Badania prenatalne
Prof. J. Zaremba
1/3 chorób genetycznych ulega ekspresji w układzie nerwowym.
Wskazania do badań prenatalnych:
1. Zwiększone ryzyko aberracji chromosomowych:
• wiek matki >35 rż (>1:300)
• poprzednie urodzenie dziecka z aberracją chromosomową (0,5-1,0%)
• rodzinne strukturalne aberracje, np. translokacja
• markery aberracji w USG, np. zwiększona przezierność karkowa (NT) (5-10%); mierzy się ja w 11-13 hbd; >3,5mm – w 60% aberracje chromosomowe
• wyniki testu przesiewowego – badanie biochemiczne surowicy krwi matki + pomiar NT + wiek ciężarnej (>1:350)
2. Zwiększone ryzyko urodzenia dziecka z chorobą monogenową (od 25% w chorobach dziedziczonych AR, jak DMD, do 50% w chorobach dziedziczonych AD, jak rodzinna postać stwardnienia guzowatego, choroba Huntingtona, ataksja móżdżkowa
3. Zwiększone ryzyko urodzenia dziecka z wadą uwarunkowaną wieloczynnikowo (np. wada otwarta cewy nerwowej) (3-5%).
Metody i testy przesiewowe:
1. Metody inwazyjne:
• amniocenteza tradycyjna (15-17 hbd) (ryzyko poronienia 0,5%)
• amniocenteza wczesna (13-14 hbd)
• biopsja trofoblastu (9-12 hbd) (ryzyko poronienia 1%)
• kordocenteza – nakłucie żyły pępowinowej (18-22 hbd)
2. Metody nieinwazyjne:
• USG, w tym ECHO serca (11-22 hbd)
• badanie komórek płodowych w krwiobiegu matki (8-12 hbd)
• diagnostyka preimplantacyjna (związana z zapłodnieniem in vitro) (3 dni po zapłodnieniu).
Testy przesiewowe:
I trymestr:
TRISOMIA
21
18
13
NT
↑
β-hCG
↓
PAPP-A
II trymestr:
Test potrójny (15-18 hbd): β-hCG, estradiol (↓), AFP (↑ w otwartych wadach cewy nerwowej, ↓ w zespole Downa).
Choroba Maroteaux-Lamy (MPS VI):
• brak enzymu zwanego N-acetylogalaktozamino-4-sulfataza (arylosulfataza B), odpowiedzialnego za rozpad mukopolisacharydów.
Ustalanie płci płodu – badanie genu dla amelogeniny (warunkuje rozwój szkliwa zębowego).
Dystrofina – 79 egzonów.
PAX-6 – warunkuje prawidłowy rozwój gałki ocznej; brak genu – aniridia (wrodzony brak tęczówki).
Choroba Huntingtona – analiza liczby powtórzeń CAG:
• zakres prawidłowy <35 powtórzeń CAG
• zakres chorobotwórczy >39 powtórzeń CAG.
Maudlin