p204.pdf

Konwencja Genewska o Traktowaniu Jeńców Wojennych

z dnia 12 sierpnia 1949 r.

Niżej podpisani Pełnomocnicy Rządów reprezentowanych na Konferencji Dyplomatycznej, która

obradowała w Genewie od 21 kwietnia do 12 sierpnia 1949 r. w celu rewizji Konwencji o traktowaniu

jeńców wojennych, zawartej w Genewie 27 lipca 1929 r. zgodzili się na następujące postanowienia:

TYTUŁ I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 1

Wysokie Umawiające się Strony zobowiązują się przestrzegać i dopilnować przestrzegania niniejszej

Konwencji we wszelkich okolicznościach.

Artykuł 2

Niezależnie od postanowień, które wejdą w życie już w czasie pokoju, Konwencja niniejsza będzie miała

zastosowanie w razie wypowiedzenia wojny lub powstania jakiegokolwiek innego konfliktu zbrojnego

między dwiema lub więcej niż dwiema Wysokimi Umawiającymi się Stronami, nawet gdyby jedna z nich

nie uznała stanu wojny.

Konwencja będzie również miała zastosowanie we wszystkich przypadkach okupacji całości lub części

terytorium jednej z wysokich Umawiających się Stron, nawet gdyby ta okupacja nie napotkała na żaden

opór zbrojny.

Jeżeli jedno z mocarstw w konflikcie nie jest stroną niniejszej Konwencji, Mocarstwa będące jej stronami

pozostaną jednak nią związane w swych wzajemnych stosunkach. Będą one również związane

Konwencją wobec powyższego Mocarstwa, jeżeli przyjmuje ono i stosuje jej postanowienia.

Artykuł 3

Gdyby na terytorium jednej z Wysokich Umawiających się Stron wybuchł konflikt zbrojny nie

posiadający charakteru międzynarodowego, każda ze Stron w konflikcie obowiązana będzie stosować

się przynajmniej do następujących postanowień:

1) Osoby, nie biorące bezpośrednio udziału w działaniach wojennych, włącznie z członkami sił

zbrojnych, które złożyły broń, oraz osobami, które stały się niezdolne do walki na skutek choroby, ran,

pozbawienia wolności lub z jakiegokolwiek innego powodu, będą we wszelkich okolicznościach

traktowane w sposób humanitarny, bez czynienia żadnej różnicy na ich niekorzyść z powodu rasy,

koloru skóry, religii lub wiary, płci, urodzenia lub majątku ani z żadnych innych analogicznych powodów.

W tym celu są i pozostaną zakazane w stosunku do wyżej wymienionych osób w każdym czasie i w

każdym miejscu:

Viadrina International Law Project

http://www.vilp.de

Ein Projekt des Lehrstuhls für Öffentliches Recht insb. Völkerrecht, Europarecht sowie ausländisches Verfassungsrecht.

Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder)

http://voelkerrecht.euv-frankfurt-o.de

a) zamachy na życie i nietykalność cielesną, a w szczególności zabójstwa we wszelkiej postaci,

okaleczenia, okrutne traktowanie, tortury i męki;

b) branie zakładników;

c) zamachy na godność osobistą, a w szczególności traktowanie poniżające i upokarzające;

d) skazywanie i wykonywanie egzekucji bez uprzedniego wyroku, wydanego przez sąd należycie

ukonstytuowany i dający gwarancje procesowe, uznane za niezbędne przez narody cywilizowane.

2) Ranni i chorzy będą zbierani i leczeni.

Bezstronna organizacja humanitarna, jak Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, będzie mogła

ofiarować swoje usługi Stronom w konflikcie.

Strony w konflikcie będą się ponadto starały wprowadzić w życie w drodze specjalnych układów

wszystkie lub niektóre z pozostałych postanowień niniejszej Konwencji.

Zastosowanie powyższych postanowień nie będzie miało wpływu na sytuację prawną Stron w konflikcie.

Artykuł 4

A. Jeńcami wojennymi w rozumieniu niniejszej Konwencji są osoby, które znalazły się we władzy

nieprzyjaciela, a należą do jednej z następujących kategorii:

1) członkowie sił zbrojnych Strony w konflikcie, jak również członkowie milicji i oddziałów ochotniczych,

stanowiących część tych sił zbrojnych;

2) członkowie innych milicji i innych oddziałów ochotniczych, włączając w to członków zorganizowanych

ruchów oporu, należących do jednej ze Stron w konflikcie i działających poza granicami lub w granicach

własnego terytorium, nawet jeżeli pod warunkiem, że te milicje lub oddziały ochotnicze, włączając w to

zorganizowane ruchy oporu, odpowiadają następującym warunkom:

a) mają na czele osobę odpowiedzialną za swych podwładnych;

b) noszą stały i dający się z daleka rozpoznać znak rozpoznawczy;

c) jawnie noszą broń;

d) przestrzegają w swych działaniach praw i zwyczajów wojny;

3) członkowie regularnych sił zbrojnych, którzy podają się za podlegających rządowi lub władzy nie

uznanym przez Mocarstwo zatrzymujące;

4) osoby towarzyszące siłom zbrojnym, ale nie należące do nich bezpośrednio, jak na przykład cywilni

członkowie załóg samolotów wojskowych, korespondenci wojenni, dostawcy, członkowie oddziałów

pracy lub służb, powołanych do opiekowania się wojskowymi, pod warunkiem, że otrzymali oni

upoważnienie od sił zbrojnych, którym towarzyszą, przy czym te ostatnie obowiązane są wydać im w

tym celu kartę tożsamości według załączonego wzoru;

5) członkowie załóg statków handlowych, włączając w to kapitanów, pilotów i uczniów, oraz członkowie

załóg samolotów cywilnych Stron w konflikcie, o ile nie przysługuje im prawo do korzystniejszego

traktowania na mocy innych postanowień prawa międzynarodowego;

6) ludność terytorium nie okupowanego, która przy zbliżaniu się nieprzyjaciela chwyta spontanicznie za

broń, aby stawić opór inwazji, a nie miała czasu zorganizować się w regularne siły zbrojne, jeżeli jawnie

nosi broń i przestrzega praw i zwyczajów wojennych.

Viadrina International Law Project

http://www.vilp.de

Ein Projekt des Lehrstuhls für Öffentliches Recht insb. Völkerrecht, Europarecht sowie ausländisches Verfassungsrecht.

Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder)

http://voelkerrecht.euv-frankfurt-o.de

B. Korzystać będą również z traktowania zastrzeżonego przez niniejszą Konwencję dla jeńców

wojennych:

1) osoby, które należą lub należały do sił zbrojnych kraju okupowanego, jeżeli z tytułu tej przynależności

Mocarstwo okupujące, które je nawet początkowo zwolniło w czasie trwania działań wojennych poza

okupowanym przezeń terytorium, uważa za niezbędne ich internowanie, zwłaszcza po nieudanej próbie

tych osób połączenia się z siłami zbrojnymi, do których należą i które nadal walczą, lub gdy osoby te nie

stawią się na wezwanie w celu ich internowania.

2) Osoby należące do jednej z kategorii wyliczonych w niniejszym artykule, przyjęte na terytorium

Mocarstw neutralnych lub nie będących stroną wojującą, a podlegające internowaniu na mocy prawa

międzynarodowego, z zastrzeżeniem wszelkiego rodzaju korzystniejszego traktowania, jakie te

Mocarstwa mogą im przyznać, oraz z wyjątkiem postanowień artykułu 8, 10, 15, 30 ustęp 5, artykułów

58 i 67 włącznie, 92, 126, jak również - jeżeli Strony w konflikcie utrzymują stosunki dyplomatyczne z

Mocarstwem neutralnym lub zainteresowanym Mocarstwem nie będącym stroną wojującą - z wyjątkiem

postanowień dotyczących Mocarstwa opiekuńczego. Gdy takie stosunki dyplomatyczne istnieją, Strony

w konflikcie, do których te osoby należą, będą mogły sprawować w stosunku do nich funkcje przyznane

na mocy niniejszej Konwencji Mocarstwom opiekuńczym, bez uszczerbku dla funkcji sprawowanych

normalnie przez Strony na mocy zwyczajów oraz traktatów dyplomatycznych i konsularnych.

C. Niniejszy artykuł nie wpływa na sytuację prawną personelu lekarskiego i duchownego, przewidzianą

w artykule 33 niniejszej Konwencji.

Artykuł 5

Niniejsza Konwencja stosować się będzie do osób wymienionych w artykule 4 od chwili, gdy dostaną

się we władzę nieprzyjaciela, aż do ich ostatecznego uwolnienia i repatriacji.

Jeżeli powstanie wątpliwość co do przynależności osób, które wzięły udział w działaniach wojennych i

wpadły w ręce nieprzyjaciela, do jednej z kategorii wyliczonych w artykule 4, osoby te korzystać będą z

ochrony niniejszej Konwencji do chwili, gdy właściwy sąd ustali ich sytuację prawną.

Artykuł 6

Wysokie Umawiające się Strony będą niezależnie od układów wyraźnie przewidzianych w artykułach

10, 23, 28, 33, 60, 65, 67, 72, 73, 75, 109, 110, 118, 119, 122, 132, zawierać jeszcze inne układy

specjalne w każdej sprawie, która wydaje się im odpowiednia do oddzielnego uregulowania. Żaden

układ specjalny nie może pogorszyć sytuacji jeńców uregulowanej przez niniejszą Konwencję ani

ograniczać przyznanych im przez nią praw.

Jeńcy wojenni będą korzystali z dobrodziejstw tych układów dopóty, dopóki Konwencja będzie się do

nich stosowała, z zastrzeżeniem przeciwnych postanowień zawartych wyraźnie w powyższych układach

lub w układach późniejszych albo z zastrzeżeniem korzystniejszych środków przedsięwziętych w

stosunku do nich przez jedną lub drugą stronę w konflikcie.

Viadrina International Law Project

http://www.vilp.de

Ein Projekt des Lehrstuhls für Öffentliches Recht insb. Völkerrecht, Europarecht sowie ausländisches Verfassungsrecht.

Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder)

http://voelkerrecht.euv-frankfurt-o.de

Artykuł 7

Jeńcy wojenni nie będą mogli w żadnym razie zrzec się częściowo lub całkowicie praw zapewnionych

im przez niniejszą Konwencję i ewentualnie przez układy specjalne, przewidziane w artykule

poprzednim.

Artykuł 8

Konwencja niniejsza stosowana będzie przy współudziale i pod kontrolą Mocarstw opiekuńczych

powołanych do obrony interesów stron w konflikcie. W tym celu Mocarstwa opiekuńcze będą mogły

wyznaczyć poza swym personelem dyplomatycznym i konsularnym delegatów spośród swych własnych

obywateli lub spośród obywateli innych Mocarstw neutralnych. Ci delegaci powinni uzyskać zgodę

Mocarstwa, przy którym będą wykonywali swą misję.

Strony w konflikcie będą w możliwie najszerszej mierze ułatwiały przedstawicielom lub delegatom

Mocarstw opiekuńczych wypełnianie ich zadań.

Przedstawiciele lub delegaci Mocarstw opiekuńczych nie powinni w żadnym przypadku wykraczać poza

ramy swej misji, określonej przez niniejszą Konwencję; powinni oni w szczególności brać pod uwagę

bezwzględne wymagania bezpieczeństwa Państwa, przy którym wykonują swe funkcje.

Artykuł 9

Postanowienia niniejszej Konwencji nie stanowią przeszkody dla działalności humanitarnej

Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża, jak również każdej innej bezstronnej organizacji

humanitarnej, prowadzonej w celu opieki nad jeńcami wojennymi i udzielania im pomocy za zgodą

zainteresowanych Stron w konflikcie.

Artykuł 10

Wysokie Umawiające się Strony będą mogły w każdym czasie porozumieć się co do powierzenia

zadań, przypadających na mocy niniejszej Konwencji Mocarstwom opiekuńczym, jakiejś organizacji,

dającej wszelką rękojmię bezstronności i sprawności.

Jeżeli jeńcy wojenni nie korzystają lub przestali korzystać z jakiegokolwiek powodu z działalności

Mocarstwa opiekuńczego albo organizacji wyznaczonej zgodnie z ustępem pierwszym, Mocarstwo

zatrzymujące powinno zwrócić się do jakiegoś Państwa neutralnego lub do takiej organizacji o podjęcie

się funkcji, przypadających na mocy niniejszej Konwencji Mocarstwom opiekuńczym, wyznaczonym

przez Strony w konflikcie.

Jeżeli nie uda się w ten sposób zapewnić ochrony, Mocarstwo zatrzymujące powinno się zwrócić do

jakiejś organizacji humanitarnej, jak Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, o podjęcie się zadań

humanitarnych przypadających na mocy niniejszej Konwencji Mocarstwom opiekuńczym albo też

powinno przyjąć usługi zaofiarowane przez taką organizację, z zastrzeżeniem postanowień niniejszego

artykułu.

Viadrina International Law Project

http://www.vilp.de

Ein Projekt des Lehrstuhls für Öffentliches Recht insb. Völkerrecht, Europarecht sowie ausländisches Verfassungsrecht.

Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder)

http://voelkerrecht.euv-frankfurt-o.de

Każde Mocarstwo neutralne lub każda organizacja, do której zwróciło się zainteresowane Mocarstwo

lub która zaofiarowała swe usługi w celach wyżej wymienionych, powinny działać z poczuciem

odpowiedzialności, jaką ponoszą wobec Strony w konflikcie, do której należą osoby podlegające

ochronie przez niniejszą Konwencję, oraz powinny dawać dostateczną rękojmię swej zdolności do

podjęcia się wymienionych funkcji i ich bezstronnego spełniania.

Nie wolno naruszyć powyższych postanowień drogą specjalnej umowy między Mocarstwami, z których

jedno byłoby chociaż przejściowo ograniczone w stosunku do drugiego Mocarstwa lub jego

sprzymierzeńców w swej swobodzie rokowań na skutek wydarzeń wojennych, zwłaszcza w przypadku

okupacji całości lub znacznej części swojego terytorium.

Ilekroć w Konwencji niniejszej jest mowa o Mocarstwie opiekuńczym, należy przez to rozumieć także

zastępujące je organizacje w rozumieniu artykułu niniejszego.

Artykuł 11

Mocarstwa opiekuńcze zaofiarują swe dobre usługi w celu załatwienia sporu, ilekroć uznają, że leży to

w interesie osób podlegających ochronie, a w szczególności w razie braku zgody między Stronami w

konflikcie co do stosowania lub wykładni postanowień niniejszej Konwencji.

W tym celu każde z Mocarstw opiekuńczych będzie mogło na prośbę jednej ze Stron lub z własnej

inicjatywy zaproponować Stronom w konflikcie zwołanie, ewentualnie na odpowiednio wybranym

neutralnym terytorium, konferencji ich przedstawiciela, a zwłaszcza władz zajmujących się sprawami

jeńców wojennych. Strony w konflikcie obowiązane są zastosować się do takich propozycji. Mocarstwa

opiekuńcze będą mogły wówczas zaproponować Stronom w konflikcie, aby zgodziły się na udział w tej

konferencji osobistości należącej do jednego z Mocarstw neutralnych albo delegowanej przez

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża.

TYTUŁ II

OGÓLNA OCHRONA JEŃCÓW WOJENNYCH

Artykuł 12

Jeńcy wojenni znajdują się we władzy Mocarstwa nieprzyjacielskiego, a nie we władzy poszczególnych

osób lub oddziałów wojskowych, które wzięły ich do niewoli. Niezależnie od istniejącej

odpowiedzialności indywidualnej, za traktowanie jeńców wojennych odpowiada Mocarstwo

zatrzymujące.

Jeńcy wojenni mogą być przekazani przez Mocarstwo zatrzymujące tylko Mocarstwu, które jest stroną

Konwencji, i to dopiero wówczas, gdy Mocarstwo zatrzymujące upewniło się, że dane Mocarstwo

pragnie i jest zdolne stosować Konwencję. Po przekazaniu w ten sposób jeńców Mocarstwo, które

zgodziło się ich przejąć, będzie odpowiedzialne za stosowanie Konwencji przez czas sprawowania nad

nimi opieki.

Gdyby jednak to Mocarstwo nie spełniało w jakimś ważnym punkcie swego obowiązku wykonania

postanowień Konwencji, Mocarstwo, które przekazało jeńców wojennych, powinno na skutek

zawiadomienia go o tym przez Mocarstwo opiekuńcze przedsięwziąć skuteczne środki dla zaradzania

Viadrina International Law Project

http://www.vilp.de

Ein Projekt des Lehrstuhls für Öffentliches Recht insb. Völkerrecht, Europarecht sowie ausländisches Verfassungsrecht.

Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder)

http://voelkerrecht.euv-frankfurt-o.de

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: