienia go normom stanowionym przez Wspólnoty. Orzeczenie w niniejszej sprawie zaakceptowało zasadę absolutnego prymatu pr. wspólnotowego przed prawem wew. Trybunał stwierdził, że Wspólnoty Eurp. są organizacją stanowiącą odrębny podmiot pr. międzynar. i pr. wew. pań. członk., mają zdolność prawną, zdolność do czynności prawnej oraz prawo legacji.
Traktat EWG stworzył własny porządek prawny, który po wejście w życie Traktatu został włączony do porządków prawnych pań. członk. i musi być stosowany przez ich sądy. Pań. członk. ograniczyły swoje prawa suwerenne i przez to utworzyły korpus prawa, które jest wiążące dla ich obywateli i dla nich samych. Ze względu na specyficzny charakter prawa stanowionego przez Traktat żadne normy prawa wew. nie mogą mieć przed nimi pierwszeństwa, aby nie pozbawić go jego charakteru prawa wspólnotowego i nie podważać podstaw prawnych samej wspólnoty Reasumując: Prawo wynikające z traktatu nie może, ze względu na swoją istotę, być uchylone przez krajową regulację prawną niezależnie od jej.
*Sprawa 11/70 – w postępowaniu przed sądem krajowym (Niemieckim Sądem Adm.) została
zakwestionowane legalność rozporządzeń EWG dot. licencji wywozowych. Sąd ten stwierdził, iż akty prawa wspólnot. muszą być zgodne z niemiecką konstytucją i uznał, że system depozytowy narusza wypływającą z niej zasadę swobody gospodarczej. **Tryb.Spraw.- orzekł, że ważność środków stosowanych przez wspólnotę może być oceniana wyłącznie w świetle pr. wspólnot., ich skuteczność w prawie wewnętrznym nie może być podważana poprzez stwierdzenia, że są rzekomo przeciwne prawom fundamentalnym sformułowanym w konstytucji państwa członkowskiego.
2. Zasada bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego - kształtuje prawa i obowiązki podmiotów prawnych, które mogą być egzekwowane przed sądem krajowym. Sędziowie ETS decydują, jaki przepis skutkuje bezpośrednio we krajowym porządku prawnym.
Zasada ta ozn., iż normy prawa wspólnotowego przyznają prawa i nakładają obowiązki
bezpośrednio jednostkom, a jednostki są uprawnione do powoływania się bezpośrednio na przepisy prawa wspólnotowego przed organami stosującymi prawo w pań. członkowskich.
Zas. bezpośredniego skutku została podniesiona do rangi zasady przez orzeczenie TS. O bezpośrednim obowiązywaniu jednak decyduje Traktat a nie ETS.
(1)
Zasada bezpośredniego obowiązywania określa moc źródeł prawa wspólnotowego w krajowym porządku prawnym, a przy bezpośrednim skutku nie ma znaczenia, jaką formę ma akt prawny, w którym dana norma jest zawarta.
Aby uznać daną normę za bezpośrednio skuteczną, musi ona przyznawać prawa
musi być jasna, precyzyjna, bezwarunkowa.
Rodzaje skutku bezpośredniego - zasada bezpośredniego skutku działa w 2 płaszczyznach -:
· wertykalnej - bezpośredni skutek wertykalny - ozn. że jednostka może dochodzić swoich praw na podstawie pr. wspólnot. p-ko państwu bezpośrednio przed sądem krajowym (w relacji jednostka-państwo)
· horyzontalnej - bezpośredni skutek horyzontalny – ozn., że jednostka może dochodzić swoich praw p-ko innej jednostce.( w relacji jednostka-jednostka) Jednostka może na podstawie przepisu pr wspólnotowego egzekwować swoje prawa przed sądem krajowym, występując p-ko innej jednostce.
*Sprawa 26/62-dot. podwyższenia cła i firma wniosła sprawę do sądu zarzucając naruszenie Traktatu. - W latach 60-tych w Traktacie Europ. Wspól. Gosp. zawarty był artykuł, który nałożył na pań. członk. obowiązek redukcji stawek celnych oraz zakaz ich podnoszenia.
**Wypowiadając się na temat znaczenia traktatu EWG Trybunał uznał specyfikę porządku prawnego EWG gdyż stanowi nowy porządek prawa międzynar, na rzecz którego pań. członk. przekazały część swoich suwerennych praw, zaś jego postanowienia wiążą nie tylko państwa członk., ale także ich obywateli. Niezależnie od ustawodawstwa państw członk. prawo Wspólnoty powinno przyznawać prawa jednostkom, podobnie jak nakłada na nie obowiązek. Prawa takie powstają nie tylko wtedy gdy wynika to wyraźnie z Traktatu, ale także na podstawie jednoznacznych zobowiązań, które Traktat nakłąda na jednostki jak i na pań. członk i organy Wspólnoty.
Na porządek prawny EWG składają się: - prawo pierwotne (traktaty założycielskie Wspólnot; Jednolity Akt Europ.; Traktat o UE; Traktat Amsterdamski ;Traktat Nicejski, po wejściu w życie); - prawo wtórne-prawo stanowione przez organy Wspólnot (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje) ; - umowy międzynar zawierana przez Wspólnoty.
3. Zasada bezpośredniego obowiązywania pr. wspólnotowego –dot. co do zasady ROZPORZĄDZEŃ Rozporządzenie - pr. wtórne - ma zasięg ogólny tzn ma charakter generalny i abstrakcyjny, wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich pań. członkowskich. R. nie są skierowane do konkretnych adresatów (jak decyzje), ale wywierają skutek erga omnes. R. obowiązują w całości i pań. członk. NIE mogą stosować wybiórczo jego przepisów. Adresatami R. mogą być zarówno pań. członk, jak i inne kategorie podmiotów, w tym osoby fizyczne i prawne.
Zasada bezpośredniego obowiązywania ozn, iż pań,. członk. nie musi podejmować żadnych dodatkowych środków implementacyjnych w celu wprowadzenia R. do krajowego systemu prawnego. R. wywołują bezpośredni skutek wertykalny i horyzontalny
4. Zasada .bezpośredniego obowiązywania pr. wspólnotowego
*Sprawa 106/77 dot. sprowadzenie z Francji do Włoch wołowiny z przeznaczeniem do spożycia i zgodnie z pr.wew. Włoch firma musiała opłacić koszty badania weterynaryjne i zdrowotne. Firma wniosła powództwo opierając się na tezie, że opłaty stanowią przeszkodę w swobodnym przepływie towarów przewidzianym przez pr. wspól.
**Trybunał przyjął zasadę niestosowania przez sąd wew. aktu prawnego sprzecznego z normą wspólnotową, bez orzekania w przedmiocie jej ważności. Kwestie decydowania o uchyleniu normy pr.wew. są domeną prawa konstytucyjnego poszczególnych pań., natomiast prawo wspólnotowe
może jedynie wskazać metody realizacji celów Wspólnoty konieczne po temu środki. Wyrok
skierowany jest do organu stosującego prawo a nie do ustawodawcy i w ten sposób została potwierdzona zasada sądowej ochrony praw przysługujących jednostkom na podstawie prawa wspólnotowego.
(2)
1) Bezpośredni skutek prawny POSTANOWIEŃ TRAKTATOWYCH
Aby uznać daną normę za bezpośrednio skuteczną, musi ona przyznawać prawa, musi być jasna, precyzyjna, bezwarunkowa.
Bezpośredni skutek w odniesieniu do poszczególnych źródeł prawa kształtuje się następująco:
- normy traktatowe w realizacji WERTYKALNEJ – wywołują skutek bezpośredni (wspólnot. Eurpo _-- -- państwo członk. -- -- jednostka indywidualna .Bezpośredni skutek wertykalny ozn, że jednostka może dochodzić swoich praw na podstawie pr.wspól p-ko państwu bezpośrednio przed sądem krajowym).
- normy traktatowe w realizacji HORYZONTALNEJ - (jednostka może na podstawie przepisu pr.wspól. egzekwować swoje prawa przed sadem krajowym występując p-ko innej jednostce)
pań.członk -- pań.członk. ; jednostka indywidualna -- jednostka indyw
*Sprawa 43/75 – dot. równouprawnienia kobiet i mężczyzn ( wcześniej art.119 obecnie art.141 Traktatu UE- to jedna z podstawowych zasad Wspólnoty, że mężczyźni i kobiety powinni otrzymywać jednakowe wynagrodzenie. Można powołać się na nią przed sądami wewnętrznymi.
Sądy mają obowiązek ochrony praw, które ten przepis gwarantuje jednostkom, zwłaszcza w odniesieniu do tych form dyskryminacji, które wywodzą się bezpośrednio z postanowień ustawowych lub zbiorowych umów o pracę, jak również w sytuacjach gdy mężczyźni i kobiety otrzymują różne wynagrodzenie za tę samą pracę wykonywaną w tym samym przedsiębiorstwie lub instytucji usługowej prywatnej lub publicznej.
W tej sprawie Trybunał nie wprowadził rozróżnienia między pojęciami bezpośredniej skuteczności i bezpośredniego stosowania prawa wspólnotowego a traktuje je zamiennie. Istotne są 3 aspekty tego orzeczenia:
1* Trybunał uznał tzw. efekt horyzontalny art.141, podkreślając, że można powołać się na ten art.- nie tylko w stosunkach między pań.członk lub organem Wspólnoty -a- zainteresowaną osob. fiz. lub prawną, lecz także w stosunkach między dwoma jednostkami lub osobami prawnymi (nawet jeżeli przepis ten adresowany jest do pań. członk.);
2* Bezpośrednia skuteczność tego przepisu jest ograniczona wyłącznie w odniesieniu do bezpośredniej i jawnej dyskryminacji
3* Trybunał ograniczył zakres czasowy dla dochodzenia roszczeń wynikających z dyskryminacji ze względu na płeć, podkreślając przy tym generalną zasadę, że wyłącznie w kompetencji Trybunału Wspólnot (a nie sądów wew.), leży określenie zakresu czasowego stosowania prawa wspólnotowego.
Stanowi to wyłom w konsekwentnej praktyce Trybunału , zgodnie z którą wykładnia postanowień traktatu wywiera skutki ex tunc.
2) Bezpośredni skutek prawny DYREKTYW. Dyrektywa jest wiążąca, jeśli chodzi o zamierzony skutek dla każdego państwa członk., do którego jest skierowana, zostawiając
jednak władzom krajowym wybór formy i metod służących osiągnięciu określonego skutku w wskazanym terminie. Normy dyrektywy muszą być jasne, precyzyjne, bezwarunkowe oraz dodatkowo spełniać warunek jakim jest upływ terminu implementacji dyrektywy. Dyrektywa wiąże tylko jej adresatów i jest aktem prawnym o zasięgu ogólnym Dyrektywy wywołują tylko bezpośredni skutek w ujęciu wertykalnym. Trybunał stoi na stanowisku szerokiej definicji państwa, a co za tym idzie jednostki mogą powoływać się na bezpośredni skutek dyrektyw przed takimi organami jak: organy podatkowe ; -organy lokalne; - inne podmioty podlegające władzy lub kontroli państwa.
Trybunał odrzucił horyzontalny bezpośredni skutek dyrektyw.
Dyrektywa wiąże tylko co do skutku - ozn. to, że pań. członk. wybierają rodzaj aktu prawnego
wewnętrznego (np. ustawa, dekret) za pomocą, którego dokonują przełożenia dyrektywy na prawo krajowe i wyznaczają organy odpowiedzialne za jego stosowanie
*Sprawa 8/81 – dot .organu podatkowego - płacenia podatku obrotowego, ale dyrektywa dot. harmonizacji prawa podatkowego przewidywała możliwość zwolnienia takiej działalności spod opodatkowania i RFN nie wprowadziła w życie dyrektywy w wymaganym terminie a powódka zapłaciła swe zobowiązania podatkowe z uwzględnieniem dyrektywy.
*Teza orzeczenia: Pań. członk., które w odpowiednim czasie nie podjęło środków wykonawczych przewidzianych przez dyrektywę, nie może powoływać się w stosunku do jednostek na zobowiązania,
(3)
których nie wykonało. Jeżeli przedmiot dyrektywy jest określony bezwarunkowo i wystarczająco precyzyjnie, nawet w przypadku nie podjęcia w terminie środków wykonawczych można powoływać się na jej postanowienia p-ko przepisom pr.wew. niezgodnym z dyrektywą lub w takim zakresie, w jakim nadaje ono jednostkom nowe uprawnienia. Pań. członk. nie może uzyskiwać korzyści z faktu niewypełnienia zobowiązań, należy przyjąć ,że jednostki mogą polegać na postanowieniach dyrektywy i dochodzić wynikających stąd praw.
** Trybunał stwierdził, że ani ogólna koncepcja dyrektyw, ani zakres swobody jej realizacji pozostawiony państwom nie mogą pozbawić bezpośredniej skuteczności niektórych postanowień, nawet jeżeli dyrektywa jako całość nie została jeszcze zrealizowana.
* Sprawa 152/84 zwolnienie z pracy pani Marshall po skończeniu 62 lat, mimo że wyraziła chęć pracy do 65 roku życia. *Angielski Sąd Apelacyjny skierował pytanie prejudycjalne do Trybunału :czy zwolnienie z pracy zgodne z polityką pozwanego dokonane tylko na podstawie faktu osiągnięcia przez kobietę wieku emerytalnego stanowi akt dyskryminacji zakazany przez dyrektywę ? i czy można powołać dyrektywę przed sądem bez względu na ewentualną niezgodność między dyrektywą i ustawą ? czyli - dot. możliwości powołania się przez powódkę bezpośrednio na postanowienie DYREKTYWY p-ko pracodawcy będącym jednostką państwową.
** Trybunał powiedział, że jeżeli postanowienia dyrektywy okazują się wyczerpująco precyzyjne i bezwarunkowe (chodzi o postanowienia dyrektywy o skutku bezpośrednim), - jednostka może je powołać p-ko państwu, jeśli państwo to nie wykonało dyrektywy w prawie krajowym w wyznaczonym czasie lub gdy niepoprawnie wykonało dyrektywę. Państwo nie może wyciągać korzyści z własnego bezprawia (niewykonanie obowiązków ciążących na państwie ). Dyrektywa wiąże jednak tylko w stosunku do państwa, do którego jest adresowana, a więc nie można nakładać obowiązków na osoby prawne. Nieistotne jest, czy państwo występuje jako pracodawca, czy w charakterze władzy publicznej bo w obu przypadkach konieczne jest zapobieżenie odnoszeniu korzyści przez państwo z własnego zaniedbania. Sąd krajowy nie może stosować prawa wewnętrznego, które NIE jest zgodne z treścią dyrektywy.
Trybunał wyjaśnił też, że, DYREKTYWY nie mogą wywoływać horyzontalnego skutku bezpośredniego. Nie można rozciągać bezpośredniego skutku dyrektyw na jednostki lub osoby prawne, które nie są emanacją państwa. Dyrektywa nie może nakładać obowiązków na jednostki.
*Sprawa 14/83 – odnosi się do dyskryminacji dot. dostępu do pracy ze względu na płeć( praca kobiet w męskim więzieniu administrowanym przez kraj federalny Północna Nadrenia)
Wynikające z dyrektywy zobowiązanie pań. członk. do osiągnięcia skutku przez nią zamierzonego oraz obowiązek do podjęcia wszelkich właściwych środków o charakterze ogólnym i specjalnym dla
zapewnienia wykonania tego zobowiązania wiążą wszystkie organy państw członkowskich,
włączając sądy krajowe i w ten sposób sąd krajowy jest zobowiązany do zapewnienia skuteczności dyrektywie.
Z tego wynika, że stosując pr. wew. a w szczególności postanowienia specjalnie wprowadzone w celu wykonania dyrektywy sąd krajowy powinien, tak dalece jak jest to możliwe , interpretować pr. wew. w świetle treści i celu dyrektywy, aby osiągnąć zamierzony skutek.
Dyrektywa Rady 76/207/EWG nie zawiera żadnego bezwarunkowego i wystarczająco precyzyjnego postanowienia dot. sankcji za ewentualną dyskryminację , które w braku przyjęcia w przypisanym czasie środków wykonawczych mogłoby być powołane przez jednostkę, aby uzyskać odszkodowanie na podstawie dyrektywy, gdy pr. krajowe nie stanowi o odszkodowaniu lub nie zezwala na odszkodowanie. Chociaż dyrektywa ta w kwestii nałożenia sankcji za naruszenie zakazu dyskryminacji pozostawia pań. członk. swobodę wyboru między różnymi rozwiązaniami dogodnymi dla osiągnięcia jej celów, niemniej wymaga przyznania odszkodowania odpowiedniego (adekwatnego) w stosunku do wyrządzonej szkody. jeżeli państwo wybrało karanie naruszenia zakazu.
*Sprawa C-271/91 Pani Marshall dochodzi odszkodowania za niesłuszne zwolnienie je z pracy przez organ administracji państ. w którym pracowała. Ustawodawstwo krajowe ogranicza wysokość odszkodowania odnośnie rekompensaty z tytułu dyskryminacji
*Dyrektywa Rady 76/207 w sprawie implementacji zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet pod względem dostępu do zatrudnienia, szkolenia zawodowego i promocji oraz warunków pracy, powinien być interpretowany jako oznaczający, że kompensacja straty i szkody doznanej przez osobę poszkodowaną na skutek dyskryminacyjnego zwolnienia z pracy nie może być limitowana górną
(4)
granicą ustaloną a priori lub przez wyłączenie możliwości przyznania odsetek w celu zrekompensowania poszkodowanemu straty związanej z upływem czasu do momentu rzeczywistego wypłacenia sumy odszkodowania.
Osoba poszkodowana w wyniku dyskryminacyjnego zwolnienia z pracy może oprzeć się na art.6 dyrektywy p-ko organowi państwa działającemu w roli pracodawcy w celu wyłączenia stosowania przepisów krajowych nakładających ograniczenia wysokości odszkodowania.
*Sprawa C 106/89 brak
3) Bezpośredni skutek prawny ROZPORZĄDZEŃ – Rozp. ma zasięg ogólny, obowiązuje w całości i stosuje się bezpośrednio we wszystkich pańs. członk. Rozp. są bezpośrednio skuteczne zarówno w układzie wertykalnym, jak i horyzontalnym, wiążąc wszystkie podmioty pr. wspólnotowego (os. fiz. i praw. państ. członk. i instytucje w tym instytucję która jest autorem rozporządzenia). Rozp. odzwierciedlają władzę ustawodawczą Wspólnot. Zasięg ogólny ozn., że jego przepisy mają charakter generalny i abstrakcyjny. Rozp. są skuteczne erga omnes i są stosowane do kategorii adresatów określonych w sposób abstrakcyjny i całościowy. Mają moc obowiązującą. Obowiązywanie w całości pociąga za sobą zakaz niekompletnego lub wybiórczego stosowania rozp. przez pań. członk. W praktyce wyróżnia się rozp. podstawowe i rozp. wykonawcze ,które jest podporządkowane rozp. podstawowemu pod względem mocy obowiązującej i z tego względu rozp. wykonawcze mogą być kontrolowane i anulowane w przypadku gdy naruszają rozp. podstawowe. Wykonywanie rozp. zostało powierzone władzom pań. członk. która mają za zadanie podjęcie wszelkich działań w celu całkowitego ich wykonania i dlatego pań. członk. zostały m.in. obarczone obowiązkiem podjęcia sankcji karnej dla zapewnienia skutecznego stosowania rozporządzenia, nie wykluczając usunięcia wszelkich lub prawnych w rozporządzeniach, w tym przypadku pań. członk. wykonują władzę wykonawczą podporządkowaną woli Wspólnoty.
