Rachunkowość w jednostkach produkcyjnych z uwzględnieniem uproszczeń.pdf

Rachunkowo w jednostkach produkcyjnych z uwzgldnieniem uproszcze

1. Moliwoci i ogólne zasady ewidencji ksigowej kosztów produkcji przemysłowej

Ustawa o rachunkowo ci stwarza do du e mo liwo ci stosowania uproszcze ewidencji kosztów produkcji przemysłowej,

w szczególnoci przez stosowanie:

1) ewidencji i rozliczania kosztów produkcji tylko według funkcji - na kontach zespołu 5,

2) konta 58 "Rozliczenie kosztów działalnoci" w celu porównania kosztu wytworzenia produktów z ich wartoci wyraon

w cenach ewidencyjnych,

3) odpisywania w koszty wartoci produktów w momencie ich wytworzenia, połczone z ustalaniem ich stanu i wycen oraz korekt

kosztów o warto tego stanu, nie pó niej ni na dzie bilansowy.

Bez wzgldu na rodzaj i zakres przyjtych przez jednostk do stosowania uproszcze, rachunkowo produkcji przemysłowej ma

spełnia co najmniej funkcj dowodow i informacyjn, zapewniajc niezbdne do tego celu dane.

Równoczenie przyjte do stosowania uproszczenia nie mog osłabia skutecznoci kontroli wewntrznej dokonywanych przez

jednostk operacji. Uproszczenia mog by stosowane z powodzeniem przede wszystkim przez jednostki prowadz ce działalno

produkcyjn na niewielk skal, zajmujce si zwłaszcza wytwarzaniem wyrobów gotowych z jednolitego surowca podstawowego

(np. mleka, misa, zboa i mki, warzyw i owoców).

Przyjte do stosowania rozwizania ksigowe upraszczajce prowadzenie ksig rachunkowych, take wymienione na wstpie (w pkt

1, 2 i 3), wymagaj potwierdzenia w zakładowym planie kont, podj t w tej sprawie decyzj (uchwał ) kierownika jednostki -

zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy o rachunkowoci.

2. Ewidencja i rozliczanie kosztów produkcji tylko według funkcji - na kontach zespołu 5 - zasady ogólne

Ewidencja kosztów z zastosowaniem wyłcznie kont zespołu 5, bez uprzedniego ich grupowania według rodzaju na kontach zespołu

4, jest uwarunkowana tym, e jednostka sporzdza rachunek zysków i strat według wariantu kalkulacyjnego, w którym jednostki

prowadzce działalno produkcyjn wyodrbniaj i wykazuj trzy grupy kosztów działalnoci operacyjnej, a mianowicie:

1) koszt wytworzenia sprzedanych produktów (ksigowany na koncie 70-1),

2) koszty sprzeday produktów (ksigowane na koncie 52-7),

3) koszty ogólnego zarzdu (ksigowane na koncie 55 "Koszty zarzdu").

Koszt wytworzenia sprzedanych produktów ustala si przyjmujc do obliczenia:

(+) stan produkcji niezakoczonej i zapas produktów gotowych na pocztek okresu sprawozdawczego,

(+) koszty wytworzenia poniesione w okresie sprawozdawczym,

(-) stan produkcji niezakoczonej i zapas produktów gotowych na koniec okresu sprawozdawczego.

Wszystkie koszty produkcji podstawowej, wynikajce z dokumentów ródłowych, dotyczce biecego okresu sprawozdawczego,

ksiguje si bieco bezporednio na koncie 50 "Koszty działalnoci podstawowej - produkcyjnej". Ponadto po zakoczeniu kadego

miesica konto to obcia si przypadajcymi na działalno produkcyjn:

•

kosztami działalnoci pomocniczej (Wn konto 50, Ma konto 53),

•

kosztami rozliczanymi w czasie - w czci przypadajcej na biecy okres sprawozdawczy (Wn konto 50, Ma konto 64).

Zgrupowane na koncie 50 koszty wytworzenia, wraz z kosztami działalnoci pomocniczej i kosztami rozliczanymi w czasie, s

rozliczane po zako czeniu ka dego okresu sprawozdawczego w ten sposób, e przenosi si je w ci ar konta:

1) 60 "Produkty gotowe i półprodukty" - jeeli produkty po ich wyprodukowaniu s przekazywane z produkcji do wyodrbnionego

organizacyjnie magazynu wyrobów gotowych, zapisem: Wn konto 60, Ma konto 50,

2) 58 "Rozliczenie kosztów działalnoci" - jeeli rozliczenie kosztów nastpuje za porednictwem tego konta, zapisem: Wn konto 58,

Ma konto 50,

3) 70-1 "Koszt sprzedanych produktów" - jeeli warto produktów gotowych w momencie ich wytworzenia jest odpisywana

w koszty, co ma miejsce, gdy wytworzone wyroby gotowe nie s objte ewidencj podczas składowania, zapisem: Wn konto 70-1,

Ma konto 50.

Koszty sprzeday produktów powstajce w zakładzie wytwarzajcym te produkty gotowe w zwizku z ich sprzeda, grupuje si

oddzielnie na przeznaczonym do tego celu koncie 52-7 "Koszty sprzeday produktów". Koszty te nie s elementem składowym

kosztu wytworzenia, co potwierdza art. 28 ust. 3 pkt 4 ustawy o rachunkowoci. Wpływaj one na wynik finansowy okresu

sprawozdawczego, w którym zostały poniesione. Na dzie zamknicia ksig rachunkowych przenosi si je bezporednio na wynik

finansowy, zapisem: Wn konto 86, Ma konto 52-7 oraz w całoci wykazuje w oddzielnej pozycji rachunku zysków i strat

sporzdzonym według wariantu kalkulacyjnego - w wierszu D. Jeeli jednostka ustala ksigowo koszty własny sprzeday produktów,

to koszty sprzeday mona przenie w całoci w ciar konta 70-1 "Koszt sprzedanych produktów", jednake w rachunku zysków

i strat wykazuje si je oddzielnie - w wierszu D.

Koszty ogólnego zarzdu grupuje si równie oddzielnie, na przeznaczonym do tego celu koncie 55 "Koszty zarzdu". Koszty te,

podobnie jak koszty sprzeday produktów, w myl art. 28 ust. 3 pkt 2 ustawy, nie s zaliczane do kosztu wytworzenia. Zwikszaj

one wynik finansowy tego okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione. Na dzie bilansowy w całoci przenosi si je na

wynik finansowy, zapisem: Wn konto 86, Ma konto 55 i wykazuje oddzielnie w rachunku zysków i strat - w wierszu E. Jeeli

jednostka ustala ksigowo koszty własne sprzeday produktów, to koszty zarzdu mona przenie w całoci w ciar konta 70-1

"Koszt sprzedanych produktów", jednake w rachunku zysków i strat wykazuje si je oddzielnie - w wierszu E.

Dokonujc ewidencji kosztów działalnoci produkcyjnej tylko w układzie funkcjonalnym - na kontach zespołu 5, naley zapewni

do kadego konta zespołu 5 podział kosztów prostych według rodzajów, co jest spowodowane koniecznoci zapewnienia

niezbdnych danych do sporzdzenia:

•

informacji dodatkowej, która zgodnie z załcznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowoci w pkt 2.6 "Dodatkowych informacji

i objanie" w jednostkach sporzdzajcych rachunek zysków i strat w wersji kalkulacyjnej powinna zawiera informacje

o kosztach rodzajowych (amortyzacji, zuycia materiałów i energii, usług obcych, podatków i opłat, ubezpiecze i innych

wiadcze, pozostałych kosztów rodzajowych),

•

sprawozda statystycznych.

Poniesione koszty według funkcji mog obcia take koszty złoone wiadcze wykonanych przez jednostk we własnym zakresie

(przykładowe - remontu lub transportu). W zwizku z tym celowe jest te wyodrbnienie kosztów złoonych w oddzieln pozycj

obejmujcwiadczenia działalnoci pomocniczej.

Koszty wyodrbnionej organizacyjnie i ksigowo działalnoci pomocniczej grupuje si bieco na przeznaczonym do tego celu

koncie 53 "Koszty działalnoci pomocniczej". Koszty tej działalnoci zgrupowane na koncie 53 rozlicza si po zakoczeniu kadego

miesica na poszczególne rodzaje (odmiany) działalnoci podstawowej, na rzecz których zostały wykonane wiadczenia działalnoci

pomocniczej. W czci przypadajcej na produkcj wyrobów zwikszaj one koszty wytworzenia produktów. Ewidencj szczegółow

do konta 53 prowadzi si oddzielnie dla kadego rodzaju działalnoci pomocniczej wyodrbnionej organizacyjnie.

W razie gdy jednostka, oprócz działalnoci produkcyjnej, równoczenie prowadzi inne odmiany działalnoci gospodarczej, np. handel

w sklepach prowadzcych sprzeda towarów stanowicych produkty z własnej produkcji, to dla kadej odmiany działalnoci

operacyjnej, dla której ustala si wynik finansowy ze sprzeday, prowadzi si odrbne stanowisko kosztów w zespole 5 i oddzielnie

grupuje przychody ze sprzeday oraz oddzielnie ustala koszt sprzedanych produktów na właciwych kontach zespołu 7 (np. kontach:

70-0 i 70-1). Jeeli inn odmian działalnoci jest działalno handlowa, to wyodrbnia si take konta syntetyczne w zakładowym

planie kont (np. 52, 73-0 i 73-1).

Jeeli w biecym okresie sprawozdawczym zostały poniesione koszty, które w całoci przypadaj na przyszłe okresy

sprawozdawcze, to ksiguje si je od razu na konto 64 "Rozliczenia midzyokresowe kosztów", a nastpnie z tego konta zarachowuje

na właciwe konto zespołu 5, zapisem: Wn konto 50, Ma konto 64.

Jeeli ewidencja ksigowa obejmuje wyroby gotowe wytwarzane w rónym asortymencie z jednolitego surowca, przykładowo

pieczywo w piekarniach lub wyroby misne w masarniach, których zapasy na koncie 60 lub ich sprzeda bezporednio z produkcji s

wykazywane w ksigach rachunkowych w cenach ustalonych na poziomie cen sprzeday netto lub w innych cenach rónicych si od

kosztu wytworzenia, to rozliczenie kosztów produkcji nastpuje za porednictwem konta 58.

Ewidencja i rozliczanie kosztów produkcji przemysłowej tylko według funkcji z zastosowaniem kont zespołu 5 moe przebiega

nastpujco:

1. Ksigowanie kosztów produkcji przemysłowej w wielkociach wynikajcych z dowodów

ksigowych, przypadajcych na biecy okres sprawozdawczy (miesic):

- Wn konto 50 "Koszty działalnoci podstawowej - produkcyjnej",

- Ma konto zespołu 0, 1, 2, 3 i konto 85.

2. Koszty produkcji przemysłowej przypadajcej na przyszłe okresy sprawozdawcze

(aktywowane):

- Wn konto 64 "Rozliczenia midzyokresowe kosztów",

- Ma róne konta.

3. Koszty działalnoci pomocniczej wynikajce z dowodów ksigowych, ksigowanie

w cigu miesica:

- Wn konto 53 "Koszty działalnoci pomocniczej",

- Ma róne konta.

4. Zarachowanie kosztów rozliczanych w czasie w czci przypadajcej na produkcj

przemysłow w biecym miesicu:

- Wn konto 50 "Koszty działalnoci podstawowej - produkcyjnej",

- Ma konto 64 "Rozliczenia midzyokresowe kosztów".

5. Zarachowanie kosztów działalnoci pomocniczej w czci przypadajcej na produkcj

przemysłow:

- Wn konto 50 "Koszty działalnoci podstawowej - produkcyjnej",

- Ma konto 53 "Koszty działalnoci pomocniczej".

6. Koszt wytworzenia produktów ustalony na koniec kadego miesica:

a) w jednostkach rozliczajcych koszty produkcji przemysłowej za porednictwem konta 58

- Wn konto 58 "Rozliczenie kosztów działalnoci",

- Wn konto 50 "Koszty działalnoci podstawowej - produkcyjnej";

b) w jednostkach rozliczajcych koszty produkcji z pominiciem konta 58

- Wn konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów",

- Ma konto 50 "Koszty działalnoci podstawowej - produkcyjnej".

Koszty produkcji przypadajce na produkty wytworzone i przekazane z produkcji

do wyodrbnionego organizacyjnie i ksigowo magazynu wyrobów gotowych (jeeli za ceny

ewidencyjne zapasów produktów gotowych przyjto ceny rónice si od kosztu

wytworzenia, np. ustalone na poziomie cen sprzeday netto, co z reguły ma miejsce

w praktyce) ksiguje si, zapisem: Wn konto 60, Ma konto 58.

Jeeli wytworzone produkty gotowe nie s objte ewidencj podczas składowania, a warto

wyrobów jest wyraona:

• w cenach rónicych si od kosztu wytworzenia, ksiguje si je zapisem:

Wn konto 70-1, Ma konto 58,

• po kosztach wytworzenia, ksiguje si je zapisem:

Wn konto 70-1, Ma konto 50.

7. Przeniesienie kosztu sprzedanych produktów na dzie bilansowy na wynik finansowy:

- Wn konto 86 "Wynik finansowy",

- Ma konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów".

3. Ewidencja i rozliczanie kosztów produkcji za porednictwem konta 58 "Rozliczenie kosztów działalnoci"

W zwizku z tym, e ewidencja uzyskanych w wyniku produkcji wyrobów gotowych, przekazywanych do wyodrbnionego

organizacyjnie i ksigowo magazynu, jest na ogół prowadzona ilociowo-wartociowo w cenach ewidencyjnych ustalonych na

poziomie cen sprzeday netto, rozliczenie kosztów produkcji nastpuje na koncie 58. Na koncie tym dokonuje si porównania

rzeczywistego kosztu wytworzenia całoci produkcji lub grupy produktów gotowych z wartoci tych produktów w cenach

ewidencyjnych. Rónica ustalona w wyniku tego porównania stanowi odchylenia od cen ewidencyjnych produktów:

•

kredytowe - jeli warto produktów ustalona w cenach ewidencyjnych zapasów przewysza ich warto według kosztu

wytworzenia lub

•

debetowe - jeli koszt wytworzenia produktów przewysza ich warto w cenach przyjtych do ewidencji zapasów.

Z reguły s to odchylenia kredytowe, które ustala si po zakoczeniu kadego miesica, jako saldo konta 58 i przenosi rónic midzy

wartoci wytworzonych produktów w cenach ewidencyjnych (strona Ma konta 58) a ich wartoci po kosztach wytworzenia (strona

Wn konta 58), na konto 62 "Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów". Aby unikn komplikacji z wycen produktów i kontrol

ich obrotu, wskazane jest stosowanie cen ewidencyjnych wyrobów przyjtych z produkcji do magazynu ustalonych na poziomie cen

sprzeday netto. Zalet stosowania tych cen jest łatwo kontroli fakturowania sprzedanych wyrobów oraz bieca informacja

wartoci rynkowej zapasu magazynowego tych produktów. Uznanie konta 58 za przyjte do magazynu lub wydane bezporednio

z produkcji do sprzeday na zewntrz lub do własnych sklepów nastpuje w cenach ewidencyjnych bieco lub za okresy miesiczne.

Natomiast obcienia konta 58 dokonuje si - jak ju wskazano w podrozdziale 2 - po zakoczeniu kadego miesica, całoci

kosztów wytworzenia.

Odchylenia zaksigowane na koncie 62 rozlicza si w cigu roku midzy rozchód wyrobów a ich zapas, za pomoc wskanika

odchyle przecitnych (Wop). Ta cz odchyle od cen ewidencyjnych produktów, która przypada na sprzedane wyroby gotowe,

w kwocie przypadajcej na dany miesic, podlega wyksigowaniu z konta 62 (odchylenie kredytowe: Wn konto 70-1, Ma konto 62,

ewentualne odchylenia debetowe - odwrotnie).

Na dzie koczcy rok obrotowy na koncie 70-1 ustala si koszt rzeczywisty sprzedanych produktów i przenosi jego wielko za

dany rok obrotowy na wynik finansowy, zapisem: Wn konto 86, Ma konto 70-1. Naley mie na uwadze, e odchylenia od cen

ewidencyjnych produktów, przypadajce na ich rozchody z innych tytułów ni sprzeda, wyksigowuje si bieco w miar tych

rozchodów. Jest to warunek konieczny stosowania sposobu rozliczania odchyle przypadajcych na wyroby gotowe sprzedane za

pomoc wskanika odchyle przecitnych.

Ewidencj i rozliczane kosztów za pomoc konta 58 ilustruje poniszy przykład.

Przykład 6

Rozliczanie kosztów produkcji przemysłowej oraz ustalanie kosztu sprzedanych produktów

I. Załoenia:

1. Rzeczywiste koszty wytworzenia produktów przypadajce do rozliczania po

zakoczeniu okresu sprawozdawczego stanowi kwot:

36.864 zł.

2. Wyroby gotowe wyprodukowane i przyjte z produkcji do magazynu

w cenach ewidencyjnych ustalonych na poziomie cen sprzeday netto:

51.200 zł.

3. Ogółem rozchody sprzedanych produktów z magazynu według

cen ewidencyjnych:

40.960 zł.

4. Zapas wyrobów gotowych na dzie koczcy dany okres sprawozdawczy:

(51.200 zł - 40.960 zł) =

10.240 zł.

5. W celu uproszczenia przyjto umowne kwoty oraz pominito odchylenia

z innych tytułów ni sprzeda produktów.

II. Dekretacja:

1. Wynikajcy na koniec okresu sprawozdawczego z zapasów

na koncie 50 koszt wytworzenia:

36.864 zł

- Wn konto 58 "Rozliczenie kosztów działalnoci",

- Ma konto 50 "Koszty działalnoci podstawowej - produkcyjnej".

2. Przyjcie wyprodukowanych wyrobów gotowych z produkcji do magazynu:

51.200 zł

- Wn konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty",

- Ma konto 58 "Rozliczenie kosztów działalnoci".

3. Rozchód wyrobów gotowych sprzedanych według cen ewidencyjnych:

40.960 zł

- Wn konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów",

- Ma konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty".

4. Odchylenia ustalone po zakoczeniu biecego okresu sprawozdawczego

przypadajce na wyroby gotowe przyjte z produkcji do magazynu

(saldo Ma konta 58): (51.200 zł - 36.864 zł) =

14.336 zł

- Wn konto 58 "Rozliczenie kosztów działalnoci",

- Ma konto 62 "Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów".

5. Rozliczenie odchyle od cen ewidencyjnych produktów:

a) wskanik odchyle przecitnych (Wop):

Wop = (O x 100) : (Rk + S + Rw) =

(14.336 zł x 100) : (10.240 zł + 40.960 zł) = 28,

b) kwota odchyle przecitnych przypadajcych na produkty sprzedane:

Os = (S x Wop) : 100 = (40.960 zł x 28) : 100 =

11.468,80 zł

- Wn konto 62 "Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów",

- Ma konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów".

III. Ksigowania:

Pozostaj ce na koniec okresu sprawozdawczego saldo kredytowe na koncie 62 (w przykładzie - kwota: 2.867,20 zł) wyra a

odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych produktów przypadajce na zapas kocowy wyrobów gotowych (w przykładzie - saldo

konta 60, kwota: 10.240 zł).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: