Praca magisterska Urząd Gminy Lubań.doc

Minęło piętnaście lat od reaktywowania w Polsce samorządu terytorialnego. Stało się to wraz z zapoczątkowaniem transformacji ustrojowej państwa. Ustrój demokratyczny nie może się obyć bez samorządu. Wymaga on bowiem decentralizacji władzy i upodmiotowienia obywatela. Te funkcje spełnia organizacja samorządowa. Przyzwolenie na decydowanie o własnych sprawach w skali lokalnej daje szansę na to, aby wyzwolić twórczą aktywność mieszkańców, których ustawodawca określa jako wspólnotę samorządową, akcentując w ten sposób znaczenie pozaprawnych uwarunkowań funkcjonowania tej organizacji życia społecznego: lokalnych więzów społecznych, zdolności do samoorganizacji w imię wspólnych celów i wspólnej świadomości społecznej zdeterminowanej warunkami lokalnymi [1].

Jednym z najważniejszych czynników służących rozwojowi podstawowej jednostki samorządu terytorialnego, czyli gminy, jest sprawna administracja samorządowa, inicjująca i wspierająca działania na rzecz jej rozwoju. Aby wójt (burmistrz, prezydent), przy pomocy urzędu gminy, mógł wykonywać zadania na miarę istniejących i pojawiających się potrzeb, konieczne jest wzmocnienie struktury organizacyjnej tego urzędu, opracowanie właściwych procedur działania, wprowadzenie mechanizmów zapewniających udział społeczności lokalnej w zarządzaniu sprawami publicznymi oraz zatrudnianie w urzędzie kompetentnych i sprawnych w działaniu urzędników. Można postawić tezę, że działanie administracji powinno opierać się na wykorzystaniu potencjału pracowników, na stworzeniu warunków do inicjatywy i możliwości działania innowacyjnego na niższych szczeblach struktury. Stawia to niezwykle wysokie wymagania wobec wójta (burmistrza, prezydenta) jak i pracowników urzędu gminy.

Jako wieloletni pracownik urzędu gminy doskonale wiem, jak ważna jest dla tworzenia wizerunku gminy praca jej urzędu. Niemal każdy z nas spotkał się ze złą organizacją pracy w urzędzie lub niekompetencją pracowników, czego efektem było między innymi odsyłanie interesanta od urzędnika do urzędnika bez udzielenia pomocy w załatwieniu jego sprawy. Na taki stan rzeczy wpływa zwykle niedbalstwo pracownika urzędu, zły przepływ informacji wewnętrznej lub brak odpowiednich kwalifikacji. Poprawa jakości pracy, jako stały mechanizm korekty, powinna być wbudowana w pracę każdego urzędu. Wiadomym jest, że odpowiednia organizacja urzędu gminy pozwala świadczyć usługi publiczne wysokiej jakości oraz efektywnie wspiera rozwój społeczno-gospodarczy wspólnoty lokalnej. Ma to szczególne znaczenie właśnie w gminie, gdzie władza lokalna odgrywa kluczową rolę we wspieraniu szeroko rozumianego rozwoju lokalnego.

W związku z powyższym, celem pracy jest wskazanie prawidłowych rozwiązań organizacyjnych i funkcjonalnych urzędu gminy, tak aby mieszkaniec wspólnoty czuł, że urzędnik jest dla niego, a nie on dla urzędnika.

Jeżeli chodzi o strukturę pracy, to została ona dostosowana do celu pracy i składa się z trzech rozdziałów. W rozdziale pierwszym opisałam organizację prawną podstawowej jednostki samorządu terytorialnego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na miejsce jakie zajmuje w niej urząd gminy. Wskazałam na organy gminy i ich zadania oraz samodzielność gminy. Następnie przedstawiłam pojęcie i rodzaje urzędów przechodząc w ten sposób do pojęcia urzędu gminy. Z kolei w rozdziale drugim opisałam organizację tego urzędu wskazując w pierwszym rzędzie na przykłady struktur organizacyjnych przyjętych w doktrynie, a następnie na strukturę organizacyjną urzędu gminy na przykładzie Urzędu Miasta Lubań, który wdrożył nowoczesny system zarządzania według normy ISO 9000. W rozdziale tym omówiłam również podział zadań na stanowiskach pracy oraz znaczenie dla prawidłowej organizacji urzędu gminy sprawnie działającego systemu komunikacji wewnętrznej. Ostatni trzeci rozdział zawiera uwagi na temat wybranych problemów związanych z funkcjonowaniem urzędu gminy. Należy do nich: zasada praworządności, zasada jawności działania organów i procedur administracyjnych oraz planowanie w gminie. Zdając sobie sprawę ze złożoności zagadnienia omówiłam tylko te problemy, które według mnie z punktu widzenia tematu pracy wydały się najważniejsze.

Przy analizie tematu wykorzystałam ustalenia doktryny, obowiązujące przepisy prawne, orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego oraz dokumenty wewnętrzne Urzędu Miasta Lubań.

Rozdział I

Urząd gminy w strukturze administracji gminnej

1. Organizacja prawna gminy

Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, która zgodnie z art. 164 ust. 3 Konstytucji [2] wykonuje zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego. Uczestniczy ona, w myśl art. 16 ust. 2 Konstytucji, w sprawowaniu władzy publicznej, a przysługującą jej w ramach ustaw istotną część zadań publicznych wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, a jej samodzielność podlega ochronie sądowej. Gmina jest wzorcem i punktem wyjścia dla wszystkich rozwiązań samorządowych, uważana początkowo za pierwotną wspólnotę o charakterze przedpaństwowym, opierającą swój byt na naturalnym prawie lokalnych zbiorowości ludzkich do decydowania o własnych sprawach [3].

Art. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym [4] stanowi, że przez gminę należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium. Jest zatem gmina prawnie zorganizowanym związkiem osób określonym w ustawie jako wspólnota samorządowa, wyposażona w pełną autonomię publicznoprawną nie przeciwstawianą przecież jednak państwu, a włączoną w jego porządek prawny, w celu zaspokajania potrzeb zbiorowych owej wspólnoty (art.7 ust. 1). Autonomia ta opiera się na władztwie terytorialnym (art.1 ust. 2 w związku z art. 4 ust.1 i 2), władztwie kompetencyjnym (art. 2 ust. 1 w związku z art. 6 i 7), osobowości prawnej (art. 2 ust. 2) i to zarówno w sferze prawa cywilnego, jak i publicznego, czego szczególnym przejawem jest władztwo ustrojowe, w rozumieniu prawa stanowienia o ustroju gminy w jej statucie (art.3 ust. 1 w związku z art. 5 i 35-38). W dalszej kolejności wskazać należy na władztwo organizacyjne, personalne, majątkowe i finansowe. Owe atrybuty suwerenności autonomicznej gminy jako jednostki samorządu terytorialnego w sposób diametralny odróżniły gminę po dniu 27 maja 1990 r. od dotychczasowej jednostki terytorialnego podziału kraju, w której umiejscowione były organy scentralizowanego systemu rad narodowych i ich organów wykonawczo-zarządzających, przede wszystkim dlatego, iż poprzednia pozycja ustrojowa gminy wykluczała jej autonomię w jakimkolwiek przejawie [5].

Jan Szreniawski określa samorząd jako formę organizacji wyodrębnionej grupy społecznej, dzięki której może ona decydować w granicach prawa o istotnych dla niej sprawach, działając bezpośrednio lub za pośrednictwem demokratycznie wybranego i funkcjonującego przedstawicielstwa, oraz podkreśla, że podmiotem samorządu jest określona społeczność wyodrębniona na podstawie wspólnych interesów [6]. Samorząd terytorialny jest jednym z rodzajów samorządu i tworzy wspólnotę członków stając się samorządem podstawowym, obowiązkowym i powszechnym. Jego kompetencje obejmują tworzenie norm obowiązujących na określonym terenie obok norm tworzonych przez organy państwa. Granice jego poczynań wyznacza celowość podejmowania decyzji na określonym szczeblu. Powstaje on na każdym stopniu zasadniczego podziału terytorialnego państwa, a jego członkiem jest się z mocy prawa, niezależnie od aktywności czy bierności w jego działalności [7]. Osoba fizyczna nie może zatem odmówić przynależności do wspólnoty samorządowej, a organy samorządu nie mogą jej z niego wykluczyć. Do elementów konstrukcyjnych pojęcia samorządu terytorialnego zalicza się powszechnie [8]:

- istnienie ustawowo wyodrębnionej społeczności lokalnej, czyli wspólnoty, do której

przynależność powstaje z mocy prawa,

- określenie zadań publicznych i kompetencji (także władczych), które społeczność ta

wykonuje we własnym imieniu i interesie,

- wykonywanie zadań publicznych odbywa się na zasadach względnej samodzielności pod

nadzorem państwa,

- samodzielność ta podlega ochronie sądowej,

- społeczność lokalna (wspólnota) jest wyposażona w osobowość prawną,

- społeczność lokalna (wspólnota) ma prawo kształtowania w granicach ustaw swojej

organizacji wewnętrznej, wyłaniania w drodze wyborów organów przedstawicielskich oraz

stanowienia prawa miejscowego.

Różne międzynarodowe deklaracje i akty prawne na czele z Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego (EKST) wyznaczają samorządowi rolę fundamentu ustrojowego i traktują prawo do samorządu terytorialnego jako swego rodzaju obywatelskie prawo kardynalne [9]. Art.4 pkt.2 Karty mówi, że społeczności lokalne mają – w zakresie określonym prawem – pełną swobodę działania w każdej sprawie, która nie jest wyłączona z ich kompetencji lub nie wchodzi w zakres kompetencji innych organów władzy. We Wstępie do Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego [10], czytamy między innymi, że:

· społeczności lokalne stanowią jedną z zasadniczych podstaw ustroju demokratycznego,

· prawo obywateli do uczestniczenia w zarządzaniu sprawami publicznymi wchodzi do

zakresu demokratycznych zasad wspólnych dla wszystkich państw członkowskich Rady

Europy (właśnie na szczeblu lokalnym prawo to może być realizowane w sposób

najbardziej bezpośredni),

· istnienie społeczności lokalnych wyposażonych w rzeczywiste uprawnienia stwarza

warunki do skutecznego zarządzania i zarazem w bezpośredniej bliskości obywatela,

· obrona i ugruntowanie samorządu terytorialnego w poszczególnych krajach Europy

...

Praca magisterska Urząd Gminy Lubań.doc

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: