13-zabtechnŚwiętokrzyskiego-z-2.pdf

ZABYTKI TECHNIKI WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO (2)

Maleniec (pow. konecki)

Zabytkowy zakład hutniczy

● 1784 r. – powstanie zakładu złoŜonego z tartaku, drutarni i fryszerni z jedena-

stoma młotami

● Surówki do zakładu metalurgicznego dostarczał wielki piec w Kawęczynie, a

rudę dowoŜono z trzech pobliskich miejscowości: Machory, Kołoniec i Ruda Ma-

leniecka.

● Produkty tutejszej kuźnicy między innymi: stalowe odkuwki na lufy do słyn-

nych sztucerów produkowanych w królewskich manufakturach w Kozienicach

● 1839 r. - modernizacja zakładu (budowa walcowni, młotowni i toporni)

● Połowa XIX w. - instalacja 15 gwoździarek do produkcji gwoździ ciętych z

blachy (pracowało tu wówczas 80 robotników)

● Druga połowa XIX w. - ponowna modernizacja fabryki i produkcja łopat, szpa-

dli i okuć budowlanych (Do napędzania urządzeń zakładu słuŜyły trzy koła wod-

ne poruszające system pasów transmisyjnych, uruchamiających następnie pra-

sy, gwoździarki, noŜyce, młoty i miechy pieca grzewczego)

● 1939 r. – montaŜ silnika elektrycznego do napędu maszyn (zatrudnienie

wzrosło do 250 osób)

● 1950 r. - zaprzestanie produkcji gwoździ

● 1967 r. – zamknięcie zakładu (produkcję przeniesiono do nowego obiektu)

Sielpia Wielka (pow. konecki)

Muzeum Staropolskiego Okr ę gu Przemysłowego

● 1821 r. – powstanie walcowni i pudlingarni (zakładu, w którym odbywa się

pudlingowanie, czyli proces oczyszczania surówki z domieszek węgla, krzemu i

manganu przez ogrzewanie jej w piecu pudlarskim) z inicjatywy Stanisława Sta-

szica

● Źródło energii - spiętrzona rzeka Czarna, która za pośrednictwem dwóch

wielkich kół wodnych poruszała wszystkie urządzenia w fabryce

● WyposaŜenie zakładu:

- piece pudlingarskie

- młot czołowy do przekuwania bochnów

- walcarka wstępna do walcowania kęsisk

- noŜyce do cięcia blach

- pakieciarka

- piece grzewcze

- dwa zespoły walcowni prętowej i tak zwanej małej

- dwa koła

- turbina wodna będąca chlubą dzisiejszego muzeum

● Zakład w Sielpi bazował na surowcach miejscowych

● Rudę wydobywano w okolicach wsi Kawęczyn, na miejscu przetapiano ją w

wielkich piecach, a w walcowni i pudlingarni w Sielpi Wielkiej przerabiano Ŝela-

zo na stal

● Druga połowa XIX w. – zakład podupadł na skutek braku surowca i duŜej

konkurencji zakładów pracujących w oparciu o węgiel kamienny w Zagłębiu Dą-

browskim

● 1921 r. - walcownia zaprzestała produkcji

● 1934 r. - walcownia przekazana na lokalne Muzeum Techniki i Przemysłu

Hutniczego

● Okres II wojny światowej – dewastacja muzeum (okupant wywiózł z niego 72

wagony Ŝelaza, urządzeń i wyposaŜenia fabryki)

● Okres 1956-59 – odremontowanie zakładu → niewielka wystawa

● 1962 r. – ponowna reaktywacja muzeum → Muzeum Zagłębia Staropolskiego

● Jedyny oryginalny, ale okazały eksponat - Ŝelazne koło śródbierne poruszają-

ce koło zamachowe, usytuowane jest ono nad głębokim na 8 m kanałem

● Najcenniejsze eksponaty muzeum:

- dmuchawa parowa z XIX w.

- maszyna parowa z 1858 r. (najstarsza z zachowanych w Polsce)

- tokarka czołowa z XIX w.

Starachowice

Muzeum Przyrody i Techniki

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: