Kompetencje terapeutyczne wychowawcy- resocjalizatora

[w:] G. King : „Umiejętności terapeutyczne nauczycieli”

Umiejętności terapeutyczne:

To wg Brammera: umiejętność rozumienia, umiejętność pocieszania i wykorzystywania kryzysów oraz umiejętność pozytywnego działania.

G. King

a)      umiejętne słuchanie: wbrew pozorom słuchanie nie jest czynnością bierną, wymaga koncentracji i dyscypliny. Może być rozwijana dzięki opanowaniu pewnych technik lub mikroumiejetności.

b)     Umiejętne reagowanie- polega na reagowaniu w sposób adekwatny do sytuacji (dobieranie odpowiednich słów itp.)

King opisuje relację terapeutyczna  z perspektywy nauczyciela:

Granice osobiste- to bardzo ważna kwestia- terapeuta nie może łączyć życia zawodowego i własnych potrzeb. Relacja z pacjentem nie powinna opierać się na przyjaźni, ponieważ ta wymaga wzajemności i równości, trwa dłuższy czas i opiera się na zaufaniu i lojalności. Nie należy burzyć naturalnej granicy między terapeutą (nauczycielem), a pacjentem (uczniem). Powinno się także unikać kontaktu fizycznego. Terapeuta powinien być osobą otwartą na różne doświadczenia, wartości, postawy, musi rozumieć własną motywację do pracy oraz swoje potrzeby fizyczne i emocjonalne- ważna jest samoświadomość terapeuty, zwłaszcza w przypadku rozmów na temat orientacji seksualnej, pochodzenia społecznego, kalectwa, itp. Samoświadomość, pomaga w zwalczaniu uprzedzeń i szkodliwych skłonności. Jeżeli terapeuta wyznaje inny system wartości niż jego rozmówca, powinien unikać narzucania swojego zdania. Z różnicy przekonań powinien zdawać sobie sprawę, nie może osądzać rozmówcy. Terapeuta powinien unikać stereotypowego myślenia związanego z rasą, płcią, religia, kalectwem, orientacja seksualną, nie powinien oceniać osoby na podstawie wyglądu itp. Nie można przekraczać własnych kompetencji, zbytnie angażowanie się i chęć pomocy mogą spowodować przemęczenie, a nawet wypalenie zawodowe. Zdrowy rozsadek nie wystarczy, terapeuta powinien przejść odpowiednie szkolenia, kursy ( dające certyfikat, organizowane np. przez wyższe uczelnie)  i zapoznać się z książkami o tej tematyce. Terapeuta nie powinien oczekiwać sukcesu, ponieważ to wpłynie na relację  z pacjentami  i spowoduje, że jego wymagania wobec własnej osoby niebezpiecznie wzrosną. Terapeuta nie powinien być osobą, która lubi kierować innymi, narzucać im swojego zdanie. Wszelkie wyznania na temat własnej osoby, powinny mieć na celu, jedynie pomoc w poznaniu i zrozumieniu siebie przez rozmówcę, nie należy obarczać pacjenta ciężarem własnych problemów. Psychoterapeuta nie rozwiązuje swoich problemów i nie szuka zaspokojenia za pośrednictwem pacjenta. Nie należy mówić zbyt szczegółowo o swoich doświadczeniach, lepiej okazywać zrozumienie za pomocą empatii. Terapeuta powinien być świadom swoich kompetencji, by móc ocenić czy pacjent, nie wymaga specjalistycznej pomocy np.: psychiatry. Powinien umieć rozpoznawać problemy i wiedzieć kiedy może pomóc. Powinien posiadać informacje na temat placówek i ludzi niosących określoną pomoc, np.  w przypadku narkomanii. 

[w:]J. Aleksandrowicz: „Psychoterapia”

Terapeuta powinien

a)      mieć odpowiednią wiedzę na temat przyczyn zaburzeń i psychoterapii

b)     umieć posługiwać się specjalistycznymi procedurami psychoterapii

c)      powinien wiedzieć w jaki sposób osoba zwracająca się po pomoc może zrealizować swoje cele (powinien nakierować pacjenta by sam zaczął działać)

[w:] Lidia Grzesiuk: „Psychoterapia”

Wg Rogersa pomoc drugiej osobie wymaga:

-          opartej na autentyczności, poczuciu rzeczywistości, zgodności z samym sobą relacji z klientem

-          „bezwarunkowego pozytywnego uznania”, akceptacji, troskliwości, hojności, pozytywnego stosunku do klienta.

-          Empatycznego porozumienia, komunikowania empatii klientowi

Cechy, podnoszące jakość współpracy to:

Ø      Autentyczność

Ø      społeczne przystosowanie w kontaktach ze współpracownikami

Ø      obiektywność samooceny

Ø      adekwatna kontrola emocjonalna

Ø      dobre samopoczucie

Ø      zainteresowanie ludźmi

Ø      wrażliwość

Ø      dobry stan psychiczny terapeuty

Ø      znajomość etycznych, moralnych i społecznych zagadnień, problemów

Z wykładu:

-          Od terapeuty powinno się oczekiwać przynajmniej kursu trenera socjoterapii.

-          W pracy powinno się uwzględniać Kodeks Etyki Zawodowej

-          Terapeuta powinien wyzbyć się egocentryzmu, nie rzutować własnych doświadczeń, przeżyć na drugiego człowieka

-          Terapeuta powinien być pozytywnie nastawiony, wierzyć w możliwość osiągnięcia efektu, ale być cierpliwy.

Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne:

Ø      nieprzeciętna sprawność intelektualna oraz krytycyzm

Ø      samodzielność, obrotność, wielostronność

Ø      szacunek do drugiej osoby, traktowanie ludzi jak indywidualne jednostki,  a nie materiał

Ø      wgląd we własne cechy osobowości

Ø      wrażliwość na oczekiwania ludzkie

Ø      brak zarozumiałości

Ø      pilność, metodyczny styl pracy, zdolność znoszenia nacisków

Ø      zdolność do tworzenia aktywnych i serdecznych stosunków

Ø      gotowość do współpracy, takt

Ø      subtelne wyczucie wartości etycznych

Ø      szerokie zaplecze kulturalne

Ø      duże zainteresowanie psychologią, głównie kliniczną-psychopatologią.

Wskazówki (King):

a)      nie żałować czasu na rozmowę

b)     zwracać uwagę na postawę ciała

c)      kontrola tonu głosu

d)     kontakt wzrokowy

e)      pamiętać imiona, szczegóły

f)       prosty, zrozumiały język

g)     należy słuchać

h)     punktualność

3