Prawdziwa historia Fiata 125p.pdf

Prawdziwa historia Fiata 125p

Jeszcze dziesięć, piętnaście lat temu królowały na naszych polskich drogach, obok

"Maluchów" i Polonezów. Polskie Fiaty 125p, a od 1983 roku - FSO 1500. Po upadku

PRL-u Polacy masowo zaczęli przesiadać się do aut zachodnich marek, chcąc jak

najszybciej spełnić marzenia o posiadaniu BMW, Audi czy Toyoty. Fiaty szybko

zaczęły znikać z naszych szos i teraz używają ich już tylko prawdziwi fani oraz

emerytowani socjaliści, którzy tęsknią do czasów PRL-u. Jaka jest prawdziwa historia

tego auta? Było inaczej, niż przedstawiała to

socjalistyczna propaganda.

Produkcję Fiata 125p rozpoczęto w FSO na Warszawskim

Żeraniu w listopadzie 1967 roku. W następnym roku

zbudowano ponad 7000 egzemplarzy i produkcja rosła, by

osiągnąć w 1971 roku 60 000 sztuk. Należy szczególnie

podkreślić, że rozpoczęcie produkcji takiego nowego auta

było wielkim skokiem jakościowym i technologicznym w

porównaniu z wcześniej wytwarzanymi w Polsce

Warszawami czy Syrenami. Czy wykorzystano wtedy

wszystkie atuty, związane z zakupem licencji i dokonano właściwych wyborów? Z

perspektywy lat łatwiej to ocenić.

(fot. Tomek Bednarz)

GALERIA ZDJĘĆ

Powszechnie znanym faktem jest to, że Polski Fiat 125p różnił się w wielu elementach od

włoskiego pierwowzoru. "Prawdziwy" Fiat 125 miał nowoczesny silnik 1.6 DOHC z dwoma

wałkami rozrządu w aluminiowej głowicy o mocy 90 KM, a w wersji Special - nawet 100

KM. Tymczasem "gomułkowskie" władze kupiły licencje na (już wtedy) przestarzałe

podzespoły mechaniczne i elektrykę ze starego Fiata 1300/1500, produkowanego we

Włoszech od 1961 roku, a konstruowanego jeszcze w latach pięćdziesiątych.

Zobacz film! Legenda szos PRL-u: Fiat 125p

Czytaj dalej

Polski Fiat 125p miał silnik z rozrządem popychaczowym z wałkiem rozrządu,

umieszczonym w kadłubie (nawet w tamtych czasach, zupełny przeżytek) oraz proste

zawieszenie tylnego mostu na resorach piórowych - podobnie, jak w samochodach

ciężarowych. Dodatkowo wadą tych silników było podparcie wału korbowego tylko na

trzech łożyskach, co sprawiało, że były mało podatne na modernizacje i poprawy osiągów.

Kiedy w późniejszych czasach inżynierowie FSO próbowali wprowadzić turbosprężarki do

silników 1.5 w wersjach "cywilnych" i sportowych - okazało się, że nie wytrzymywały

większych obciążeń, ulegając częstym awariom. Warto dodać, że te jednostki stworzył

Aurelio Lampredi, który wcześniej budował silniki Ferrari.

Oficjalnie propaganda głosiła, że kupiono podzespoły z Fiata 1300/1500 ze względu na

ułatwienia eksportowe. Zaznaczono, że w Fiacie 125p wprowadzono wiele usprawnień, jak

choćby okrągłe reflektory oraz osłony tylnych hamulców. Czy Włosi wcisnęli nam stary

bubel? Można odnieść takie wrażenie, ale prawda jest inna. Licencja na tego typu

rozwiązania była po prostu dużo tańsza, a władze PRL nie przywiązywały wagi do walorów

technicznych nowego samochodu. Chodziło o siłę propagandy, za sprawą nowego polskiego

auta. Trzeba także pamiętać o udziale w zakupie licencji "Wielkiego Brata" ze Wschodu.

Bez zgody ZSRR nie można było niczego zrealizować w naszym satelickim kraju.

Za wschodnią granicą w 1970 roku rozpoczęto produkcję Łady na podstawie licencji Fiata

124 – samochodu roku 1966. Radzieckie auto było bardzo podobne do pierwowzoru. Miało

nowocześniejsze podzespoły od naszego Fiata 125p i przede wszystkim, znacznie mniej

paliwożerne silniki. Włoski Fiat 125 nie był zupełnie nową konstrukcją, ale hybrydowym

połączeniem płyty podłogowej wydłużonego Fiata 1300/1500 ze środkową częścią (dach,

drzwi, progi, słupki) Fiata 124. Do tego dodano nowy tył i przód oraz nowe podzespoły

mechaniczne - w tym nowoczesny silnik. Produkcję Fiata 125 we Włoszech zakończono już

po niespełna pięciu latach - w 1972 roku, zastępując go Fiatem 132. U nas produkcja modelu

125p trwała do roku 1991 (od 1983 roku, pod nazwą FSO 1500).