*Sprawa C-253/00 odnosi się do rozporządzenia w sprawie wspólnej organizacji rynku warzyw i owoców. Rozporządzenie to należy interpretować tak, że przestrzeganie przepisów dot. norm jakościowych mających zastosowanie do owoców i warzyw powinno być zabezpieczone możliwością wszczęcia procesu cywilnego przez jednego przedsiębiorcę p-ko przedsiębiorcy konkurencyjnemu.
*Omawiane orzeczenie potwierdza zasadę bezpośredniego skutku rozporządzeń również w stosunkach horyzontalnych, między podmiotami prywatnymi. Umożliwienie takiego działania wzmacnia w efekcie operacyjny charakter regulacji wspólnotowych w zakresie norm jakościowych, przyczynia się do zapobiegania praktykom zakłócającym swobodną konkurencję a toczące się procesy przed sądami państwowymi procesy między konkurencyjnymi przedsiębiorcami mogą przyczynić się do zapewnienia rzetelności wymiany handlowej i przejrzystości rynków we Wspólnocie.
Trybunał stwierdził, że jednostki mogą wywodzić indywidualne uprawnienia do żądania przestrzegania przez inne podmioty prywatne ( w tym konkurujące przedsiębiorstwa) z norm rozporządzenia, nawet z postanowień ustanawiających pewne obowiązki w interesie ogólnym. Jednocześnie zapewnienie efektywnego korzystania z tych uprawnień należy również do sądów krajowych.
4) Bezpośredni skutek prawny DECYZJI Decyzja jest aktem obowiązującym w całości tych, do których jest skierowana, jest ona również bezpośrednio skuteczna, jednakże należy zbadać je charakter, cel i zawarte w niej zobowiązania oceniając skutki prawne tej decyzji. Adresatami dec. mogą być os. fiz. ,prawne oraz pań. członk. Dec. ma z zasady na celu stosowanie zasad traktatowych w konkretnych przypadkach, niekiedy dec. może być skierowana do wszystkich pań. członk. i wpwczas poprzez swoją treść może ona również przyjąć charakter normatywny
(5)
*Sprawa 9/70 na podstawie decyzji skierowanej do państw, a dot. harmonizacji przepisów o transporcie lądowym oraz dyrektywy harmonizującej ustawodawstwo o podatku obrotowym- państwa miały obowiązek wprowadzenia podatku od wartości dodanej i rozciągnięcia go na transport, przy jednoczesnym zniesieniu innych podatków. Po wejście w życie tych aktów RFN wprowadziła podatek drogowy od przewozu towarów.
Zgodnie z art.249 (dawniej 189) Traktatu EWG i art.161 Traktaru Euratom dec. są aktami wiążącymi adresatów we wszystkich elementach W dec. krąg adresatów jest indywidualnie określony.
Wg Trybunału dec. są wiążące dla adresatów, to nie ozn. jednak, że nie mogą wiązać także innych adresatów , zgodnie z zasadą tzw.effet utile ( w celu zwiększenia efektywności prawa wspólnot. Byłoby wskazane, by poszczególne podmioty mogły powoływać się przed sądami na wiążące akty prawne Wspólnot).
Oceniając skutki prawne dc. – należy każdorazowo badać jej charakter, cel i zawarte w niej zobowiązania, aby móc określić jej ewentualną bezpośrednią skuteczność. Sformułowanie dec. musi mieć charakter bezwarunkowy, imperatywny i jednoznaczny.
Warunkiem ważności dec. jest odpowiedni tryb jej wydania, uprzednia konsultacja określona przez przep. Traktatu EWG oraz uzasadnienie.
5) Bezpośredni skutek prawny UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH w tym UMÓW STOWARZYSZENIOWYCH
*Umowa międzynar. zawierane przez Wspólnotę - są bezpośrednio skuteczne przy spełnieniu wszystkich warunków bezpośredniej skuteczności oraz uwzględnieniu ich celu i natury. Ta kategoria umów jest przejawem uczestnictwa Wspólnoty w stosunkach międzynar. Umowy zawierane przez Wspólnotę na bazie pr.międzynar. stanowią źródło prawa wspólnotowego . W hierarchii źródeł prawa są one podporządkowane prawu pierwotnemu. Od momentu, od którego są one wiążące dla instytucji wspólnotowych zajmują miejsce wyższe od prawa wtórnego co ozn. że w niektórych przypadkach prawo wtórne musi respektować umowy zawarte przez Wspólnotę.
Wśród umów zawieranych przez Wspólnotę znajdują się umowy zewnętrzne.
- Umowy zewnętrzne – to umowy zawarte przez Wspólnotę z państwami trzecimi lub instytucjami międzynar. Są one obowiązujące dla instytucji wspólnotowych i pań. członk. Stanową część wspólnotowego porządku prawnego i źródło pr. wspólnotowego. Stają się częścią porządku prawnego od momentu ich wejścia w życie. Umowy zew. to :
- 1) umowy dot. ceł i handlu –służą realizacji założeń unii celnej. Pań. członk są zobowiązane do harmonijnego rozwoju handlu światowego, do stopniowego zniesienia ograniczeń w handlu międzynar i do obniżania barier celnych.
- 2) umowy (układy) stowarzyszeniowe (to umowa międzynar)– Wspólnota może zawrzeć taką umowę z jednym lub więcej państwami lub z organizacją miezynar.. Umowy te mają na celu ustanowienie stowarzyszenia przewidującego wzajemne prawa i obowiązki, wspólne działania i szczególne procedury.
- akty jednostronne organów wspólnotowych – źródłem prawa wspólnotowego są akty jednostronne organów ustanowionych przez umowę miedzynar. Organy te są wyposażone przez Wspólnotę w kompetencje do wydawania jednostronnych aktów prawnych wiążących strony danej umowy międzynar. bez konieczności ich ratyfikowania. Akty jednostronne takich organów wywołują takie same skutki prawne jak umowy zewnętrzne.
*Umowy wiążące Wspólnotę – Zasadą jest, że Wspólnota nie jest związana umową, której nie jest stroną, ale to także niekiedy umowy zawarte przez pań. członko. i choć Wspólnota nie jest stroną takiej umowy, może być nią związana. Natomiast Wspólnota jest związana umowami zawartymi przez pań. członk. zwłaszcza w tych dziedzinach, w których pań. członk. przekazały swoje kompetencje Wspólnocie
*Sprawa C-63/99 dot. zalegalizowania przez państwo Gałuszków (przebywali nielegalnie) pobytu i prawa do prowadzenia działalności gospodar. w Wielkiej Brytanii (samozatrudnienia) - zgodnie z art.44 Układu Stowarzyszeniowego i w konsekwencji wydania zezwolenia na pobyt w tym pań. członkowskim.
(6)
*Układ Stowarzyszeniowy między Wspólnotami a Polską, przewiduje dla Pań. Członk. zakaz traktowania dyskryminacyjnego ze względu na narodowość osób polskich w zakresie prowadzenia działal. gospodar i traktowania na równi z własnymi obywatelami .Należy tak interpretować, że w zakresie zastosowania układu ustanawia ścisłą i bezwarunkową zasadę, by mogła być zastosowana przez sąd państwowy i która może w zw. z tym określić sytuację prawną jednostek. Efekt bezpośredni tej zasady skutkuje prawem powołania się na nią przez osoby polskie przed sądami w przyjmującym Pań. Członk., niezależnie od tego, że jego organy władzy pozostają kompetentne do zastosowania wobec tych osób prawa państwowego dot. przyjęcia, pobytu i dział. gospod.
...
gosicka