Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl
Prawo administracyjne gospodarcze
1. Pojęcie prawa administracyjnego gospodarczego.
Jest to zbiór norm prawnych należących do różnych gałęzi prawa, głównie do prawa cywilnego, administracyjnego i finansowego, regulujący stosunki społeczne powstające w toku szeroko rozumianej działalności gospodarczej. Jest to bezpośrednia działalność gospodarcza, wykonywana przez przedsiębiorców, polegająca na wymianie dóbr i usług, ale też działalność organów państwowych, wykonujących funkcję reglamentacyjne w gospodarce narodowej.
Zakres regulacji: normuje część stosunków społecznych związanych z działalnością gospodarczą. Pod względem przedmiotowym regulacja ta obejmuje określenie ustroju gospodarczego państwa oraz zasad jego funkcjonowania i ochrony. Określenie to ma formę władczego ustalenia, do respektowania którego zobowiązane są wszystkiego podmioty prawa krajowego oraz osoby zagraniczne wchodzące w stosunki gospodarcze z podmiotami krajowymi. W szczególności państwo reguluje normatywnie:
a) stosunki własnościowe, które są podstawą gospodarowania i przedmiotem ochrony państwa;
b) zasady gospodarowania, typowe dla danego układu stosunków własnościowych i podlegające ochronie ze strony państwa;
c) formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej;
d) zakres i formy państwowej ochrony prawnej mechanizmów gospodarczych i praw ekonomicznych;
e) organizację i formy prawne integracji państwa w stosunki gospodarcze w skali mikro i makroekonomicznej.
A inne dziedziny prawne: brak normatywnego wyodrębnienie w formie kodeksowej prawa gospodarczego.
Normy prawa gospodarczego: graniczą z normami innych działów prawa publicznego: konstytucyjnym, administracyjnym, finansowym, międzynarodowym publicznym. Graniczą też z normami prawa prywatnego: cywilnym, handlowym.
2. Gospodarka w ujęciu prawnym i ekonomicznym.
3. Charakterystyka systemów gospodarczych.
LIBERALIZM EKONOMICZNY
- gospodarka jest oparta na działaniu mechanizmu rynkowego w czystej postaci (w skali krajowej i międzynarodowej);
- należy odrzucić celowość wszelkiej ingerencji państwa w życie gospodarcze;
- wszelka działalność jest optymalnie sterowana przez decyzje suwerennych nabywców i konsumentów.
Z francuskiego „pozwólcie pracować”. trzeba zdjąć wszelkie bariery i ograniczenia, aby przedsiębiorca mógł funkcjonować w nieskrępowany sposób.
Najważniejszą sprawą w gospodarce jest ograniczenie inflacji, jest ona przyczyną wszelkiego zła, należy zmniejszyć do minimum rolę budżetu państwa w redystrybucji dochodu narodowego, podatki powinny być niskie, ulgi podatkowego należy zlikwidować, a państwo zasadniczą uwagę musi skierować na zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania wolnego rynku i wolnego handlu.
W świetle teorii społecznej gospodarki rynkowej cele polityki gospodarczej państwa obejmują: równowagę wewnętrzna (stabilizację), optymalną strukturę gospodarczą, zrównoważony wzrost gospodarczy, równowagę zewnętrzną, równowagę społeczną (cele państwa socjalnego).
4. Na czym polega bezpośrednia działalność gospodarki „publicznej ręki”.
Teoria prof. Strzyczkowskiego zakłada, że wolność gospodarcza nie przysługuje podmiotom administracji publicznej, rządowej i samorządowej. W szczególności zaś z samego tylko faktu, że państwo (SP) lub podmioty samorządowe dysponują mieniem, nie wynika jeszcze domniemanie wolności i autonomii w zakresie możliwości podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej (inaczej niż ma to miejsce w odniesieniu do osób fizycznych i tworzonych przez nie jednostek organizacyjnych). Organy władzy i administracji publicznej są bowiem powołane do realizowania określonych prawem kompetencji i już z tej przyczyny nie mogą korzystać z wolności podstawowych w zakresie i w sposób, w jaki korzysta z nich jednostka. Wyjątek stanowią cele komercyjne.
5. Źródła prawa administracyjnego gospodarczego.
Źródła prawa w znaczeniu formalnym: akty normatywne (prawotwórcze), które zawierają przepisy dające podstawę do konstruowania norm danej gałęzi prawa.
Źródła prawa w znaczeniu materialnym: ogół okoliczności o ekonomicznym, kulturowym, politycznym, społecznym, niekiedy też religijnym charakterze, których oddziaływanie wpłynęło na treść obowiązującego prawa.
Źródła poznania prawa: są to wszelkiego rodzaju dokumenty i obiekty, na podstawie których ustalić można treść norm prawnych;
a) oficjalne – „Dziennik Ustaw”, „Monitor Polski”, dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej i urzędów centralnych, wojewódzkie dzienniki urzędowe;
b) nieoficjalne – wszelkie dokumenty i obiekty na podstawie których można ustalić treść norm prawnych.
Według art. 87 i 93 Konstytucji RP (zamknięty katalog źródeł prawa:
źródła prawa powszechnie obowiązujące – są to normy nakładające na podmioty prawa, zwłaszcza na jednostki, ciężary i obowiązki. Zaliczamy do nich (źródła formalne): Konstytucję, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, prawo miejscowe stanowione na podstawie upoważnień zawieranych przez organy samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.
normy obowiązujące wewnętrznie – nakładają obowiązki i ustanawiają uprawnienia w stosunku do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu akty normatywne tego prawa. Są to uchwały Rady Ministrów, zarządzenia Prezydenta RP, Prezesa RM, ministrów.
Źródła prawa gospodarczego:
- podstawą porządku prawnego jest ustawa. Organy administracji publicznej mogą wydawać decyzje administracyjną (działać władczo) tylko gdy ustawa na to pozwala.
- w sferze gospodarczej istotne znaczenie mają też akty podustawowe. Głównie rozporządzenia wydawane przez Prezydenta RP, Prezesa RM, RM, ministrów, KRRiTV.
Źródła prawa gospodarczego publicznego – formy, w jakich przejawia się i w jakich jest podawana przedsiębiorcom do przestrzegania wola państwa w zakresie spraw dotyczących gospodarowania.
Źródła prawa gospodarczego są liczne, obszerne i mało stabilne.
Istotna rola k.c.: zagadnienia dotyczące osób fizycznych i prawnych w ramach wykonywanej przez nie działalności gospodarczej.
6. Zasady prawa administracyjnego gospodarczego.
Zasada wolności gospodarczej
Jest to cecha konstytutywna gospodarki rynkowej, podstawa nowego ustroju społeczno-gospodarczego. Zawarta jest w prawie działalności gospodarczej: „podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa”. Wolność gospodarczą – można określić jako domniemanie swobody podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorców, jeśli co innego nie wynika z przepisów ustawowych.
Na pojęcie wolności gospodarczej składa się zespół różnych wolności i praw, jak: prawo własności, prawo do przedsiębiorczości, prawo do wolnej i równej konkurencji, itd. Charakter poszczególnych praw decyduje o charakterze wolności gospodarczej i jej zakresie. Konstytucja RP w art. 20 stanowi, że społeczna gospodarka rynkowa, oparta na wolności działalności gospodarczej i własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP. Natomiast zgodnie z art. 22 Konstytucji RP ograniczenie wolności gospodarczej jest dopuszczane tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Podstawową gwarancją, która umożliwi funkcjonowanie wolności działalności gospodarczej musi być: stabilne ustawodawstwo, apolityczny charakter kształtowania i stosowania mechanizmów funkcjonowania gospodarki państwa.
Równość gospodarcza
Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej jest wolne i dozwolone każdemu na równych prawach. Zasada równości wewnętrznej – gwarantuje jednakowe traktowanie przedsiębiorców krajowych, bez względu na formę prawną wykonywania działalności gospodarczej oraz rodzaju własności. Zasada równości zewnętrznej – przyznaje takie same prawa i obowiązki przedsiębiorcom krajowym i zagranicznym. Według art. 32 ustęp 1 Konstytucji RP, nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Zasada ta dopuszcza w pewnych sytuacjach odmienne traktowanie przedsiębiorców. Zasada równości przedsiębiorców oznacza także równość w zakresie: wyboru formy organizacyjnej, obowiązków ubezpieczeniowych, podatkowych itp. Wyjątkiem od zasady równości w zakresie podejmowania działalności gospodarczej jest wykonywanie tej działalności przy utrzymaniu monopolu państwowego.
To szczególna forma upoważnienia przez ustawę organów administracji publicznej do określonego zachowania się – działania lub zaniechania. Organ może wybrać spośród dwu lub więcej przewidzianych przez ustawę, równowartościowych prawnie rozwiązań. Zakres uznania administracyjnego organu administracji publicznej jest obecnie ograniczony ogólnymi zasadami prawa administracyjnego i innymi przepisami tego kodeksu. Sfera uznania administracyjnego nie jest strefą dowolności działania i wyboru organów administracji publicznej dlatego organ administracji publicznej ma obowiązek wnikliwego uzasadnienia wyboru jednego z przyjętych rozwiązań i wskazania dlaczego nie wybrał drugiego.
Istotne znaczenie dla porządku administracyjno-prawnego ma także w sferze prawa gospodarczego publicznego mają zasady postępowania administracyjnego. Są to:
Zasada praworządności – według art. 7 Konstytucji organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Stwierdzenie to wyraża istotę zasady praworządności, którą jest związanie organów administracji publicznej prawem. Fakt związania tych organów prawem i obowiązek stania na straży praworządności oznacza m.in. że organowi nie wolno naruszać norm prawnych, które zostały prawidłowo ustanowione. Jednak zasada, że wszystko, co nie jest prawem zakazane jest dozwolone, nie może prowadzić do zawyżającego interpretowania kompetencji organów administracji publicznej.
Zasada prawdy obiektywnej – według art. 7 k.p.a. w toku postępowania administracyjnego „organy administracyjne podejmują wszelkie kroki niezbędne dla wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy”. Wynika z tego, że organ administracyjny powinien dążyć do wszechstronnego zbadania wszelkich istotnych okoliczności, mogących mieć wpływ na treść decyzji czy innych władczych działań administracji oraz do wyjaśnienia rzeczywistych treści, stosunków faktycznych i prawnych. Ta szczególna zasada jest następnie rozwinięta w zasadzie szczególnego postępowania dowodowego, który nakłada na organ obowiązek zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego w sposób wyczerpujący.
Zasada uwzględniania interesu publicznego i słusznego interesu obywateli – art. 7 k.p.a. zawiera nakaz uwzględniania i harmonizowania interesu strony i interesu publicznego. Uwzględnienie to powinno dokonywać się w granicach prawa z uwzględnieniem wszystkich okoliczności faktycznych.
Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa i pogłębiania kultury prawnej – zaufanie obywateli do organów administracji państwowej decyduje o sile państwa i skuteczności jego działania, zwłaszcza przy rozstrzyganiu trudnych i złożonych spraw gospodarczych. Dlatego w tym zakresie istotne znaczenie mają zasady: równości wobec prawa, domniemania słuszności prawnego interesu przedsiębiorców, zaufania do obywatela, bilansu kosztów i korzyści, służby publicznej, pewności w sferze stosowania prawa oraz kultura organizacji, pracy administracji i kwalifikacje merytoryczne i moralne kadry urzędniczej.
Zasada udzielania pomocy prawnej –według art. 9 k.p.a. „organy administracji państwowej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, mogących mieć wpływ na ustalenie prawa i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego”. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa i w tym celu udzielają im niezbędnych wskazówek i wyjaśnień. Organowi administracji nie wolno wykorzystywać nieznajomości prawa przez stronę. Zasada ta jest szczególnie ważna w związku z kształtowaniem się nowego porządku gospodarczego, z dużą niestabilnością niektórych rozwiązań dotyczących stosunków gospodarczych.
Inne: zasada udziału stron w postępowaniu, przekonywania i troski o dobro wspólne, szybkości i prostoty, nakłaniania do ugody, pisemności, dwuinstancyjności, trwałości decyzji, sądowej kontroli zgodności z prawem decyzji administracyjnych.
7. Administracja publiczna.
Jest to rodzaj działalności prowadzonej przez podmioty państwowe, samorządowe lub prywatne, podejmowanie w celu realizacji zadań uznanych za publiczne i określonych w ustawach i innych aktach normatywnych. Administracja publiczna obejmuje funkcję władczą polegającą na wykonywaniu prawa oraz zaspokajaniu zbiorowych potrzeb społecznych z możliwością zastosowania przymusu. Jej zakres zależy od systemu. Jest realizowana na podstawie prawa, w interesie publicznym. Istnieje szereg zabezpieczeń chroniących obywateli przed działaniami administracji publicznej. Należą do nich: proces administracyjny i sądownictwo administracyjne.
Na system administracji publicznej składają się: administracja państwowa, organy samorządu terytorialnego, organy samorządu zawodowego, organy samorządu gospodarczego. Trzonem administracji publicznej jest administracja państwowa (rządowa).
8. Rządowa administracja gospodarki.
Rada Ministrów – do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone do innych organów państwowych i samorządu terytorialnego. Art. 146 ustęp 4 Konstytucji wymienia jako zadania RM m.in. ochronę interesów Skarbu państwa oraz zagadnienia budżetu państwa. Do RM należy zapewnienie wykonania ustaw przez wydawanie rozporządzeń. RM może też zgłaszać Sejmowi projekty ustaw. Do funkcji RM dodać można kierowanie, kontrolowanie i koordynowanie prac organów administracji rządowej.
Ministrowie – są członkami rządu, kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa RM. Ministrowie wykonują swe zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarzy stanu. W pojęciu resortu, którym kieruje dany minister, znajdują się również organy, urzędy i jednostki organizacyjne podporządkowanie ministrowi. Problematyką gospodarczą zajmują się ministrowie: Gospodarki, Infrastruktury, Skarbu, Środowiska, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Finansów.
Urzędy Centralne – wykonują część administracji publicznej, nie mają statusu urzędu ministra. Dwie grupy:
1) urzędy, których zadania łączą się zazwyczaj z funkcjonowaniem całej gospodarki, wykraczają poza sferę przedmiotowo zakreślonych działów administracji rządowej, np. Prezes Wyższego Urzędu Górniczego;
2) urzędy, które podlegają poszczególnym ministrom, urzędy resortowe.
Powoływane aktem rangi ustawowej.
Agencje rządowe – podmioty stanowiące jednostki organizacyjne wyłączone z tradycyjnych struktur ministerialnych, chociaż na ogół poddane nadzorowi ministrów, o zróżnicowanych podstawach prawnych i formach działania, tworzone jako szczególnego rodzaju rządowe przedstawicielstwa, w celu spełnienia wyznaczonych przez Rząd zadań z zakresu administracji gospodarczej.
9. Terenowa administracja gospodarki.
Zadania administracji rządowej w terenie wykonują:
1) wojewoda sprawujący władzę administracji ogólnej;
2) działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży;
3) organy administracji niezespolonej;
4) organy samorządu terytorialnego, jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej wynika z ustawy lub z zawartego porozumienia;
5) działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży, wykonujący zadania i kompetencje określone w ustawach;
6) organy innych samorządów, jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej następuje na podstawie ustawy lub porozumienia.
Wojewoda jako organ rządowej administracji ogólnej kieruje i zapewnia jej oraz innym jednostkom warunki działania w województwie, koordynuje ich pracę, a także nadzoruje działalność jednostek samorządu terytorialnego. W sprawach należących do jego właściwości wojewoda wydaje decyzje. W zakresie gospodarki wojewoda:
- jego kompetencje łączą się z reprezentowaniem Skarbu państwa;
- wykonywaniem uprawnień i obowiązków organu założycielskiego wobec przedsiębiorstw państwowych;
- kompetencje w zakresie komunalizacji mienia gminnego;
- wykonuje uprawnienia wynikające z przepisów o fundacjach;
- w stosunku do spółek, w których Skarb państwa ma akcje lub udziały, wojewoda ma prawo zgłaszania i opiniowania zgłoszonych przez innych kandydatów na członków rad nadzorczych spółek;
- działania w zakresie polityki regionalnej oraz przestrzennego zagospodarowania terenu, specjalnych stref ekonomicznych ,wolnych obszarów celnych.
Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy wicewojewody i innych kierowników służb i inspekcji wojewódzkich, a także urzędu wojewódzkiego i urzędów rejonowych podlegających jego nadzorowi.
Regionalne Izby Obrachunkowe mają terenowy charakter i zakres działania. Powołano je do kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych gmin, powiatów i województw, samorządowych związków międzygminnych, innych komunalnych osób prawnych i sejmików samorządowych, a także do nadzorowania działalności komunalnej w zakresie spraw budżetowych i do kontroli wykorzystywania dotacji uzyskanych z budżetów gminy. Nadzór nad działalności Izb sprawuje Prezes RM.
10. Koncesje, zezwolenia.
Typy koncesji:
1) francuski – polega na odstępowaniu od monopolu państwowego na rzecz przedsiębiorców niepaństwowych w celu zlecania im realizacji zadań administracyjnych państwa o charakterze gospodarczym; wraz z koncesją przekazywano pewne uprawnienia organu państwowego w dziedzinie objętej koncesją; w koncesji określano też warunki jej wykonywania. Do podstawowych cech koncesji zaliczano to, że: jest umową ściśle administracyjną, ma na celu eksploatację służby publicznej, eksploatacja odbywa się na ryzyko koncesjonariusza, wynagrodzenie koncesjonariusza zapewnione jest przez nadanie prawa pobierania od użytkowników opłat ustalonych przez taryfę, jest kontraktem długoterminowym.
2) austro-niemiecki – dotyczyły zgody na podejmowanie działalności gospodarczej w sferze objętej monopolem prawnym państwa, były to kwalifikowane pozwolenia przemysłowe o charakterze policyjnym, wydawane w formie decyzji administracyjnej i ustalające określone prawa podmiotowe do wykonywania działalności gospodarczej, wydanie tej koncesji wiązało się z chęcią sprawdzenia, czy podmiot, który zamierza podjąć działalność gospodarczą w sferze należącej do wyłączności państwa, może wykonywać tę działalność, nie naruszając bezpieczeństwa państwa lub interesu publicznego, koncesjonariusz nie otrzymywał żadnych praw władczych w dziedzinie administracji, podlegał też wszelkim rygorom obowiązującego prawa, a za otrzymanie koncesji musiał wnieść stosowną opłatę.
Podejmowanie działalności gospodarczej może być ograniczone przez państwo; stanowi to wyjątek od zasady wolności gospodarczej. Ograniczenia mogą wynikać z następujących powodów: ważny interes państwa, zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego, niebezpieczeństwo pojawienia się zjawisk patologicznych zagrażających ładowi publicznemu, konieczność aktywnej kontroli działalności ze względu na różnego rodzaju niebezpieczeństwa. Ograniczenia związane z podejmowaniem niektórych rodzajów działalności nie mają charakteru bezwzględnego, podlegają uchyleniu w ramach funkcjonowania systemu koncesji i zezwoleń.
Termin reglamentacja oznacza ograniczenie lub podporządkowanie jakiejś działalności zasadom ustalonym przez przepisy prawa.
Koncesja jest formą reglamentacji działalności gospodarczej przez państwo, wyraża akt zgody władzy publicznej na podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej przez danego przedsiębiorcę. Ma ona też cechy pozwolenia, lecz jednocześnie różni się od zezwolenia tym, że jest udzielana w pewnym tylko zakresie działalności gospodarczej oraz z odrębnych powodów i dla szczególnych celów, co uzasadnia także zastosowanie specjalnego trybu postępowania przy udzielaniu koncesji. Prawo działalności gospodarczej nie definiuje pojęcia koncesja. Pojęcie koncesja dotyczy aktu administracyjnego:
1) wyrażania przez państwo (właściwy jego organ) zgody na podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej zastrzeżonej prawnie na rzecz państwa lub mającej szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa i obywateli;
2) wydawanego na podstawie ustawowych przepisów określających warunki i tryb koncesjonowania;
3) ustalającego prawo do podjęcia i wykonywania tej działalności nie tylko według zasad określonych w prawie obowiązującym, lecz także na warunkach ustalonych w koncesji;
4) wydanego wyłącznie na wniosek zainteresowanego przedsiębiorcy;
5) mającego zapewnioną ochronę prawną trwałości.
Zasady koncesjonowania działalności gospodarczej zostały określone w rozdziale 3 p.d.g. oraz w przepisach innych ustaw, które szczegółowo określają przedmiot dziedzin działalności gospodarczej objętych koncesjonowaniem.
Uzyskania koncesji (art. 14) wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:
1) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym podziemnych wyrobiskach górniczych;
2) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;
3) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią;
4) ochrony osób i mienia;
5) przewóz lotniczy;
6) budowy i eksploatacji autostrad płatnych;
7) zarządzania liniami kolejowymi oraz wykonywania przewozów kolejowych;
8) rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych.
Koncesje odnoszą się jedynie do tych dziedzin działalności gospodarczej, które są lub powinny być objęte wyłącznością państwa (monopolem), bądź tych, które dotyczą dziedzin o szczególnym znaczeniu ze względu na bezpieczeństwo obywateli lub inny ważny interes publiczny lub wiążą się z własnością państwa.
Ważny interes publiczny to interes, którego ochrona może polegać m.in. na konieczności zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, ochronie życia i zdrowia, ochronie własności, innych praw majątkowych, a niekiedy również osobistych, ochronie konkurencji, ochronie praw konsumentów, ochronie środowiska naturalnego itd.
Koncesja jest udzielana przedsiębiorcy, który spełnił wszystkie wymagania prawne, jeśli nie zachodzi jedna z przesłanek odmówienia lub ograniczenia zakresu koncesji, określonych w art. 20 ust. 1 p.d.g., tj. zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa Państwa lub naruszenia innego ważnego interesu publicznego.
O koncesję może ubiegać się każdy przedsiębiorca, p.d.g. nie zabrania, aby o koncesję ubiegał się przedsiębiorca, który wykonuje już działalność gospodarczą w dziedzinie nie wymagającej uzyskania koncesji lub przedsiębiorca, który posiada koncesję na wykonywanie innego rodzaju działalności gospodarczej. O udzielenie koncesji może się również ubiegać przedsiębiorca, któremu wcześniej odmówiono jej udzielenia.
Prawo działalności gospodarczej nie czyni zróżnicowania wśród przedsiębiorców ubiegających się o udzielenie koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej (nie uzależnia jej udzielenia od statusu i właściwości przedsiębiorcy). Powyższe wynika z zasady równości gospodarczej. Warto jednak zwrócić uwagę, iż według art. 5 p.d.g. z wolności działalności gospodarczej można korzystać z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Ustawodawca może określić warunki podmiotowe ubiegania się o koncesję (np. ograniczyć dla niektórych przedsiębiorców).
Prawo działalności gospodarczej nie definiuje pojęcia zezwolenie. Zezwolenie oznacza stosunek prawny, jako zachodzi między organami państwowymi lub samorządowymi a przedsiębiorcami, którego treścią jest przyznanie im uprawnienia do działalności gospodarczej w formie, kierunku i rozmiarach ustalonych w sposób możliwy do przyjęcia ze względu na interes publiczny. Zezwolenie stanowi więc uchylenie ogólnego zakazu wykonywania danego rodzaju działalności gospodarczej w stosunku do przedsiębiorcy, który je uzyskał.
Różnice między koncesją a zezwoleniem polegają na tym, że:
1) zezwolenia nie dotyczą działalności gospodarczej objętej monopolem;
2) zezwolenia są wydawane w wyniku sprawdzenia możliwości uchylenia zakazu wykonywania działalności gospodarczej, który został ustanowiony ze względu na ochronę życia i zdrowia ludzkiego, bezpieczeństwa i porządku publicznego, tajemnicy państwowej, zobowiązań międzynarodowych itp.;
3) obowiązek uzyskania zezwoleń na poszczególne rodzaje działalności określają odrębne ustawy;
4) warunki uzyskania zezwoleń określają odrębne ustawy, w sposób zróżnicowany odpowiednio do specyfiki gospodarczej, której dotyczą;
5) wydawanie zezwoleń następuje w trybie przepisów k.p.a., zmodyfikowanych niekiedy przepisami szczególnymi;
6) zezwolenia (niezależnie od przyjętej nazwy) są decyzjami administracyjnym i podlegają ochronie oraz wzruszeniu według zasad przyjętych w przepisach k.p.a.;
7) zezwolenia mają charakter decyzji związanej;
8) wydanie zezwolenia na wykonywanie niektórych rodzajów działalności gospodarczej wiąże się przede wszystkim z wyrażeniem zgody na utworzenie w sensie prawnym pewnej organizacji (jednostki gospodarczej), za pomocą której można prowadzić działalność objętą zezwoleniem (np. banku, zakładu ubezpieczeń).
Wymóg uzyskiwania zezwoleń może być ustanowiony tylko w ustawie. O wydanie zezwolenia na podjęcie działalności gospodarczej w danej dziedzinie może ubiegać się przedsiębiorca dopiero po uzyskaniu wpisu do ewidencji lub rejestru przedsiębiorców. W stosunku do zezwolenia ustawa używa określenia wydaje lub jego odpowiedników wydawanie, wydanie, natomiast w odniesieniu do koncesji posługuje się pojęciem udziela. Wydanie zezwolenia jest obowiązkiem organu i następuje po stwierdzeniu, że przedsiębiorca spełnia warunki wymagane prawem.
Katalog zezwoleń:
1) wyrób i rozlew wódek;
2) wytwarzanie wyrobów tytoniowych;
3) usługi detektywistyczne;
4) produkcja i dystrybucja tablic rejestracyjnych pojazdów;
5) zarządzanie lotniskami;
6) usługi kurierskie;
7) usługi pocztowe o charakterze powszechnym, polegające na przewozie i doręczaniu w obrocie krajowym i zagranicznym przesyłek listowych i listów wartościowych o masie powyżej 2000 g;
8) usługi telekomunikacyjne;
9) wytwarzanie środków farmaceutycznych i materiałów medycznych;
10) prowadzenie aptek ogólnodostępnych;
11) prowadzenie hurtowni farmaceutycznych;
12) prowadzanie hurtowni środków farmaceutycznych i materiałów medycznych, stosowanych wyłącznie u zwierząt;
13) prowadzenie składów celnych i konsygnacyjnych środków farmaceutycznych i materiałów medycznych;
14) konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin;
15) obrót w kraju i za granicą zwierzyną żywą, z wyłączeniem sprzedaży dokonywanej przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich na terenie kraju;
16) obrót w kraju i za granicą tuszami zwierzyny i ich częściami z wyłączeniem sprzedaży dokonywanej przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich na terenie kraju;
1...
doctorley