Wzrost władzy cesarskiej za rządów dynastii julijsko-klaudyjskiej
1. Rządy Augusta – zaczątki stałego aparatu władzy cesarskiej.
Ø Liczba prokuratorów ekwickich (sprawy finansowe, namiestnicy mniejszych prowincji) – 25 pod koniec panowania (do 29 za Tyberiusza).
Ø Jeśli cesarz był zadowolony z namiestnika, pozostawał nieraz dożywotnio na stanowisku.
2. Tyberiusz (14-37 r.)
Ø Pierwsze konflikty między cesarzem a senatem.
ü Opozycja senatorska – wiązanie nadziei z Germanikiem (syn Druzusa) i jego żoną Agryppiną.
· Zaostrzenie stosunków – przedwczesna śmierć Germanika na Wschodzie (19 r.).
ü Działalność Lucjusza Eliusza Sejana, prefekta pretorianów.
· Nieograniczone zaufanie Tyberiusza.
· Pragnienie zapewnienia wpływu na następcę tronu.
· Próby usunięcia członków rodziny cesarskiej: Agryppiny i jej synów, następnie Druzusa (rodzonego syna Tyberiusza; otruty przez Liwię, kochankę Sejana).
o Nadzieje na poślubienie Liwii – zdecydowany sprzeciw cesarza.
· Tyberiusz – 11 lat przebywania poza Rzymem. Zmęczenie jałowością starć w senacie.
o Sejanus wszechwładnym panem Rzymu. W 31 r. – konsulat z cesarzem.
· 31 r. – Tyberiusz otrzymuje dowody zbrodni Sejana (prawdopodobnie ostrzegła go Antonia, matka Germanika).
· Makron nowym prefektem pretorianów.
· 31 październik 31 r. – żądanie od senatu wydania wyroku śmierci na Sejana.
· Śmierć Sejana, prześladowania jego rodziny i senatorów z nim związanych.
3. Kaligula, bratanek Tyberiusza.
Ø Ostatni przy życiu syn Germanika.
ü Tyberiusz przekazał tron swemu wnukowi. Kaligula kazał go jednak zamordować.
Ø Tendencje do absolutyzmu wschodniego.
Ø Terror, który objął także członków najbliższej rodziny.
Ø Utrata popularności wśród senatorów, a nawet pretorianów.
ü 41 r. – Cassius Cherea, trybun kohorty pretorianów, zabija władcę.
4. Senat – nadzieja na przywrócenie republiki; pretorianie obwołują jednak Klaudiusza (41-54 r.) cesarzem.
Ø Brat Germanika, ostatni z rodu Klaudiuszów Neronów.
Ø Ważne zmiany w systemie administracji rzymskiej.
Ø Wielkie cesarskie kancelarie, kierowane przez wyzwoleńców. Trzy resorty:
ü Ab epistulis – redagowanie pism wychodzących od cesarza.
ü A libellis – od listów i podań do cesarza.
ü A Rationibus – od spraw finansowych.
Ø Ważna rola Narcyza i Pallasa.
Ø Wzrost liczby i znaczenia stanowisk prokuratorskich.
ü Nowe stanowiska prokuratorów od spraw finansowych w świeżo przyłączonych prowincjach.
ü Nowe obszary działalności w dawnych prowincjach.
ü Zyskanie prerogatyw sądowniczych w sprawach fiskalnych.
ü Oddawanie niektórych prowincji cesarskich pod zarząd prokuratorów-namiestników.
Ø Prowincje prokuratorskie: Recja, Noricum; nowe prowincje prokuratorskie – dwie Mauretanie i Tracja.
ü Powód – nie wystarczało legionów do obsadzenia wszystkich prowincji cesarskich.
ü Procratores – kierowanie załogami wojsk pomocniczych.
Ø Żony:
ü Messalina – stracona za swobodny tryb życia.
· Brytanik i Oktawia
ü Ślub (za namową Pallasa) z Agryppiną, córką Germanika.
· Syn Agryppiny – L. Domicjusz Ahenobarbus.
5. Neron (54-68 r.) – wyniesienie dzięki pretorianom.
Ø Afraniusz Burrus – oddany Agryppinie prefekt gwardii.
Ø W momencie śmierci Klaudiusza Neron liczył 17 lat; Brytanik o trzy lata młodszy.
Ø Quinquennium Neronis (54-59 r.) – szczęśliwie pięciolecie rządów. Wpływ Seneki i Burrusa.
ü Awans wielu przedstawicieli administracji prowincjonalnej (zwłaszcza – Galia Narbońska i Hiszpania Betyka).
Ø Kontynuacja reform Klaudiusza – parę nowych prowincji ekwickich (m.in. Epir).
ü Wzrost prokuratorów do 45.
Ø Specjalne przywileje dla Achai (zwolnienie od podstawowych podatków).
Ø Ostre konflikty w otoczeniu Nerona – pragnienie wyzwolenia się spod wpływów matki, Burrusa i Seneki.
ü Agryppina, stopniowo odsuwana od rządów, zaczęła szukać oparcia w pasierbie Brytaniku.
· Nero – polecenie otrucia Brytanika, nasłanie siepaczy na matkę (59 r.).
ü Rozwód z Oktawią, siostrą Brytanika. Po śmierci matki – nakaz stracenia Oktawii.
ü Ślub z Sabiną Poppeą.
ü Seneka – zmuszony do samobójstwa.
ü Burrus – śmierć w 62 r.
Ø Wzrost napięcia między Neronem a senatem.
Ø Od 62 r. – doradcą Nerona prefekt pretorianów Ofoniusz Tygellinus, odpowiedzialny za brutalne posunięcia cesarza.
ü Drugi prefekt, Feniusz Rufus – w cieniu.
Ø 65 r. – spisek Pizona. Wykrycie – śmierć wielu senatorów.
Ø Bunt. Śmierć cesarza w 68 r.
bigmagic