Wiesław Gomułka, ówczesny premier Cyrankiewicz, całe

Biuro Polityczne i działacze partyjni nie zdawali sobie

sprawy, jak złe konsekwencje dla rozwoju polskiej

motoryzacji w późniejszych, kryzysowych latach będzie

mieć zakup przestarzałych silników i podzespołów z Fiata

1300/1500. Albo źle życzyli

swoim rodakom, albo

liczyli na to, że w

przyszłości "towarzysze" z

PZPR naprawią ich błędy.

Niestety, tak się nie stało. Wystarczy przypomnieć

Poloneza, który tylko tymczasowo miał wykorzystywać

przestarzałe podzespoły Fiata 125p.

(fot. Tomek Bednarz)

GALERIA ZDJĘĆ

Polonez debiutował w roku 1978, przejmując podzespoły z "naszego" Fiata silniki, które

były stare już dekadę wcześniej i ewidentnie nie radziły sobie z nowym, ciężkim

"liftbackiem z Żerania". Zaraz potem przyszedł kryzys lat 80' i nowych licencji - tak

potrzebnych dla "Poldka" - już nigdy nie wprowadzono.

Posiłkowano się jedynie zakupami silników 2-litrowych - najpierw Fiata, potem Forda. Były

to śladowe ilości, przeznaczone głównie dla dygnitarzy partyjnych, a prosty lud musiał się

zadowolić przestarzałą techniką z lat 50', opakowaną w nadwozia lat 60' i 70'. Silniki z Fiata

125p wykorzystywano także w autach rolniczych - Tarpanach, co było dowodem faktycznej

mizerii polskiej motoryzacji.

Oto, jak tłumaczono konieczność ich stosowania: "Z powodu braku innych jednostek

napędowych, produkowanych przez krajowy przemysł motoryzacyjny, zmuszeni jesteśmy

stosować benzynowe silniki 1500 do czasu wprowadzenia innych rozwiązań. Na import

dewizowy nas nie stać".

(fot. Tomek Bednarz)

A mogło być zupełnie inaczej. Gdyby Polska kupiła licencję na nowoczesne i podatne na

modernizacje silniki 1.6 DOHC od Fiata 125, krajowa motoryzacja startowałaby ze znacznie

wyższego poziomu. Z czasem można by było wprowadzać nowoczesne systemy wtrysku

paliwa – także wielopunktowego oraz turbodoładowanie, a w głębokiej modernizacji, nawet

głowice 16-zaworowe. Wszystko byłoby produkowane w kraju. Moc seryjnego, krajowego

silnika 1.6 DOHC 16V TURBO MPI mogłaby dochodzić do 150 KM bez większego trudu.

Miło jest pofantazjować...

Zapewne także lepiej przedstawiałby się krajowy sport motorowy, wykorzystując silniki 1.6

DOHC w Fiacie 125p, a w późniejszym okresie - w rajdowych Polonezach. Wróćmy jeszcze

do wydarzeń z czasów PRL-u. Użytkownicy Polskich Fiatów i Polonezów zazwyczaj klęli

pod nosem na częste awarie i wysokie spalanie tak cennej, bo reglamentowanej etyliny.

Bardzo niska jakość wykonania samochodów z FSO w latach 80' - skutecznie odstraszała

klientów od tej marki w wolnej Polsce.

(fot. Tomek Bednarz)

"Kant", jak mówi się czasami na Fiata 125p, zagrał jedną z

głównych ról w filmie "Zmiennicy" Stanisława Barei.

Taksówka z numerem bocznym "13-13" przeszła do klasyki

polskiej kinematografii i motoryzacji. To jeden z

sympatyczniejszych

epizodów, związanych z

Polskim Fiatem. Były też

sukcesy sportowe, lecz o

nich - przy innej okazji.

GALERIA ZDJĘĆ

Znając losy naszego Fiata 125p, spójrzmy przychylnym

okiem na ostatnie kolekcjonerskie egzemplarze tego auta.

To już historia motoryzacji i nasze dziedzictwo kultury materialnej. Sportowe egzemplarze

w kolorze "Yellow Bahama" i auta z wczesnych lat produkcji prezentują się naprawdę

okazale.

(fot. Tomek Bednarz)

Tomek Bednarz

(wp.pl)

2009-02-01

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: