Akademia_Forex.pdf

Dziś pierwszy odcinek „Akademii Rynku FOREX”

FOREX – czyli rynek międzybankowej wymiany walut

Czy podobnie jak ja gdy zaczynałem interesować się FOREXEM wyobrażaliście sobie

FOREX jako wielką giełdę walutową, na która spływają zlecenia kupna i sprzedaży z

całego świata? Ja na samym początku tak właśnie sobie to wyobrażałem. Okazało się

jednak, że nie ma żadnej giełdy walutowej. Są jedynie giełdy opcji i futures walutowych,

ale rynek kasowy (spot – o tym w następnym komentarzu tygodniowym) jest rynkiem

poza giełdowym. Wymiana walut odbywa się na zasadzie Bank-Bank lub Bank-Broker-

Bank. Innymi słowy jeśli bank A chce wykonać transakcje sprzedaży Funtów a za Funty

chce kupić Dolary, szuka innego banku, który akurat chce przeprowadzić transakcję

odwrotną. Dealerzy tych banków kontaktując się ze sobą (najczęściej z wykorzystaniem

systemu Reuters – o tym też w kolejnych odcinkach) negocjują cenę i albo dochodzi do

transakcji, albo strony się rozchodzą i obydwa banki szukają innych stron do zawarcia

transakcji po bardziej dla nich korzystnej cenie.

Czasami banki zwracają się do Brokera walutowego (najczęściej jest to Prebon – i o tym

także w jednym z kolejnych odcinków akademii) i od niego dowiadują się, jakie w danej

chwili są najkorzystniejsze oferty. Broker kojarząc dwie strony transakcji nie zdradza ich

tożsamości do czasu podjęcia przez te banki decyzji o zawarciu transakcji. Dopiero w tym

momencie Broker podaje dane identyfikacyjne stron i banki już dalej same

przeprowadzają transakcję. Broker nalicza sobie za taką usługę małą prowizje, którą

obydwa banki wypłacają w cyklicznych rozliczeniach.

Dlaczego banki korzystają z usług Brokera, skoro mogą same zawrzeć transakcję bez

pośrednika? No właśnie dla wygody, by mieć pewność, że w danej chwili otrzymają

najlepszą ofertę na rynku. Broker nieustannie sprawdza kwotowania wszystkich

znaczących banków na świecie i dlatego w każdej chwili jest w stanie kupić lub sprzedać

dla swojego klienta odpowiednią walutę po najlepszej cenie. Na takiego Brokera – tym

razem dla instrumentów pochodnych rynku pieniężnego i walutowego w Polsce – wyrasta

Warszawska Giełda Towarowa, o czym wspomnę w kolejnych odcinkach.

Do niedawna rynek FOREX był zarezerwowany wyłącznie dla banków które dokonują

transakcji na minimalną kwotę 1 mln Dolarów. Teraz za sprawą takich Brokerów jak GFT

sytuacja się zmienia. Broker taki łączy tysiące małych zleceń swych Klientów w „paczki”

dzięki czemu może wykonać transakcję na rynku międzybankowym. Tym samym mali

Klienci indywidualni mogą korzystać z dobrodziejstwa niskiego spreadu (spread – kolejne

słowo które wyjaśnię w przyszłych odcinkach akademii) w kwotowaniu kursów

walutowych i poczuć się uczestnikiem wielkiej machiny wymiany walut, jaką jest FOREX –

czyli międzybankowy rynek wymiany walut.

FOREX – czyli powiązania kursów walutowych

Czy zastanawialiście się, dlaczego zmiana kursu walutowego na jednym rynku – na

przykład na rynku Eur/Usd pociąga za sobą zmiany kursów na innych rynkach – na

przykład na Eur/Pln czy też Usd/Pln? Dlaczego gdy kurs Eur/Usd rośnie (wzmacnia się

waluta Euro), to Dolar traci na wartości? A dlaczego czasami zdarza się, że jednocześnie

zyskuje i Dolar i Euro w relacji do Złotego, innym razem obydwie waluty tracą do Złotego,

a jeszcze innym ich notowania rozchodzą się w przeciwną stronę?

O tym wszystkim decyduje właśnie wzajemne powiązanie pomiędzy kursami walut. W

niektórych przypadkach powiązania te są ścisłe i wynikają z prostej arytmetyki. W innych

przypadkach powiązania są mniej ścisłe i podlegają prawidłowością statystycznym.

www.efixpolska.com  e-mail: info@efixpolska.com  tel.: (61) 843 09 73

Spośród wielu walut światowych wyróżniamy kilka głównych, jakimi śą: Dolar

amerykański, Euro, Frank szwajcarski, Funt brytyjski, Jen japoński. Do tego można

jeszcze dociągnąć Dolara australijskiego oraz nowozelandzkiego a także kanadyjskiego.

Tak naprawdę głównymi walutami są jednak tylko te wymienione w pierwszej piątce.

Pomiędzy tymi pięcioma walutami istnieje 10 wzajemnych kursów, które często podaje

się w tabeli o wymiarach NxN (N to liczba rozpatrywanych walut – w naszym przypadku

będzie to 5). Okazuje się, że tylko cztery takie kursy są kursami podstawowymi, a

pozostałych sześć jest jedynie wynikiem dzielenia lub mnożenia przez siebie kursów

podstawowych. Przykładowo dwa kursy podstawowe: Eur/Usd oraz Usd/Jpy. Dla takich

dwóch par mamy trzeci kurs wynikowy, jakim jest Eur/Jpy. Kurs ten otrzymujemy

poprzez pomnożenie Eur/Usd i Usd/Jpy. Inny przykład to powiązanie pomiędzy Gbp/Usd

oraz Eur/Usd. Podane dwa kursy są kursami podstawowymi. Kursem wynikowym jest

tutaj Eur/Gbp powstający przez podzielenie kursu Gbp/Usd oraz Eur/Usd.

Oznacza to, iż zmiana dwóch kursów podstawowych przekłada się „z automatu” na kurs

wynikowy. I nie ma innej możliwości, gdyż każdy inny kurs oznaczałby możliwość

zastosowania arbitrażu celem osiągnięcia zysku bez ryzyka.

Kursy podstawowe nie są ze sobą związane żadnym matematycznym przekształceniem.

Ale i tutaj można zauważyć bardzo silne związki korelacyjne. Przykładowo wzrost na

rynku Gbp/Usd często towarzyszy wzrostowi na Eur/Usd.

Warto pamiętać o metodzie wyliczania kursu wynikowego dla ofert BID i ASK. Zasada jest

taka, iż jeśli mnożymy przez siebie dwa kursy podstawowe, to mnożymy ASK z ASK oraz

BID z BID. W przypadku konieczności zastosowania dzielenia dwóch kursów

podstawowych, stosujemy zasadę dzielenia na krzyż, czyli ASK przez BID i BID przez

ASK. W ten sposób otrzymamy kurs wynikowy dla którego wyliczymy teoretyczną wartość

oferty BID oraz ASK.

A jakie wnioski możemy wyciągnąć w odniesieniu do naszej polskiej waluty? Sprawa jest

prosta. Jeśli mamy dwa kursy podstawowe jakimi są Usd/Pln oraz Eur/Usd, to trzeci kurs

Eur/Pln powstaje przez podzielenie Eur/Usd i Usd/Pln. Aby lepiej określać siłę bądź

słabość Złotego warto wyznaczyć tzw Koszyk składający się po połowie z Dolara i Euro.

Wtedy to wzrost Eur/Pln przy jednoczesnym spadku Usd/Pln oznacza utrzymanie kursu

Złotego na dotychczasowym poziomie, a zmiany kursu Euro i Dolara względem Złotego są

jedynie wynikiem wzajemnej relacji Eur/Usd.

A jakie są inne możliwości zmiany kursów Euro i Dolara względem Złotego? Jest ich kilka:

1. Brak zmian na rynku Eur/Usd

a) Złoty słabnie – Eur/Pln oraz Usd/Pln rosną w takim samym tempie,

b) Złoty jest stabilny – kursy Eur/Pln oraz Usd/Pln pozostają bez zmian,

c) Złoty się umacnia – Eur/Pln oraz Usd/Pln spadają w takim samym tempie

2. Euro zyskuje do Dolara

a) Złoty słabnie, Koszyk/Pln rośnie – Eur/Pln rośnie szybciej niż Usd/Pln. Może też się

zdarzyć, że kurs Dolara do Złotego pozostaje bez zmian lub nawet nieznacznie

spada, a cała deprecjacja Złotego przenosi się na Euro.

b) Złoty jest stabilny, Koszyk/Pln pozostaje na niezmienionym poziomie – Eur/Pln rośnie

i takim samym stopniu spada Usd/Pln,

c) Złoty się umacnia, Koszyk/Pln spada - Kurs Eur/Pln nadal rośnie szybciej lub wolniej

spada niż Usd/Pln. Może się zdarzyć, że pomimo umocnienia Złotego, kurs Euro

względem złotego pozostaje bez zmian a nawet nieznacznie rośnie. W takim

przypadku cała aprecjacja Złotego idzie względem Dolara.

d) 3. Dolar zyskuje względem Euro. Tutaj mamy sytuację odwrotną do sytuacji z punktu

FOREX – kilka pojęć podstawowych

www.efixpolska.com  e-mail: info@efixpolska.com  tel.: (61) 843 09 73

Z uwagi na fakt, iż niniejszy komentarz jest już i tak bardzo długi, na dziś

zarezerwowałem nieco krótszy odcinek „Akademii Rynku Forex”. W dwóch pierwszych

odcinkach używałem pojęć wcześniej niezdefiniowanych. Dziś podam te definicje. No nie

będą to definicje w akademickim słowa znaczeniu. Podam to tak, aby każdy zrozumiał.

Co to takiego ten BID i ASK? Jest to to samo, co oferta kupna (K) i oferta sprzedaży (S) –

pojęcia używane na naszej GPW. Każdy uczestnik rynku walutowego zapytany przez

drugą stronę o jego kwotowanie powinien podać kurs po jakim jest gotowy kupić daną

walutę oraz kurs po jakiej tę walutę może sprzedać. Jeślim więc widzimy Eur/Usd BID

1,1600 oznacza to, że podający nam ten kurs (na przykład broker) jest gotowy kupić od

nas Euro i jednocześnie sprzedać nam Dolary po kursie 1,1600. Widząc zaś Eur/Usd ASK

1,1603 wiemy, że możemy kupić od brokera Euro i sprzedając jednocześnie Dolary po

kursie 1,1603.

Oferta BID i ASK oznacza więc wycenę waluty bazowej – w tym przypadku walutą bazową

jest EUR. Walutę bazową możemy więc w tym konkretnym przypadku kupić za 1,1603 a

sprzedać za 1,1600. Walutą bazową jest zawsze ta waluta, która stoi po lewej stronie

łamańca (lub w liczniku ułamka). Za kupno lub sprzedaż waluty bazowej musimy czymś

zapłacić. Płacimy walutą kwotowaną. W tym przypadku płacimy Dolarami. Czyli chcąc

kupić jedno Euro musimy zapłacić 1,1603 Dolara. Chcąc sprzedać jedno Euro otrzymamy

1,1600 Dolara.

Podobnie jest w przypadku kursu Złotego. Jeśli mamy kurs Eur/Pln, to walutą bazową jest

EUR a walutą kwotowaną Złoty. Podobnie jest dla Usd/Pln. Przykładowy kurs 4,0200-

4,0235 oznacza, że borker jest gotowy sprzedać nam Dolary za 4,0235 Złotego za

każdego Dolara lub kupić od nas Dolary płacąc nam 4,0200 Złotego za każdego Dolara.

Różnica między kursem BID i ASK jest zarobkiem dla pośrednika lub po prostu dla drugiej

strony transakcji. Wielkość ta, to właśnie spread. Zasadą jest, że im bardziej płynny

rynek, tym spread jest węższy. Oznacza to że na rynku tym operują tak liczni gracze,

traderzy, inwestorzy, że bardzo łatwo jest kupić i sprzedać jedną walutę za drugą. Na

mniej płynnych rykach, gdzie uczestników rynku jest mniej, spread jest szerszy. Oznacza

to większy koszt zawarcia transakcji.

Na bardzo płynnych walutach: Eur/Usd, Usd/Jpy, Usd/Chf, Gbp/Usd spread na rynku

międzybankowym oraz u brokera jest stały. Natomiast na mniej płynnych rynkach spread

ten zmienia się zarówno w cyklu dobowym jak też i w dłuższych okresach. Przykładowo

na rynku Złotego największa aktywność uczestników rynku jest w godzinach porannych –

8:30-10:00. I wtedy też spread na Złotym jest najwęższy. Wiąże się to z dużą liczbą

transakcji jakie wykonują w tych godzinach banki dla swych klientów (płatności

zagranicznych faktur, itp.). Wtedy tez łatwiej znaleźć drugą stronę transakcji i stąd

spread jest wąski. Drugim okresem zwężenia spreadu na Złotym są godziny 13-14.

Wtedy to banki powoli zaczynają zamykać swe transakcje spekulacyjne oraz wykonują

rozliczenia dnia. I znowu rynek staje się bardziej płynny co oznacza węższy spread.

W godzinach wieczornych polskie banki już nie pracują. Co prawda borker może nam

nadal kwotować kurs Eur/Pln i Usd/Pln, lecz będąc zmuszony wziąć transakcje na siebie

(nie mogąc znaleźć od razu drugiej strony zamykającej), da nam oferty BID i ASK

oddalone od siebie nawet o 250 pipsów. I nie jest to żadna jego złośliwość. Po prostu w

tych godzinach nie znajdziemy drugiej strony gotowej do handlu u żadnego brokera.

Zmieni się to, gdy nasza waluta zostanie zaliczona do grona walut podstawowych. I

wtedy jeśli nawet my będziemy spali, a Kanadyjczycy będą handlowali Złotym z

amerykanami, to będziemy mieli szansę na wąski spread nawet w godzinach nocnych.

Ale nie łudźmy się, nie nastąpi to szybko.

www.efixpolska.com  e-mail: info@efixpolska.com  tel.: (61) 843 09 73

FOREX – rynek SPOT a rynek TERMINOWY

Na międzybankowym rynku walutowym dominuje system rozliczeń oparty o SPOT (to

skrót od spot next, czyli za dwa dni; dla porównania inne terminy rozliczeń to: over

night, czyli dziś oraz tom next, czyli jutro). Terminy rozliczeń O/N oraz T/N są bardziej

popularne na rynku pieniężnym niż na FOREXIE, natomiast rozliczenie SPOT (S/N)

dominuje właśnie na rynku walutowym.

Co to w praktyce oznacza ten SPOT? Oznacza to, iż dwie strony zawierające transakcje

dziś po ustalonym kursie, rozliczą się dostarczając walutę dwa dni po dacie zawarcia

transakcji. Jeszcze dokładniej, chodzi tu o dwa dni robocze. Czyli jeśli zawarto transakcje

w poniedziałek, to rozliczenie nastąpi w środę. Transakcja zawarta we wtorek rozliczona

zostanie w czwartek. Transakcja zawarta z środę rozliczona zostanie w piątek, a

transakcja zawarta w czwartek zostanie zrealizowana w poniedziałek. Wreszcie transakcja

piątkowa ma datę realizacji we wtorek.

Wszystkie te rozważania dotyczą tygodnia, w którym oprócz soboty i niedzieli nie było

innych dni świątecznych. Jeśli bowiem w środku tygodnia występowało jakieś święto

(przy czym świętem może być zarówno święto w kraju waluty bazowej, jak też

kwotowanej), to datę SPOT przesuwamy o jeden dzień do przodu.

Pomimo dwudniowego terminu rozliczenia, rynek SPOT nazywany jest rynkiem

natychmiastowym. Kurs walutowy transakcji jest bowiem ustalany na dziś z terminem

fizycznego rozliczenia za dwa dni robocze.

Inaczej jest w przypadku rynku terminowego. Tutaj terminem ustalenia kursu transakcji

może być inny dzień niż dzień dzisiejszy. Na rynku międzybankowym dominują terminy:

1W (jeden tydzień), 2W (dwa tygodnie), 1M (jeden miesiąc), 2M (dwa miesiące), itd. Aż

do 12M (dwanaście miesięcy). Kurs terminowy 1W oznacza, iż transakcja dojdzie do

skutku za tydzień od dziś, a termin rozliczenia (dostawy) będzie dwa dni robocze później.

Analogicznie wygląda sytuacja dl kolejnych terminów transakcji terminowej.

Od niedawna nowością jest stosowanie jednodniowych transakcji terminowych – głównie

przez brokerów takich jak Global Forex Trading. Brokerzy tacy jak GFT nie zawierają

czystych transakcji SPOT z innym uczestnikiem rynku walutowego, gdyż jego klienci w

99,99% przypadków zawierają transakcję czysto spekulacyjne, nie mając zamiaru zakupu

jednej waluty za drugą, lecz jedynie wykorzystania wahań kursowych do osiągnięcia

zarobku (lub straty). Czasami jednak zdarza się, że klient GFT chce dokonać fizycznej

zamiany większej kwoty jednej waluty na inną – na przykład chce sprzedać milion Euro i

kupić za to 1,5 miliona Dolarów. Wtedy w chwili składania takiego zlecenia i przesłania do

realizacji dla brokera należy wyraźnie zaznaczyć, że transakcja ma mieć charakter

rzeczywistej wymiany.

Wróćmy jednak do jednodniowych transakcji terminowych, bo takie dominują przy grze

klientów GFT za jego pośrednictwem na rynku walutowym. Po zawarciu takiej transakcji

terminowej, kursem rozliczeniowym jest kurs jaki zostanie zanotowany na rynku SPOT o

określonej godzinie. W przypadku GFT godziną rozliczenia transakcji terminowej jest

22:30 czasu polskiego. Jeśli klient nie zamknie swej pozycji przed tą godziną, to pozycja

zostanie automatycznie zrolowana na następny dzień, czyli o godzinie 22:30 zostanie

naliczony zysk lub strata z danego dnia (czyli różnica między kursem otwarcia a kursem z

godziny 22:30), następnie zostanie otwarta nowa pozycja po takim samym kursie, po

jakim nastąpiło rolowanie – czyli po kursie z godziny 22:30. Na drugi dzień sytuacja się

powtarza. I tak aż do chwili zamknięcia pozycje przez klienta. Praktyce pozycję taką

można przetrzymywać otwartą nawet latami, co jak gdyby odpowiada wieloletniemu

kontraktowi futures. Innymi słowy transakcje wykonywane za pośrednictwem GFT nadają

www.efixpolska.com  e-mail: info@efixpolska.com  tel.: (61) 843 09 73

się nie tylko do spekulacji, ale również do zabezpieczania pozycji – czyli do zarządzania

ryzykiem w firmach eksportujących i importujących.

Można wręcz powiedzieć, że w tym przypadku jednodniowe transakcje terminowe

rolowane każdego dnia dają większe korzyści niż zawieranie od razu długoterminowej

transakcji terminowej. Poza tym nawet najlepsze banki nie zdecydują się zawrzeć z nami

transakcję terminową na okres dłuższy niż jeden rok. A tutaj pozycję możemy rolować co

dziennie nawet przez wiele lat. Oczywiście rolowanie odbywa się automatycznie, co

oszczędza nam dodatkowych kosztów związanych z zamknięciem starej i otwarciem owej

pozycji.

Wróćmy do praktyki. Po zrolowaniu pozycji, pojawia nam się zysk lub strata z danego

dnia. Po dwóch dniach wielkość ta przechodzi nam do pozycji „zysk/strata zrealizowana”,

co oznacza właśnie rozliczenie transakcji terminowej po dwóch dniach roboczych.

Oczywiście nie sposób wytłumaczyć wszystkich zawiłości związanych z kursami

terminowymi na rynku walutowym w tak krótkim odcinku „Akademii”. Wszystkich

zainteresowanych poszerzeniem wiedzy z tego zakresu odsyłam do odpowiednich

podręczników.

Na zakończenie dzisiejszego odcinka „Akademii” słów kilka o punktach SWAP. Klienci GFT

stykają się z tym na co dzień. Broker nalicza bowiem co dziennie podczas rolowania

pozycji terminowej wspomniane punkty SWAP i dodaje nam (w przypadku punktów

ujemnych) bądź odejmuje (w przypadku punktów ujemnych) wynikające z tego kwoty

pieniężne z rachunku klienta.

Co ciekawe GFT dolicza bądź odlicza punkty SWAP w formie bezgotówkowej, czyli bez

przelewania lub zabierania Dolarów z konta klienta. Rozliczenie punktów SWAP odbywa

się tutaj poprzez doliczenie ich do rolowanego kursu walutowego. Jeśli przykładowo

posiadamy długą pozycję w Eur/Usd, to w chwili rolowania pozycji doliczane nam są

dodatnie punkty SWAP (za chwilę wyjaśnię jak wylicza się wartość teoretyczną pkt SWAP)

w postaci niższego kursu otwarcia pozycji rolowanej. Ktoś zapewne zauważy, że przecież

dla pary Eur/Usd pkt SWAP mają wartość ujemną. Dlaczego więc, przy zajmowaniu

długiej pozycji punkty SWAP dają nam dodatkowy zysk a nie stratę? Wyjaśnię to na

końcu, po przedstawieni wzorów na pkt SWAP i na kurs terminowy FORWARD.

Jeśli więc w danym dniu na parze Eur/Usd punkty SWAP wynosiły 5 Dolarów na każdego

LOTa (wartość transakcji równa 100 000 waluty bazowej – czyli 100 000 Eur) i jeśli w

chwili rolowania pozycji kurs rynkowy wynosił 1,1550, to faktycznie broker zaksięguje

nam otwarcie pozycji długiej po kursie 1,154950. W przypadku otwierania długiej pozycji

po niższym kursie, jest to dla nas dodatkowy zysk.

Gdybyśmy natomiast mieli krótką pozycję w parze Eur/Usd, i gdyby w danym dniu pkt

SWAP wynosiły 5 Dolarów na każdego LOTa, to po zrolowaniu mielibyśmy kurs rolowania

także 1,154950, ale tym razem byłoby to dla nas strata 5 Dolarów na jednym LOCie.

Jak wyliczane są wartości teoretyczne pkt SWAP? Wystarczy wyliczyć kurs terminowy

FORWARD a następnie policzyć różnicę między kursem terminowym i kursem

natychmiastowym (SPOT). Różnica ta jest właśnie punktami SWAP.

Czyli:

SP (punkty SWAP) = F (kurs terminowy) – S (kurs SPOT).

F (kurs terminowy) = S x {[1+R x (D-d)/B] / [1 + r x (D-d)/b]}

D – data waluty FORWARD,

www.efixpolska.com  e-mail: info@efixpolska.com  tel.: (61) 843 09 73

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: