4 Rzeczpospolita „krajem bez stosów”
podręcznik, str. 30-32
1. Główne nurty polskiej reformacji:
Wyznanie
Wyznawcy
Poglądy
Działalność
Luteranie
mieszczanie niemieccy w Prusach, Inflantach, dużych miastach
- zwolennicy silnej władzy królewskiej
- pierwsze tłumaczenie Nowego Testamentu ( Stanisław Murzynowski)
- Uniwersytet w Królewcu ( Albrecht Hohenzollern- 1541)
Kalwini
szlachta małopolska i litewska
rody arystokratyczne ( Radziwiłłowie, Leszczyńscy, Tarnowscy)
- możliwość wypowiadania królowi posłuszeństwa,
- duży wpływ świeckich na gminę kalwińską
- Biblia Radziwiłłowska i Biblia nieświeska ( Szymon Budny)
Arianie
Bracia polscy
Z podziału w 1565 r. w kościele kalwińskim
1658- wygnani z Polski
niezamożna szlachta
Faust Socyn
- odrzucenie dogmatu Trójcy Świętej ( boskość Chrystusa)
- potępienie feudalizmu,
- pacyfizm ( nosili drewniane miecze)
- liczne gimnazja,
- Akademia Rakowska, nazywana Sarmackimi Atenami ( 1603)
Bracia czescy
ród Leszczyńskich
mieszczanie południowej Wielkopolski
Jan Amos Komensky
- nacisk na etykę i problemy społeczne,
- pomoc ubogim,
- potępienie feudalizmu ( utrzymywanie się z pracy własnych rąk)
- edukacja- gimnazjum w Lesznie ( Jan Amos Komensky)
2. Rzeczpospolita „krajem bez stosów” – tolerancja religijna:
a. próby stworzenia Kościoła narodowego przez Zygmunta Augusta
b. ugoda sandomierska 1570 – współpraca między wyznaniami reformowanymi ( oprócz arian)
c. konfederacja warszawska 1573- akt tolerancji religijnej, potwierdzony w artykułach henrykowskich, gwarancja wieczystego pokoju między wszystkimi wyznaniami
Schowany